Een e-mail sturen naar Aad? Zijn e-mail adres is aad@engelfriet.net
(klik op deze tekst om een voorgeadresseerde mail te openen)
Terug naar  het Engelfrieten overzicht

Naar beneden 

Patriotten, Goejanverwellesluis, Wilhelmina van Pruisen, Baron Joan Derck van der Capellen tot den Poll en natuurlijk Kaat Mossel uit Rotterdam

Wie was Kaat Mossel toch precies ??

Een mooie gelegenheid om ook iets over de Patriotten tijd (1780 - 1787) te vertellen, zoo vlak voor het uitbreken van de Franse Revolutie, traditioneel van start op 14 Juli 1789 met de bestorming van de Bastille waar slechts een paar politieke gevangenen konden worden bevrijd, want de rest van de Bastille was leeg, maar dat is weer een ander verhaal.....

Als je met de trein van Utrecht naar Rotterdam rijdt, dan kom je in de buurt van Gouda langs een station met een naam die lijkt op

Goejanverwellesluis

Tttrrrringg, gaat het dan altijd bij Aad : Wilhelmina van Pruisen, de doortastende vrouw van Stadhouder Willem V, werd hier tegengehouden op weg naar Den Haag en was zoo beledigd dat ze, zeg maar, meteen een emiel naar haar broer de Pruisische Koning Frederik Willem II stuurde, joh ik ben diep beledigd, doe daar wat aan.
Frederik Willem II reageerde met het sturen van 26.000 man, die o.m. in Rotterdam orde op zaken stelde. Wilhelmina van Pruisen kon weer naar Den Haag, maar moest een aantal jaren later (1795) toch vluchten naar Groot-Brittannië, maar, zij leefde tot 1820, maakte nog wel mee dat haar oudste zoon (Willem I) in 1813 Koning van het Verenigde Nederland werd.







Historisch Nieuwsblad - 3 nummers voor EUR 9.00


Historisch Nieuwsblad - 3 nummers voor EUR 9.00


Historisch Nieuwsblad - 3 nummers voor EUR 9.00


Historisch Nieuwsblad - 3 nummers voor EUR 9.00


Historisch Nieuwsblad - 3 nummers voor EUR 9.00








T.g.v. de geweldig stijgende populariteit van dit verhaal (dank, dank, dank!) worden de financiële lasten per maand voor onze Engelfriet site ook steeds hoger.....

En dus zijn we op zoek naar sponsors: zakelijk of privé.

Interesse?

Graag kontakt opnemen met

hans@engelfriet.net

Iedere bijdrage is van harte welkom !!


Om het aantal GB / maand beheersbaar te houden, zijn wij helaas genoodzaakt foto's / prenten / kaarten etc als thumbnail weer te geven.

Klik dus op de thumbnail voor het originele formaat en op BACK van je browser om weer terug te keren naar het verhaal.

Ook de vierkantjes met rood kruisje zijn een thumb, die thumb bleek te klein om weer te geven...






We beginnen met wat samenvattingen over de Patriotten tijd :

Terug naar de 4e Engelse Oorlog: de Zeeslag op de Doggersbank (5 augustus 1781) eindigde onbeslist, Schout-bij-nacht Johan Arnold Zoutman (1724 - 1793) en Vice-Admiraal Jan Hendrik van Kinsbergen (1735 - 1819) kregen alle lof toegezwaaid, maar het was wel de laatste Nederlandse Zeeslag in Europa. De rol van Nederland als militaire mogendheid in Europa was definitief voorbij.

Citaat uit ons verhaal over Gijsbert Karel van Hogendorp:



In februari 1781 veroverde admiraal Rodney St. Eustatius en nam daarbij een groot aantal schepen in beslag, en enorme hoeveelheden koopwaar en voorraden wapens.

