Een e-mail sturen naar Aad? Zijn e-mail adres is aad@engelfriet.net
(klik op deze tekst om een voorgeadresseerde mail te openen)
Terug naar  het Engelfrieten overzicht

Naar beneden 

Het Gerechtsgebouw van Rotterdam aan het Haagseveer, later Politie bureau

Ben je bezig met een verhaal over De Doelen van het St- Jorisgilde, want je was bezig met de geschiedenis van de Rotterdamse Schouwburgen, besluit je ook maar een verhaal te maken over het Gerechtsgebouw van Rotterdam aan het Haagseveer....

kaartjeslagveld1915

Eerst maar dit kaartje uit 1875:

Helemaal bovenin zie je staan Slagveld, met rechts de Beestenmarkt. Links van de Beestenmarkt de Delfsche Poort. Het grote woord VEST is een gedeelte van het woord COOLVEST, het water van de Coolsingel......
Dat witte streepje ter hoogte van de Raamstraat is het Comedie bruggetje. Ten noorden van de Raamstraat, in dat witte veld, Sociteit de Harmonie met de concertzaal De Doelen.
Dat witte gebouw links van het Comedie bruggetje is Schouwburg Tivoli.
Tussen de woorden Slagveld loopt de Delftsche Vaart en boven de woorden Slagveld stroomt het water, richting noorden en dan heet het, zullen we maar zeggen, Schiekade.

haagseveerrichtingschie1870

Op deze foto uit 1870 kijken we vanaf het huidige Haagse Veer in de richting van de Schiekade, voor de fijnproever, de foto is gemaakt vanaf de Grote Kerk :

Een beetje rechts van het midden zien we naast wat bomen de Delftsche Poort staan. De huidige replika staat nog steeds zo ongeveer op de plek waar ooit de echte heeft gestaan, klik maar even op deze link :

delfstepoort1860

De Delftsche Poort in 1860

Links van de Delftsche Poort op de luchtfoto 2 molens. Dat witte huis, rechtsonder de linker molen, is het Paleis van Justitie, het Gerechtsgebouw met daarnaast links, de tuin, met al die bomen, van De Doelen. Tja en als je dan heel goed kijkt, zie je onder de bomen naast de Delftsche Poort de Delftsche Vaart , wat nu heet het Haagse Veer, één keer raden waar de naam Haagse Veer vandaan komt ?

Voor nog meer informatie over waar we nu zijn kun je hier klikken of hier.

En natuurlijk ook nog een prent van

gerechtsgebouw1863

het Rotterdamse Gerechtsgebouw oftewel het Paleis van Justitie (1863)

Pal achter dit Gerechtsgebouw de tuinen waar de Doelen van het gilde hebben gestaan...

Laten we teruggaan naar 1340, aldus een citaat uit ons Hofpoort verhaal :

rotterdam1340

Op de kaart zien we de dam in de Rotte. Als we de Rotte volgen naar het noorden, zien we net boven de bocht naar rechts een kasteel liggen, helemaal omgeven door een vierkant water. Het kasteel had de naam Het Hof van Weena.

Als je nog beter zou kijken, zul je zien dat Het Hof van Weena aan een zijtak van de Rotte ligt, die zijtak heette de Leuve en daar komt de naam Leuvehaven vandaan.

hofvanweena1400

vermoedelijk een fantasie tekening van het Hof van Weena,
zoals het eruit zou hebben gezien rond 1400

Weena is mogelijk vernoemd naar een Germaanse vrouwennaam. Het Hof van Weena stamt waarschijnlijk uit 1100 en werd, denkt men, gebouwd door Jacob van Wassenaar die later zijn naam wijzigde, aldus de overlevering, in Boekel of Beukel. Een van zijn nakomelingen heeft dus de Beukelsdijk aangelegd.

Op het Hof van Weena werd recht gesproken, dus daar kwam je maar liever niet. Rechters in de Middeleeuwen werden zoo belangrijk geacht dat zij speciale privileges hadden, nou de Heeren van de Vierschaar van het Hof van Weena hadden wel een heel uniek privilege : speciaal voor hen werd een aparte toegang tot de stad gemaakt : (je raadt het al) de Hofpoort. Iedereen mocht er door heen, maar ZIJ hadden wel een eigen sleutel, handig voor 's avonds of zoo........en natuurlijk was het ook een hele snelle vluchtroute voor de Heeren

Een bekende Heer van Weena was Dirk Beukel , hij hielp mee met de verovering van Zierikzee toen dit bezet was door, laten we maar zeggen, de Vlamingen. Als beloning werd zijn Hof van Weena vereerd met een bezoek van Graaf Willem IV en dus een link waard.

graafwillem4

Graaf Willem IV

Voor het Schielandshuis werd in 1990 een standbeeld geplaatst van Graaf Willem IV, de man die op 7 juni 1340 aan Rotterdam stadsrechten verleende.

