En daar komt nu dus weer een nieuw verhaal bij:
Ook gaan we verder waar we in dit verhaal waren gebleven
En dus ging Aad eens op onderzoek uit en tot Aad's verbazing, die meneer Freericks begon gewoon ooit een eigen tramlijn...lees maar eens mee :
Hillegersberg en wel in het bijzonder het restaurant annex speeltuin van Freericks, was reeds lang voor de eeuwwisseling een grote trekpleister voor de bevolking van Rotterdam
Men maakte er graag dagtochtjes naar toe, en exploitant Freericks stimuleerde deze behoefte gaarne door middel van advertenties, daarbij wijzend op zijn eigen omnibus-dienst. Zo lezen we reeds in juli 1879 in een advertentie dat men er vier keer per dag heen kan en op de zomeravonden is er nog een rit extra.
In latere jaren adverteert hij ook op de omnibussen van de ROM, zoals de bovenstaande foto toont. Je moet wel goed Frans kennen, want het reisdoel heet onveranderlijk
In juli 1879 diende de RTM een concessie-aanvrage in voor een paardentramlijn naar Hillegersberg. De Commissie voor Plaatselijke Werken adviseert positief en de gemeente Hillegersberg sluit zich daarbij in principe aan, de polderbesturen van Schiebroek, Berg en Broek en 110-Morgen stellen als conditie een nieuwe Tivolibrug en binnen de gemeente Rotterdam rijst een aantal bezwaren, verband houdende met de resterende wegbreedte, vooral op Schiekade W Z en Blommersdijkscheweg (= Bergweg). Hoewel de RTM allerlei voorstellen doet om aan de bezwaren tegemoet te komen, verzandt de concessie-aanvrage, vermoedelijk ook omdat de stadstram-perikelen de volle aandacht eisten.
Er volgt echter particulier initiatief, en tenslotte is het weer de heer G. A. Freericks die slaagt.
Hij brengt de concessie in in de op 10 augustus 1882 opgerichte Schielandsche Tramweg Maatschappij en reeds op 29 december van dat jaar begint de exploitatie.
we kijken op het begin van de Schiekade OZ
aan de andere kant van de Schie begon de tram naar Overschie
De omnibusdienst op Rotterdam werd gestaakt, maar nog vele jaren lang reden Freericks omnibussen naar Bergschenhoek, Berkel en Bleiswijk.
Vanaf 't Slagveld (hotel 'De Baars') tot Bleiswijk duurde de rit 5 kwartier.
Het werd een florerend smalspoorbedrijf, met een zich geleidelijk uitbreidend wagenpark. Voor de gehele rit betaalde men aanvankelijk 20 cent, met twee elkaar van Vrouw Romeyn (Lommerrijk) tot Landzicht overlappende secties van 15 cent.
Later bestond nog slechts een 10-cents tarief.
Op hoogtijdagen werden er drommen mensen vervoerd, dat gebeurde bijv als er op de plassen geschaatst kon worden. In hartje winter reden dan ook de open wagens actief mee en het is vaak voorgekomen dat de vele passagiers zich tussen touwen in files moesten opstellen.......
Achter de brug de Voorplas
Links de tuin van Zomerlust, voorheen Tivoli en nu De Plas
Rechts Lommerijk, vroeger Vrouw Romeyn
Vanaf 1887 heeft de RTM de bespanning verzorgd en toen werd ook een nieuwe paardenstal + rijtuigremise in Hillegersberg gebouwd.
Bij het gebouw van Freericks was namelijk slechts een kleine omnibusremise.
De nieuwe accommodatie kwam ongeveer tegenover de Adriaanstichting (ter plaatse van het tegenwoordige Plaszicht) aan de Straatweg (toen nog Bergweg) en werd op 26 oktober 1887 aanbesteed.