De Amerikanen werden tijdens hun onafhankelijksoorlog o.m. bevoorraad vanuit St. Eustatius, een toen bloeiend smokkeleiland waar alles te koop was. In 1776 voeren een aantal Amerikaanse oorlogsschepen met de Stars en Stripes in top naar St. Eustatius en werden daar, per ongeluk of niet, met saluutschoten verwelkomd en dat was voor de Britten en dus voor Admiraal Rodney de reden St. Eustatius te veroveren, St. Eustatius kwam er nooit meer bovenop, ondanks de herovering van St. Eustatius door de Fransen, te zien op de volgende prent:

Voor meer details: LINK

Nog meer rampen volgden. De Britten veroverden alle Afrikaanse forten van de WIC, behalve Elmina, en ook de koloniën in West-Guyana, hoewel die vervolgens door de Fransen voor de Republiek heroverd werden.
In Oost-Indië, was de schade minder dan zij zonder Franse assistentie geweest zou zijn. maar toch gingen er verscheidene bases verloren in Zuid-India en op Ceylon, waaronder Negapatnam, alsmede een aantal rijk beladen VOC-schepen met een gezamenlijke waarde van 10 miljoen gulden.

Klik hier voor ons verhaal over een mogelijke kaapvaart door vrouwen vanuit Rotterdam n.a.v. het vertrappen van de Britse vlag.

Klik hier voor ons verhaal Ook Nederland kende zeerovers, kapers en piraten



Indirekt was de Amerikaanse Onafhankelijksoorlog de oorzaak van het failliet van Frankrijk (link), volgens dezelfde redenering was de Amerikaanse Onafhankelijksoorlog ook het begin van het einde van het grote koloniale Nederlandse rijk, het failliet van de WIC en de VOC.
Tijdens de Vierde Engelse Oorlog kwam de Patriotten beweging op gang, die bijna leidde tot een burgeroorlog. Door ingrijpen van Groot-Brittannië, en militair door Pruisen werd voorlopig de staatkundige hervormingsbeweging gestopt, tot 1795......


Maar terug naar de Pruisen....

Frederik de Grote

In 1767 huwde Stadhouder Willem V in Berlijn de Pruisische Prinses Frederika Sophia Wilhelmina van Pruisen, een nicht van de toen regerende Frederik de Grote, die, zoo wordt gezegd, de enige zou zijn geweest die Napoleon tactisch had kunnen verslaan, maar Frederik de Grote stierf in augustus 1786. Toen Napoleon het graf van Frederik de Grote bezocht in Potsdam, na zijn overwinning op Pruisen, schijnt Napoleon gezegd te hebben

Ik had hier niet gestaan als hij nog had geleefd

In 1711, dus in het 2e Stadhouderloze tijdperk, was de erfgenaam van Willem III, de toen nog baby Willem IV, zoon van de in het Hollands Diep verdronken neef van Willem III, Johan Willem Friso, al erkend als Stadhouder van Friesland, Groningen (1718), Drenthe en Gelderland (1722). De moeder van Willem IV, de vrouw dus van Johan Willem Friso, nam het regentschap waar, in Friesland werd zij Maaike Meu genoemd.



Tot in de jaren '40 bleef de status quo gehandhaafd, tot in 1740 de Oostenrijkse Successie oorlog uitbrak. De Habsburgse troon werd bezet door een vrouw, Maria Theresia, en de Staten-Generaal hadden Maria Theresia al erkend, in ruil voor de opheffing van de Oostenrijkse VOC die vanuit Oostende zou gaan opereren. De Zuidelijke Nederlanden werden toen vanuit Wenen bestuurd en dat was weer een gevolg van de Spaanse Successie Oorlog, maar dat is weer een ander verhaal...

In 1747 viel een Frans leger, Frankrijk erkende Maria Theresia dus niet, net als de Pruisen, de Zuidelijke Nederlanden binnen met als uiteindelijk gevolg dat Willem IV benoemd werd als erfelijk stadhouder van ook de rest van de Republiek.

