Een zeer bijzondere man die Pincoffs, want Rotterdam heeft ondanks alles heel veel aan Pincoffs te danken...
1827-1911
Lodewijk Pincoffs 1827-1911 het leven en werken van Pincoffs in een prachtige biografie beschreven. Het boek is op 28 september 2011 - de sterfdag van Lodewijk Pincoffs - gepresenteerd.
Ik verlang geen dank ISBN 978-90-72247-48-3 http://www.uitgeverijdouane.nl Van harte aanbevolen In september 2011 was het honderd jaar geleden dat Lodewijk Pincoffs stierf, in Yonkers (dichtbij New York). Ruim 32 jaar eerder was hij met zijn vrouw en drie zoons aangekomen in New York, nadat hij vanwege enorme fraudes vanuit zijn vaderstad Rotterdam naar de Verenigde Staten was gevlucht: het land waarmee Nederland geen uitleveringsverdrag had. Pincoffs heeft in de laatste drie decennia van zijn leven eerst van de verkoop van sigaren moeten leven; later kreeg hij het financieel beter. Lodewijk Pincoffs was één van de invloedrijkste Rotterdammers in het derde kwart van de negentiende eeuw. De zakenman en politicus werd ook wel de 'Voorzienigheid van Rotterdam' genoemd. Hij bezat een geweldige dadendrang, hij durfde initiatieven te nemen, hij overtuigde mensen, hij was welbespraakt en hij had veel contacten, tot in de hoogste kringen toe. Met zijn zwager en compagnon Henry Kerdijk was Pincoffs in 1849 een firma in textielverfstoffen begonnen: een onderneming die in de jaren '60 werd omgezet in de Afrikaansche Handelsvereeniging. Deze AHV hield zich bezig met ruilhandel op de zuidwestkust van Afrika; ze bezat een eigen vloot en een groot aantal kustfactorijen. De aandeelhouders van de AHV gelóófden in Pincoffs, die mooie rendementen beloofde. Pincoffs drong zich in 1872 op toen de stad Rotterdam geen initiatief toonde en geen geld over had voor de aanleg van dringend noodzakelijke nieuwe havens op de linker rivieroever. Ook in dit geval trok hij aandeelhouders aan voor zijn Rotterdamsche Handelsvereeniging (RHV). Op Feijenoord realiseerde hij inderdaad havens, opslagloodsen, een groot entrepotgebouw en het Poortgebouw. Toen Pincoffs in de loop van de jaren '70 bemerkte dat zijn handelsactiviteiten met de AHV steeds slechter begonnen te lopen, hevelde hij met valse boekhoudpraktijken geld van de RHV over naar de AHV. Enkele jaren lang hadden commissarissen niets in de gaten, maar toen er in april 1879 toch het één en ander begon uit te komen, werd het net rondom Pincoffs (en Kerdijk) langzaamaan gesloten. Pincoffs probeerde te redden wat er te redden viel, maar dat is hem niet gelukt. Op 14 mei 1879 nam hij onverwacht en ongezien de benen. Met de trein reisden zijn vrouw met twee zoons en hij zelf enkele uren later met zijn oudste zoon via België naar Calais, om vandaar met de trein naar Liverpool te gaan en daar aan boord van het stoomschip Germanic naar New York te stappen. Rotterdam was in paniek. De financiële ravage die Pincoffs had achtergelaten was gigantisch. Diverse firma's gingen failliet; tal van particulieren werden zwaar gedupeerd. Kerdijk werd tot twee jaar celstraf veroordeeld; Pincoffs en zijn gezin waren voorgoed gevlogen. De Rotterdamse journalist/auteur Bram Oosterwijk heeft met zijn nieuwe boek Ik verlang geen dank. Lodewijk Pincoffs (1827-1911) het leven en werken van Pincoffs in een prachtige biografie beschreven. Het boek is op 28 september 2011 - de sterfdag van Lodewijk Pincoffs - gepresenteerd. Oosterwijk publiceerde in mei 1979 (toen het een eeuw was geleden dat Pincoffs vluchtte) onder de titel Vlucht na victorie een eerste biografie over Pincoffs. In de afgelopen dertig zijn er vele nieuwe feiten over Pincoffs bekend geworden. Er is de laatste jaren ook een zekere rehabilitatie op gang gekomen, waarbij zijn verdiensten voor de stad Rotterdam langzamerhand werden erkend. Zo heeft Pincoffs een standbeeld gekregen; werd zijn naam aan een straat, een brug en een plein gegeven; werd er een hotel naar hem genoemd en werd er ook een roman over hem geschreven. De financiële malversaties van Pincoffs - die jarenlang niet werden ontdekt omdat er geen controle op was - hebben in Nederland uiteindelijk geleid tot de invoering van de accountancy. Fraudes van de grootte zoals Pincoffs die heeft gepleegd, komen nog slechts sporadisch voor. Dat is de verdienste van de accountantscontroles. De biografie over Lodewijk Pincoffs vertelt het boeiende, spannende en tragische verhaal van een man die het absoluut goed bedoelde, maar die onder meer door zijn ijdelheid en zakelijke overmoed toch ten onder is gegaan. 'Ik verlang geen dank' waren de woorden die Pincoffs uitsprak toen hij in het begin van de jaren '70 van de negentiende eeuw de gemeenteraad probeerde te overtuigen dat de havens op Feijenoord er móésten komen.
