Een e-mail sturen naar Aad? Zijn e-mail adres is aad@engelfriet.net
(klik op deze tekst om een voorgeadresseerde mail te openen)
Terug naar  het Engelfrieten overzicht

Naar beneden 

Deshima in de baai van Nagasaki, ooit de kleinste "kolonie" van Nederland (1)

Het is de facto natuurlijk onjuist om Deshima in de baai van Nagasaki, een kolonie te noemen, Deshima was officieel een handelsfactorij waarvan de soevereiniteit volledig werd gekontroleerd door Japan, maar Deshima was van 1600 tot 1854 wel de enigste plaats in Japan waar alleen Nederlanders mochten verblijven.

In Japan is de geschiedenis rondom Deshima nog heel levend, in Nagasaki is een heel Nederlands dorp nagebouwd. Ook moet je in Japan nog steeds Nederlands leren als je iets wilt weten over de geschiedenis van Japan en de hofreizen, want de Nederlanders waren altijd gewend om alles op te schrijven en redelijk goed te bewaren in allerlei archieven.... ook vanuit Deshima zijn dus heel veel verslagen via Batavia in de Nederlandse Archieven beland, waar ze nu door Japanners worden geraadpleegd.

Op onze site hebben we het al wel eens over Deshima gehad, maar een verhaal puur en alleen over Deshima dat ontbrak nog en daar gaan we in dit verhaal wat aan doen.

Citaat uit het verhaal

In de Napoleontische tijd verloor Nederland al zijn kolonien aan de Britten, behalve..... Elmina (LINK) en Deshima in Japan.

deshima1810

1810

Deshima in de baai van Nagasaki

van 1641 tot 1853 mochten alleen Nederlanders hier verblijven

deshimagrbaai

1810

links Deshima in de baai van Nagasaki

rechts van Deshima de Nederlandse fregatten Arinus Marinus en Ida Aleyda uit Rotterdam ?

De factorij Deshima was sinds 1636 het enigste (kunstmatige) schiereiland op Japan waar Europeanen mochten komen en dan alleen de Nederlanders van de VOC. Dit Hollandse monopolie heeft geduurd tot 1853, toen kwam de Amerikaanse Admiraal Perry die 'met geweld' de Japanners dwong hun land te openen voor handel met het Westen. De Britten deden hetzelfde in China, maar daar waren grote opium belangen meegemoeid, inderdaad de Opium oorlogen .(LINK)

perry

Commodore Matthew C. Perry

Uit het verhaal

Van Jan van Riebeeck en Kaap de Goede Hoop tot Paul Kruger, de Boerenoorlog en uiteindelijk Rotterdam

dit citaat:


Rond 1660 werd het volgende over Deshima verteld:



De Japanners haalden hun technologische achterstand zoo snel in, dat zij in 1905 al een grote Russische Vloot konden verslaan, de Japans-Russische Oorlog, een omslagpunt in de Aziatische koloniale wereld : voor het eerst werden blanken verslagen. De zoon van de sultan van Atjeh werd prompt door de Nederlanders verbannen naar Java, hij werd er van verdacht Japanse sympathieen te hebben.

doeffpt

1764 - 1837

Hendrik Doeff

Van 1799 - 1819 Opperhoofd van de Nederlandse factorij Deshima

Een zekere Hendrik Doeff arriveerde in 1799 als VOC bewindhebber op Deshima en kwam pas in 1819 in Nederland terug, die had heel wat gemist. Een echte pechvogel dus, al had hij vier Japanse minnaressen gehad en nogal wat Japanse gedichten samengesteld. Met een van de vrouwen huwde hij voordat hij naar Europa, via Nederlands-Indie, afreisde. In de Indische Oceaan verging zijn schip, waarbij zijn vrouw omkwam. Ook al zijn bezittingen, w.o. zijn dichtbundels en zijn zelf samengesteld Japans / Nederlands woordenboek, gingen verloren.
In Nederland werd hij door de hem onbekende Koning Willem I geridderd en er werd een portret van hem geschilderd, op staatskosten, een grote eer. Hij heeft wel tevergeefs geprobeerd zijn achterstallig salaris alsnog uitbetaald te krijgen en dat was te veel van het goede. Later, in 1831, dook hij weer op als deelnemer aan het Eere Comite Ter Eere van Luitenant-ter-Zee J.C.J. van Speijk, die van "En dan liever de lucht in", gaan we het ook eens over hebben, klik maar even HIER.

