Denksport Kruiswoord Varia - Kruiswoord Varia; de leukste variaties op de eeuwenoude kruiswoord hersenkraker.
Op zoek naar boeken over Rotterdam?
Zoek je iets anders dan Rotterdam?
Kan ook:
Op zoek naar de betekenis van een straatnaam of buurt in Rotterdam?
Hans heeft er een aantal opgezocht......
Vanzelfsprekend kun je gebruik maken van het zoekcommando CTRL-F (werkt alleen voor deze pagina) of zoeken via onze search engine, hiermee vind je alles op onze site:
| Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Aelbrechtskolk en klik op ENTER |
|---|
Op zoek naar de betekenis van een straatnaam of buurt in Rotterdam?
-
Klik hier voor A - G
Klik hier voor H - M
Klik hier voor N - R
Klik hier voor S - Z
ROTTERDAMSE STRAATNAMEN EN BUURTEN.
Saftlevenstraat
De Saftlevenstraat (Oude Westen) is genoemd naar de schilder Herman Saftleven (overleden 1627) en zijn zoons Cornelis (circa 1607-1681), Herman (1609-1685) en Abraham (in 1628 vertrokken naar Nederlandsch-Indië). In de Saftlevenstraat woonde directeur Bint uit de gelijknamige roman van Bordewijk.
Sandelingenwijk
Naar het Sandeling- of Adriaan Pietersambacht in de Zwijndrechtsche Waard werden in 1919 (in de Strevelswijk in Bloemhof) de Sandelingstraar en het Sandelingenplein genoemd. Aan het Sandelingenplein werd in 1936 het politiebureau geopend. De wijk tegenover het bureau heet Sandelingwijk.
Schaardijk
Om polder De Esch loopt, langs de Nieuwe Maas, de Schaardijk, die in het westen aansluit op de Nesserdijk en op Capels grondgebied op de IJsseldijk. Een schaardijk is een dijk vlak langs het water met bijna geen buitendijks land.
Schans
In Delfshaven herinnert de straatnaam Schans aan de versterkingen die daar in 1573 op last van het Hof van Holland werden aangelegd als bescherming tegen de (Spaanse) vijand. Hiervan afgeleid zijn de 1ste, 2de en 3de Schansstraat, Noordschans en Schansplein.
Scheepstimmermanslaan
Oorspronkelijk was de Scheepstimmermanslaan een dwarsdijk van de Westzeedijk naar de Nieuwe Maas. De laan liep langs de (inmiddels gedempte) Zalmhaven, waarheen in 1703 de scheepstimmerwerven van de Boompjes en de Scheepstimmermanslaan werden verplaatst. De Scheepstimmermanslaan werd in 1708 bestraat.
Scheepvaartkwartier
Een andere benaming voor het Nieuwe Werk is het Scheepvaartkwartier. De wijk ontleend deze naam aan de aanwezigheid van de vele scheepvaartkantoren. De wijk ligt ten oosten van het Willemsplein tussen de Westzeedijk en de Nieuwe Maas. De oorlog heeft hier niet dezelfde vernietigende uitwerking gehad als in het stadscentrum. Veel van de statige bebouwing langs de Nieuwe Maas, de Parklaan, de Van Vollenhovenstraat en de Scheepstimmermanslaan is behouden gebleven. Veel scheepvaartbedrijven hebben de wijk inmiddels weer verlaten maar de naam bleef behouden. Het Scheepvaartkwartier onderging een metamorfose en werd een wijk met een groot aantal stijlvolle horecaondernemingen en appartementencomplexen.
Schiebroek
Samen met de wijk Hillegersberg vormt de wijk Schiebroek de deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek. In 1941 werden beide samenstellende delen door Rotterdam geannexeerd. Door de eeuwen heen was Schiebroek een buurtschap met een gespreide bebouwing, die in 1926 nog maar 1.600 inwoners telde. Daarna zette een ontwikkeling tot forenzendorp in. Ten tijde van de annexatie bedroeg het inwonertal 8.000.
Schiebroek was oorspronkelijk een ambachtsheerlijkheid in Schieland die reeds in de 14de eeuw bestond. De oorspronkelijke naam was Broek, wat moerasland betekent. Inde 18de eeuw bestond het dorp uit een woonkern bij de Kleiweg en een tussen 1772 en 1779 drooggemaakte polder.
Schiedamseweg
Tussen de Coolsingel en de Erasmusbrug loopt langs de Leuvehaven een weinig opvallende, aan één zijde bebouwde straat: de Schiedamsedijk. Voor de oorlog was deze straat aan beide zijden bebouwd en, als de Dijk, over de hele wereld bekend. Na de sloop van de rosse Zandstraatbuurt trokken kort na 1910 veel caféhouders naar de Dijk. Na 1914 voegde zich daar ook een aantal prostituees uit Antwerpen bij. In de jaren twintig telde de Schiedamseweg ongeveer 200 cafés en bars. Bekende dancings waren de Cosmopoliet en Alcazar. In de jaren dertig liep het vertier terug. Er waren overigens niet alleen kroegen en dergelijke gevestigd aan de Dijk. Op nummer 1 bevond zich het Schielandshuis, dat thans als Historisch Museum Rotterdam op het adres Korte Hoogstraat 31 staat (zonder van plaats te zijn veranderd). In mei 1940 werd de Dijk volledig verwoest. Het uitgaansleven (en de rosse buurt) verplaatste zich naar Katendrecht. De Schiedamsedijk was regelmatig inspiratiebron voor liedjesschrijvers en literatoren. Leo Ott schreef in zijn roman De Haven (1932): "Kroegen, snordersauto's, lichtreclames, winkels met gebakken aardappelen en visch, danshuizen en vrouwen….vrouwen tegen elken deurpost, voor elk café, op elken steeghoek, en slenterende groepjes mannen, druk sprekend in alle talen der aarde….". De Dijk komt ter sprake in de roman Stad (1932) van Ben Stroman, Jef Last wijdde er een lang gedicht aan in zijn debuutbundel Bakboordslichten (1926).
De Schiedamsedijk maakte (tot de aanleg van de Maasboulevard) deel uit van Schielands Hoge Zeedijk, die het achterliggende land tegen watervloeden moest beschermen. Deze dijk werd in het midden van de 13de eeuw aangelegd. In 1610 werd de dijk bestraat. Het zuidelijk deel van de Schiedamsedijk heette in de 17de en 18de eeuw ook wel Schotschedijk vanwege de grote aantallen Schotten die er woonden.
