Een e-mail sturen naar Aad? Zijn e-mail adres is aad@engelfriet.net
(klik op deze tekst om een voorgeadresseerde mail te openen)
Terug naar  het Engelfrieten overzicht

Naar beneden 

1600 Slag bij Nieuwpoort

1600 Slag bij Nieuwpoort, wie kent dit jaartal niet, maar wat is er echt gebeurd en waarom en wat waren de gevolgen van die Slag bij Nieuwpoort, daarover gaat dit verhaal.

Eigenlijk moeten we terug naar 1066, het jaar van de invasie van Zuid-Engeland door Willem van Normandië en de Slag bij Hastings, gewonnen door Willem van Normandië oftewel Willem de Veroveraar.
De eerste eeuwen na 1066 was er dus een personele band tussen gebieden in, zeg Frankrijk en Engeland die door dezelfde vorst werden geregeerd.

De opvolgers van Willem van Normandië regeerden vanuit Engeland hun Franse gebieden en, om het maar even samen te vatten, het heeft de Fransen 100 jaar gekost, denk maar aan Jeanne d'Arc, om de Engelsen te verdrijven uit o.m. Normandië .
Bij een poging van Jeanne d'Arc om de Franse Dauphin (de kroonprins) te laten kronen in Rouan, viel zij, waarschijnlijk na verraad, in handen van de Engelsen die haar op de brandstapel zetten, om het maar weer even samen te vatten

Vanuit Normandië veroverden de Engelsen in 1347 Calais, de inwoners werden verjaagd en vervangen door uit Engeland overgekomen Engelsen, Calais is zoo ruim 2 eeuwen in handen gebleven van de Engelsen, tot 1558. Men zegt dat de Fransen dit de Engelsen nog steeds niet hebben vergeven, die 100-jarige oorlog en de 200-jarige bezetting van Calais. Aad, als verwoed UK reiziger is heel vaak met zijn gezin vanuit Calais naar Dover overgestoken en heeft zich vaak afgevraagd of de keuze van Calais als belangrijkste haven naar de UK iets te maken heeft met die 100-jarige oorlog en de 200-jarige bezetting, maar we dwalen af...

calaisgoev

Siegneur de Goudan

sinds 1558 gouverneur van het op de Engelsen heroverde Calais

bij de verovering van Calais verloor hij zijn been

Op onze site hebben we over Calais ook dit verhaal

Herberg Calais in Rotterdam was een kostelijk alibi

Na de moord op Willem de Zwijger in 1584 werd de Soevereiniteit over de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden eerst aangeboden aan Frankrijk en vervolgens aan de Engelse Koningin Elisabeth I. Ook die weigerde, maar zij stuurde wel de Graaf van Leicester en was bereid om aan de Staten-Generaal grote sommen geld voor te schieten.

leicester

Robert Dudley

Graaf van Leicester

1532 - 1588

Een citaat uit ons Schotland verhaal :



Leicester was dan wel het land uit, maar de torenhoge schulden aan Engeland waren er nog steeds, Daarbij kwamen natuurlijk ook nog de kosten van de ondersteuning van Leicester en ook bijvoorbeeld die Schotse Regimenten moesten betaald worden.

oldenbarnevelt


Oldenbarnevelt

Oldenbarnevelt, Raadpensionaris van Holland, de machtigste funktie die iemand toen kon bereiken, kwam met een geniaal plan :

maurits


Maurits

In ons verhaal over Oldenbarnevelt hebben we dit al verteld over de Slag bij Nieuwpoort, maar er is natuurlijk nog wel meer te vertellen en te laten zien :

Maar weer terug naar die Slag bij Nieuwpoort :

We hebben ze al een keer genoemd :

isabellaphilipsalbertusisabella

Isabella Clara Eugenia de Austria

1566 - 1633

dochter van Philips II

Landvoogdes van de Spaanse Nederlanden

samen met haar echtgenoot

Albertus van Oostenrijk

1559 - 1621

Na de verovering van Portugal was de ex-kardinaal de eerste "Spaanse" Landvoogd van Portugal