Ik verlang geen dank ISBN 978-90-72247-48-3 http://www.uitgeverijdouane.nl Van harte aanbevolen |
|---|
Pincoffs was een Rotterdamse zakenman, gemeenteraadslid, reder en bankier. Hij was betrokken als directielid en / of commissaris bij de Rotterdamsche Bank (nu ABN-AMRO), de Nederlands-Amerikaansche Stoomvaart Maatschappij (later Holland Amerikalijn) en de Rotterdamsche Handelsvereniging. (link)
In 1863 besloot de Gemeenteraad tot aanleg van havens op het eiland Feijenoord.
In 1872 richtte Pincoffs, met Duits en Belgisch kapitaal, een maatschappij op met het doel de nieuwe terreinen te gaan in richten en te exploiteren in ruil voor het eigendom van het gebied.
Hij deed dit op een moment dat de plannen voor de Willemsbrug, die Feijenoord moesten ontsluiten in een impasse dreigden te raken. Deze maatschappij, de Rotterdamsche Handels Veereniging kreeg in datzelfde jaar de concessie van de gemeente toegewezen.
De RHV had grote ambities. Daarnaast was Pincoffs ook voorzitter van de Afrikaanse Handelsvereniging. Intussen ging het met de AHV niet goed. Ze leed in de handel op Afrika grote verliezen. Pincoffs ontrok kapitaal aan de RHV om de AHV in leven te houden, tot die zichzelf kon bedruipen. Dat laatste gebeurde niet, schulden werden op schulden gestapeld.
Toen zijn vriend en compagnon Marten Mees na het gebleken bedrog weigerde te helpen ging de RHV in 1879 failliet.
Pincoffs verliet spoorslags het land en emigreerde naar Amerika, een financieel gat van 8 miljoen gulden achterlatend.
Meer over de AHV en Pincoffs kun je o.m. lezen in dit verhaal.
Uit een boek met 19e eeuwse verhalen duikt dit Rotterdamse verhaal op :In 1850 was Rotterdam nog een rustige koopmansstad met rustieke grachten, waar bedaarde bedrijvigheid heerste. Er woonden 90.000 mensen
Een halve eeuw later is er veel veranderd. Rotterdam is onstuimig gegroeid : een metropool met 325.000 armen en rijken.
De vele armen hokken in bouwvallige panden aan oude stegen in het centrum of in haastig door speculanten opgetrokken benauwende woonblokken aan monotone rechte en smalle straten in Rotterdam-Noord en Rotterdam-Zuid.
De veel minder talrijke welgestelden wonen in statige heren huizen aan de singels in het Westen, aan de Schie, of aan de Maas, met gezicht op de bedrijvige rivier
Tot de vooraanstaande burgers behoorde Lodewijk Pincoffs.
Prins Hendrik de Zeevaarder (broer van Koning Willem II en de enige Oranje die wel eens in Nederlands-Indië is geweest, via Aad's geschiedenis site kun je daar heel veel over lezen toch...) logeerde wel eens in zi|n deftige woning aan de Parklaan, niet ver van de Veerhaven en de Yachtclub.
Toch werd Pincoffs niet in alle kringen geaccepteerd en dat was niet uitsluitend een gevolg van zijn Duitse afkomst en van het latere aanwezige antisemitisme van die dagen.