Schiedamse Vest
In 1949 werd het deel van de Schiedamsesingel tussen Binnenweg en Witte de Withstraat (en de nieuwe weg in het verlengde daarvan naar de Westzeedijk) Schiedamse Vest gedoopt. Het gedeelte tussen Binnenwegplein en Westblaak is onderdeel van de Coolsingel.
Schiedamsesingel
Aan de bocht in de loop van de (gedempte) Schiedamsesingel (wijk Cool) is nog de vorm van bolwerk te herkennen, dat hier tegen het einde van de 16de eeuw werd aangelegd als onderdeel van de vestingwerken rond de stad.
Schiedamseweg
In 1910 werd tussen Delfshaven en Marconiplein de Schiedamseweg aangelegd. In 1933 kreeg ook het gedeelte van de Mathenesserdijk tussen Marconiplein en de Schiedamse gemeentegrens deze naam. De Schiedamseweg, in het verlengde van de Nieuwe Binnenweg, ontsluit de wijk Bospolder/Tussendijken.
Schiekade/weg
In 1940 werd de Rotterdamse Schie (grotendeels) met Rotterdams oorlogspuin gedempt. Het besluit was op 22 juni 1939 genomen en met de demping was al voor mei 1940 begonnen. Uit die tijd stamt de volkswijsheid: Vroeger lag de Schie in Rotterdam, nu ligt Rotterdam in de Schie. De nieuwe brede verkeersweg kreeg de naam Schiekade. Door de wijk Bergpolder is deze weg doorgetrokken naar het noorden. Deze verleniging heet Schieweg.
Schiemond
Direct aan de Maas, op het voormalige terrein van de firma R.S.Stokvis, werd begin jaren tachtig de wijk Schiemond (1.400 woningen) aangelegd. Bekendste bewoner van de wijk was de Spartaanse jeugdinternational Mendes. De straten dragen de namen van schepen.
Schietbaanlaan/straat
In 1867 werd aan de huidige Schietbaanstraat (destijds Oude of Coolsche Binnenweg geheten) de schietbaan van de Koninklijke Scherpschutters aangelegd. De schietbaan was eigendom van de familie Van Stolk. De Schietbaanstraat (1894) en Schietbaanlaan (1897) herinneren hieraan. In 1932 werd de houten voetgangersbrug in het verlengde van de Schietbaanlaan over de Heemraadssingel Schietbaanbrug genoemd. De Schietbaanstraat en de Schietbaanlaan worden van elkaar gescheiden door de verdiepte tunneltraverse in de 's-Gravendijkwal.
Schipper Blompad
In het Dokhavenpark (Charlois) loopt sinds 1988 het Schipper Blompad, genoemd naar Cornelis Blom (1863-1919), wiens schepen in de haven van Charlois lagen. Hij had recht op een ligplaats zolang de haven bleef bestaan. De gemeente wilde de haven dempen maar kon niet tot overeenstemming komen met de schipper, die zijn schepen liet liggen. Toen Bloms schepen op de kant lagen om te worden geteerd, werd de haven snel gedempt.
Schilderstraat
Tussen de Witte de Withstraat en de Schiedamsedijk loopt de Schilderstraat met de legendarische Oasebar, restaurants en galeries. Voor de oorlog lag ongeveer op dezelfde plaats de Schildersteeg, in 1638 voor het eerst genoemd. De schildersfamilie Volmarijn bezat er huizen.
Schipperspad
De wandelroute van het uitgaangscentrum bij de Oudehaven naar het Museumpark, voorzien van een opvallend blokmotief in de bestrating, heet het Schipperspad. Met de inrichting is in juli 2000 begonnen. De route voert via de Kraneschipbrug over de Leuvehaven.
Schonebergerweg
Tussen Nieuwe Binnenweg en Rochussenstraat in het Nieuwe Westen loopt de Schonebergerweg (1886). De naam is afgeleid van de 18de eeuwse buitenplaats Schooneberg, die hier tot 1833 was gelegen. Schooneberg heette eerder (1692-1759) Meywijk. Voor 1886 heette de Schonebergerweg het Geldeloozepad.
Schoonderloo
Wat tegenwoordig een buurtje is in de deelgemeente Delfshaven, is ouder dan Rotterdam en Delfshaven. Het ambacht Schoonderloo kwam al in 1249 voor als afzonderlijke parochie; de kerk werd in 1276 genoemd. De opkomst van Delfshaven veroorzaakte het verval van Schoonderloo.
De kapel van Delfshaven werd verheven tot parochiekerk en de Schoonderloose kerk werd gedegradeerd tot kapel. In 1488 werd Schoonderloo door de Hoekse troepen van jonker Frans van Brederode verwoest. De Spanjaarden staken de kerk in 1572 in brand; de ruïne bleef nog eeuwenlang op het kerkhof staan. Aan Schoonderloo herinneren nog de Schoonderloostraat en de Kote Schonderloostraat.
Schoterbosstraat
In 1892 kreeg de Schoterbosstraat in de Agniesebuurt zijn naam. De straat heette daarvoor Schoterboslaan. De naamgever was jonkheer Johan van Overrijn, heer van Schooterbosch, die hier in de 17de eeuw als eigenaar van enige erven wordt genoemd.
Schout Heynrichstraat
Op het terrein van het gesloopte Sint-Franciscus Gasthuis (Schiekade) werden drie straten aangelegd (1978). De namen sluiten aan bij de straatnamen in de Agniesebuurt. De Schout Heynrichstraat is genoemd naar de oudste bekende schout van Rotterdam, die in 1384 werd vermeld.
Schouwburgplein
Met de bouw van een megabioscoop en een revolutoinar pleinontwerp van landschapsarchitect Adriaan Geuze leken in 1997 de jarenlange duscussies over het Schouwburgplein ten einde. Het ontwerp van Geuze was het resultaat van dertig jaar plannen maken. Al bij de bouw van de noodschouwburg aan de verlengde Aert van Nesstraat in 1947 was een Theaterplein tussen schouwburg en toekomstige concertzaal voorzien. Tot de bouw van de Doelen fungeerde het plein voornamelijk als parkeerplaats. Door de bouw van een ondergrondse parkeergarage in 1964 kwam het Schowuburgplein als voetgangersgebied en "trefpunt van gezelligheid, rus en ontspanning" beschikbaar. In plaats van gezellige elementen en romantisch groen werd de kale vlakte geheel bestraat en symbolisch voor de onherbergzaamheden van de Wederopbouw. Enkele paviljoens van de C70-manifestatie zorgden voor verlevendiging.
