Naast het Witte Huis nog een heel klein stukje Hotel Weimar
Rechts de Jan Kuitenbrug
links op de foto Plan C
de brug is natuurlijk de nog steeds bestaande Spanjaardsbrug
Het Witte Huis is de eerste wolkenkrabber van Rotterdam en van Europa geweest. De Amerikaansche naam van "skyscraper" was toen nog niet in gebruik en men sprak van torenhuis. Welnu, het ondernemende, vooruitstrevende Rotterdam had het zich in het hoofd gezet, zoo'n huis te bouwen. De architect Molenbroek ontwierp de plannen voor een gebouw, tien verdiepingen hoog. Zooiets bestond nog niet in heel Europa. Het torenhuis moest in de buurt komen van het Plan C, ook een bouwsel, dat liet uitkomen, hoezeer men in Rotterdam nieuwe dingen aandorst, al leek het dan weleens dat men wat huiverig tegenover experimenten stond. Nu is het in Rotterdam altijd zoo geweest, dat men eerst eenige zekerheid wilde hebben. Op goed geluk werd er niets ondernomen. (We hebben dit al meermalen geconstateerd en men doet goed, er steeds rekening mede te houden, bij het beoordeelen van bepaalde gebeurtenissen.)
Zoo ging het ook met het Witte Huls. De bouwkundigen van de tweede helft der vorige (19e) eeuw bekeken met gefronste wenkbrauwen en hoofdschuddend de plannen van Molenbroek en voorspelden allerlei onheilen. De weeke, Rotterdamsche bodem zou zulk een kolos niet kunnen houden en met het Witte Huis zou weleens hetzelfde kunnen plaatsvinden als met den Grooten Toren gebeurd was. (LINK ) Maar Molenbroek bezat het noodige zelfvertrouwen en er waren bouwers, wien de zaak volstrekt niet riskant leek.
Bij de openbare inschrijving en aanbesteding werd het werk gegund aan J. H. Stelwagen, voor honderd-zevenentwintig duizend negenhonderd gulden; dat was in het jaar 1897. Een jaar later was het Witte Huis voltooid, overigens niet zonder moeilijkheden, maar grooter dan volgens de oorspronkelijke plannen het geval zou zijn geweest. Aanvankelijk had men de bedoeling, dat het Witte Huis twintig meter breed en vijftien meter diep zou worden. Toen het torenhuis echter langzaam maar zeker verrees, begon de grond in het rond te werken. Een woonhuis stond op inzakken en moest ontruimd worden. Men brak het af en gebruikte den opengekomen grond, om het torenhuis nog grooter te maken. Het werd nu vierkant en twintig bij twintig en kreeg daardoor het typische Rotterdam-sche, stoere uiterlijk, dat het met den Sint Laurens gemeen heeft.
Er waren duizend heipalen voor de fundeering noodig en de door het heien weggeperste grond maakte het bouwterrein een meter hooger dan de omgeving, terwijl er schade ontstond aan de kademuren van Wijnhaven en Spaansche kade. Ook de Jan Kuitenbrug moest het ontgelden en tijdelijk gesloten worden. Uiteraard moesten de bouwers schadevergoeding betalen. Het heette in die dagen in den volksmond, dat men pas over die brug kon, als de bouwer van het Witte Huis "over de brug" gekomen was . . .
Ondanks alles bleken de zeven verdiepingen er stevig bij te staan en er kwamen onder den grooten kap nog drie verdiepingen bij. Drie millioen steenen werden alleen al voor de zeven eigenlijke verdiepingen verwerkt en driehonderd vierkante meters hardsteen. Terwijl voor de bekleeding der buitenmuren honderdtwintig duizend witgeglaasde tegels werden gebruikt. Er is bij den bouw zeer veel ijzer verwerkt, want men was erg bevreesd voor brandgevaar in zoo'n kast van een gebouw. Trouwens, de autoriteiten waren eigenlijk heelemaal niet met het Witte Huis ingenomen. Zoo bepaalden ze, dat er niet in gewoond mocht worden en nog heden ten dage bevinden zich er uitsluitend kantoren en ateliers in. De vloeren waren van ijzer en cement. Gewapend beton, waarvan tegenwoordig de wolkenkrabbers worden gebouwd, mocht niet worden toegepast.
Van den grond af meet het Witte Huis drieënveertig meter. Op de Belvédère van het dak hebben duizenden en duizenden van het vergezicht over Rotterdam en omgeving genoten. In dit opzicht wedijverde het Witte Huis met den Grooten Toren, dien men overigens volgens een oud gebruik slechts eenmaal per jaar en wel tijdens de kermis beklimmen kon, terwijl men met een lift heel gemakkelijk bovenop het Witte Huis kwam.
Het Witte Huis had voor zijn tijd talrijke interessante bijzonderheden, die het eigenlijk nog bezit. Het dak b.v. is een ijzerconstructie, aan den binnenkant met speciaal geprepareerde kurkplaten tegen warmte en koude geïsoleerd.
