Ben je op zoek naar iets over Erasmus, klik dan HIER
Maar we beginnen eerst weer met een aantal foto's die we al hebben op onze site :
LINK
Uit dit verhaal :
links op de hoek zijn nu de trappen van het "Beursgebouw", rechts op de hoek stond destijds het Erasmiaans Gymnasium en nu dus C & A,
kortom we staan bovenop de koupgout........
Deze foto's staan nog niet op onze site :
Het Erasmiaans Gymnasium aan de Coolvest
het dempen moest nog beginnen....
Het Erasmiaans Gymnasium aan de Coolvest
het dempen moest nog beginnen....
wat een prachtig gebouw, wat staat er bovenaan ?
de leraren
een van deze heren (wie ???) ging dus in diskussie met Ds. Landwehr van de 1e Chr. HBS over Erasmus vs Marnix
LINK
Nou kan Aad het natuurlijk niet laten om hier ook 2 foto's bij te zetten van de 1e Chr. HBS uit dezelfde tijd :
Zie jij het verschil tussen de leraren van het Stedelijk Gymnasium en de Christelijke HBS ??
Nee, dus...
Een aanvullend citaat uit dit verhaal :
-
Op de vergadering van 2 Febr. 1905 was een brief van de eigenaar van het pand ingekomen, waarin deze meedeelde, dat hij een aanvraag tot verhuring van het benedenhuis ontvangen had voor een vishandel. Het bestuur besloot hem te berichten, dat het daarin berustte in de hoop, dat het niet schadelijk voor de school zou werken. Het andere benedenhuis was reeds in gebruik bij een slager, zodat het gymnasium, dat op no. 71 zat en de H.B.S., die op no. 69 geïnstalleerd was, elkaar niet hoefden te benijden. Toen later de viswinkel plaats maakte voor een bloemenwinkel, kon dit wel als een vooruitgang genoteerd worden. De materialistische en sterk geurende onderbouw der scholen kwetste meer het gevoel dan dat het de scholen in hun werk enigszins stoorde.
Het oude gebouw van het latere Erasmiaans Gymnasium aan de Wijde Broedersteeg dateerde uit 1581. De nieuwbouw aan de Coolvest werd betrokken in 1884.
Bij de openingsrede van de burgemeester (Vening Meinesz) werd de directeur van Gemeentewerken (G. J. de Jongh) uitvoerig geprezen, terwijl C. van de Wall de eigenlijke architekt was geweest, een van de ondergeschikten van de Jongh.
Bovenop het gebouw de godin Pallas Athene met de lans in haar linker- i.pv. haar rechterhand. Beeldhouwer L.P. Stracké had een foutje gemaakt..........
De leraren foto is genomen op de binnenplaats. Achter de tafel, uiteraard in het midden, Rector J. Kan. De vierde van links staand is de bekende dichter J.H. Leopold, leraar Klassieke Talen. In het Museumpark is voor hem een plaquette aangebracht.
Aan het eind van ieder schooljaar werd het rapport door Rector Kan (grootvader van de cabaretier Wim Kan) persoonlijk overhandigd, de zittenblijvers moesten op bezoek bij de Conrector.
En dan nu de herinneringen aan het Erasmiaans Gymnasium geschreven in 1946 door Mr. S. J. R. de Monchy (link), ja inderdaad ooit Burgemeester geweest van Den Haag....wat een prachtig taalgebruik toch enne, de Monchy gaat soms over in een oude taal, Grieks of Latijn, en die tekens zitten niet op Aad's toetsenbord, nou heeft Aad maar HBS gehad, dus...............
Is het niet een ondankbare taak, die de samensteller van dit verhaal mij willen laten vervullen?
Ik namelijk verliet het mij toegewezen object - het Erasmiaansch Gymnasium aan de Coolvest - negen-en-veertig jaren geleden en heb het sedert alleen maar van buiten gezien. En wat misschien nog erger is: dat gebouw had al jaren geleden een andere bestemming gekregen en was dus voor reeksen van gymnasiasten reeds volmaakt verleden tijd geworden, voordat de ramp van Mei 1940 het neersloeg.