Pincoffs had zijn verdedigers, zoals Marten Mees en de populaire burgemeester Joost van Vollenhoven, die Pincoffs beschouwden als 'de enige kloeke durver te midden van huisbakken achterlijkheid'
Mannen als Pincoffs zorgen ervoor dat het merendeel van de transitohandel zich niet naar Antwerpen verplaatst.
Mannen als Pincoffs zorgen ervoor dat Rotterdam geen tweede Brugge wordt......
Maar anderen tekenden hem naar het leven als een olijke gauwdief, een huichelachtige zwendelaar en een ordinaire flessentrekker
De positief gestemden hadden het gelijk meer aan hun zijde in de jaren vijftig, de negatief gekleurde meningen waren juister in de jaren zeventig
De duizelingwekkende loopbaan van koopman-reder-politicus Ludovicus Pincoffs vertoonde het verkrampte van het moeten slagen van de selfmade man, de zoon van Abraham Levie Pincoffs, textielhandelaar en lotenverkoper.
Deze snel gerezen ster aan het Rotterdamse firmament was niet alleen een groot ondernemer en vriend van de Oranjes
Hij was ook (behoudend) liberaal lid van de Rotterdamse gemeenteraad (reeds op zijn achtentwintigste in 1856) en lid van de Eerste Kamer, hij behoorde tot de oprichters van de Rotterdamsche Bank en van de Holland-Amenka-lijn
Eind 1872, nadat de Nieuwe Waterweg in gebruik was genomen en de euforie nog niet geheel was weggeebd, stichtte hi| een projektontwikkelingsmaatschappij, de Rotterdamsche Handels Vereeniging, met een beginkapitaal van vijftien miljoen gulden, dat zei hij tenminste......
Op een aanzienlijke uitbreiding van de havenactiviteiten was Rotterdam toen nog niet berekend
De Nieuwe Rotterdamsche Courant, uitgegeven door een politieke geestverwant van Pincoffs, schrijft in 1873 :
De gemeente Rotterdam werd min of meer gedwongen om Pincoffs RHV een concessie te verlenen tot uitbreiding van de havenwerken, want Oranje stond erachter
De koninklijke familie was opmerkelijk vaak en voltallig aanwezig bij het doorknippen van linten, het leggen van eerste stenen, het in de grond steken van eerste spaden .
Dat klinkt nog door in de namen van projekten uit Pincoffs' periode :
Pincoffs stond aan de wieg van een wereldhaven, maar hij maakte zich ook schuldig aan valsheid in geschrifte en verduistering
De klap valt kort na de dood van prins Hendrik in 1879. De Prins sterft in Januari, in Mei stort het Pincoffs-imperium onder groot schandaal ineen
Pincoffs Afrikaansche Handels Vereeniging blijkt op het drijfzand van een vervalste boekhouding gebouwd, Pincoffs' speculatie in Peruaanse effecten levert een verlies op van een half miljoen gulden, de Belgische koning-ondernemer-fraudeur Leopold II komt zijn Congo-beloften niet na. Pincoffs' miljoenen smelten sneller dan de spreekwoordelijke sneeuw.
De val van père noble Ludovicus Pincoffs, in edele verontwaardiging teruggetreden uit de gemeenteraad na het opduiken van de eerste geruchten over zijn malversaties, komt toch nog onverwachts. Pincoffs vlucht naar Amerika.
Ooggetuigen vertellen naderhand dat zij de familie Pincoffs op het nieuwe Beursstation nog in de trein hebben zien stappen. Ze maakten een gejaagden indruk.
Sindsdien ontbreekt enige tijd elk spoor. Pincoffs onttrekt zich op die manier aan de acht jaar gevangenisstraf, waartoe hij bij verstek veroordeeld wordt.
Er is echter nog geen uitleveringsverdrag met de Verenigde Staten. Hij leeft nog dertig jaar onopvallend in Noord-Amerika. Al die tijd mislukken zijn zaken. Ook drijft hij nog enkele jaren een sigarenwinkeltje in New York.
De stad Rotterdam en een aantal investeerders draaien op voor zijn schulden. Alleen al van de Afrikaansche Handels Vereeniging bedraagt het deficit dfl 9.501.006,82.
Relatief het zwaarst getroffen is de firma R. Mees &Zoonen. Mees draait op voor ongeveer één miljoen gulden.