Rotterdams en Europa's eerste wolkenkrabber werd "met zijn centrale verwarming, twee electrische liften, speciaal gebouwde foto-ateliers, groote kantoorruimten en vergaderzalen de trots van Rotterdam, dat misschien wel een wolkenkrabberstad zou zijn geworden, indien de autoriteiten niet besloten hadden, voorloopig het verleenen van vergunningen voor dergelijke kolossale gebouwen maar niet meer te verstrekken. Men wilde nog even afwachten, nog niet heelemaal zeker wat het Witte Huis zou doen. Het bleef rustig staan, alle pessimisme trotseerend, en is nog steeds een der markantste getuigen van den ondernemingsgeest der Rotterdammers.
de verbinding tussen de Boompjes en het Haringvliet
de Koningsbrug over de Oude Haven, rechts de Jan Kuitenbrug
We hebben ook nog de volgende verhalen op onze site over het Witte Huis :
- Willem Molenbroek, de architekt van het Witte Huis
- J.H. Stelwagen, de aannemer van het Witte Huis
- Simon Miedema, de ontwerper van de facade beelden van het Witte Huis
Molenbroek, Stelwagen, Miedema
En toen kwam er deze vraag binnen:
Als trouwe bezoeker van jullie enorm gevarieerde website zou ik een vraag willen stellen waar jullie misschien het antwoord op weten. (nee, dus...)
Het gaat om het gebouw náást het Witte Huis, aan de Geldersekade, met een klein puntig torentje aan de linkerkant. Tegenwoordig staat het er niet meer, maar vroeger wel (en afgaande op oude luchtfoto's heeft het ook het bombardement nog net overleefd). Ik stuur een fotootje mee waar het nog op is afgebeeld. Weet iemand van jullie misschien wat dat voor gebouw is, en wanneer het precies is afgebroken?
Hartelijke groet van Leonard.
De familie kwam meteen in het geweer, Tom stuurde deze schitterende foto in, waarbij Ria nog wat kommentaar had:
Ook van Tom deze opnamen, de onderste twee zijn gemaakt in 1940:
Met veel belangstelling heb ik de verhalen over het Witte Huis in Rotterdam gelezen.
Temeer omdat ik bij de aannemers die aan de inschrijving deelnamen, de naam A.G. Sondermeijer tegenkwamen (hoogste inschrijver).
Hij is de overgrootvader van mijn vrouw Maria Theresia Sondermeijer. (77)
Ikzelf ben Wim de Valk (78), geboren in Rotterdam.
Mijn ouderlijk huis Baan 51 (dat vlakbij de vroegere Bijenkorf stond) werd weggebombardeerd.
Ik werkte als financieel redacteur bij De Maasbode en vertrok in 1959 naar Amsterdam toen De Maasbode werd overgenomen door de Tijd.
Wim de Valk
En deze:
In je verhaal over het Witte Huis (Rotterdam) staat vermeld dat het bouwmateriaal beton niet was toegestaan.
Dit is onjuist. Beton is pas in (denk aan Hitlers bunkers die van beton waren) en na de Tweede Wereldoorlog op grote schaal in de bouw gebruikt.
Prachtige oude foto’s overigens
Ronnie Jongert
En deze:
Ik ben op zoek naar informatie over het Wittehuis in de 2e WO. Ik ben in 1941 geboren en herinner mij nog de geweldige lichtreclame op het Wittehuis van Van Nelle koffie en thee meen ik, dat ’s avonds in diverse kleuren te zien was.
Nu hoorde ik laatst een verhaal dat die lichtreclame in de oorlog door de bezetter als een radarpost is gebruikt. Ik heb daar tot op heden nog niets van terug gevonden.
Kan iemand mij vertellen of er inderdaad een radarpost op het Wittehuis zat die de lichtreclame constructie gebruikte als radar antenne? Of is dat alleen maar propaganda geweest, en was er geen sprake van dat zo’n radarpost op het Wittehuis is geweest.
Arij M van Waart
Maar deze reactie is wel heel bijzonder:
Ik mis nog een interessant verhaal dat bij het Witte Huis hoort, mijn vader Gerrit Timmers, van beroep architect, was hoofdman van de brandweer in Rotterdam Zuid, de brandweer bestond toen alleen uit vrijwilligers, als er ergens brand was ging bij ons de speciale telefoon van de brandweer, ze hadden alleen maar een bluswagen waar de mannen bij moesten hollen en tijdens het hollen luidde één van de mannen de bel, zo ook na het bombardement in Rotterdam, mijn vader vertrok met de mannen al hollend naar de stad, daar aangekomen zagen ze de verschrikkelijke brand, van Zuid afkomend sprak mijn vader: "Mannen, het Witte Huis moet gespaard blijven, het is een monument" (dat voelde hij als architect) de mannen gingen dus na de brug rechtsaf en hebben niets anders gedaan dan Het Witte Huis met stralen water nat houden, zo is het gelukt om dit gebouw te besparen voor het nageslacht, ze hebben 1 nacht door gewerkt.
De volgende middag kwam mijn vader pas thuis, hij ging op zijn stoel zitten huilen dat heeft op ons zijn kinderen een grote indruk achter gelaten, als ik mijn ogen dicht doe, zie ik nog mijn zeer huilende vader...
Ik wilde dit verhaal toch even melden, bij mijn 2 broers hing het schilderij van Het Witte Huis, want we waren allemaal (7 kinderen) trots op mijn vader. We woonden toen op de Weimansweg 69 Rotterdam Zuid en hebben in de tuin de bommen zien vallen!!!!