Kunstenaars en architecten beten sindsdien hun tanden stuk op een ontwerp voor een nieuw Schouwburgplein, vriërend van een weide met koeien van kunstenaar Wim Gijzen tot een cultuurcentrum van architect Herman Hertzberger, waarbij het hele plein werd volgebouwd. Met de bouw van een woonblok aan de westzijde en de nieuwe schouwburg in 1988 kreeg het plein goede wanden. In 1985 werd nog een prijsvraag uitgeschreven voor een wintertuin aan de zijde van de Karel Doormanstraat, Dit idee vormde de basis voor een Amerikaans plan uit 1989 voor een diagonaal glazen dak met windmolens en manshoge klompen. Met de opdracht aan Adriaan Geuze kreeg Rotterdam een avantgardistisch stukje modern design met hydraulische lichtmasten, ontluchtingskokers en fraai gevormde banken. Door het gebruik van lichte materialen op het dak van de parkeergarage konden voor het eerst "zware"manifestaties en markten op het plein worden gehouden. De ooit als probleem geziene leegte van het plein is in het dichtbebouwde nieuwe Rotterdam een verademing. Door technische problemen met de epoxyvloer en roetsvrijstalen platen bleef het plein de gemoederen echter bezighouden.
Schulpweg
Als een landelijk restant van het dorp Charlois loopt de Schulpweg (1895) een deel van de wijk om de voormalige polder Charlois, ten westen van de wijk Wielewaal. In 1838 werd op de dijk een schulpweg (schulp betekent schelp) aangelegd.
Sibajak(straat)
In de wijk Schiemond werd de Sibajakstraat (1982) genoemd naar een mailschip van de Rotterdamsche Lloyd. De Sibajak kwam in 1929 in de vaart en werd in 1959 gesloopt. Na de oorlog deed het schip dienst als troepentransportschiop en emigrantenschip.
Silostraat
Op Katebdercht, tussen de Brede Hilledijk en de Rijnhaven Z.Z. loopt sinds 1963 de Silostraat. De straat ontleent zijn naam aan de silo van meelfabriek Codrico, die hier is gevestigd.
Sint-Jacobsplaats
Tussen de Binnenrotte en de Goudsesingel ligt de Sint-Jacobsplaats (1942). Voor het bombardement van mei 1940 lag hier de Sint-Jacobsstraat, die al in 1426 voorkwam. De reden van de naamgeving is onbekend. Tussen Noordmolenwerf en Binnenrotte loopt de Sint-Jacobsstraat (1978).
Sint-Janstraat
Tussen de Hoogstraat en het Groenendaal loopt de Sint-Janstraat. De straatnaam werd gegeven in 1949. Het is de tweede straat van die naam. De eerste Sint-Janstraat (1888, gelegen tussen de Hoogstraat en de Goudsesingel) werd aangelegd over het voormalige Sint-Janskerkhof.
Sin-Jobshaven/straat/weg
De haven tussen Lloydkwartier en Müllerpier heet Sint-Jobshaven (1904). Hier in de buurt lopen ook de Sint-Jobsweg en de Sint-Jobstraat. De namen zijn gegeven omdat hier in de buurt de kapel van Schoonderloo stond, die aan Sint Job was gewijd.
Sionstraat/Siondwarsstraat
In Kralingen suggereert de naam Siondwarsstraat dat de straat een zijstraat is van de Sionstraat. Van 1898 tot het bombardement van 1940 was dit inderdaad het geval. Na 1940 is het stratenpatroon in het getroffen gedeelte van Kralingen aanmerkelijk gewijzigd. De Siondwarsstraat werd veel korter en loopt niet meer door tot de Sionstraat. Wie de Siondwarsstraat zoekt en denkt dat dat vanuit de Sionstraat een peulenschil is, komt bedrogen uit.
Slaak
Op de plaats van de in 1901 gedempte Slaakvaart loopt de Slaak, een naam die in 1947 werd gegeven. Daarvoor was sprake van Gedempte Slaak. De Slaak loopt tussen Oostplein en Gerdesiaweg en vormde ooit één geheel met de Vlietlaan.
Slachthuiskade/weg
Langs de Boezem (Crooswijk) loopt de Slachthuiskade (1902) nabij het voormalige terrein van het Openbaar Slachthuis. De Slachthuisweg (1916) in Hoek van Holland dankt zijn naam aan de exportslachterijen en koelhuizen waarin het naar Engeland te vervoeren vlees werd opgeslagen.
Slagveld
Een pleintje bij het Hofplein aan het begin van de Schie heette voor de oorlog het Slagveld. De naam, die in 1949 werd ingetrokken, laat zich moeilijk verklaren. Mogelijk wordt verwezen naar een vroegere slagboom. Een andere mogelijkheid is een verband met de herberg 't Slach van Goa, die daar in de buurt stond. Het Rotterdamsch Nieuwsblad was van 1927 tot het bombardement van 1940 aan het Slagveld gevestigd.
Slamatstraat
In de wijk Schiemond is de Slamatstraat (1982) genoemd naar het s.s. Slamat van de Rotterdanmsche lloyd. Er is twee keer een Slamat in de vaart geweest: 1924-1941 en 1948-1969.
Sleephellingstraat
Op het Noordereiland loopt de Sleephellingstraat van de Maaskade naar de Prins Hendrikkade. De straat werd in 1880 genoemd naar de Rotterdamsche Sleephellingsociëteit die van 1840 tot 1895 de westelijke punt van het eiland voor haar werf in erfpacht had.
Slinge
In het verlengde van de Smeetlandsedijk en van Dordtsestraatweg tot Groene Kruisweg vormt de Slinge (in 1950 genoemd naar een beek in de Achterhoek) de centrale route door Zuidwijk en Pendrecht. Hij loopt gedeeltelijk ter plaatse van de voormalige Charloisse Lagedijk. Op de hoek Slinge-Zuiderparkweg ligt het metrostation Slinge.