LINK
Marten Mees weet het familiebedrijf slechts boven water te houden met steun van enige machtige zakenvrienden, zoals de Hengelose gebroeders Stork. Zijn commentaar is overgeleverd:
Pincoffs miste een fond van moraliteit. Op dit punt stond hij laag; hij kende geen hooger beginsel, zoals wij. Christenen, dit willens of onwillens met ons meedragen, en dat zich telkens aan ons opdringt door kwelling van het geweten, wanneer wij daartegen zondigen.
De vlucht van Pincoffs kwam de Politie op zware kritiek te staan, uiteindelijk was de Pincoffs affaire reden voor een grote reorganisatie van de Rotterdamse Politie (link)
Uit onze Schoten in de Roos pagina voegen we nog een foto van het poortgebouw toe :
Het poortgebouw is ontworpen door J.S.C. van de Wall.
De opdrachtgever voor dit monumentale gebouw was de befaamde ( en later beruchte) Rotterdamse havenbaron Lodewijk Pincoffs.
Het is in 1879 gebouwd en staat als een soort wachter over de Stieltjesstraat.
Pincoffs had er zijn kantoor en bedrijf.
Later kwam het gebouw in handen van het Gemeentelijk Haven Bedrijf Rotterdam.
In 1970 was het pand een van de nominaties voor een "Eros centrum" voor de uit Katendrecht verdreven prostitutie.
Hierna heeft het een
tijdje leeg gestaan en
in 1980 is het
gekraakt. In 1985 is
het aan een woongroep
verhuurd. Er worden ook acties ontwikkeld in het belang van het voortbestaan van het poortgebouw, bijvoorbeeld het in de oude staat terugbrengen .
Tot slot nog een liedboek over Pincoffs :
Pincoffs heeft hier tot 1879 gewoond, links van het Victoriahotel (gebouwd in 1868, brachten veel gasten van Pincoffs de nacht door)
via de Stokkenbrug rechts liep Pincoffs naar de Leuvehaven
We ontvingen in Mei 2004 de volgende oproep:
-
Op http://pincoffs.bibliotheek.rotterdam.nl/ vind je het digitale spel ‘De Schat van Lodewijk Pincoffs’ en kun je meespelen in de spannende zoektocht naar de verloren miljoenen van Lodewijk Pincoffs, de Rotterdamse zakenman uit de 19e eeuw die op mysterieuze wijze zes miljoen wist verduisteren. De bezoeker van deze site kan in negen afleveringen via verschillende vragen oplossingen verzamelen die uiteindelijk leiden naar de ontknoping van het verhaal. De slotaflevering wordt door de deelnemer zelf geschreven en wordt beoordeeld door een deskundige jury. De uitslag wordt op 4 juli 2004 bekend gemaakt. De deelnemer met de hoogste score wint het spel en ontvangt een boekenpakket ter waarde van € 250,-!
Het spel Lodewijk Pincoffs leefde van 1827 tot 1911. Hij was niet alleen zakenman, maar ook politicus en avonturier. Rond 1870 wist Lodewijk Pincoffs een bedrag van 15.000.000 gulden bij elkaar te ritselen voor het aanleggen van havenwerken aan de Linker Maasoever. Een paar jaar later leek het plan te mislukken. Pincoffs vluchtte naar Amerika waar hij, volgens de bronnen, in 1911 overleed. Toen hij eenmaal weg was, bleek er een bedrag van rond de 9.000.000 gulden gebruikt te zijn voor het hele project. Dat betekent dat er sindsdien een bedrag van 6.000.000 nog ergens moet zijn. In dit verhaal keert Lodewijk Pincoffs terug op aarde (of is het iemand die zich voor hem uitgeeft?) en eist hij zijn rechtmatige eigendom op.
Deelnemers aan dit spannende digitale spel volgen via deze website een feuilleton met de avonturen van de op aarde teruggekeerde Pincoffs. Gedurende het spel zal een geheimzinnige tegenstander, Graaf Wolfert, onze held regelmatig het leven zuur maken met allerhande puzzels en vragen. Ook via de televisie (TV Rijnmond), de radio (De Gooi Maar In M’n Pet Show, Radio Rijnmond) en de krant (Rotterdams Dagblad) wordt er informatie over dit grote avontuur bekend gemaakt. Aan de deelnemers de opdracht om het verhaal te volgen, de vragen juist te beantwoorden en zo Pincoffs te helpen zijn zes miljoen terug te vinden.