Citaat uit dit verhaal:

Tot halverwege de 18e eeuw fungeerde de Oostenrijkse Nederlanden ("Belgie") dus als buffer t.o.v. het machtige Frankrijk (link) . Zoo rond 1760 waren echter Oostenrijk en Frankrijk bondgenoten geworden en ging Pruisen een verbond aan met Groot-Brittannië, en prompt ontstonden er territoriale eisen van Oostenrijk, Zeeuws-Vlaanderen, Maastricht en andere gebieden werden opgeeist, maar nog belangrijker was de eis van keizer Jozef II dat de blokkade van de Schelde moest worden opgeheven, lees dit verhaal maar eens. Kortom, de Republiek werd bedreigd uit onverwachte hoek..... en dat leverde veel spanningen op, want leger en vloot waren niet meer vergelijkbaar met die uit de tijd van Willem III.

Keizer Jozef II van Oostenrijk

1741 - 1790

In 1751 overleed Willem IV, en werd opgevolgd door zijn zoon Willem V, die pas in 1766 volwassen zou worden. Tot die tijd waren er 2 regenten, de moeder van Willem V, de Britse Ann(a) en de Hertog van Brunswijk, een zeer sterke persoonlijkheid, waar Willem V, na de dood van zijn moeder in 1759, niet tegenop gewassen was.

Willem V was zeer standsbewust, hield van een prettig leven en a.u.b. geen moeilijke problemen. Bekend is de anekdote dat Willem V 's morgens om 9:00h met een glas champagne in de hand op het balkon van het stadhuis van Vlaardingen zich minzaam liet toejuichen. Willem V was, kortom, geen krachtdadig figuur in tegenstelling tot de vrouw die hij dus in 1767 huwde, Wilhelmina van Pruisen, haar kwamen al tegen en we zullen haar verderop in dit verhaal nog meer tegenkomen.

Zoo werd er in het algemeen gedacht over Stadhouder Willem V

LINK

Eind jaren zeventig was overal in de Republiek een gevoel van malaise voelbaar, Willem V schoof alle belangrijke te nemen beslissingen voor zich uit, men voelde zich desondanks bedreigd en dus machteloos, ekonomisch ging het ook steeds slechter, de VOC kurk droogde immers ook steeds verder op. En toen brak in 1776 de Amerikaanse Onafhankelijksoorlog uit met als gevolg die rampzalige Vierde Engelse Oorlog...

Als grote schuldigen van de zo slecht verlopende 4e Engelse Oorlog werden aangewezen de Hertog van Brunswijk en natuurlijk het meeste, Willem V, een nazaat uit het altijd redding gevende Huis van Oranje. Beide heren hadden de vloot verwaarloosd, aldus de algemene mening. Zo'n 100 jaar ervoor was Johan de Witt juist het tegenovergestelde verweten: LINK.

1741 - 1784

Baron Joan Derck van der Capellen tot den Poll

Op 26 september 1781, dus tijdens die rampzalige Vierde Engelse Oorlog, werd op grote schaal een anoniem pamflet verspreid, later bleek geschreven door een zekere Baron Joan Derck van der Capellen tot den Poll, afkomstig uit Zwolle, waar uit die buurt (Hattem) ook Daendels vandaan kwam, de Nederlandse bevelhebber van het latere Bataafse Legioen, toen Gouverneur-Generaal werd van Nederlands-Indië en zijn laatste jaren doorbracht als Gouverneur van Elmina.

Herman Willem Daendels (1762 - 1818)

Kwam als Brigade-Generaal van het Bataafsche Legioen
samen met een Frans leger o.l.v. Pichegru in de winter van 1795 naar Nederland
waar alle rivieren tot hun geluk bevroren waren....