Slotlaan/straat
Aan het voormalige Slot Honingen in Kralingen herinneren Slotlaan en Slotstraat. De Slotlaan is al heel oud en loopt op het terrein van het voormalige slot. De Slotstraat heette voor 1895 de Hofstraat en loopt tussen Avenue Concordia en Hoflaan.
Sluisjesdijk
Tussen Waalhaven en Nieuwe Maas ligt op een landtong een uitgebreid bedrijventerrein. Centraal door de wijk loopt de Sluisjesdijk. Oorspronkelijk lag hier de rivierdijk langs de polder Robbenoord en Plompert. De eerste terreinen van de Shell lagen aan de Sluisjesdijk.
Smeetlandsedijk
Tussen de wijken Tuindorp Vreewijk en Smeetsland ligt, als een landelijke enclave in stedelijk gebied, een restant van de 15de- eeuwse Smeetslandsedijk. Toen die dijk nog aan de rand van de stad lag was het een favoriete rustplaats voor vrijende paartjes.
Snellinckstraat
In de wijk het Nieuwe Westen is de Snellinckstraat genoemd naar de Rotterdamse kunstschilders Cornelis (overleden in 1669) en Jan Snellinck (1640-voor 1698). De schrijver Willem Elsschot woonde omstreeks 1910 in de Snellnckstraat 49a, waar hij Villa des Roses schreef.
Soetenbrug/steeg
In het naoorlogse Rotterdam is de Soetensteeg één van de weinige straten die nog over het achtervoegsel - steeg beschikt. De Soetensteeg ligt in het centrum en loopt van de Korte Hoogstraat tot het Hang. De Soetenbrug ligt over de Steigersgracht.
Spaansekade
Aan de oostzijde van de Oudehaven loopt de Spaansekade, die zijn naam dankt aan de Spaanse markies Ambrosio Spinola (1569-1630), die op 31 januari 1608 aan het Oude Hoofd aan wal kwam. Pas vanaf 1637 werd de kade Spaansekade genoemd.
Spaansepolder
Aan de Delfshavense Schie tegenover Overschie ligt bedrijventerrein Spaansepolder (met vier insteekhavens). De naam is een verbastering van Spangense polder. Na de verwoesting van de binnenstad in mei 1940 werd de Spaansepolder aangewezen als plaats van vestiging voor uit het centrum verbannen industriële ondernemingen. De hele polder werd met een metersdikke zandlaag opgespoten. Onder het zand liggen restanten van het kasteel Spangen op de plaats van de Linschotenstraat.
Spaarbankstraat
Tussen de Binnenrotte en de Botersloot, naast het voormalige pand van de Spaarbank Rotterdam, loopt de Spaarbankstraat. De straat werd eerst de Prinsenstraat (1942-1955) genoemd en vervolgens de Spaarbanksteeg (1955-1958).
Spangen
Door de stadsvernieuwing, gettovorming en vooral drugs is Spangen het synoniem geworden voor een grootstedelijke probleemwijk. Regelmatig wordt de wijk bezocht door -buitenlandse- filmploegen om actievoerders, drugrunners en dealpanden in beeld te brengen. Maar Spangen is ook de thuisbasis van de voetbalclub Sparta en befaamd in architectenkringen vanwege de bijzondere woningbouw, zoals het Justus van Effenblok van Michiel Brinkman en nieuwbouw van Mecanoo. Spangen, in Rotterdam-West, ligt tussen Delfshavense Schie, havenspoorweg en Mathenesserdijk. De wijk werd tussen 1913 en 1932 gebouwd in een monumentaal, symmetrisch stratenplan van G.J.de Jongh, waarin het Spartastadion (1916) een centrale plaats inneemt. De naam van de wijk is afgeleid van het nabij gelegen kasteel Spangen, dat zijn naam ontleende aan het riviertje de Spange.
De straten zijn vernoemd naar Nederlandse literatoren. Voor het grootste deel bestaat Spangen uit gesloten bouwblokken. Door gebrek aan particulier bouwinitiatief werd veel en kwalitatief goed gebouwd door de gemeente en woningbouwverenigingen. Enkele woonblokken zijn ontworpen door J.J.P.Oud, architect bij de in 1916 opgerichte Gemeentelijke Woningdienst. Door renovatie en sloop bleef weinig over van zijn enigermate op De Stijl geïnspireerde architectuur, waardoor Theo van Doesburg kleurenschema's ontwierp en Gerrit Rietveld een modelwoning inrichtte. Later werd het westelijk deel van de wijk en het gedeelte tussen Mathenesserdijk en - weg door particuliere bouwers bebouwd met alkoofwoningen.
Spangen was aanvankelijk een moderne arbeiderswijk. Eind jaren zestig vertrokken de gezinnen met kinderen en trokken één - en tweepersoonshuishoudens en migranten in de verouderde huizen. Tijdens de stadsvernieuwing zijn de kwalitatief goede woonblokken aanvankelijk veelal gerenoveerd. Naast het Kasteel van Sparta kwam een wijkpark. Toen de standsvernieuwing eind jaren tachtig stagneerde, bleken de krotten en dichtgetimmerde panden grote aantrekkingskracht uit te oefenen op daklozen en junks. Met de renovatie van het Spartastadion en de bouw van nieuwe huur - en koopwoningen kreeg Spangen rond de millenniumwisseling en nieuwe impuls.
Speedwellstraat
In 1620 vertrokken de Pilgrim Fathers vanuit Delfshaven met de Speedwell naar Southampton. Vandaar zeilden wij met de Mayflower naar Amerika. Zij gelden als de eerste Europese bewoners van Amerika. De Speedwellstraat in Schiemond herinnert aan het vertrek uit Delfshaven.
Spiegelnisserkade
Op de grens van de wijken Rubroek en Crooswijk loopt de Boezemsingel; de straat aan de zuidzijde heet Spiegelnisserkade. Net als Spiegelnisserbrug, Spiegelnisserplein en Spiegelnisserstraat is deze genoemd naar de Spiegelnisserpolder. De naam Spiegelnisse werd al in 1392 vermeld.
Spinnekopsgang
Voor de Tweede Wereldoorlog kende Rotterdam, vooral in het doolhof van stegen, sloppen en gangen tussen Goudsesingel en Kipstraat een groot aantal krotwoningen. Ook de griezelig klinkende Spinnekopsgang lag hier.
