Terug naar  Hans' homepage
Een e-mail sturen naar Hans? Zijn e-mail adres is hans@engelfriet.net
(klik op deze tekst om een voorgeadresseerde mail te openen)
Terug naar  het Engelfrieten overzicht

Naar beneden 

Van de Vischmarkt, via de Karrensteeg naar....

route lijn 10

lijn 10

ret schild ret schild ret schild



Een verhaal met, het downloaden kan dus even duren, 25 unieke foto's, die we gaan toelichten in dit verhaal.... de foto's zijn uit de periode 1890 tot 1964 en liggen qua jaar opzettelijk een beetje door elkaar, dus wel koppie erbij houden...enne een eventuele bril zou ik maar effe gaan poetsen, want Webmaster Aad heeft uren naar al deze foto's zitten staren en ontdekte steeds meer details en dan steeds maar weer gaan zoeken in de boeken en op het internet, heerlijk...:

In een van de
vorige verhalen hebben we Station Beurs, eh Blaak bezocht en zijn met de tram verder gereden in de richting van de Coolsingel, naar het westen in de richting van het huidige Churchillplein, zullen we maar zeggen.....

Voor ons verhaal over de geschiedenis van de Beurs van Rotterdam, klik je even HIER

Als je in de jaren '50 en '60 dan in de buurt van de Coolsingel kwam, dan zag je in de verte de Rotterdamsche Bank aankomen, maar passeerde je eerst nog het karakteristieke pand van Gerzon.

gerzon 1954

1954

Het fraaie bochten patroon in de tramrails vlak voor het begin van de Coolsingel heeft een historische reden en daar gaat dit verhaal over......

Geen idee trouwens, wat ze bij Gerzon verkochten ?

Nou, dit bijvoorbeeld en nog ongetwijfeld veel meer kleding....., maar daar hebben we het nu maar niet meer over......

Waar het ons nu omgaat is, hoe zag de omgeving van Gerzon eruit voor 14 mei 1940, hoe zou je toen met de tram zijn gereden, vanaf de Blaak naar de Coolsingel.....

gerzonkousen1939

advertentie uit 1939

Waar zijn we nu precies :

Op de onderstaande kaart helemaal rechts het Beursplein, wat meer naar links het Post en Telegraaf kantoor (afgebroken in 1929), en nog wat verder naar links het water van de Blaak.

Ten noorden van de Blaak de Noord Blaak, ten zuiden de Zuid Blaak. Wat verder naar links op de Noord Blaak de Zeevischmarkt, waar we het in de vorige verhalen al over hadden. Meteen linksaf, aan de rechterzijde stond het gebouw van Gerzon, zoals dat er nog steeds stond in 1954......

hogendorpoverview

plattegrond uit 1913

Dezelfde plattegrond hebben we ook een beetje uitvergroot en speciaal voor de Search Engines op het internet, gaan we even alle straten opnoemen die we kunnen onderscheiden en verderop in het verhaal misschien nodig hebben. (zoekt iemand in de toekomst de Witte Leeuwenstraat in Rotterdam, gegarandeerd wordt dan deze pagina aanbevolen...het direkt lezen van de kaart dat kennen die Zoekmachines nog niet..., kijk Google kwam net voorbij snuffelen, net op tijd klaar zeg)

hogendorpdetail

dezelfde plattegrond, natuurlijk ook weer uit 1913

Vanaf rechts, want daar komen we tenslotte vandaan met onze tram, de Zeevischmarkt, met in het verlengde ervan de Soetensteeg die weer overgaat in de Boijmansstraat en dan natuurlijk rechtsaf naar de Coolsingel. De hoek Boijmansstraat Coolsingel wordt het Calandplein genoemd.

Evenwijdig aan de Soetensteeg loopt in het zuiden, achter Gerzon, de Witte Leeuwenstraat, via de Karrensteeg kom je dan op het vroegere Van Hogendorpsplein, zeg maar het huidige Churchillplein c.q. Binnenwegplein.

