Een e-mail sturen naar Aad? Zijn e-mail adres is aad@engelfriet.net
(klik op deze tekst om een voorgeadresseerde mail te openen)
Terug naar  het Engelfrieten overzicht

Naar beneden 

Verhalen geschreven o.m. in 1943 :

De St. Rosaliakerk

Prachtige OCR verhalen uit een aantal van onze boeken, Aad vindt het heerlijk om ze te lezen, hopelijk jullie ook ....enne let niet op kleine OCR foutjes

Een groot aantal jaren geleden had Aad nog nooit van de St. Rosaliakerk gehoord en dan koop je eens wat boeken over Rotterdam en dan vind je verhalen....

Natuurlijk zal bekend zijn dat de Roomschen vroeger alleen schuilkerken mochten bouwen, echter



Toen de laatste kloosterlingen uit het
St. Agathaklooster verdwenen waren, werden er al her en der in de binnenstad kleine kapelletjes opgericht, later is er zelfs nog een kerkscheuring ontstaan, maar daar had Aad niet zoo zin in om zich daarin te verdiepen, er zijn grenzen niet waar.........

agnietenklooster

St. Agatha of Agnietenklooster

Zullen we eens wat gaan lezen over het ontstaan van de mooiste RK Kerk van Rotterdam en volgens sommigen ook van Nederland die in de meidagen van 1940 na pas gerestaureerd te zijn, verwoest werd ?

DAT ONVERGETELIJK STUK BAROK, SINT ROSALIAKERK GEHETEN

De Sint Rosaliakerk kwam in 1777 tot stand. Sinds 1642 stond daar een kapel, ter plaatse, waar vroeger het Sint Agathaklooster lag.
Het mag, menen we, zonder tegenspraak worden gezegd, dat de Sint Rosaliakerk de mooiste kerk was van Rotterdam en misschien wel van Nederland. Er hing immers zulk een wonderlijke sfeer in dit bedehuis, een niet te definiëren vertrouwelijkheid, zoals die slechts zelden te vinden is.

Werd die vertrouwelijkheid veroorzaakt door het feit, dat men er door donkere, lange, lage gangen binnenkwam en dan, na een deur geopend te hebben, opeens als het ware omstraald werd door het mooie, weldadige licht binnen die oude muren?

Het valt moeilijk te beredeneren. Maar zeker is, dat we nimmer in een kerk in ons enigszins koele Noorden de bijna tastbare, mystieke geest aantroffen, waarvan de Sint Rosaliakerk vervuld was en die bijna drukkend werd, wanneer bij een plechtige Hoogmis of een plechtig Lof weelderig met wierook werd omgegaan en de vele brandende kaarsen het hunne bijdroegen tot de vorming van het onzegbare.

Het was iets van de mystieke geest, waarvan oude Spaanse kathedralen als die van Toledo vervuld zijn (en vele oude barokkerkjes van Zuid Italië en Zuid Duitsland) De Sint Rosaliakerk had hierdoor iets Zuidelijks warms en koesterends, om nooit te vergeten, zeker niet, als men als ontvankelijk kind met bewondering heeft opgestaard naar de vergulde zonnestralen van het hoofd-altaar, die als een apotheose van Gustave Doré de engelenfiguren boven het altaarfront omgaven.

rosalia1863

Sint Rosaliakerk (1863)

En toch, de Sint Rosalia ging niet mank aan de overladenheid, welke voor ons gevoel menige barokkerk eerder tot een paleis dan tot een tempel Gods maakt.
Ze was van stijl trouwens neo-klassiek. Het zijn zeer stellig Noordelijke invloeden geweest, waardoor ze een zekere stemmigheid kreeg. Dit zal wel voornamelijk te danken zijn aan de omstandigheid, dat ze gebouwd werd door een Italiaanse architect, die inmiddels al sinds lang te Rotterdam woonde en werkte. Deze architect, Jan Giudici, heeft in de oude binnenstad van Rotterdam vele belangrijke dingen gebouwd. De Rotterdamse architect J. Verheul heeft een interessant boekje over hem geschreven en daarin ten volle bewezen, hoezeer de ver-Hollandste Italiaan heeft bijgedragen aan de schoonheid van Rotterdam, zoals we het kenden. Hij bouwde ook buiten Rotterdam.