Spoorsingel
Ten noorden van het Centraal Station loopt de Spoorsingel in noordelijke richting. De nabijheid van het spoorwegemplacement verklaart de naam. Van 1862 tot 1892 heette de singel Diergaardesingel. De spoorsingel maakt deel uit van het Waterproject van Willem Nicolaas Rose.
Spui
Voor de Tweede Wereldoorlog heette het gedeelte van de Delftsevaart tussen Sint-Laurensstraat en Hoogstraat het Spui. De naam werd in 1942 ingetrokken. Tussen 1942 en 1953 heette het noordelijke gedeelte van de Vlasmarkt (de brug in de Hoogstraat) het Spui.
Stadhoudersweg
Vanaf de Schiekade loopt de Stadhoudersweg in de wijk Blijdorp als uitvalsweg in de richting van de A13. Veel straten in de wijk zijn genoemd naar politici, een aantal naar politieke functies: Baljuwstraat, Statensingel/weg, Schepenstraat. Stadhoudersweg valt in deze categorie.
Stadhuisplein
Het Stadhuisplein ligt niet direct voor het stadhuis maar aan de overzijde van de Coolsingel en is deel van de Lijnbaan. Door de horeca aan de noordkant fungeert het als uitgaanscentrum. Het oorlogsmonument van Mari Andriessen werd in 1957 onthuld.
Statenweg e.d
Vanaf 1572 kwamen de Staten van Holland, waarin de bevolking breed was vertegenwoordigd, op eigen gezag bijeen. Tot 1795 vormden zij de regering over het autonome gewest Holland. Naar deze Staten zijn in de wijk Blijdorp diverse locaties genoemd: Statenbrug (1932), Statensingel (1932) Statenweg (1932), Statentunnel (1942) en Statenpad (1960). De Statenweg maakt deel uit van de uitvalsroute naar Den Haag. In Hillegersberg liggen nog Statenlaan (1929) en Statenplein (1929).
Stationsplein
Generaties stedenbouwkundigen en verkeersdeskundigen hebben kritiek gespuid op het Stationsplein voor het Centraal Station. Door de verzameling tram- en bushaltes, doorsneden door taxibanen en fiets- en voetpaden is het nauwelijks een echt plein. Door de bebouwing van het Weena eind jaren tachtig kreeg het Stationsplein eindelijk goede wanden. Er zijn plannen het Centraal Station in verband met de aanleg van de HSL grondig te verbouwen en te voorzien van hoogbouw.
Steeg, De
In 1932 maakte fotograaf en cineast Jan Koelinga de film De Steeg over het dagelijkse leven in de Schoorsteenvegersgang, een steeg bij de Oppert die in 1940 werd verwoest.
Steiger
In 1334 werd het Steiger, één van de oudste, nog bestaande straatnamen van Rotterdam, voor het eerst genoemd. De naam verwijst naar de buitendijkse aanlegplaats langs de Hoogstraat. Hertog Willem V van Beieren gunde Rotterdam in 1351 het vrije gebruik van de steiger. Gedeelten van het Steiger droegen voorheen verscheidene benamingen: Dordtsche Steiger, Smal Steiger, Kleine Steiger, Boerensteiger en Middensteiger. De Steigersgracht is het water tussen Steiger en Hang.
Stichtseplein
In de wijk Hillesluis werd omstreeks 1925 door bouwmaatschappij 11 Provinciën een aantal straten aangelegd, die Nederlandse provincienamen dragen. Het centrale plein heet het Stichtseplein. Het Sticht is een andere naam voor de provincie Utrecht. Er loopt ook een Utrechtsestraat.
Stieltjesplein
Tegenover de Koninginnebrug werd het Stieltjesplein decennia (1886-1976) gedomineerd door de katholieke kerk (de Heilige Martelaren van Gorcum), gebouwd naar ontwerp van architect Y.Kaiser. Het plein bestond al eerder, maar werd in 1884 genoemd naar Thomas Joannes Stieltjes (1819-1878).
Straatweg
Bij de Ceintuurbaan verandert de Bergweg van naam en gaat daar Straatweg heten. Hij loopt door tot de brug over de Molensloot in Hillegersberg en gaat over in de Weissenbruchlaan. De Straatweg loopt tussen de Bergse Voor- en Achterplas door.
Strandboulevard
In 1950 werd in Hoek van Holland langs het strand een boulevard aangelegd, die Strandboulevard ging heten. Het strand van de Hoek was inmiddels ontdaan van explosieven uit de oorlog.
Strevelsweg
Tussen Pleinweg en Bree maakt de Strevelsweg deel uit van de voormalige hoofdroute naar het zuiden. De weg ontleent zijn naam aan het gehucht Strevelshoek in de Zwijndrechtsche Waard. Alle straten in de Strevelswijk ontlenen hun naam aan die streek.
Struisenburg
Het buurtje aan het einde van de Oostmaaslaan (Kralingen) heet Struisenburg naar een gelijknamige voormalige buitenplaats en molen (voorheen de Struisvogel geheten) die in 1832 worden genoemd. Hiernaar zijn ook de Struisenburgstraat (1898) en de Struisenburgdwarsstraat (1904) genoemd.
Sumatraweg
Een voormalig eilandje bij de voormalige Hillekade werd Sumatra genoemd. Het was aanleiding een straat in de wijk Katendrecht de Sumatraweg te noemen (1888) Vervolgens kreeg ook een aantal andere straten op Katendrecht Indische namen: Timor-, Lombok-, Atjeh- en Delistraat. Aan de Sumatraweg (tussen Veerlaan en Brede Hilledijk) bevindt zich veel horeca. Ook de bekende dancing Walhalla is hier gevestigd.
Swietenlaan, Van
In de wijk Charlois (nabij het Zuidplein) is de Van Swietenlaan genoemd naar Gerard van Swieten (1700-1772), geneeskundige, hoogleraar aan de universiteit van Wenen en een leerling van Boerhaave. Het toenmalige gebouw van de GGD lag naast de Van Swietenlaan.
Tarwewijk
In de deelgemeente Charlois ontleent de Tarwijk (tussen Katendrechtse Lagedijk en Blankenburgstraat) aan de Rogge-, Spelt-, Gerst-, Stoppel-, en Tarwestraat haar naam. Dit buurtje met kleine, lage huisjes werd aangelegd in 1918. In de prakrijk wordt de naam tarwewijk gebruikt voor een veel groter gebied, dat ligt tussen Brieselaan, Pleinweg en Dordtselaan. Dwars door de Tarwewijk loopt (onzichtbaar) het voormalige tracé van de Dordtsestraatweg in de richting van Katendrecht.