Het Paleis van en gebouwd door Gouverneur-Generaal Daendels in Batavia

Daendels ging in Indië de geschiedenis in als De Donderende Groote Heer
onder zijn leiding werd onder dwang de Grote Postweg dwars door Java aangelegd

terug in Europa trok hij met Napoleon op naar Moskou en overleefde het ternauwernood

Joan kwam, kort samengevat, met de analyse dat sinds de tijd van de aanleiding van de 80-jarige oorlog er eigenlijk niets was veranderd, nog steeds werd Nederland autoritair geregeerd door hoofdzakelijk de achtereenvolgende Prinsen van Oranje die immers ook altijd Opperbevelhebber van leger en vloot waren geweest en tegelijkertijd hoofd van het burgerlijke bestuur waren geweest en altijd konden dreigen met het inzetten van het leger. Om de vrijheid te herwinnen moesten, vergelijkbaar met de Geuzen, weer volksmilities worden opgericht die weerstand konden bieden aan het reguliere leger. En dus kwam het o.m. tot een oproep om onafhankelijke volksmilities op te richten die voldoende sterk gemotiveerd zouden zijn om de nieuwe vrijheden van de burgers te verdedigen, net zoals destijds de Geuzen deden ....



Baron Joan Derck van der Capellen tot den Poll werd niet herdacht, wel kwam er in 1984 een klein monument in Zwolle, nadat er al in 1908 door een Amerikaanse delegatie een plaquette was aangebracht op het "huis" van Baron Joan Derck van der Capellen tot den Poll, want in de USA wordt Baron Joan Derck van der Capellen tot den Poll beschouwt als een van de inspirators van hun Constitution.
Baron Joan Derck van der Capellen tot den Poll heeft er o.m. voor gezorgd dat de Amerikaanse revolutionair John Adams werd benoemd tot eerste ambassadeur in Den Haag, namens de net onafhankelijke USA.Ook zette Baron Joan Derck van der Capellen tot den Poll zich in, samen met Ds. Francois Adriaan van der Kemp tot het verstrekken van een lening aan het Amerikaanse Congres. En dus was Baron Joan Derck van der Capellen tot den Poll een van de grote voorvechters voor de erkenning van de USA door Den Haag in 1782....


Als eerste Ambassadeur van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in de USA werd trouwens een Rotterdammer benoemd: Pieter Johan van Berckel. Na de Pruisische inval werd van Berckel ontslagen en bleef in de USA wonen

Een fragment uit Aan het Volk van Nederland, geschreven door Baron Joan Derck van der Capellen tot den Poll



Meer over Baron Joan Derck van der Capellen tot den Poll kun je vinden in dit verhaal.


Ook het grafmo­nument van Joan Derck van der Capellen tot den Poll ontkwam niet aan de terreur. In september 1787, vlak na de machtsovername van de prins­gezinden, werd het graf van Joan Derck van der Capellen tot den Poll nabij Gorssel ge­schonden door vernieling van het familiewapen en in de nacht van 6 op 7 augustus 1788 hebben patriottenhaters het hele gedenkteken met buskruit in de lucht laten vliegen. De lichamen van Joan Derck van der Capellen tot den Poll en zijn vrouw waren toen al in stilte naar een veiliger plaats overgebracht.
Waarheen, we­ten wij niet zeker, maar men neemt aan naar Kasteel Rechteren, nog steeds het meest imposante Kasteel van Salland. Waarom naar Kasteel Rechteren? Daar woonde de schoonzoon van Joan Derck van der Capellen tot den Poll



Maar terug naar dit verhaal :

In bijna alle steden werd naast de bestaande schutterij een vrijkorps nieuwe stijl opgericht. Ook werd soms de schutterij in zijn geheel vervangen, in alle belangrijke steden gebeurde wel iets.

Ruwweg kan gesteld worden dat de patriotten, zeg maar de aanhangers van Joan, uit de betere stand kwamen, het 'gemene' volk bleef voornamelijk Oranjegezind.

In Rotterdam zaten in 1782 in de vroedschap 10 patriotten en 14 die nog niet echt hadden gekozen. In 1782 werd echter met meerderheid van stemmen besloten om het benoemingsrecht van vroedschapsleden door de Prins van Oranje af te schaffen. Meteen erna ontstond een, zouden we nu zeggen, polarisatie : iedereen moest nu kleur bekennen, voor of tegen de Patriotten resp. Oranje.