Maand van het Spannende Boek
‘De Schat van Lodewijk Pincoffs’ is ontwikkeld door Bibliotheek Rotterdam in samenwerking met Boekhandel Donner en RTV Rijnmond naar aanleiding van de Maand van het Spannende Boek. Het verhaal is geschreven door scenarioschrijver Dick van den Heuvel.
De Maand van het Spannende Boek is een jaarlijks terugkerend evenement dat landelijk wordt ondersteund door de Stichting CPNB (Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek). Elk jaar heeft de Maand van het Spannende Boek een ander thema. Dit jaar is dat ‘In het spoor van de thriller - Van Amsterdam tot Venetië’. Ofwel, de schijnwerper op misdaadboeken die de lezer veelvuldig trakteren op nauwkeurige en sfeervolle beschrijvingen van stad, dorp of streek.
Dus surf eens naar http://pincoffs.bibliotheek.rotterdam.nl/
Veel plezier ermee.
Op zoek naar nog meer informatie over Pincoffs en bijvoorbeeld zijn compagnon en zwager Kerdijk, inklusief een aantal andere bekende 19e eeuwse Rotterdammers, ga dan naar dit verhaal, via dit verhaal kom je dan weer verder.
1822 - 1889
Ook over de broer van Henry Kerdijk hebben we dit verhaal, waaruit dit citaat:
1831 - 1861
Lodewijk Pincoffs kwam uit een goed gesitueerd commercieel joods milieu dat contacten had met het Jodendom in West-, Midden- en Zuid-Europa. Na privéscholen in Rotterdam bezocht te hebben, ging hij naar een handelsschool in Duitsland, deed praktijk op bij zijn broer Simon in Manchester en Antwerpen. Zo voorbereid volgde in 1849 zijn associatie met zijn zwager Henry Polak Kerdijk. De firma Kerdijk en Pincoffs deed in indigo en meekrap. Toen het laatste produkt door aniline werd verdrongen schakelde de firma in 1857 over op algemene export naar Afrika. Een broer van Henry Kerdijk, Lodewijk Kerdijk, was hun representant op de Afrikaanse kust.
Pincoffs' Afrikaanse zaken ontwikkelden zich geleidelijk, maar de dood van de bekwame Lodewijk Kerdijk in 1861, voor wie geen goede opvolger gevonden kon worden, almede de vernietiging door brand van de hoofdfactorij te Banana (toenmalig Congo) luidden het begin van het einde in van Pincoffs, al was dat naar buiten nog niet zichtbaar.
van
LODEWIJK P KERDIJK
Consul der Nederlanden
voor de Portugeesche bezittingen
aan de Zuid-West Kust van Afrika
geboren te Rotterdam
den 22 Februari 1831
overleden te Banana
den 30 Mei 1861
Zijne assche ruste in Vrede
We kregen de volgende reakties:
Ik heb in het onderschrift bij de foto van het Poortgebouw een foutje ontdekt. De foto is niet uit de jaren '60 maar uit de tweede helft de jaren '90, al spreekt mijn geheugen niet over het preciese jaar. Hoe weet ik dat?
De wegomlegging naar rechts (over de Binnenhaven) is aangelegd om de nieuwe Binnenhavenbrug te bouwen en het straatniveau onder het Poortgeboiuw te verlagen. Kijk ook naar de auto links in beeld. Zo zagen auto's er niet uit in de jaren '60.
Nantko (bewoner van het Poortgebouw 1984-1992)
Als bewoner van het poortgebouw kijk ik wel eens rond op het internet naar schaarse info over pincoffs en het poortgebouw.
Daarbij op de site van de new york times het overlijdensbericht van lodewijk / louis gevonden.
Het is wel interessant dat hij in dat bericht niet wordt omschreven als de gevluchte mislukkeling die hij hier zo vaak wordt beschouwd
Verder nog 3 berichtjes over zijn 3 zonen: Peter Adrian, Maurice en Adolph L.
Verder leuk nog dat op
te zien is dat zoon Maurice ook de handel in gestapt was, resulterend in een handelsmaatschappij die pas in 1978 uit handen van de Pincoffs familie is gegaan.
Tom