Zijn ondergang was als de dood van een al-lang-gepensionneerde: velen weten ternauwernood nog van zijn bestaan en alleen de ouderen herinneren zich hem en zeggen tot elkaar, dat hij in zijn tijd toch wel een geschikte kerel was.
Maar al weten de jongeren misschien nog maar nauwelijks waar het gebouw stond, dat vroeger Diogenes en zijn marmeren vrienden huisvestte, voordat althans Diogenes aan den Wytemaweg zijn tegenwoordige plaats kreeg, voor de meeste Rotterdammers, die amo, amas, amat leerden vervoegen en .......... hebben verbogen, is toch "het" Erasmiaansch Gymnasium blijven staan aan de Coolvest.
Het was van binnen, naar mijn herinnering, in de jaren 1891 - 1897 een prettig riant geheel. Als ik uit de verte zag, dat de deuren dicht waren en ook de krullebol van den conciërge Strasters, die naar nakomers placht uit te kijken, voordat de poort onherroepelijk gesloten werd, al verdwenen was, heb ik het gebouw wel eens minder vriendelijk aangekeken, maar na zooveel jaren is toch mijn totale indruk: een aantrekkelijk, doelmatig gebouw, met lichte gangen en trappen, een mooi gymnastieklokaal, goede leslokalen voor de meestal kleine klassen.
Het huis heeft veel zien veranderen om zich heen. Het Gemeenteziekenhuis, met de zieke vrouwen in paarse jakjes voor de ramen, dat op 14 Mei het lot van het Gymnasium deelde, stond er in mijn tijd ook al, maar de fameuze Binnenwegsche brug van destijds, verkeersprobleem van de eerste orde, maar onbetaalbaar excuus voor gymnasiasten, die zich verslapen hadden - bijna altijd immers was ze "op" -behoort al lang tot het verleden.
Aad komt er even tussen met een citaat uit dit verhaal met foto's :
- In een van onze vorige verhalen glibberden we bijna virtueel met de fiets in de richting van deze brug, weet je nog wel ?
We schreven toen : "links de Coolvest, rechts de Schiedamsche Singel, maar gelukkig waren er toen nog niet zoo veel fietsen....Wel een druk bruggetje trouwens....
Recht achter de brug het Museum Boijmans oftewel het Schielandshuis tussen de Boijmansstraat (links) en de Groote Pauwensteeg (rechts)"
Maar in dit verhaal gaan we toch eens even op die brug staan en dan niet in het water vallen van verbazing, want wat we nu gaan zien, zul je nauwelijks thuis kunnen brengen.
Dit bruggetje lag dus tussen de huidige Blaak en de ingang van de huidige Oude Binnenweg. Nou, dan heb je meteen het beeld te pakken hoe de Coolsingel er nu uitziet als je in de richting van het stadhuis zou kijken en zoo zag de Coolsingel er dus ruim 100 jaar geleden uit, als je dus van het bruggetje naar het nog niet gebouwde stadhuis zou kijken..... ongelofelijk toch....
100 jaar geleden was er op de plaats van de koupgout een pontje.....
Vanaf, laten we maar zeggen het huidige Hofplein, zag de Coolsingel er dus zoo uit:
Verstomd zijn de klachten over den onhoudbaren toestand van de verbinding tusschen Coolvest en Coolsingel, die eenmaal den schrijver van een ingezonden stuk zelfs een verwijzing naar Nahum II, 4 ("Zij loopen door elkander henen als de bliksemen") in de pen gaf.
Verdwenen is ook al tientallen van jaren de aan het Gymnasium grenzende beruchte zeemansbuurt van Zandstraat en Roode Zand. Schuwe blikken plachten we er in te werpen, maar we waagden ons zelfs bij daglicht niet in die straatjes met de reeksen van sprekende, verlichte uithangborden, "The Flag of all Nations", "The Liverpool Light-house" (wat fantazeerden we al niet over de beteekenis van dat woord ."Lighthouse"!) enz. enz.