mahucordesrdam

1598

De Vloot van Mahu en Cordes voor Rotterdam bestaande uit

De Hoop, het Admiraalsschip
De Liefde
Het Geloof
De Trouw
De Blijde Boodschap

De Hoop en de Liefde vervolgden hun zware tocht. In het laatst van Februari 1600 werden ze door een hevige storm uit elkaar geslagen. De Hoop moet in die storm met man en muis vergaan zijn; men heeft nooit meer iets van dat schip gehoord. Juist een maand later bereikte de Liefde Kyushu, een van de Japanse eilanden.

liefdejapan

1600

De Liefde bereikt Japan

Het was hoog tijd, want van de vier en twintig man, die nog in leven waren, konden er nog maar zes op hun benen staan. De ontvangst van de zijde der Japanners was goed. Wel strooiden de op het eiland vertoevende Portu­gezen rond, dat die vreemdelingen niets meer of minder dan zeerovers waren, maar de Japanners waren niet bang voor dat hoopje uitgemergelde zeelieden, van wie er kort na aankomst drie stierven en niet lang daarna nog zes.
De overigen werden niet gevangen gehouden, maar konden gaan en staan, waar ze wilden. Zij kregen een som geld, waardoor zij met handeldrijven hun brood konden ver­dienen. Maar hun schip waren ze kwijt. Dat werd in Japanse dienst gesteld, doch op de eerste reis, die het onder Japanse vlag deed, verging het in een. storm.

Spoedig waren de overlevende Hollanders in de gelegen­heid om de Japanse regering een grote dienst te bewijzen. De Shogun was in die dagen de machtige Ieyasu Tokugawa. Ieyasu Tokugawa had echter machtige tegenstanders. Teneinde hun macht te breken, leverde Ieyasu Tokugawa in October 1600 een beslissende veldslag. Dat Ieyasu Tokugawa toen een schitterende overwinning behaalde, was voor een groot deel te danken aan de achttien kanonnen van de Liefde, die van boord waren gehaald en door Hol­landse kanonniers bediend, onder de vijand grote ver­woestingen aanrichtten.

Tot de overlevenden van de Liefde behoorde de stuurman William Adams, een Engelsman van geboorte, maar die reeds lang in Nederlandse dienst had gevaren. Deze Adams nu wist het vertrouwen van de Japanse regering te winnen. Hij was uitstekend op de hoogte van scheeps­bouw en geschut en maakte zich verdienstelijk door de Japanners voor te lichten.

In 1603 zijn twee van de in Japan vertoevende schepe­lingen, te weten de vroegere gezagvoerder van de Liefde, Quaeckernaeck, en een zekere Melchior van Santvoort in een jonk van Japan naar Patani (op de kust van Malakka), waar de Nederlanders een handelskantoor hadden, ge­varen. Zij hadden brieven van de Japanse regering bij zich met een uitnodiging aan de Nederlanders om in Japan handel te komen drijven. Eerst enige jaren later kon aan deze uitnodiging gevolg gegeven worden. En zo is de komst van de Liefde in Japan aanleiding geweest tot de belang­rijke handel, die de VOC zo lang op Japan gedreven heeft.

In 1600 kwam dus het Nederlandse schip De Liefde, behorende tot de vloot van Mahu en De Cordes, ontredderd in Japan aan.

Bekend is dat vijf jaar later twee opvarenden van De Liefde naar Patani, de Nederlandse nederzetting op de kust van Malakka, voeren om een uitnodiging van de Japanse regering over te brengen om in Japan handel te komen drijven.
Het heeft nog tot 1608 geduurd vóór aan deze uitnodiging gevolg kon worden gegeven. In dat jaar werd te Hirado het eerste Nederlandse VOC handelskantoor gevestigd, het begin van de VOC handel op Japan.

De Portugezen waren echter de eerste Europeanen met wie de Japanners in aanraking kwamen. De Portugezen werden in Japan goed ont­vangen en dreven er een uitvoerige handel. De ver­houding werd minder goed, toen de Portugezen zich ook gingen toeleggen op de verspreiding van het Katholieke geloof, vooral door paters van de Orde der Jezuïeten. Binnen enkele tien­tallen jaren hadden de Jezuïeten ongeveer 10% van de bevolking bekeerd.

Deze toenemende invloed der Portugezen wekte wan­trouwen bij de Japanse regering, die er redenen voor had om de oude godsdienst der Japanners, het Boeddhisme zijn macht te doen behouden.

De eerste jaren van de VOC nederzetting te Hirado waren niet gunstig. De VOC zond te weinig koopwaren naar Japan. Maar in de jaren erna ging het steeds beter. Ook de verhouding tussen de Nederlanders en de Japanners werd steeds gunstiger.