Tussen de Karrensteeg en de Boijmansstraat ontdekken we nog de Groote Pauwensteeg, waar toen een Politie Bureau was gevestigd.

En natuurlijk heet de Boijmansstraat niet voor niets naar het toen in het Schielandshuis gevestigde Museum Boijmans, wat dan ook keurig is ingetekend op de kaart....

Meteen om de hoek linksaf vanuit de Karrensteeg was de Gedempte Vest, tussen de Schiedamsche Singel en de Gedempte Vest ontdekken we nog de Baan. De Schiedamsche Dijk kwam uit op de hoek van de Karrensteeg en de Witte Leeuwenstraat.

In het verlengde van de Groote Pauwensteeg de nog steeds bestaande (Oude) Binnenweg.

hogendorpluchtview

bijna hetzelfde als de plattegrond, maar nu uit de lucht (1930)

Voor de visueel ingestelden onder ons, de zoekmachines zijn toch al weg, ook nog hierboven een zeer fraaie luchtfoto uit de begin jaren '30:

bovenaan rechts van het midden hebben we, ter orientatie, 2 witte punten aangebracht :

  • onder de linker witte punt de "barakken" van de Vischmarkt (het voorvoegsel Zee werd meestal weggelaten...)
  • onder de rechter punt de brug waar vanaf de onderstaande foto is gemaakt, de rechter witte punt eindigt naar boven in het Post en Telegraaf kantoor
  • dat mooie gebouw met al die ramen en links die mooie toren, dat is inderdaad de in de jaren '50 afgebroken Bijenkorf, ontworpen door Dudok nog wel....
  • direkt rechtsaf langs de toren van de Bijenkorf, in de richting van de Vischmarkt, is het gebied waar we het nu over gaan hebben : direkt langs de Bijenkorf, in de richting van de witte punten, loopt de Karrensteeg en kom je vanzelf langs Gerzon....


  • blaak 1885

    het oude postkantoor vlakbij de Beurs

    links de Noord Blaak, rechts de Zuid Blaak

    De bovenstaande foto is dus gemaakt vanaf de brug onder de rechter witte punt op de luchtfoto, we kijken dan recht in de richting van het vroegere Post en Telegraaf kantoor.

    Als je het nu begint te duizelen, geen nood, want daar hadden we opgerekend, want we gaan nu stap voor stap (of hoe zeg je dat per tram.....) van de Noord Blaak via de Karrensteeg naar het Van Hogendorpsplein, waar Alie ons virtueel gaat tracteren in de Bijenkorf... dus als je wilt, kun je de rest van dit verhaal overslaan en meteen op deze link klikken... maar je zult wel even op Aad moeten wachten, want die gaat ons nu verder gidsen !!



    Zoo, nu we even onder elkaar zijn, alleen met de echte liefhebbers zullen we maar zeggen, gaan we eerst even wat dieper in op de geschiedenis van de afbraakplannen van dit stukje vooroorlogs Rotterdam :

    De bovenstaande plattegronden werden in 1913 opgesteld t.b.v. het voorstel voor een, reeds in1912 (!) goedgekeurde, verkeersdoorbraak naar het Van Hogendorpsplein :


    Zoals dat vaker gaat, stuitte dit drieste plan op enige problemen, zoals de sloop van het Schielandshuis, waarin Museum Boijmans was gevestigd, (op het Schielandshuis komen we een eindje verder nog op terug....). Het Schielandshuis had zijn 'karakteristieke 17e Eeuwse uiterlijk allang verloren en lag verscholen in de duisterende herrie van een nauwe straat vol pakhuizen en zeemanskroegen' maar gelukkig gingen de afbraak plannen, ondanks deze argumenten, niet door.

    Ook de uit 1736 stammende Oude Beurs, met de net in 1867 aangebrachte gietijzeren overkapping, (klik maar even op deze link) zou volgens de plannenmakers uit 1913 moeten worden afgebroken. Wel werd men het al snel eens over de afbraak van het Postkantoor en de demping van de Blaak.