Neen waarlijk, de omgeving van het "Gym" was er na mijn tijd wel op vooruitgegaan!
En hoe stond het met de levende strijdkrachten? Nu kan ik alleen spreken over den eigen tijd en dan mag ik verklaren, dat het over het geheel een voortreffelijk leerarenkorps was, dat daar, onder leiding van den ouden rector Kan, de Rotterdamsche jeugd binnenleidde in de wereld van Rome en Griekenland. Met een uit zijn persoonlijkheid geboren overwicht, dat hem in staat stelde menschelijk en gemoedelijk te zijn en toch de teugels in handen te houden, handhaafde de rector de orde in het groote geheel van leeraren en jeugd. Erasmus-kenner par droit de profession, hield hij ons aan het eind van den cursus een paar kwartier bezig over het een of ander onderdeel van leer of leven van den grooten Rotterdammer, als hij het al niet eens afwisselde met een verhaal over de opgravingen van Schliemann of andere onderwerpen uit zijn vak.
Het viel ons wel eens lang.
Pas na de woorden "Ik heb gezegd" zouden we hooren, wie van ons bevorderd was en wie zitten bleef, of deze of gene een herexamen zou krijgen of er met een "taak" zou afkomen. Houd dan maar eens een half uur je aandacht bij den "Lof der Zotheid"!
Het afscheid van rector Kan, vijf-en-zestig jaar geworden, viel in mijn tijd. Het prachtige portret, door Jan Veth geteekend, dat hem toen werd aangeboden, bewaart de herinnering aan zijn typische verschijning: de korte grijze ringbaard om het volle gezicht met de gemoedelijke, van goedheid stralende bruine oogen. Het is maar goed, dat het bestek van dit stukje mij belet om de portretten van alle leeraren te schetsen. Zoovele lezers zouden er, vrees ik, geen belang in stellen.
Aad : wat jammer nu...
Den Conrector Dr. Goedhart, opvolger van den voor mij legendarischen Dr. Polak - den "Pol", omtrent wiens professorale verstrooidheid de ouderen ons zooveel wonderen vertelden - moet ik echter wel noemen, omdat hij zulk een voortreffelijk voorbeeld gaf van wat het klassieke onderwijs kon zijn, maar lang niet altijd was: algemeen vormend onderwijs, dat de klassieke oudheid niet om haar-zelfswil behandelt, maar als prototype van latere beschavingen.
De lectuur van Homerus of Sophocles bracht hem op Goethe, Schiller,. Lessing, Racine, Rousseau, Victor Hugo en wat niet al.
Genoten hebben we ook van de lessen in oude geschiedenis van Dr. Kreling, Graecus op-end'op, vol bewondering voor de cultuur van het oude Hellas, maar vermakelijk den spot drijvend met de Romeinen, in zijn oogen materialisten en dikdoeners, nabootsers van wat op Griekschen bodem spontaan geboren was.
Dan was er de Neerlandicus Nolen, broeder van den Leidschen professor in de interne geneeskunde en even goed spreker als deze. Wat kon hij aan de hand van de definitie van Aristoteles ............. (vert. Een tragedie is een nabootsing van een ernstige en afgeronde handeling van groot formaat) (de rest van het citaat deed de tijd uit mijn geheugen verdwijnen), waarvan hij één enkel woord per uur behandelde, ons in een serie van lessen het wezen der dramatische kunst met tal van oorbeelden geestig en boeiend voor oogen stellen!
Van de leeraren uit mijn tijd verwierf-jaren later- Dr. J. H. Leopold de grootste vermaardheid. Hij placht als jong leeraar uitsluitend in de lagere klassen les te geven en slaagde er niet in ons de Latijnsche syntaxis genietbaar te maken. We giebelden, toen we zijn "Christus verzen" in handen kregen, duistere woordkunst, die voor derde- en vierde-klassers wel wat hoog ging.
- Stammen vragen naar een vreemd ding,
steektakken in wring verwildering
in een akelig scherp afpijnen
op dingen die dood verloren schijnen.