LINK

muntisabellaalbrecht

Een munt met Isabella Clara Eugenia de Austria

1566 - 1633

dochter van Philips II

Landvoogdes van de Spaanse Nederlanden

samen met haar echtgenoot

Albertus van Oostenrijk

1559 - 1621

LINK
Er werd besloten om bij het Staatse Oostende het leger vanuit zee af te zetten, later werd ook overwogen om dichter bij Nieuwpoort te ontschepen, het liep uiteindelijk anders.

Op 17 juni 1600 vertrok een grote vloot uit Dordrecht, uiteindelijk 1300 schepen...... Vanwege het slechte weer werd geland vlak bij Philippine, in de buurt van Sas van Gent. Op weg van hier naar Duinkerken, een militaire kolonne van ca 16 kilometer lang !!

Men heeft zich altijd verbaasd dat Maurits geen verkenningen had laten uitvoeren, ook werd het gebied waar de kolonne doorheen trok niet bewaakt door achtergebleven troepen, met als gevolg dat de kolonne geregeld verkeerde wegen insloeg. De kolonne liep zichzelf vast bij een te breed water en moest toen omkeren, en dat over een lengte van 16 km.... Uiteindelijk trok een kleine groep maar over het strand richting zuiden.

kaartnieuwpoort

De tocht van het Staatse Leger onder aanvoering van Maurits

Albertus en Isabella wisten, zodra Maurits was geland, de Spaanse bevelhebber Luis de Velasco te overtuigen om zo spoedig mogelijk troepen te verzamelen vlakbij Gent. Velasco verwachtte een aanval van Maurits bij de Maas en presteerde het om met dagmarsen van 40 km vanaf Cuyk op te rukken naar Gent.
Albertus en Isabella overtuigden persoonlijk min of meer muitend rondtrekkende Spaanse troepen om zich ook te verzamelen bij Gent. Vooral de rol van Isabella was overtuigend, niet veel soldaten hadden ooit de dochter van hun Koning gezien die bovendien beloofde uit haar eigen portemonnaie de achterstallige soldij te betalen......

Op 30 juni vertrok het Spaanse Leger richting Brugge. De Spanjaarden besloten de terugweg van Maurits af te sluiten, bij het plaatsje Leffinghe.

De delegatie van de Staten-Generaal o.l.v. Oldenbarnevelt, stuurde meteen een bericht naar Maurits dat zijn terugweg mogelijk werd afgesloten. Maurits reageerde meteen door het achterste deel van zijn kolonne, o.l.v. Ernst Casimir van Nassau, de latere Stadhouder van Friesland en Groningen, terug te sturen naar Leffinghe, maar deze kwam te laat. Op een dijk werden de Staatse troepen verjaagd door de Spaanse cavalerie, velen vluchtten over de duinen de zee in, maar ook daar werden ze achtervolgd.

Toen Maurits hoorde van de nederlaag liet hij de overlevenden meteen verschepen, hij wilde niet dat dit slechte nieuws bij zijn mannen bekend zou worden.....

Het Staatse Leger was nog bezig met de overtocht over de IJzer dichtbij de Zee, toen de Spanjaarden over het strand kwamen. De Spaanse soldaten waren echter te moe om meteen op te trekken, velen onder hen kwamen immers uit Cuyk gelopen en dit was natuurlijk in het voordeel van Maurits. Gelukkig voor Maurits wisten de Spanjaarden ook niet dat het Staatse Leger met 10.000 man was, zij met ca 8500.