Het verhaal van Verheul staat ook op deze pagina, Verheul was niet alleen architekt, maar heeft ook veel tekeningen gemaakt van een groot aantal Rotterdamse gebouwen, bijvoorbeeld van de Schouwburg :

schouwburg

De Schouwburg ontworpen en getekend door J. Verheul Dzn

we hebben de ets van Verheul natuurlijk net niet ingescand...

De Sint Rosalia kon gebouwd worden door de grote vrijgevigheid van een rijke Rotterdamse koopman, Osy genaamd.

Op de dochter van deze Osy komen we verderop nog uitgebreid terug, Osy zelf was een bekende katholieke koopman, een van de rijkste mannen van Rotterdam, zo rond 1775. In een van mijn reisverslagen boeken uit die tijd wordt bericht dat Osy zelfs een Chinese tuin had met zeer zeldzame planten en heel veel (broei)kassen, waar hij voor zichzelf perzikken, meloenen en druiven kweekte.

De architect nam als voorbeeld de Hofkapel te Versailles, een der beste gewrochten van Jules Mansart, de bouwmeester van Lodewijk XIV. Een rijkdom van stucwerk, uitgevoerd door de te Rotterdam gevestigde Castoldi's en een aantal fraaie, uit hout gesneden beelden vormden een artistieke aankleding. Van deze beelden werd verteld, dat ze op een heel eigenaardige manier naar Rotterdam waren gekomen. Ze mochten n.l., niet worden vervoerd, omdat in dit geval een bepaling ten opzichte van de Katholieke eredienst gold, dat de Sint Rosalia als een schuilkerk moest worden gebouwd.

De meer dan levensgrote beelden waren te Antwerpen vervaardigd door Francois van Ursel. De grootste moeilijkheid was intussen, ze naar het Protestantse Holland over te brengen, zonder dat de een of andere overijverige magistraat tussenbeide kwam. Er werd daarop besloten, ze aan een kermisreiziger mee te geven. En na op een reeks kermissen min of meer tentoongesteld te zijn geweest, belandden de beelden ten slotte veilig in de Maasstad en werden feestelijk op hun plaats neergezet. Of het verhaal werkelijk waar is, hebben we nooit kunnen achterhalen. Er bestaat ook een lezing, die zegt, dat de vervoersmoeilijkheden een kwestie van concurrentie waren.

In ieder geval, de Sint Rosalia kon trots zijn op deze beelden. Weinig vaderlandse kerken kunnen bogen op zulke uitstekende voorbeelden van houtsnijkunst. Trouwens, ook de rijk besneden preekstoel met zijn beelden van Adam en Eva mocht er zijn. En het mooie orgel, dat van den beginne af aan in gebruik bleef en uitstekend van kwaliteit was, mag waarlijk niet vergeten worden.

De Sint Rosalia was enkele jaren tevoren (= voor WOII) door de Rotterdamse architect Buskens wat het uiterlijk betreft gerestaureerd. Dit geschiedde na een ernstige kwestie over de vraag, of de kerk ten offer zou moeten vallen aan de grote doorbraakplannen, die te voren reeds het verdwijnen van de naburige z.g. Paradijskerk der Oud-Katholieken veroorzaakt hadden. Gelukkig, de Sint Rosalia bleef behouden en werd in het nieuwe stratenplan opgenomen, met dit voordeel, dat alle oude aanbouwsels verwijderd konden worden en de kerk in zijn geheel, met nieuwe begrenzing, in het stadsbeeld kon worden opgenomen. Ze bleef ook reden tot voortbestaan houden, omdat de oorspronkelijk zeer gedunde bevolking der parochie door de nieuwbouw weer gestadig aangroeide.

chWesteWagenstraat

Weste Wagenstraat

In de Weste Wagenstraat behield de mooie, deftige pastorie met haar harmonische voorgevel het oude uiterlijk. Ze stond daar, evenals die der Oud-Katholieke kerk aan de Oppert, als een stille, voorname getuige van een rustig en ingetogen verleden, een oase van rust en overweging vlak achter het nieuwe, gejaagde Rotterdamse centrum, dat Coolsingel heet.