    De diskussie over de onteigening van de panden in het gebied tussen de Witte Leeuwensteeg en de Soetensteeg sleepten zich gelukkig maar voort, ook het modemagazijn van Gerzon moest ontruimd en afgebroken worden. Ook kon men het niet eens worden over een nieuwe lokatie van de Vischmarkt, die immers pas sinds 1881 op de hoek van de Leuvehaven en de Noord Blaak 'op moderne wijze was ingericht'.
    Geldgebrek deed de meeste plannen uiteindelijk veranderen......:

    Begin jaren dertig werden toch echter een aantal knopen doorgehakt :

  • demping van de Blaak was niet meer nodig
  • met 'geringste' aanpassingen zou een hoofdweg worden gerealiseerd vanaf de Noord Blaak naar het Van Hogendorpsplein


  • Uiteindelijk zou de Noord Blaak met 5 meter worden verbreed en het Schielandshuis niet worden afgebroken.

    Gemeenteraadsleden die er toch voor waren om de Blaak te dempen kregen de wind van voren. In de 'niets ontziende vorige eeuw' (de 19e dus...) waren al voldoende karakteristieke Rotterdamse water gebieden 'aangetast'. 'Alles raseren, dan kun je rondrijden zooveel je wilt', aldus de tegenstanders van het uiteindelijk niet doorgezette rigoreuze doorbraakplan, maar gelukkig was er immers geen geld.... al opperde een wethouder nog dat het misschien mogelijk was het Schielandshuis volgens 'Amerikaans denken te verrollen naar een plaats waar het verkeer er geen hinder van had'

    Vlak voor WOII werd een aanvaardbaar compromis gerealiseerd :

  • de Noord Blaak werd verbreed
  • de afslaghal van de Vischmarkt werd afgebroken en verplaatst naar de Middenkous, de markt zelf werd verplaatst naar de Bagijnestraat tussen het Spuiwater en het Groote Kerkplein
  • de trams moesten voortaan gebruik gaan maken van de Zuid Blaak
  • het Schielandshuis zou blijven staan en zelfs worden gerestaureerd
  • Museum Boijmans zou worden ondergebracht in Dijkzigt
  • na de verhuizing van Museum Boijmans zou in het Schielandshuis een 'Museum voor de Stadsgeschiedenis' worden opgericht
  • de panden tussen de Karrensteeg en de Groote Pauwensteeg konden worden afgebroken voor de aanleg van de Van Hogendorpstraat
  • de nieuwe Van Hogendorpstraat zou de grote verkeersader worden tussen de Noord Blaak en de Coolsingel
  • op het Van Hogendorpsplein ontwierp Dudok een in opdracht van de Hollandsche Bankunie 'fraai kantoorgebouw dat in zijn moderniteit opvallend zou contrasteren met het oude Schielandshuis'
  • op de andere hoek van het Van Hogendorpsplein (al jaren geleden afgebroken in afwachting van...) zou een groot luxueus hotel worden gebouwd, maar t.g.v. de economische crisis kwamen er geen initiatieven....tot de Bijenkorf zich meldde met een bouwplan ook ontworpen door Dudok
  • tijdens de bouw van de Bijenkorf werd, om 'het Bijenkorf gebouw beter tot zijn recht te doen komen' de Schiedamsche Singel tot aan de Witte de Withstraat gedempt
  • het Calandmonument op het Calandplein (we komen hier in het volgende verhaal nog op terug) werd verplaatst naar de Veerhaven, waar het nog steeds staat..... men vond het op het Calandplein'niet passen in een moderne omgeving'


  • Als jullie dit allemaal verwerkt hebben, dan kunnen we met Aad als gids eens per tram gaan bekijken wat we hierboven al zoo'n beetje onthuld hebben :

    vismarktmees

    helemaal achteraan de Hoop van Mees, met ervoor die parkeerplaats uit dit verhaal

    rechtsvoor (net op de hoek van de foto) nog een glimp van de Vischmarkt, zojuist gesloopt....(1933)

    We staan nu op de Noord Blaak en zien bijvoorbeeld rechts de brug waarvan de foto is genomen van het oude postkantoor. In 2001 zouden we nu ter hoogte van Plein 1940 staan, met het beeld 'De verwoeste stad' van Ossip Zadkine.