Anders was dit, waar het de Portugezen betrof. Tussen dezen en de Japanners werd de verhouding steeds slechter. De vervolging van de Katholieke priesters en van de Japanners die tot het Christendom bekeerd waren en weigerden hun nieuw geloof af te zweren, werd strenger. Veel geestelijken werden ter dood gebracht.

De Nederlanders in Japan, Protestants-Christelijk als ze waren, onthielden zich zorgvuldig van openbaar vertoon van hun godsdienst. Weldra kregen de Nederlanders handelsvrijheden, die geen ander volk in Japan bezat. In 1635 vernam de Japanse regering, dat Spanjaarden, Portugezen en Japanse Christenen samenspanden om in Japan een opstand te veroorzaken. Deze geruchten waren voor de Japanse regering voldoende om de in het land vertoevende Portugezen als enige verblijfplaats aan te wijzen het eilandje Deshima bij Nagasaki, waar zij bovendien onder strenge bewaking kwamen.

In 1639 werden alle Portugezen uit Japan verdreven.

Twee jaar later werd de Nederlanders meegedeeld, dat zij hun factorij te Hirado moesten verlaten en zich op het door de Portugezen verlaten eilandje Deshima moesten vestigen. De Japanse regering trof daarbij strenge maat­regelen om er voor te waken, dat de Nederlanders zo weinig mogelijk met de Japanners in aanraking kwamen. Tijdens de VOC periode is deze toestand zo gebleven. Twee eeuwen lang zijn de Nederlanders de enige Europese natie geweest, waarmee de Japanners handelsbetrekkingen hebben onderhouden.

De laatste door de VOC benoemde bewindhebber te Deshima was Hendrik Doeff. De Nederlandse factorij te Deshima is nog blijven bestaan, toen de VOC allang was opgeheven. Toen in de Franse Tijd de Britten trachtten zich ook van Deshima meester te maken, heeft Doeff door zijn optreden bereikt, dat de Nederlandse vlag boven Deshima bleef wapperen.

Pas in 1859 is de Nederlandse factorij Deshima voorgoed opgeheven.

Nog even terug naar de overlevenden van De Liefde, in 1604 werden ze door een Japanse Jonk teruggebracht naar Java, aan boord o.m. Melchior van Santpoort, Koopman van de VOC en Jacob Quackernaeck, de Kapitein van De Liefde.

Quackernaeck heeft Nederland nooit meer teruggezien, want Quackernaeck sneuvelde in 1606 bij Malakka tijdens de zeeslag tegen de Portugezen o.l.v. de Rotterdammer Cornelis Matelieff de Jonge.

Op 2 Juli 1609 bereikten de eerste 2 VOC schepen via Kaap de Goede Hoop Hirado: De Griffioen met 19 kanonnen en de Roode Leeuw met Pijlen met 26 kanonnen. Admiraal van deze vloot was Jacob Groenewegen, aan Jacob Groenewegen werd (ook in 1609) door Shogun Ieyasu Tokugawa de beroemde exclusieve handelspas uitgereikt die uiteindelijk geldig bleek tot zeg 1859... Citaat uit het verhaal

We beginnen met een Keizerlijk Edict uit 1648:



En dus:

deshima1810

1810

Deshima in de baai van Nagasaki

van 1641 tot 1853 mochten alleen Nederlanders hier verblijven

en voor de rest van de wereld sloot Japan zich af. Een keer per jaar moest de Nederlandse bewindhebber van Deshima een bezoek gaan brengen aan de Shogun, uiteraard werden daar verslagen van gemaakt voor de Heeren XVII van de VOC, nu van onschatbare historische waarde natuurlijk, de verhalen op zich en de prenten die erbij horen zijn schitterend, van harte aanbevolen.

Een voorbeeld?

In 1818 bracht Jan Cock Blomhoff (1799 - 1853), hoofd van de Nederlandse Handelspost op Deshima, een bezoek aan de Shogun:


In 1853 verschenen er in de Baai van Edo (de latere hoofdstad Tokio, tot die tijd was Kyoto de hoofdstad) vier zwarte USA oorlogsschepen o.l.v. Commodore Matthew C. Perry. Perry had nadrukkelijk de instruktie geen geweld te gebruiken, hij moest alleen een brief afgeven van de USA President Franklin Pierce.

perryblackships

1853

Commodore Matthew C. Perry
met zijn dreigende zwarte schepen in de baai van Edo

Geeist werd dat Japan zich open zou stellen voor de handel.