pastorieoudkatholiek

De Pastorie van de Oud-Katholieke Kerk aan de Oppert

Aquarel van J. Verheul Dzn

Ook het inwendige van de Sint Rosalia werd duchtig onder handen genomen. En de tweede galerij, die later was aangebouwd, werd weggebroken. Aldus kwamen de statige zijramen volkomen vrij. Ze waren niet meer willekeurig in tweeen gedeeld en lieten ook veel meer licht door, hetgeen weinig afbreuk deed aan de sfeer van vertrouwdheid en mystieke overgave.

kerkrosalialeeuwenstrro

Sint Rosaliakerk (1930)

.....de tweede galerij, die later was aangebouwd, werd weggebroken......... vergelijk maar met de bovenste prent

De Leeuwenstraatse kerk - zoals de Sint Rosalia in de wandeling genoemd werd - vormde een sterk contrast met de later gebouwde Dominicuskerk op de Hoogstraat.

goudenhoofdhang

Links van de St. Laurens de Dominicuskerk oftewel de Steigerse Kerk

de foto komt uit ons Vischmarkt verhaal (link)

De kerk van de H. Laurentius in de Houttuin, de dekenale kerk van Rotterdam, kwam haar wat sfeer en artisticiteit betreft, meer nabij. We moeten hier nog even vermelden, dat in de Sint Rosalia de verering van de H. Antonius van Padua als patroon voor de verloren voorwerpen bijzonder sterk was.

boschjekerkkleur

De Pompenburgsingel met op de achtergrond het Cauwenbergeiland en de RK Kerk aan het Boschje

kerkbosjero

De RK Kerk aan het Bosje

Al was dan de kerk aan het Boschje toegewijd aan deze heilige, de heilige Antonius van de Leeuwenstraatse kerk ging boven alles. En talrijk waren de ex-voto's, die om het beeld van de heilige hingen en nog talrijker de kaarsen, opgestoken, nadat de heilige zijn vurig afgesmeekte hulp verleend had.

Werkelijk, de Sint Rosalia was niet alleen de mooiste kerk van Rotterdam, maar ook de merkwaardigste. Er bloeide een schoon stuk Katholiek leven.

Het was inmiddels geen toeval - dit zij nog terloops opgemerkt - dat de oude binnenstad zoveel Katholieke kerken betrekkelijk dicht bij elkaar telde en bovendien de Joodse synagogen op Gedempte Botersloot en Boompjes.

kerkboompjessynagoge

De Boompjes Synagoge

Het is een typisch Nederlands verschijnsel, naar wetenschappelijk vaststaat, dat zich in de binnenstad van alle steden speciaal de Katholieken en Joden groepeerden, als de handeldrijvende middenstand en die der industriëlen bij uitstek. Uitgesloten van het bekleden van openbare ambten, als beide groepen waren, legden ze zich in het bijzonder op handel en nijverheid toe. En de situatie is tot op de huidige dag vrijwel dezelfde gebleven.

En nu het gedeelte over de dochter van Osy, geschreven in 1863 :

Christina Helena Galharina Osy , geboren te Rotterdam den 28 Augustus 1715, was het eenige kind van den Heer Joan Osy en van Vrouwe Barbara Sleendijck. Zij behoorde tot een zeer aanzienlijke familie, thans hier te lande niet meer inheemsch , maar die in het naburig België op een zeer hoogen trap van eere staat.

Hoewel wat klein van gestalte, was zij geenszins misdeeld van persoonlijke gaven: doch van haar vroegste jeugd af voelde zij zich met een onweèrstaanbaren aandrang tot het geestelijk leven aangetrokken.
Niet dat zij verlangde, om onder kloosterlijke tucht zich geheel van de wereld af te zonderen: waartoe trouwens destijds in de Vereenigde Provinciën geen gelegenheid was. Neen, zij verkoos, en het lag ook meer in den geest dier tijden, "in de wereld te blijven: maar aldaar te leven als iemand, die niet aan de wereld, maar aan God toebehoort."

Zoo gingen hare kindschheid en meisjesjaren in stille godsvrucht voorbij, en op vier-en-twintigjarigen leeftijd legde zij in het geheim van haar hart die "eenvoudige" gelofte af, die haar tot geestelijke dochter van den "derden regel van den H. Franciscus" maakte. Van toen af vooral was haar leven aan God en den naaste gewijd.