Maurits koos zorgvuldig het moment van aanvallen, hij wachtte tot de zon laag stond, precies in het gezicht van de Spanjaarden, ook de wind, met zand, stond voor de Spanjaarden verkeerd. Maar toch dreigde al snel het Spaanse Leger de overhand te krijgen....., waarom liep het toch goed, men zegt om de volgende redenen :

Naar men zegt, het paard van Albertus werd ook veroverd, het werd het lievelingspaard van Maurits..... :

mauritspaardalbert

Na de slag kreeg Maurits toch weer de opdracht om verder te trekken richting zuiden, hij deed het nog ook. De belegering van Nieuwpoort liep uit op een mislukking en Maurits besloot op een dag zich gewoon terug te trekken, vooral nadat hij hoorde dat de afvaardiging van de Staten-Generaal vertrokken waren uit Oostende naar Bergen op Zoom om daar met de Spanjaarden te onderhandelen over een Vredesverdrag......

De legende wil dat toen Maurits Oldenbarnevelt weer voor het eerst ontmoette, Maurits Oldenbarnevelt in het gezicht sloeg....

Via Oostende werden de Staatse Troepen en hun buit, teruggevaren, waaronder vele Spaanse vlaggen die eeuwenlang in de Ridderzaal hebben gehangen.

Hoe ging het verder met Isabella en Albertus ? Om nog meer gezichtsverlies te vermijden vatten zij het plan op om Oostende te heroveren. Isabella deed zelfs de historische belofte dat zij zich niet meer zou verschonen voordat Oostende weer was heroverd, het beleg duurde echter drie jaar. De speciale kleur van haar ondergoed is de geschiedenis ingegaan als Isabella-geel. Het beleg van Oostende werd dus een dure prestige slag, alhoewel de nieuwe Spaanse bevelhebber Ambrosio Spinola, het beleg uit eigen zak schijnt betaald te hebben.....

Terug naar ons oorspronkelijke verhaal, terug naar de nieuwe Spaanse bevelhebber Ambrosio Spinola, die het beleg van Oostende uit eigen zak schijnt betaald te hebben.....:

Ambrosio Spinola werd namelijk ook de leider van de Spaanse delegatie die uiteindelijk voor 12 jaar een bestand overeenkwam :

spinolaprent

Ambrosio Spinola

1569 - 1630

van 1603 - 1628 bevelhebber van het Spaanse leger in Vlaanderen

De Spaanse Kade in Rotterdam dankt haar naam trouwens aan de doorreis van de Spaanse markies Ambrosio Spinola (1569-1630). Spinola werd op 31 januari 1608 met een groot gevolg en met andere onderhandelaars over het 12-jarige bestand in de 80-jarige oorlog, op doorreis van Dordrecht naar Den Haag door het Rotterdamse stadsbestuur plechtig ontvangen en ingehaald. Hij kwam over het ijs en zette op het Hoofd of Oude Hoofd het eerst voet aan wal. Dit gedeelte van het Oude Hoofd werd vanaf omstreeks 1637 Spaansekade genoemd.

mauritsspinola

Met 190 ijssleden kwam Spinola via bevroren rivieren naar Dordrecht
Op 6 februari 1608 werd Spinola (rechts), reizend in 8 koetsen, in Rijswijk bij de Hoornbrug ontvangen door Maurits (links)

In de Vaderlandse Geschiedenis is 1600 De Slag bij Nieuwpoort altijd belangrijk gebleven, zoals je bijvoorbeeld kunt zien aan de onderstaande plaatjes die in jaren 1910 - 1915 door een koekfabriek werden uitgegeven, mits je hun koek kocht natuurlijk.

overzicht80jaar

Enne hoe liep het af met dat zeeroversnest Duinkerken? In 1646 werd het veroverd door de Fransen met hulp van Maarten Harpertsz. Tromp en vanaf die tijd waren de Spaanse Kaapbrieven niet meer geldig, zoo heeft zich ook dit vanzelf opgelost.