In 1784 werd de belangrijkste patriotische tekst gepubliceerd, de Grondwettige Herstelling genoemd. Daarin werd o.m. een oproep gedaan aan het 'gemene' volk ('respectabele landgenoten en medeburgers' genoemd) tot het afdwingen van ingrijpende hervormingen eventueel met hulp van de vrijkorpsen. Op de details gaan we hier nu verder maar niet op in, maar het leverde, om een lang verhaal maar af te ronden, wel het vertrek op van Willem V en Wilhelmina naar Nijmegen.

Op 3 april 1784 vonden rellen plaats

een compagnie van de Patriottische Burgerwacht grijpt in, er worden diverse salvo's gelost voor de Prinsenkerk

in de menigte bevindt zich ergens Kaat Mossel

links van de Prinsenkerk de Boterhal

Leonardus van Zwijndrecht, Kapitein der Schutterij van Rotterdam

Commandant van de 9e Burgercompagnie bij de rellen op 3 april 1784

Op 3 april 1784 werden in Rotterdam Oranje aanhangers, volgens de overlevering vaak vrouwen, onder het roepen van leuzen als "Oranje Boven! De Patriotten Onder" beschoten door een vrijkorps vendel met als resultaat een aantal doden. In juni 1784 gaven de Staten de Orangisten de schuld van deze en andere rellen. Na soortgelijke rellen op 4 september 1785 in Den Haag vertrok de Stadhouder met zijn hofhouding naar Nijmegen.

Een patriottisch vrijkorps van Rotterdam in 1784

Jan Jacob Elsevier

lid van de vroedschap (LINK)

Kolonel van de Schutterij van Rotterdam (LINK)

1784

Orangisten in Rotterdam verzamelen handtekeningen om te protesteren tegen de oprichting van de vrijkorpsen

Men beweert dat wie tekende een gratis borrel (zoopje) kreeg en dus werd deze prent het Zoopjes Request genoemd

Een ander beroemder verhaal is dat van de Held van Soestdijk, Christof Pullman, waaraan nog steeds een standbeeld van Christof Pullman, vlakbij Paleis Soestdijk herinnert:



In mei 1787 kwam het tot het enige echte gevecht tussen het reguliere leger en enkele vrijkorpsen : bij Amersfoort vielen 80 doden, het land stond aan de rand van een burgeroorlog. In Rotterdam, maar ook in andere steden, werd het stadhuis bezet door Patriotten, de Orangisten werden naar huis gestuurd en soms natuurlijk gemolesteerd en dat wederzijds natuurlijk. Alleen in Zeeland en op sommige plaatsen in Gelderland lukte het de Orangisten om de macht te heroveren, naar men zegt financieel gesteund door de Britten, want de patriotten waren immers aanhangers van de Amerikaanse idealen.

In juni 1787 kwam de aanleiding tot de omslag, nu de Orangistische contra-revolutie genoemd. Wilhelmina wilde terug naar Den Haag en werd bij Goejanverwellesluis door een vrijkorps tegengehouden :

Niet alleen de aanhouding was een belediging, maar zeker ook de manier waarop : met getrokken sabels, drinkend en rokend in de buurt komen van een Pruisische Prinses, een nicht van Frederik de Grote. Ongevraagd een stoel aanschuiven om de Prinses gezelschap te houden. Het hoorde allemaal niet in die tijd !!!

Alleen wordt wel vermoed dat de bovenstaande beledigingen niet echt zoo hebben plaatsgevonden, het is waarschijnlijk door de Orangisten verzonnen ???
In een brief die Wilhelmina aan de Staten van Holland schreef, de nacht na de aanhouding, zij verbleef toen in Schoonhoven op de eerste verdieping van de stadsdoelen, rept zij met geen woord over eventuele beledigingen :

Officieel werd het het Goejanverwellesluis incident door Pruisen een belediging van het Koningshuis Hohenzollern genoemd en vanuit de aan de Republiek grenzende Pruisische gebieden werden, met steun van de Britten, troepen samengetrokken die in september 1787 het land binnen kwamen.