    Wist je trouwens dat er eerst geen geld was om Ossip te betalen, dankzij een geheime donatie van de Bijenkorf is het er toch van gekomen.....dit soort details vertellen gidsen nu altijd, ook Aad wil graag reisgids worden trouwens....

    vismarkt1899

    de Vischmarkt vanaf het water in de richting van de Noord Blaak (1899)

    We lopen even door de Vischmarkt heen en springen virtueel in de Blaak en kijken dan achterom, en zien dan een paardentram onder de bomen van de Noord Blaak....

    vischmarktdruk

    net ten noorden van de Vischmarkt op de Noord Blaak

    lijn 7 slaat net de hoek om naar het eind van de Steigersgracht c.q. het begin van de Leuvehaven W.Z.

    We zijn weer op het droge en gaan vanaf de Noord Blaak linksaf over een onderkluisde doorgang (zeg maar een brug...) over het water van de Leuvehaven naar de Steigersgracht. Het is hier altijd druk....blijkbaar...

    Die deur links is van Restaurant Het Gouden Hoofd, aan de ingang van het Hang, rechts op de onderstaande foto, die smalle straat.

    goudenhoofdhang

    Restaurant "Het Gouden Hoofd" tegenover de Vischmarkt, op de hoek van het Hang

    Op de achtergrond links de Steigerse Kerk en rechts de Laurenskerk, met de toren in de steigers

    Als we de pijl naar links zouden volgen, dan kwamen we vanzelf in de Soetensteeg.

    luchtvismarkttrechts

    de Steigersgracht met rechts onder het midden de Vischmarkt

    Virtueel kan alles en dus gaan we ook even de lucht in, niet als Van Speijk gelukkig in 1831 :

    Voor de zoekmachines ook even weer wat straatnamen :

    Rechtsonder de Leuvehaven met de barakken van de Vischmarkt. Het water van de Leuvehaven gaat onder de trams door naar de Steigersgracht, Rechts parallel aan de Steigersgracht loopt die smalle straat met de merkwaardige naam "Het Hang". En natuurlijk ontdekken we weer Restaurant Het Gouden Hoofd, tussen het water van de Steigersgracht en het Hang.

    Aan de andere kant van de Steigersgracht heet het de Korte Hoogstraat.

    Herken je al het Schielandshuis ????

    De trams staan trouwens stil voor Gerzon.....

    Helemaal linksboven, achter die bomen, ontdekken we op de Coolsingel nog net het Coolsingelziekenhuis of, zoo als dat toen genoemd werd Het Groote Ziekenhuis, en ernaast Jungerhans. De gids weet dat al want die is al eens veel verder geweest met deze virtuele tram. Een goede gids is trouwens vergelijkbaar met een leraar, altijd zorgen dat je een paar bladzijden verder bent dan je leerlingen.....

    Hebben jullie trouwens allemaal Gerzon al ontdekt ? Nee, nou het was wel een beetje lastig, want toen deze foto genomen werd, zat Gerzon nog niet in dat pand op onze foto helemaal bovenaan dit verhaal, want de gemeente Rotterdam wilde immers misschien alles gaan afbreken en dan bouw je natuurlijk niet vlug nog even een nieuw gebouw. Maar we zullen meteen aan de piloot vragen of hij ons even recht voor het oude Gerzon wil zetten, virtueel dan natuurlijk...

    luchthogendorpstraat

    beetje inzoomen ook t.o.v. de vorige foto en dan ontdekken we Gerzon : dat gebouw met die luifels

    links van de Witte Leeuwenstraat de oude fabriek van Van Nelle,
    voor de verhuizing naar het westen van Rotterdam zat hier Van Nelle

    Ja, dat gebouw met die luifels, dat is het oude Gerzon.