Vlijtig bezocht zij de kerk, maar even onvermoeid was haar ijver voor den luister van het kerkgewaad, en bovenal voor de behoeften van den armen natuurgenoot, dien zij, zelve met weinig tevreden, mildelijk laafde uit haren overvloed. Zóó verborg de rijke erfdochter den roem van haar geslachl onder een eenvoudige kleedij en den nederigen naam van klopje

Die naam, bij weinigen is hij thans bekend; en toch, hoe liefelijk zijn de herinneringen met dat woord verbonden I

Toen, in dien moeijelijken tijd -die gelukkig te Rotterdam niet zoo lang als elders geduurd heeft - de Roomsche slechts nu en dan, en als het ware bij toeval zijn godsdienst kon waarnemen, was het een op hoogen prijs gesteld liefdewerk, de verspreide geloovigen in stilte te verwittigen van de komst van een priester, en -daar die godsdienstoefeningen meestal in den vroegen morgen plaatshadden - hen op te kloppen.

Zulk "kloppen" behoorde als van zelf tot de taak van die vrome jonkvrouwen of weduwen, die zich op vroegeren of rijperen leeftijd aan de kerk hadden toegewijd; en zoo ontstond, onder den populairen naam van "klopjes," niet een geestelijke orde, maar een klasse van personen, rijk of arm, die zonder onderlingen band, zonder gemeenschappelijke kleeding of zamenwoning, zich nabij de kerk ophielden,, gereed tot iedere liefdedienst die zij de kerk of den naaste bewijzen konden.
Zij hebben in haar eenvoudigheid, vooral toen er nog geen weeshuizen, ja zelfs geen geregelde armverzorging bestond, meer gedaan voor de Gemeente, dan wij, die onder zooveel betere omstandigheden leven, immer doen kunnen.

Zoo woonde "klopje Osy" bij haar moeder, die zij in haar weduwstaad ten troost was, in het huis in de Westwagenstraat. Ook na den dood dier zoo geliefde vrouw bleef zij dat huis bewonen, en gaf het - nadat het, zoowel als de daarnaast gelegen pastorie, ten haren koste geheel vernieuwd was - aan de kerk ten geschenke. De achterkamers, waar zij het laatst van haar leven heeft doorgebragt, zijn volgens haar verlangen, na haren dood met de pastorie vereenigd geworden.

En nu het zilveren tabernakel: dit verhaalt ons de hoofdtijdvakken van haar verdienstelijk leven. Op den 17 September 1759 gaf hare moeder het benedenstuk, "ter eere van hare dochter," die toen haar gelofte gedaan had. Het kruisbeeld schonk zij zelve, juist 25 jaar later, op 17 September 1764.
Op 20 October 1779, ter gelegenheid van de inwijding der nieuwe kerk, gaf zij het bovenste gedeelte, en bij het intreden van het vijftigste jaar van haar gelofte, op 22 September 1788, den daarop geplaatsten bol en de zes groote zilveren kandelaars.

Men ziet, dat het vrome klopje zich in lengte van dagen verheugen mogt. Had zij het vijftigjarig herinneringsfeest om zwakke gezondheid een weinig vervroegd, zij overleefde het nog drie jaren , en stierf op 76 jarigen leeftijd, den 8 Mei 1791. Zij liet haar "naaste vrienden" erven, nadat zij kerk en armen nog ruim had bedacht.
Hare beeldtenis wordt met achting in de pastorie bewaard.


En dan nu nog het stukje van Verheul Dzn :

De St. Rosalia of ook wel de Leeuwenstraatsche kerk genaamd, die gelegen was aan de Leeuwenstraat, stond in verbinding met de oude pastorie aan de Weste Wagenstraat. Zij was zeker niet de minste onder de verdwenen oude kerken en zij had speciale waardeering als historisch architectonisch kerkgebouw. Het was een hoogst belangrijk en knap bouwwerk van den genialen, uit Italië afkomstigen, Rotterdamschen architect: Jan Giudici (1746-1814), die in zijn werkzaam leven zoowel te Rotterdam als elders vele belangrijke bouwwerken heeft uitgevoerd. De St. Rosaliakerk was tegen het einde der 18e eeuw, van 1776-1778, als schuilkerk gebouwd op de plaats, waar een vroegere kerk een eeuw dienst had gedaan.

rosalia1781

Sint Rosaliakerk (1781)

de schets werd gemaakt ter herinnering aan het bezoek van de Oostenrijkse keizer Jozef II op 8 Juli 1781

De Habsburgers waren streng katholiek en waren dus wat gewend qua RK Kerk en dus moet de Rosaliakerk iets bijzonders zijn geweest..........