1787

De Pruisen trekken Nederland binnen

En natuurlijk mag bij deze kaart van de Pruisische inval een uit 1941 stammend verslag over de Pruisische inval in 1787 niet ontbreken:

En natuurlijk bestaat er ook een mooie prent van de intocht van de Pruisen in Rotterdam:

1787

Rotterdam, bij het stadhuis

de tekenaar, Dirk Langendijk, was een Patriot, want Dirk schrijft in zijn toelichting :

links komt een Oranjegezinde bende zoogenaamde rustbewaarders opmarcheren,
daarachter wordt jenever uitgedeeld aan het 'zaamgescholde grauw'.
Het in blauwe uniformen aangetrede patriotisch vrijkorps gedraagt zich voorbeeldig
ondanks de beledigingen van het 'zaamgeschoold vee'
dat een kapitein van het vrijkorps dwingt om op Oranje te drinken

1787

Overwinningsroes van wat Prinsgezinden
leden van Sociëteit De Eendragt (inderdaad van de Eendrachtsweg) in een Herberg aan de Nadorstlaan
dus de geschiedenis ingegaan als de Nadorsten, want zij hielden daar wel vaker bijeenkomsten, maar dit was natuurlijk wel een hele mooie aanleiding...

de linkse man in het rood, zilversmid Cornelis Brouwer, wordt gehuldigd als commandant van Rotterdam

rechts aan de muur het stadswapen van Rotterdam

LINK

Al voor de Pruisische inval had ook de Oranjegezinde Graaf Willem Bentinck van Rhoon (afstammend van een van de vrienden van Stadhouder-Koning Willem III) op 14 April 1787 in Rotterdam de Oprechte Vaderlandsche Sociëteit opgericht, als steun in de rug van de Orangisten. Graaf Willem Bentinck van Rhoon steunde ook de oprichting van soortgelijke clubs elders in Holland. Men vermoed dat dit de opmaat geweest zou kunnen zijn tot een Orangistische actie nadat het Wilhelmina van Pruisen zou zijn gelukt om vanuit Nijmegen Den Haag te bereiken, wat dus mislukte bij Goejanverwellesluis.

Na de Pruisische inval werd dezelfde 25-jarige Graaf Willem Gustaaf Frederik Bentinck, Heer van Rhoon en Pendrecht, lid van de Ridderschap van Holland, Baljuw en Schout van Den Haag, Hoogheemraad van Rijnland voorzitter van de Commissie tot Wetsverzetting.

In Rotterdam werd daarvan o.m. Pieter Paulus het slachtoffer. Pieter Paulus werd ontheven van zijn taak als Advocaat-Fiscaal van de Admiraliteit op de Maze.

Ook verscheen al direkt na de intocht van de Pruisen in Rotterdam, al een aanschrijving aan de Hoofdlieden van het Boekverkopers gilde te Rotterdam tot het weren van spotprenten en licentieuse geschriften (LINK) :

Extract uit de Resolutie van de Heeren van de Weth (LINK) der Stad Rotterdam.

Zaterdag den 22 December 1787

Ondertekend door

J. van Zuylen van Nyevelt

Een voorvader van J. van Zuylen van Nyeveld vinden we terug in ons verhaal

Het Costerman oproer op 5 oktober 1690 in Rotterdam

Tegen 26.000 man van het superieurste leger van die tijd, van Frederik de Grote, al was hij net overleden en opgevolgd door de broer van Wilhelmina, het maakte allemaal niet uit, niemand durfde zich te verzetten. Zonder slag of stoot gaf iedereen zich over, ook in Rotterdam.