Perry kwam een jaar later weer terug met 10 schepen en wilde natuurlijk een antwoord, nu kwam hij wel met o.m. voorbeelden van Westerse produkten, zoals een miniatuur stoommachine, maar ook horloges en natuurlijk vuurwapens. De Japanners kwamen in verwarring, niet alleen over die produkten, maar ook over de demonstratie die Perry liet geven door een kanon van een USA oorlogsschip.

perryinjapan

Commodore Matthew C. Perry wordt ontvangen in Japan

Japan ondertekende een verdrag waarbij zij o.m. beloofden gestrande Westerse zeelui niet te onthoofden en in geval van nood Westerse schepen toegang zouden verlenen tot een van hun havens.

In 1862 kreeg de vestiging van de Nederlandsche Handelsmaatschappij op Deshima het verzoek van de Japanse regering om te bemiddelen bij de bouw van een stoomschroefschip.

kayomaruschip

Het in Nederland gebouwde stoom oorlogsschip Kayo-Maru
met 26 kanonnen, in opdracht van de Keizerlijke Japanse Marine

De Kayo-Maru werd gebouwd op de scheepswerf van Gips & Zoonen in Dordrecht. Rond 1870 werden bij Gips & Zoonen nog twee schepen gebouwd, de Nits Sin en de Kiu Sin.

togo

De Japanse Admiraal Heihatjiro Togo

de Japanse Nelson....

mikasa

Het toen hypermoderne Japanse oorlogsschip Mikasa

tsushimalines

27 Mei 1905

De Zeeslag van Tsushima

Heihatjiro Togo had Nelson uiteraard bestudeerd die bij Trafalgar zijn tegenstanders verraste door ze dwars op te wachten, de Russen waren de lange poot van de T, de Japanners de korte poot van de T. Vanuit deze Japanse positie kun je allemaal tegelijk vuren op de schepen die achter elkaar voeren en die op hun beurt dus over elkaar moesten schieten. Tot nu was gebruikelijk dat er zich twee lange T's vormden....

Niet meer dan 3 Russische schepen wisten te ontkomen, de andere 34 Russische schepen werden op zee vernietigd. De Japanners verloren niet meer dan 3 schepen...., voor het eerst was een Westerse Blanke vloot verslagen, met grote gevolgen niet alleen voor de Aziatische koloniale wereld, maar ook voor Rusland, het werd de kiem voor de Russische Revolutie, na grote, ook sociale onrust, moest de Tsaar in 1905 de eerste Volksvertegenwoordiging toestaan, de Doema, maar dat is een ander verhaal.

In Europa verschenen trouwens de volgende prenten, men was zich lam geschrokken....

wilhelmmichael

Keizer Wilhelm II liet deze prent maken

de Aartsengel Michaël wijst de Europese Vrouwen op het Gele Gevaar

japandraak

Een prent gemaakt direkt na WOI

De Britten houden de Duitsers nu in bedwang,
maar komen tot ontdekking dat Japan het Oosten van Azie bedreigd, bijv. China

Heihatjiro Togo stierf in 1934 en kreeg een Staatsbegrafenis, de eerste niet keizerlijke persoon en natuurlijk een standbeeld (het staat er nog steeds schijnt) in Cagosjima, de stad ooit door de Britten beschoten toen Heihatjiro Togo 15 jaar was...

togostandbeeld

Het huidige standbeeld voor de Japanse Admiraal Heihatjiro Togo



Klik HIER voor het volgende deel

Deshima in de baai van Nagasaki, ooit de kleinste "kolonie" van Nederland (2)






    Op de Volksuniversiteit Geldrop start op woensdagavond 6 oktober 2010 een cursus van 10 avonden over de geschiedenis van de Nederlandse Koloniën. Ook wordt dan natuurlijk de geschiedenis van Deshima besproken!

    Docent: Aad 'arcengel' Engelfriet, cultureel-historisch reisleider, stadsgids en geschiedenis docent. Webmaster van deze grootste Nederlandstalige geschiedenis website, een erkend specialist op het gebied van de Nederlandse koloniale geschiedenis.

    Voor meer info:

    klik dan HIER




    Geinteresseerd in een historische rondleiding voor uw eigen groep(je) door Aad 'arcengel' Engelfriet, webmaster van deze grootste Nederlandstalige geschiedenis website, door o.m. een stad of streek in bijv. Nederland, België, Duitsland, Groot-Brittannië, Ierland en/of een historische lezing, publicatie, recensie:

    Voor meer vrijblijvende informatie

    aad@engelfriet.net

    Wilt U eerst meer weten over Aad Engelfriet:

    klik dan HIER







Terug naar Aad's homepage, met links naar al zijn verhalen





Familiewapenklein
wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....


Terug naar de top





Last update :

6 April 2010