Jozef II was keizer tijdens het leven van Mozart en was de laatste Keizer van het Heilige Roomse Rijk, een titel die nog stamde uit de Middeleeuwen toen de Paus zeggenschap had in de keuze van de (Duitse) keizer door de Keurvorsten, de eretitel werd in 1805 afgeschafd

jozefiipt

Keizer Jozef II van Oostenrijk

1741 - 1790

Het uiterlijk, dat verscholen lag, was zeer eenvoudig, doch des te rijker kon het interieur van opvatting en aankleeding zijn. Door de vorstelijke wijze, waarop indertijd de katholieke familie Osy zorgde voor de noodige geldmiddelen, kon in 1776 met den bouw der kerk begonnen worden en met dit bijzondere werk werd de, door de familie Osy zóó zeer geprotegeerde architect Giudici, belast.

Jan Osy, heer van Palesteyn en Zegwaard was een vermogend koopman te Rotterdam, die aan den Nesserdijk bij het Kralingscheveer een prachtig buitengoed bezat, "Rosenhof "genaamd.

Ontworpen in den zg. Le Nótre-stijl was het park schitterend van aanleg en beplanting en daarbij rijk aan afwisseling.

Als voorbeeld voor de te bouwen kerk moest Giudici de hofkapel te Versailles dienen, het kunstwerk van den vermaarden architect Jules Hardouin Mansart. Giudici, die bepaald aangezocht was dit voorbeeld te volgen, heeft dit echter niet slaafs gecopieerd, doch heeft behalve verschillende wijzigingen in den plattegrond ook een persoonlijk karakter gegeven, zoowel aan de architectuur als aan de versieringen daarvan.

In zijn schepping werd hij flink ter zijde gestaan door den Vlaamschen beeldhouwer Van Ursel en den Italiaanschen stucwerker Castoldi.

De langwerpige plattegrond der St. Rosaliakerk was aan de Oostzijde halfrond afgesloten als plaats voor het groote altaar. Het orgel was op een galerij aan de westzijde opgebouwd, terwijl de preekstoel in het midden aan de noordzijde van het schip was geplaatst. Dit middenschip was zeer hoog en op den beganen grond door een met bogen opengcwerktcen wand, van de zijgangen afgesloten. Hoogerop sloten fraaie kolommen met kapiteelen en basementen de boven de zijgangen gelegen galerijen af. Tusschen deze kolommen was een balustrade aangebracht, terwijl achterliggende hooge vensters de kerk goed verlichtten. De kolommen droegen een rondgaande kroonlijst, waarboven zich een plafond welfde, dat nog enkele halfronde vensters bevatte.

Rijk behandelde, in hout gesneden, levensgroote beelden versierden, naast mooie ornamentale composities, op zeer geslaagde wijze het statige priesterkoor, de nis van het altaar en het schip der kerk. Ook de zeer rijk getooide kansel was vooral buitengewoon kunstig en smaakvol in donker eikenhout uitgevoerd en met fraai beeldhouw werk verfijnd.

Het stucwerk in het interieur was zeer origineel en verried de meesterhand. Het orgel, dat nog altijd het eerste orgel was, voldeed als instrument nog goed; het bezat ook nog ongetwijfeld de fraaie, weelderig met beeldhouwwerk versierde orgelkast. De St. Rosaliakerk stond bekend als de mooiste schuilkerk, die de Katholieken in ons land bezeten hebben en werd vroeger dan ook meermalen door hooge personages bezocht en bewonderd. Ongeveer twaalf jaar geleden heeft het een punt van overweging uitgemaakt deze prachtkerk, door de uitvoering van gemeenteplannen in de omgeving, te sluiten en te verkoopen, doch de Leeuwenstraat-sche parochie vond, dat het een schande zou zijn, wanneer zooiets gebeurde.

Het was een dure plicht van de Katholieke burgers in onze stad om dat te voorkomen en het werd gelukkig voorkomen. Zij besloten, gesteund door talrijke particuliere belangstellenden, w.i onder ook vele niet-Katholieken, dat wonderschoone monument niet te verkoopen en door het bijeenbrengen van de noodige gelden restauratie mogelijk te maken, hetgeen met den aanbouw van dienstlokalen en betere toegangen gepaard ging.