De belangrijkste patriotten namen de benen naar o.m. Frankrijk en zouden in 1795 met Daendels terugkomen. Wilhelmina en haar man, gingen weer in Den Haag wonen, ook tot 1795.

De uitgeweken Patriotten,
Politieke Vluchtelingen dus,
kregen in Frankrijk een uitkering

De Oostpoort op 21 Januari 1795,
de Fransen worden feestelijk onthaald

rechts Molen de Noord, verbrand op 28 Juli 1954
rechts nog een glimp van de Goudvest

Citaat uit ons verhaal over de geschiedenis van de Nederlandse Vlag:



De Franse troepen werden in de Boterhal ondergebracht, naast de Prinsenkerk

Berooide Patriotten krijgen terug in eigen land wat geld

1 Maart 1796

De Opening van de Nationale Vergadering in Den Haag
onder voorzitterschap van P. Paulus

voor het eerst in de Nederlandse Geschiedenis waren de leden van deze Nationale Vergadering gekozen
via Nationale Verkiezingen, al mocht niet iedereen aan de verkiezingen deelnemen.......

In deze hectische dagen leefde dus, in Rotterdam, Kaat Mossel, haar echte naam was Catharina Mulder, afgekort tot Caetje Mulder. Geboren op 25 maart 1723 was zij op 15 jarige leeftijd 'reeds verre van eerbaar meer'. Zij was keurmeesteres van mosselen, bij de Mosseltrap natuurlijk, vandaar dus haar bijnaam Kaat Mossel. Uit dit verhaal het volgende citaat :

Als niet op haar mondje gevallen "mosselwijf' speelde zij haar rol tijdens de patriotten tijd, uiteraard voor Oranje....

Zij deed dit samen met haar overbuurvrouw Cornelia Swenk, en die had als bijnaam 'Zwarte Keet' en ook wel 'Ruige Keet' genoemd, wat dus in die tijd betekende dat de dames niet zoo nauw keken met "haare eerbaarheid".

Toen Kaat 20 jaar was trouwde ze met een zekere Pieter van Wijngaarde en het stel ging wonen "Agter 't Klooster" :

Het Achterklooster in 1710

hier heeft Kaat Mossel gewoond

Hoe het afliep met Pieter is onbekend, wel trouwde zij op 42-jarige leeftijd opnieuw met Leendert de Lange en had toen de zorg over 12 kinderen, die niet allemaal in leven bleven. Hoe kwam zij aan geld voor haar eerste huwelijk : zij ging naar bed met een VOC ganger en zou de man "bijna nakend hebben uitgekleed zoodat hij niets overhield als een zilveren horlogie, dat haar nog in de oogen blonk"

Het zal duidelijk zijn, Kaat was een "opgewonden standje"...

Vloekend en opruiend, geld kollekterend voor de belaagde Prins, en natuurlijk inklusief het uitdelen van Oranje linten, mengde Kaat zich luidruchtig in allerlei patriottische bijeenkomsten, niet alleen in Rotterdam, maar ook in Den Haag. Daar veroorzaakte zij zoo'n opschudding dat zij na de rellen op 3 april 1784 in Rotterdam werd gearresteerd. Of er toen bewust op haar is geschoten, dat blijven natuurlijk geruchten, maar geliefd bij de Patriottische regenten en vrijkorpsen was zij zeker niet....

Kaat Mossel (alias Catharina Mulder)
viert op 28 november 1784 de verjaardag van de dochter van Willem V, in de kelder van het Rotterdamse stadhuis

Op de bovenstaande prent was cipier Sluiter weggegaan, zodat Kaat volop de gelegenheid kreeg om te feesten. Zij deed dit in gezelschap van de naaister en de meid van de cipier, die staan natuurlijk voor het hek.
Naast het dagelijkse rantsoen brandewijn had Kaat nog meer drank naar binnen weten te smokkelen, ook had zij een groot aantal eindjes kaars bewaard. Buiten de gevangenis werd het feest meegevierd.
Volgens de overlevering werd 'menig ontugtig liedjen' gezongen.