Takstraat, Van der
De straat op het Noordereiland tussen Willemsbrug en Koninginnebrug werd genoemd naar de man die als directeur van Gemeentewerken verantwoordelijk was voor de aanleg : Christiaan Bonifacius van der Tak (1814-1878). Tot de ingebruikneming van de nieuwe Willemsbrug (1981) was de Van der Takstraat een zeer drukke straat, waar tot de opening van de Maastunnel alle verkeer tussen beide Maasoevers doorheen moest. Tot de opening van de metro reden de trams 2, 3 en 9 door de straat. Op 10 mei 1940 werden de Duitse troepen er tot stand gebracht. De Nederlandse onderhandelaar ontmoette hier op 14 mei de Duitse bevelhebbers.
Teilingerstraat
Dwars door de Agniesebuurt, van de Schiekade tot de Noordsingel, loopt de Teilingerstraat (1889). De brede straat ontleent zijn naam aan het huis Teilingen, dat graaf Willem IV in 1339 schonk aan Simon van Bethem en zijn vrouw Agniese Bokel.
Terbregseplein
Het verkeersknooppunt in de noordoosthoek van de Ruit om Rotterdam waar A16 en A20 samenkomen, werd in 1972, vanwege de nabijheid van het Terbregge, het Terbregseplein gedoopt.
Terwenakker
Aan de zuidzijde van de Scheepmakershaven, tussen Rederijbrug en Leuvehaven, loopt de Terwenakker, genoemd naar de familie Terwen. De naam, officieel gegeven in 1949, stamt uit de 18de eeuw.
Terbregge
De wijk Terbregge in de deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek werd in 1941 samen met Hillegersberg door Rotterdam geannexeerd. Ondanks het feit dat de gemeenschap deel uitmaakt van een grote stad, wat vooral blijkt uit het drukke verkeer via de Prinses Irenebrug van en naar de Molenlaan, heeft Terbregge zijn karakter van plattelandsgemeente weten te handhaven. De wijk vindt zijn oorsprong in het plaatsje dat zich al in de 13de eeuw heeft gevormd op de plaats waar de oude polderweg tussen Hillegersberg en Kralingen de Rotte kruiste. Daar werd al vroeg een brug gebouwd, want dat is de betekenis van de naam Terbregge: ter Brugge (bij de brug). Terbregge was een oude nederzetting, die in later tijd uitgroeide tot een buurtschap. In 1775 werd vrijwel het hele dorp door brand verwoest, maar door geldgebrek vond herbouw slechts gedeeltelijk plaats. De bebouwing heeft zich geconcentreerd rond de brug en langs de Rotte. De huidige brug (uit 1937 en afkomstig van de kruising Bergse Dorpsstraat-Strekkade in Hillegersberg) ligt iets noordelijker dan zijn voorganger.
De kerk van Terbregge, de Nederlands-Hervormde Alexanderkerk uit 1927 van architect P.Mulder, is buiten gebruik. De molen De Vier Winden aan de Rechter Rottekade 91 werd gebouwd in 1776. De bovenkruier met balie was tot 1955 in gebruik. Al voor deze molen stond op die plaats een standerdmolen uit de 16de eeuw, die in 1775 afbrandde.
Een opmerkelijk buurtje binnen Terbregge (en uniek in Rotterdam) is het gehucht Boterdorp dat ontstond rond het Boterdorps Verlaat. Het verlaat is de schutsluis ten zuiden van de Botendorpse of Buitendorpse Polder, die in de periode 1777-1780 werd bedijkt. Het sluisje wordt niet meer gebruikt voor het schutten van schepen, maar uitsluitend voor het regelen van de waterstand. Het buurtje bevat zowel woningen als enige bedrijfsgebouwen.
Thoolenstraat
In 1826 bouwde Johannes Thoolen tussen Breestraat en Goudsevest een straatje met 45 woningen, dat hij de Thoolenstraat doopte. De straat ging in 1940 verloren. In Pendrecht loopt een Tholenstraat (1956) naar het zwaar door de watersnood getroffen Zeeuwse eiland.
Tidemanstraat
Naar de in Amsterdam geboren en in Hilversum overleden Joannes Tideman (1807-1891) werd in 1920 in het Nieuwe Westen de Tidemanstraat genoemd (tussen Vierambachtstraat en Burgemeester Meineszplein). Tideman was remonstrants predikant in Rotterdam (1830-1855). Vervolgens werd hij hoogleraar in Amsterdam.
Tielestraat, C.P.
In 1902 werd naar Cornelis Petrus Tiele (1830-1902) tussen Mathenesserlaan en Heemraadssingel een straat genoemd. Tiele was behalve dichter predikant bij de Remonstrantse Broederschap te Rotterdam (1856-1872), waarna hij als hoogleraar terugkeerde naar zijn geboorteplaats Leiden (waar hij ook overleed).
Timorstraat
In de wijk Katendrecht loopt tussen de Atjehstraat en de Brede Hilledijk de Timorstraat, genoemd naar het eiland in Indonesië. In de straat bevindt zich aan de gevels kunst van de Katendrechters Dolf Henkes (1903-1989) en Daan van Golden (1936).
Toepad
De kortste verbinding ergens heen wordt een toepad genoemd. Het Toepad (1895) was een kortere verbinding naar Karlingseveer dan over het rivierendijk (Nesserdijk en Schaardijk) Aan het Toepad bevinden zich de Van Ghentkazerne van de mariniers en het joodse kerkhof.
Tolhuislaan
In de wijk Katendrecht loopt de Tolhuislaan (1900) in het verlengde van de Brede Hilledijk. Net als de Tolhuisstraat (1895) en Tolhuisbocht (1981) is de Tolhuislaan genoemd naar het voormalige tolhuis, dat vroeger op die plaats aan de Dordtsestraatweg stond.
Troelstrastraat
In de wijk Bergpolder zijn de straten genoemd naar politici. De Troelstrastraat (1932) ontleent zijn naam aan Pieter Jelle Troelstra, oprichter van de Sociaal Democratische Arbeiderspartij (SDAP) en lid van de Tweede Kamer, die in 1918 in Rotterdam de revolutie uitriep.