Doch thans is ook dit schoons door de gebeurtenissen van Mei 1940 geheel verloren gegaan. Slechts enkele kleine souvenirs zijn uit de puinhoopen gered. De St. Rosaliakerk is, in spijt van moeiten en zorgen om haar te sparen, slechts kort nadien verdwenen.

Dankzij een van onze fans hebben we ook de volgende foto's gekregen van de St. Rosaliakerk:

rosaliasteiger

In de jaren '20 werd bijna besloten de St. Rosaliakerk maar af te breken i.v.m. de Meent doorbraak. Gelukkig werd daar met succes tegen geprotesteerd, o.m. door architekt annex Gemeenteraadslid J. Verheul Dzn.

Citaat uit dit verhaal:

Als compromis werd toen besloten een zijde van de St. Rosaliakerk af te breken en aan een andere zijde een stuk aan te bouwen, in Rotterdam kan immers alles...
Tijdens deze verbouwing is iemand op het Postkantoor geklommen en heeft aan de Meent zijde de bovenstaande foto van de St. Rosaliakerk genomen.

Op de onderstaande foto's de St. Rosaliakerk na de verbouwing.

rosaliafiets

rosalialucht1933

1933

rosalialucht1936

1936

Op de luchtopname uit 1936 is de St. Rosaliakerk het makkelijkste te ontdekken : rechtsonder het Postkantoor. De Meent doorbraak is in volle gang !!!

Na WOII zal op de plaats van de St. Rosaliakerk een gedeelte van het Minervahuis worden gebouwd.

Maar we hebben nog veel meer foto's, bijvoorbeeld deze van de bekende Rotterdamse fotograaf Wotke

wotke21861

wotke11861

1861

Vanaf de toren van de St. Laurens een fraai uitzicht op o.m.

het Coolsingelziekenhuis,
Molen de Hoop,
de Waalse Kerk (links)
en de St. Rosaliakerk

inderdaad, allemaal internet links...

ook heel duidelijk te zien het verschil tussen de Hoogstraat, links van de Waalse Kerk en de St. Laurensstraat, rechts van de Waalse Kerk

De onderstaande foto's en de twee foto's hierboven zijn rond 1861 gemaakt door de destijds zeer bekende fotograaf Wotke, aan hem hebben we veel foto's van het 19e eeuwse Rotterdam te danken.

De onderstaande 2 foto's komen uit het verhaal


oudehavenoverzichtvanaflaurens

1861

Vanaf de toren van de St. Laurens een fraai uizicht over de Oude Haven

direkt voor ons, dus voor de brug, de Kolk

De kade links van de Kolk heet Open Rijstuin,
gaat in de richting van de brug over in Toe-Rijstuin

Rechts het Westnieuwland

Een mooi moment om even te gaan mijmeren boven op de St. Laurenskerk, samen met deze 3 wezen uit het Gereformeerd Burgerweeshuis van Rotterdam aan de Goudschewagenstraat :

weesmijmeren

mijmeren over Rotterdam vanaf de St. Laurenskerk

LINK

LINK

Maar waarschijnlijk is ook deze foto gemaakt door Wotke of een tijdgenoot, komt uit ons Hofplein verhaal:

haagseveerrichtingschie1870

Op deze foto uit 1870 kijken we vanaf het huidige Haagse Veer in de richting van de Schiekade, voor de fijnproever, de foto is gemaakt vanaf de Grote Kerk.




We hebben op onze site nog meer verhalen over Rotterdamse kerken :

  • De geschiedenis van Schotland en Rotterdam
  • De geschiedenis van de Groote of St. Laurenskerk
  • Foto's oude kerken van Rotterdam
  • De oude Rotterdamse binnenstad kerken
  • Mijn eerste kerkgang in 1925
  • De eerste kerkgang vanaf het Pijnackerplein in 1927
  • De punten van een preek


  • Ben je op zoek naar een speciale kerk, dan zou je onze Search Engine op Aad's homepage kunnen proberen.

    Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in en klik op ENTER




    Aan dit verhaal voegen we ook nog dit citaat toe uit ons Stadsbouwmeesters van Rotterdam verhaal over Architect Giudici:






    Familiewapenklein
    wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....


    Terug naar de top





    Last update :

    18 Maart 2005