Aanklager Paulus Gevers, vanaf 1785 baljuw van Rotterdam

1741 - 1797

N.a.v. Kaat Mossel's rol bij de rellen werd Kaat Mossel gestraft met vele jaren cel, haar advokaat (de dichter) Willem Bilderdijk lukte het om Kaat Mossel te laten overbrengen naar een humanere gevangenis, het Voorpoort van het Hof van Holland in Den Haag. Onderweg werd Kaat Mossel begeleid door gewapende militairen.

In 1787 werd Kaat Mossel, na de komst van de Pruisen, weer vrijgelaten en werd door Willem V schadeloosgesteld. Een speciaal huldigingsleger begeleidde Kaat Mosselweer terug naar Rotterdam.

Op 29 Juni 1798 overleed de 'Stadhouderes van 't Grauw" Kaat Mossel in haar woning in Rotterdam.

In de 19e eeuw werd Kaat Mossel zwaar opgehemeld, aldus dit schilderij uit 1862

Kaat Mossel staat in het licht, de Patriotten, onder leiding van Jan Jacob Elsevier, in het donker

Over een "tijdgenoot" van Kaat Mossel, Gijsbert Karel van Hogendorp, hebben we ook een heel verhaal, kompleet met prenten van o.m de landing van de latere Koning Willem I in Scheveningen en nog veel meer, klik maar eens HIER

In 1874 werd op de Nieuwe Markt een standbeeld geplaatst van "de Maagd van Holland". Het diende ter herdenking aan de inneming van Den Briel op 1 April 1572, door de Watergeuzen (link). Het standbeeld vormde één keer per jaar - op 1 april - het middelpunt van bruisende volksfeesten.

In de Rotterdamse volksmond werd het standbeeld onmiddellijk na plaatsing al omgedoopt tot "Kaat Mossel" - waarom ??? Tja....

Kaat Mossel (1938)

Over zoo'n 1 April viering hebben we ook nog een apart verhaal, klik maar gauw hier.

En over deze Kaat Mossel heeft Willem van Iependaal ooit het volgende gedicht geschreven :






We kregen de volgende reaktie:

Uw verhalen over de Patriotten in Rotterdam en over de volkslogementen in Rotterdam heb ik met interesse gelezen.Misschien hebt U iets aan het volgende:

In de testamenten en boedelscheidingen van zowel Govert Jacobs van Velthoven (1700 – 1782) als van zijn zoon Gerardus Johannes van Velthoven (1742-1792) is sprake van “twee huizen, staende en gelegen aan de noordzijde van de Hoogstraat binnen deze stad, zijnde genaemd de Oude Swaen, strekkende voor van de straat tot agter aan de agtergevel van de huyzen syaande op de melkmarkt”. Govert was logementhouder.

Het lijkt dus dat het hier om een ontbrekend volkslogement uit Uw lijst gaat. Maar bovendien , en dat maakt het voor mij interessant, staat dit logement ergens in de gevelrij die op de prent van Dirk Langendijk is te zien.
Historische plattegronden brengen mij tot die stelling.

Mocht iemand meer over dit logement en zijn bewoners te weten komen dan houd ik me aanbevolen.

Gery M. Van Veldhoven





    Geinteresseerd in een historische rondleiding voor uw eigen groep(je) door Aad 'arcengel' Engelfriet, webmaster van deze grootste Nederlandstalige geschiedenis website, door o.m. een stad of streek in bijv. Nederland, België, Duitsland, Groot-Brittannië, Ierland en/of een historische lezing, publicatie, recensie:

    Voor meer vrijblijvende informatie

    aad@engelfriet.net

    Wilt U eerst meer weten over Aad Engelfriet:

    klik dan HIER







Terug naar Aad's homepage, met links naar al zijn verhalen





Familiewapenklein
wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....


Terug naar de top





Last update :

24 September 2009