Een nieuwe toegangsbrug erheen werd ten dele door de STM zelf betaald. Eindpunt in Hillegersberg was de Dorpsstraat, bij de huidige Freericksplaats
Je gelooft het niet, maar
rechts is de Kleiweg
links de Kootsekade
en dus staan we op het Kruispunt op de huidige Straatweg
de Hillegersbergse Bergweg werd, na de annexatie, Straatweg genoemd...
Een opmerkelijk punt in de lijn was de tol. Deze laatste lag, van de stad gerekend, enige honderden meters voorbij de sinds mei 1899 aanwezige Ceintuurbaan kruising.
De gemoedelijkheid van de toenmalige Bergweg tussen de plassen, met aan weerskanten bomen en bermsloten, is in 2003 onvoorstelbaar.....
De RETM heeft de lijn niet overgenomen in 1904, omdat zij als eis stelde dat de lijn dubbelsporig zou worden geelektrificeerd, hetgeen de gemeente Hillegersberg jarenlang heeft tegengewerkt. Het enkelspoor had enige wisselplaatsen (o.a. bij de Noordsingel en bij Huize Bijdorp) en er werd een halfuurdienst gereden, op drukke dagen wel een kwartierdienst, al dan niet met volgtram.
Het traject was van Hofplein tot Dorpsstraat 4,4 km lang. Het vervoer schommelde rond 300.000 a 325.000 reizigers per jaar.
Vrij van ongelukken was de Schielandsche natuurlijk ook niet. Afgezien van de baldadige jeugd die door overbelasting van het achterbalkon de tram deed ontsporen, gebeurde dat ook wel spontaan door de toestand van de baan. Zo bijv op 9 oktober 1905 nabij de Banierstraat, met als resultaat dat een volle tram tegen een boom reed. Onder de verraste achterbalkonpassagiers telde men vijf gewonden. Niettemin ging het het bedrijf goed er kwamen rond 1917 zelfs twee gesloten wagens bij.
De elektrificatie dreiging bleek evenwel onafwendbaar en op 1 januari 1919 ging het bedrijf over naar de RETM.
Stapsgewijze werd de lijn kort daarna door elektrische trams in gebruik genomen. Op 9 mei 1922 tot de Ceintuurbaan, 17 februari 1923 tot de Tivolibrug, op 26 maart tot de Adriaanstichting en in april tot Plaswijck. Op dezelfde data trok de paardentram zich steeds terug naar het overblijvende trajectgedeelte. Op 5 juni tenslotte werd de gehele elektrische lijn 14 tot de Dorpsstraat feestelijk ingewijd.
Het rollend materieel ging nog (enkele jaren) een nieuwe toekomst tegemoet op de lijn naar Overschie, behalve de twee grootste open wagens. Na ombouw tot normaal-spoor werden de gesloten wagens zelfs tot benzine-motortram verbouwd. De twee grootste open wagens hebben bij de RET nog een onduidelijk bestaan als zoutwagen geleid tot 1938, en de twee open wagens die Overschie beleefden rekten het bestaan als zandwagen zelfs nog tot 1952 resp 1959. Die laatste werd zodoende 76 jaar oud. Maar zelfs het materieel van de Schielandsche bleek niet onsterfelijk......
Nou dan kunnen we meteen nog wel dit even kwijt over Overschie :
Citaat uit dit verhaal :
De verbinding tussen Rotterdam en Overschie werd heel vroeger gevormd door een paardenomnibus.
Daarna kwam de Ysel Stoomtram Dienst.
In 1890 kwam er een paardentram, die geëxploiteerd werd door de RTM.
In 1924 werd de tram gemotoriseerd door de RETM en in 1928 kwamen er busdiensten van de RET.
Maar laten we nog even teruggaan naar het Openbaar Vervoer naar en van Overschie:
Naast de lijnen van de RTM was er ook nog een separate paardentram, op Hillegersberg langs de Schie. Deze was geen eigendom van de RTM, hij werd pas in 1919 overgenomen door de RETM.