    Oh kijk, op de Coolsingel hebben we nu ook een beter zicht op Jungerhans, het Coolsingelziekenhuis, de Oude Binnenweg, enne de Bijenkorf moet blijkbaar nog gebouwd worden, want net onder de ingang van de Oude Binnenweg, naar links op de foto, zien we het water van de Schiedamsche Singel

    gerzonopgrond

    Gerzon, jaren '20

    We zijn weer bijna in het virtuele water, nu echter bijna in de Leuvehaven en hebben nu een prachtig zicht op het oude Gerzon.

    gerzonvlakvoordebocht

    nog een keer Gerzon, maar nu van de andere kant

    We zien hier de trams, vlak langs Van Nelle, om de hoek komen vanuit de Witte Leeuwenstraat, op weg naar de halte voor Gerzon.

    luchtgerzon

    nog een keer Gerzon, maar nu in de jaren '30

    Ja en toen was het geld op bij de Gemeente Rotterdam en werden de afbraakplannen drastisch gewijzigd en toen bouwde Gerzon vlug het gebouw wat we nu al zoo goed kennen. Ondertussen zijn ook de barakken van de Vischmarkt afgebroken, Van Nelle is al verhuisd, al staat het gebouw er nog wel, en is de ingang van de Witte Leeuwenstraat nu al verbreed.

    Later werden ook de andere huizen achter Gerzon, tussen deze Witte Leeuwenstraat en de Groote Pauwensteeg afgebroken en werd de zoo ontstane verbinding de Van Hogendorpstraat genoemd.

    In 1942 werd de naam Van Hogendorpstraat, na het gebeurde op 14 mei 1940, weer ingetrokken.

    gerzonhoekje

    Vanuit de Schiedamsche Dijk in noordelijke richting.

    Linksaf de Karrensteeg, rechts de Witte Leeuwensteeg,
    met rechts op het hoekje een klein stukje Gerzon

    We zijn nu door de Witte Leeuwensteeg gereden, met aan onze rechterhand Gerzon en steken over naar de Karrensteeg, dat is die straat met dat wisselkantoor.

    schielandhuizen

    Schielandshuis

    Via de Karrensteeg kunnen we het Schielandshuis niet zien, wel later via de Van Hogendorpstraat.

    Als gids moet Aad nu natuurlijk even wat vertellen over het Schielandshuis en Boijmans en Van Beuningen :



    karrensteegview

    op het eind van de Karrensteeg

    We kijken nu terug in de Karrensteeg, waar we net met de tram uitkwamen.

    Het echtpaar steekt net de Gedempte Vest over, maar zijn waarschijnlijk niet op weg naar het restaurant van Jos. Wolff, dat is gevestigd in dat pand met die luifel.

    Nog net uiterst rechts zien we een stukje van de Bijenkorf waar Alie nog steeds op ons zit te wachten, maar dat vindt ze helemaal niet erg, want er is genoeg te funshoppen, zoals dat tegenwoordig heet, schijnbaar....

    bijenkorfmetkarrensteeg

    dezelfde foto als ervoor, maar nu vanaf een grotere afstand

    prachtig die Bijenkorf, hè, gaan we zoo effe naar binnen.....

    Nu maar zelf even ontdekken waar de Karrensteeg nu ook al weer was. Zal een beetje helpen : meteen rechtsom van de Bijenkorf toren begint de Gedempte Vest

    hogendorpstratenmaker

    Van Hogendorpsplein met links nog net een stukje Bijenkorf (1939)

    Eindelijk op het Van Hogendorpsplein met rechts voor ons Jungerhans op de Coolsingel.