Tuinenhoven
De straatnamen in Tuinenhoven (deelgemeente IJsselmonde) eindigen op tuin. De straat met de naam Hollands Tuin is genoemd naar de in 1917 afgebroken 17de- eeuwse herberg Hollandsche Tuin (zinnebeeld van de vrijheid van Holland). De andere straatnamen zijn naar analogie gevormd.
Turfweg
In de nieuwe wijk Prinsenland ligt een aantal oude wegen. Eén hiervan is de Turfweg, die in 1895 zijn naam kreeg en daarvoor Kerklaan heette. De naam herinnert aan de grote hoeveelheid turf die hier uit het veen werd gestoken.
Tussendijken
In Rotterdam-West wordt de wijk Tussendijken begrensd door Mathenesserdijk en Schiedanmseweg. Tussendijken was oorspronkelijk een bouwmaatschappij die hier de grond bezat. De gemeente nam de grond in 1920 over. Het terrein ligt oorspronkelijk tussen Mathenesserdijk en Groene- of Kleine Dijkje.
Tussenwater
Een straatje in Delfshaven tussen Voor- en Achterhaven werd in 1964 Tussenwater genoemd. Het straatje (oorspronkelijk het verlengde van de Oranje-Nassaustraat) ontstond door het verlengen van de Achterhaven. Tussenwater is ook de naam van een wijk en metrostation in Hoogvliet.
Tweebosstraat
In 1906 kreeg de Tweebosstraat (Afrikaanderwijk) zijn naam als herinnering aan het gevecht dat in 1902 plaatsvond bij Tweebosch (Transvaal) en waar de Boeren de Engelsen versloegen. Vanwege huurstakingen in de jaren dertig had de straat decennialang een slechte naam.
Ungerplein
Op de plaats van het Ungerplein (1931) bevonden zich tot de verhuizing de kantoren van houtbedrijf Abraham van Stolk. Het Ungerplein is genoemd naar historicus archivaris J.H.W.Unger (1851-1904). De bebouwing (1931-1936) is ontworpen door architect J.H.van den Broek.
Urkersingel
In de Charloisse wijk Carnisse is een aantal straten vernoemd naar Nederlandse eilanden. Aan de Urkersingel (naar voormalig eiland Urk in de Zuiderzee) groeide voetbaltrainer Leo Beenhakker op.
Vaandrigstraat
Net als de Pijperstraat en de Tamboerstraat loopt de Vaandrigstraat tussen de (Nieuwe) Boezemtraat en de Crooswijkseweg. Zij houden de herinnering levend aan de schutterij, die zijn oefeningen hield (1864-1907) op het nabijgelegen Schuttersveld (Crooswijk). Vaandrig is een militaire rang.
Vaanplein/weg
De uitvalsweg van het Zuidplein naar de A15 heet Vaanweg (1952), die zijn naam ontleent aan het Tuindorp De Vaan, waarlangs hij loopt. Een gedeelte van de weg was al eerder aangelegd, maar de definitieve verbinding kwam pas tot stand na de sloop van het Brabantse Dorp. De aansluiting op de A15 heeft plaats bij het Vaanplein (dat zijn naam ontleent aan de Vaanweg), waar de reis in zuidelijke, westelijke en oostelijke richting kan worden voortgezet. In 2001 werd begonnen met een grote uitbreiding van het Vaanplein, wat voor een deel verband houdt met de aanleg van de Betuweroute.
Valkastraat
Naar het Letse vrachtschip Valka, dat op 16 januari 1929 bij Hoek van Holland strandde, is in die deelgemeente in 1988 de Valkastraat genoemd. Bij de reddingsoperatie verging de reddingsboot Prins der Nederlanden. De acht redders verloren darbij het leven.
Valkeniersweide
Aan de Valkeniersweg (1920) in Vreewijk ligt de Valkeniersweide, die in 1977 zijn naam kreeg en eerder bekend stond als speelweide. De weide is een uitloper van het Zuiderpark (vanaf 1952) en de enige grote openbare ruimte in Vreewijk.
Vasteland
Het westelijke gedeelte van de Westzeedijk heet sinds omstreeks 1720 het Vasteland. Al in de 17de eeuw hadden eigenaren van erven aan de westzijde van de Leuvehaven last van verzakkende grond. De erven bij het Vasteland lagen op vaste grond.
Veemstraat
Tussen Posthumalaan en Laan op Zuid loopt de Veemstraat (1995) als een herinnering aan de verdwenen vemen aan de Rijnhaven. Eerder liepen hier de 1ste (1894-1978) en 2de Veemstraat (1910-1995).
Veerkade
Nabij de Veerhaven loopt de Veerkade tussen Westplein en Willemskade. Langs de Veerkade staat 19de-eeuwse bebouwing. Op de hoek met de Willemskade bevindt zich het gebouw van het Wereldmuseum .Op het pleintje aan de Veerkade staat het monument voor Pieter Caland.
Veerlaan
Ten noorden van de bebouwing loopt op Katendrecht de Veerlaan in de richting van het voormalige veer. Voor het graven van de Maashaven was de Dordtsestraatweg de hoofdroute naar het veer.
Victorieuxstraat
In Heijplaat is een straat genoemd (1953) naar het door de RDM gerepareerde s.s. Victorieux. Het Franse schip was in 1919 als een wrak binnengesleept. Zij was bij Marseille in brand gevlogen en verliet in 1920 geheel hersteld de werf.
Vierambachtsstraat
Ter plaatse van de voormalige grens tussen de ambachten Beukelsdijk en Schoonderloo loopt de Vierambachtstraat als verbinding tussen Middelland en Mathenesse. Middelland was nooit een afzonderlijk ambacht, dus de naam is niet geheel juist. De Vierambachtsstraat is een belangrijke winkelstraat.
Vierhavensstraat
Aan het feit dat de Vierhavensstraat (1914) ten noorden loopt van de havens Keilehaven, Lekhaven, IJsselhaven en Koushaven dankt de Vierhavensstraat zijn naam. De straat loopt langs een emplacement van het havenspoor en verbindt de wijk Schiemond met het Marconiplein.
Vijlkapperstraat
Tussen de Vletstraat en het Zwaanshals in het Oude Noorden loopt de Vijlkapperstraat (1898). De naam werd gegeven omdat daar destijds in de fabriek van Watson vijlen werden gemaakt (gekapt).