Dat maakte een eind aan de merkwaardige situatie, dat er zowel op de Linker Schiekade als op de Rechter Schiekade een tram reed .... over deze rariteit bestaat een leuke anekdote:
- De paardentram naar Hillegersberg had zijn baan aan de oostkant van de Schie. Aan
de westkant lag de RTM-baan naar Overschie. Het gebeurde wel, dat de
voerlieden van beide min-of-meer concurrerende trams een wedstrijd hielden,
wie dan wel het snelst was. Onder luid belgerinkel stoven de tramwagens langs
het water, waarbij voetgangers in paniek voor hun leven naar alle kanten
renden............
De lijn op Overschie werd aanvankelijk geëxploiteerd door de IJssel Stoomtram Maatschappij, met een smalspoor-stoomtram. Deze dienst was een kort leven beschoren, na een ernstig ongeluk moest zij worden gestaakt wegens intrekking der vergunning. Vier jaar later kreeg de RTM een nieuwe concessie. Zij bouwde de lijn om tot normaalspoor en in 1890 werd de eerste rit met de paardetram gemaakt.
De "Locaaldienst" tot de.........
werd in 1902 ingesteld.
De route liep als volgt:
- Slagveld - Schiekade W.Z. - (remise) -
Schieweg - Schans - Rotterdamsche Rijweg - Dorpsstraat
Tot slot:
Deze kaart werd verzonden in 1965, er zit een postzegel van 8 cent op geplakt. Hij werd uitgegeven door en ten behoeve van het RET Mannenkoor.
Trams ....
|
Paardetram, 1879-1925 De eerste paardetram reed vanaf Crooswijk via de Jonker Fransstraat naar de Binnenrotte. De laatste paardetram reed naar Overschie |
||
|
Stoomtram, 1882-1906 Coolsingel - Binnenweg - Lage Erf - Mathenesserpolder - Schiedam. In 1906 werd de stoomtractie vervangen, toen ging de electrische Lijn 8 rijden. |
Electrische tram, 1905 Op 1 september 1905 vertrok de eerste electrische Lijn 1 van de Honingerdijk via het Beursplein naar het Park. In 1907 zijn er reeds 9 electrische lijnen. |
Motortram, 1925-1928. Gedurende deze drie jaren verzorgen enkele omgebouwde oude paardetrams, voorzien van een Ford-motor, de verbinding Hofplein (Slagveld) - Overschie. Zij waren de directe opvolgers van de paardetram op die lijn. |
Bussen ....
|
Autobus G.M.C., 1937-1942 Deze kleinere wagens reden het stadsvervoer in Schiedam en bovendien het traject Rotterdam - Overschie - Schiedam - Kethel. |
Krupp-bus, 1928-1940, op Lijn D naar Overschie De eerste autobus van de RET, met 31 zitplaatsen en eventueel 9 staanplaatsen. |
|
Kromhout-bus, 1938-1953 Moderne bus met frontbesturing en achter-uitstapdeur. Capaciteit, 40 passagiers. In 1938, toen deze bussen beschikbaar kwamen, werd het net van autobuslijnen in de stad uitgebreid tot 11, naast 14 tramlijnen. Na 10 mei 1940 is het net natuurlijk geheel gewijzigd. |
Saurer-bus, jaren 1960, op Lijn 30 naar Katendrecht Capaciteit 90 personen. De buslijnaanduiding met letters vervalt in 1954, de buslijnen dragen voortaan nummers, te beginnen met 30. De reden? Er waren niet genoeg letters beschikbaar in het alfabet - zo snel groeide het autobusnet kort na de oorlog uit. In 1964 exploiteerde de RET 32 buslijnen en 14 tramlijnen. |
En dus hier een uitvergroting van die fraaie motortram :
We ontvingen de volgende foto met toelichting van Jan Ouwendijk:
Het betreft hier een foto van de Omnibusdienst: Bleiswijk Bergschenhoek Hillegersberg.
Ook kregen we deze zeer unieke schitterende foto van Jan Ouwendijk:
Jan namens alle fans van onze site, van harte bedankt!!!