    We kijken recht de Oude Binnenweg in....

    hogendorperasmushoek

    "Van Hogendorpsplein" (1954)

    Direkt na de oorlog betrok Jungerhans een nieuw pand, nagenoeg op dezelfde locatie.... en dat alles t.g.v. 14 mei 1940.

    De naam Van Hogendorpsplein is dan allang weer ingetrokken, een klein gedeelte van het vroegere Van Hogendorpsplein heet nu Schielandstuin. De naam Boijmansstraat werd trouwens veranderd in Bulgersteyn.

    vanuitbinnenwegview

    "Van Hogendorpsplein" (1955)

    We steken even over naar de Oude Binnenweg en draaien ons meteen weer om. Tegenwoordig, in 2001, kijk je dan tegen een lelijk iets op en is het net of je naar lucht moet happen, wat een lelijk entree voor de huidige Oude Binnenweg....maar ja, Donner, hè, anders zou onze gids er niet graag meer komen....

    Op deze foto, waarschijnlijk genomen vanuit Jungerhans, hebben we nog wel vrij zicht op de, wat nu heet Blaak, en zien in de verte weer Gerzon liggen, met er voor het Schielandshuis.

    Rechts die toren is natuurlijk weer de Bijenkorf.

    blaakkinderkopjes

    Kruispunt Blaak Coolsingel, begin jaren '60

    Een aantal jaren later is de Bijenkorf afgebroken en is achter Gerzon een gebouw bijgekomen.

    Op de foto links, van voor naar achter, nog drie vooroorlogse gebouwen :

  • Restaurant Erasmus
  • Het Schielandshuis
  • Modemagazijn Gerzon


  • Wat is er nu nog van over ? Juist ja.....

    In deze jaren sluit de Coolsingel nog aan op de Schiedamse Vest, maar dit zal later veranderen in Schiedamsedijk.

    En dan lettend op de tramrails, zijn we weer terug bij ons uitgangspunt, waarom de tramrails zoo fraai gebogen vanuit de Blaak naar beneden komt 'slingeren', zou dit echt nog steeds met het oude Witte Leeuwenstraat Karrensteeg tracée te maken hebben ???

    Hopelijk herinneren zich nog velen de kinderkopjes die hier toen lagen, je glibberde als het ware zoo de Oude Binnenweg op, zoo'n honderd jaar geleden echter

    hogendorpbrug1890

    Binnenwegschebrug (1890)

    moest je dan wel uitkijken dat je niet per ongeluk in of links de Coolvest of rechts de Schiedamsche Singel zou rijden, maar gelukkig waren er toen nog niet zoo veel fietsen....Wel een druk bruggetje trouwens....

    Recht achter de brug weer Museum Boijmans oftewel het Schielandshuis tussen de Boijmansstraat (links) en de Groote Pauwensteeg (rechts)

    boymanskleur

    Van Hogendorpsplein met Museum Boijmans (1890)

    Als souvenir kopen we deze kaart in de Bijenkorf, want we lusten nu wel wat. Zou Alie nog steeds op ons wachten ??

    Oh, gelukkig daar is ze al... of we wel aan de gids gedacht hebben, virtueel of reëel ??
    Is me dat even een denkertje, hadden we die al, nog effe vlug klikken dan op deze link

    Al mijmerend lopen we achter Alie aan, zij weet tenslotte hier binnen beter de weg, en denken nog terug aan de rit die we er tot nu toe op hebben zitten.

    Trouwens wat schreef iemand ook al weer in 1946 over het laatste stuk wat we net gereden hebben :



    Nou, die man heeft dus helemaal gelijk gekregen.......


    Nou, vlug wat drinken, want anders.... oeps, Google kwam weer voorbij....


    Op onze site hebben we ook nog 3 verhalen met als titel:

    De veranderingen in de Coolpolder van Rotterdam



    Klik hier voor alle RET City Tour verhalen op onze site





    Familiewapenklein
    wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....


    Terug naar de top





    Last update :

    22 December 2003