Dirk Beukel kreeg zelfs toestemming om zijn wapen te verenigen met die van Holland en Henegouwen. En zoo is waarschijnlijk het wapen van Rotterdam ontstaan, het groene veld van Weena in kombinatie met de grafelijke leeuwen.

stadswapen

het Stadwapen van Rotterdam

De tekst Sterker Door Strijd werd in 1948 toegevoegd, n.a.v. 14 mei 1940

Het Hof van Weena werd in 1425 verwoest op bevel van Jacoba van Beieren, en dus ook een link waard. De meeste archiefstukken m.b.t. rechtszaken (vaak de enige documenten in die tijd...) gingen toen verloren.
In 1590 werd het land rondom het verwoeste Hof van Weena opgekocht door het stadsbestuur.

In 1614 werd de oude Hofpoort, die al eens vernieuwd was, afgebroken. Een nieuwe beter te verdedigen poort werd opgebouwd die echter in 1778 weer kon worden afgebroken, omdat de Hofpoort zijn militaire funktie had verloren.

dpvanafhaagseveer1765

De Delftse Poort vanaf het Haagseveer, 1765

delfschepoort1670

1670

De Delftse Poort met links de Hofpoort

hofpoortje1704

1704

De Hofpoort

Op de onderstaande prent uit 1765 zien we een ontwerp voor een nieuw te bouwen Delftse Poort en links de "militaire" Hofpoort uit 1614.

hofendelftsepoort1765

Zoals in dit verhaal al eens verteld, stond op de plaats waar we het nu over hebben, de Stadsdoelen van het St.Jorisgilde, waar ooit bijv. Willem de Zwijger is verpleegd :

staddoelecoolvest1694

1694

De Doelen aan de Coolvest

stjorisdoeledeltschevaart1809

1809

Dezelfde Doelen als erboven, maar nu vanaf de Delftse Vaart en dus het Haagseveer

Waarom werden de Stadsdoelen van het St. Jorisgilde omgebouwd tot een Gerechtsgebouw :

De oorspronkelijke Middeleeeuwse vierschaar ontwikkelde zich tot het College van Wet, bestaande uit een baljuw, vier burgemeesters en zeven schepenen. Zij deden op het Stadhuis uitspraak en beslisten dus over leven en dood van de poorters.

stadhuis1675

Het Stadhuis van Rotterdam in 1675

Hoe werd uit de vroedschap (de belangrijkste mannen van een stad die het vertrouwen hadden van de Graaf) het College van Wet gekozen :

Via loting werden m.b.v. witte en zwarte bonen vijf Boonheeren gekozen, die op hun beurt een dubbeltal benoemden, waaruit, weer via loting, de burgemeesters en schepenen werden gekozen.

Tijdens de Franse periode werd dit systeem afgeschaft en werd Rotterdam uitgekozen om als hoofdplaats te fungeren van het derde arrondissement van de Provincie Zuid-Holland.

Het Rechtskollege werd aanvankelijk ondergebracht in het Stadhuis, later naar een huis aan de Scheepsmakershaven. Aangezien in dezelfde tijd ook de funktie van het St. Joris Schuttersgilde veranderde (link), werd besloten het oude Doelen gebouw gedeeltelijk af te breken en op 1821 werd begonnen met de bouw van een nieuw gedeelte aan het oude gebouw.

Helaas werd bij de verbouwing de eeuwenoude Schutterskamer gesloopt, maar het achterste gedeelte van het Oude Doelen gebouw werd gerestaureerd, zouden we nu zeggen, want daar was de krijgsraadkamer uit 1692. De eerste rechtszittingen vonden plaats in deze krijgsraadkamer, later verhuisde men naar de ruimere zolder.

Rond 1860 werd geklaagd dat



De Rechtbank verdween uit het gebouw in 1904 en de Politie kwam er dus in, tot in de jaren dertig, toen werd besloten tot algehele afbraak van het oude Gerechtsgebouw c.q. Stadsdoelen van het St. Jorisgilde.

politiebureautot1904

Het oude Politiebureau aan het Haagscheveer dat tot 1904 in gebruik is geweest als rechtbank

politburohaagscheveer

HOOFDBUREAU VAN POLITIE

Haagscheveer






Familiewapenklein
wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....


Terug naar de top





Last update :

27 Mei 2002