Direkt na het 12-jarig bestand vielen weer honderden schepen in handen van de Duinkerkers. Pas o.l.v. de uit Rotterdam afkomstige Maarten Harpertsz. Tromp lukte het, om samen met de Fransen, in 1646 Duinkerken te veroveren, Maarten Harpertsz. Tromp blokkeerde de haven, de Fransen belegerden Duinkerken vanaf het land:

duinkerkendag

Het droevig afscheid van Don de Calabassa uit Duinkerken naar Spanje

na de verovering van Duinkerken door Frankrijk en de zee-blokkade door Maarten Harpertsz. Tromp

1646

LINK

Via deze LINK kun je eigenlijk het vervolg lezen op het bovenstaande verhaal, het gaat in dat verhaal over de aanloop naar 1648 en de Vrede van Münster.

Op onze site hebben we ook nog dit verhaal:

Het schip De Liefde, een van de schepen van de uit Rotterdam vertrokken vloot van Mahu en De Cordes, belandde in Japan, het begin van Deshima

Klein citaat:






We ontvingen deze reaktie:

In uw verhaal over Prins Maurits ontbreekt mijns inziens een belangrijk element, dat overigens in vrijwel alle boeken ontbreekt en dat is het bondgenootschap dat Maurits had met Marokko!

Voor de Nederlanden was dit bondgenootschap profijtelijk omdat Marokko, nog maar 1 eeuw geleden verdreven uit Spanje, Zuid-Spanje belaagde en daardoor niet alle aandacht op de Nederlanden kon richten.

Marokko werd in het oosten echter ook bedreigd door de Turken. En hier wringt mijns inziens de schoen: Van Oldebarnevelt dreef volop handel met de Turken. Niet onbegrijpelijk dat Marokko dit als een ondermijning van de alliantie beschouwde. Zou Marokko de bedreiging van Zuid-Spanje opgeven en zich volledig op de Turken concentreren, dan zou Spanje de handen vrij hebben om zich geheel aan de Nederlanden te wijden. Die zouden dan ongetwijfeld onder de voet zijn gelopen. In die zin is het te begrijpen dat Maurits het handelen van Oldebarnevelt beschouwde als landverraad.

Wat de militaire taktiek van Maurits betreft: naar mijn analyse was Maurits’ strategie er juist op gericht om in een guerillastrijd Spanje financieel uit te putten. En toen gold: geen geld, geen soldaten! Spanje kende niet zoiets als een Unie van Utrecht waar de gewesten zich hadden gebonden dienstplichtige soldaten te leveren. Dat het met Philips financieel matig gesteld was blijkt ook wel uit het feit dat hij in 1584 niet de uitgeloofde 25.000 kon uitbetalen aan Balthazar Gerards voor de moord op Willem van Oranje (de familie kreeg in de plaats daarvan de domeinen van Oranje in Franche-Comte en privileges).

Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Balthasar Gerards en klik op ENTER

De slag bij Nieuwpoort was feitelijk totaal van geen betekenis, zij het dat 1600 kennelijk makkelijker is te onthouden dan 1938 om maar wat te noemen. Het was helemaal geen klaterende overwinning en eigenlijk is de waarheid dat Maurits’ troepen aan een nederlaag ontsnapten.

Voor het overige blijft uw site buitengewoon interessant.

Thomas de Wreede





    Geinteresseerd in een historische rondleiding voor uw eigen groep(je) door Aad 'arcengel' Engelfriet, webmaster van deze grootste Nederlandstalige geschiedenis website, door o.m. een stad of streek in bijv. Nederland, België, Duitsland, Groot-Brittannië, Ierland en/of een historische lezing, publicatie, recensie:

    Voor meer vrijblijvende informatie

    aad@engelfriet.net

    Wilt U eerst meer weten over Aad Engelfriet:

    klik dan HIER







Terug naar Aad's homepage, met links naar al zijn verhalen





Familiewapenklein
wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....


Terug naar de top





Last update :

20 September 2009