We konden er geen touw aan vast maken.
Het was goed werk, dat zijn collega Niermeyer, de latere hoogleeraar in de aardrijkskunde, deed, door in ons gymnasiasten-debatgezelschap ons over de moeilijkheden heen te komen helpen en ons iets van de schoonheid dier verzen te laten zien.
Een markante figuur was de Fransche leeraar Armand Sunier, stoere, roodharige Zwitser, driftige geweldenaar, voor wien we, althans in de lagere klassen, allen sidderden. Wie ooit les van hem had, behoefde zijn leven lang nooit verlegen te zijn om Fransche scheldwoorden.
De combinatie pignouf, espèce de patapouf, vieux rastaquouère , was wel het minste wat de stakkerd te hooren kreeg, die zijn boeken vergeten had of slordig huiswerk inleverde.
Den voortreffelijken van Dorsten - later hoogleeraar geworden evenals de reeds genoemde Polak en Niermeyer en de historicus Slothouwer - mag ik niet voorbijgaan. Man van zeldzame helderheid en accuratesse, was hij een wiskundeleeraar, zooals er misschien voor en na hem geen bestaan heeft.
Uiterlijk was hij een tengere, teringachtige figuur, het levend bewijs voor de stelling, dat forsch optreden, stemverheffing en strenge straffen niet noodig zijn, om gezag over de jeugd te hebben.
Met zijn rustige geestkracht had hij het jonge volk, dat hem evenzeer bewonderde als graag mocht lijden, volkomen in bedwang.
Laat me ten slotte nog mogen noemen - vele verdienstelijke en ook wel enkele minder goede leeraren ga ik voorbij - onzen uitstekenden gymnastiekleeraar S. van Aken, een der voormannen op het gebied van de lichamelijke ontwikkeling, energieke persoonlijkheid, bij wien men het niet wagen zou eenige wanordelijkheid uit te halen.
Alleen kon hij ons zijn sterke verhalen niet steeds geloofwaardig maken. Eens vertelde hij ons, hoe hij, toen hij aan het Beursstation een trein juist zag vertrekken,
in den looppas naar het station D.P. was gerend
en hem daar nog net had gehaald. Voor ons sloeg hij daarbij echter maar één record: dat van den baron Von Münchhausen.
Mijn taak, een "kort stukje" te wijden aan de nagedachtenis van het heengegane Erasmiaansch Gymnasium, heb ik hiermee wel volbracht. Of de lezer zich interesseeren zal voor enkele bijzonderheden van leeraren, die al lang dood en begraven zijn, heb ik af te wachten. Ik kan alleen zeggen, dat ik gaarne de gelegenheid aangreep om nog eens uiting te kunnen geven aan mijn dankbaarheid voor wat die zes gymnasiale jaren tot mijn menschwording bijdroegen. En dan: het waren jeugdherinneringen en dat zegt ten slotte alles.
-
Ihr bringt mit euch die Bilder froher Tage,
Und manche lieben Schatten steigen auf;
Gleich einer alten, halbverklungnen Sage
Kommt erste Lieb' und Freundschaft mit heraut.
Is het niet wat pompeus om bij een stukje als dit de "Zueignung" van den Faust te citeeren?
Een Latijnsch citaat helpt, gelijk zoo vaak, uit den brand:
ga ik, dunkt me, vrij uit.
Aad was helemaal ontspannen toen hij dit had gelezen, HEERLIJKE PROZA.....
Dit zijn trouwens onze verhalen over het Erasmiaans Gymnasium van Rotterdam :
- Herinneringen uit 1946 aan het Erasmiaans Gymnasium
- Als je goed je best deed op het Erasmiaans Gymnasium, kreeg je een prijsboek
- 1762 Erasmiaans Gymnasium: een jongeling betaalt dit voor kost en inwoning
- Het grafschrift van de vrouw van de rector van het Erasmiaans Gymnasium
En via onze Search Engine zou je nog meer kunnen vinden:
| Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Erasmiaans Gymnasium en klik op ENTER |
|---|