Vijverhofstraat
Ter plaatse van de Vijverhofstraat (1900, Agniesebuurt) bevond zich de buitenplaats Vijverhof, die in 1750 door Dirk Smits werd genoemd in zijn lange gedicht De Rottestroom. De straat loopt van Teilingerstraat tot Bergweg evenwijdig aan het treinviaduct van de Hofpleinlijn.
Vijverlaan/weg
In Kralingen lopen tussen 's-Gravenweg en Oostzeedijk Beneden de Vijverlaan en de Vijverweg ik elkaars verlengde. Ze zijn genoemd naar de nabijgelegen vijvers in Park Honingen. Beide wegen worden omzoomd door kapitale villa's. Aan de Vijverlaan 71 bevindt zich de Wagnerhof met een aantal villa's in Jugendstil. Aan de Vijverweg staat de villa Vijverzicht, met een karakteristiek torentje, die wordt bewoond door prof.dr. Hans Blom van de Erasmus Universiteit.
Virulyplein/straat
In het Nieuwe Westen zijn Virulyplein en 1ste en 2de Virulystraat genoemd naar Cornelis Eliza Viruly (1819-1892). Hij was lid van de gemeenteraad (1851-1892) en wethouder (1872-1889). Viruly overleed in Scheveningen.
Vissersdijk
De naam Vissersdijk werd in 1942 gegeven aan een straatje in het centrum dat iets noordelijker ligt dan de gelijknamige vooroorlogse straat. De eerste vermelding, als Rieddijcke, dateert uit 1336. Vissersdijk werd voor het eerst in de 16de eeuw vermeld.
Vissteeg
Tussen Blaak en Wijnstraat, naast het gebouw van de kunstacademie, loopt de Vissteeg. De naam komt voor het eerst voor in 1623. De Vissteeg loopt ter plaatse van de vooroorlogse Gapersteeg, de Gapersteeg op de plaats van de vooroorlogse Vissteeg.
Vlaggemanstraat
Naar houtzaagmolen De Vlaggeman (1681-1929) werd, aan de oostzijde van de Schie, de Vlaggemanstraat (Bergpolder) genoemd (1921). De molen behoorde vanaf 1810 tot het houtbedrijf van Abraham van Stolk & Zonen.
Vlaskade
Langs het Dokhavenpark loopt de Vlaskade (1988). De naam herinnert aan de vroegere Vlaskade, die daar van 1895 tot de herinrichting van het gebied was gelegen. Van 1926 tot 1949 lag er (met enige onderbrekingen) het eindpunt van lijn 2.
Vlasmarkt
Het pleintje in de Hoogstraat op de brug over de Delftsevaart heet Vlasmarkt. Er wordt voornamelijk gegeten: poffertjes, hamburgers, stroopwafels en patat. In 1608 werd hier voor het eerst markt gehouden. De naam komt voor het eerst voor in 1615.
Vliegerstraat, De
Tussen Heemraadssingel en Claes de Vrieselaan is de De Vliegerstraat (1900) genoemd naar de kunstschilder Simon Jacobsz. de Vlieger (1601-1653). Samen met haar moeder en zus woonde de schrijfster Anna Blaman (1905-1960) van 1928 tot haar overlijden op nr. 50a.
Vlietlaan
Door demping van de Vliet tussen Jaffabrug bij de Oudedijk en de Groene Wetering (de latere Weteringstraat) ontstond de Vlietlaan (1900). De oostzijde van de Vlietlaan heette voor demping de Molenkade. De Vliet vormde ooit één geheel met de Slaak.
Vollenhovenstraat, Van
In 1890 werd een gedeelte van de oude Scheepstimmermanslaan de Van Vollenhovenstraat genoemd. De straat in het Scheepvaartkwartier is genoemd naar burgemeester Joost van Vollenhoven. Aan de Van Vollenhovenstraat bevindt zich de ingang naar het tot uitgaanscentrum omgevormde Westelijk Handelsterrein.
Volmarijnstraat
In de wijk Middelland loopt de Volmarijnstraat tussen Heemraadssingel en 's-Gravendijkwal. De straat is genoemd naar de 17de-eeuwse kunstschilder Hendrick Crijnen Volmarijn, zijn schilderende zoons Quirijn (overleden 1645) en Leendert (overleden 1649) en zijn kleinzoon Pieter Crijnse Volmarijn (ca. 1629-1670).
Voorde
Onderlangs de Groene Hilledijk in Tuindorp Vreewijk loopt de Voorde. De naam betekent doorwaardbare plaats of overtocht. De cabaretier Jos Brink woonde in zijn jeugd op het adres Voorde 147.
Voorschoterlaan
De eerste Kralingse ambachtsheren behoorden tot het geslacht Voorschoten. Naar hen werd in 1897 de Voorschoterlaan (tussen Oostzeedijk en Oudedijk) genoemd. Aan de fraaie laan bevindt zich het hofje Uit Liefde en Voorzorg. Eerder heette de laan Avenue Prins Alexander (1884-1897).
Vredehofweg
Aan de voormalige Kralingse buitenplaats Vredehof aan de Oudedijk dankt de Vredehofweg (1912) zijn naam. De weg loopt over het terrein van de buitenplaats, die in 1911 werd aangekocht. Aan de Vredehofweg bevindt zich een vestiging van de Vrije School.
Vredenoordkade/laan/plein
Aaan de voormalige buitenplaats Vredenoord, die in de eerste helft van de 19de eeuw aan de Hoge Boezem in Kralingen lag, danken Vredenoordkade (1888) Vredenoordlaan (1902) en Vredenoordplein (1891/1982) hun naam. Bij het bombardement (1940) is deze buurt grotendeels verwoest.
Vreewijk, Tuindorp
Eén van de bekendere tuindorpen van Nederland is gelegen op Rotterdam Zuid. Het bestaat uit ruim 5.000 woningen. Als reactie op de slechte huisvesting in het begin van de 20ste eeuw maakte architect en stedenbouwer H.P.Berlage op initiatief van bankier mr.K.P.van der Mandele in 1916 een ontwerp voor Het Eerste Rotterdamsch Tuindorp.Vreewijk is geen fabrieksdorp, bestemd voor werknemers van één bedrijf, zoals Tuindorp Heijplaat. De archtitecten/stedenbouwers M.J.Granpré Molière en P.Verhagen volgden Berlage op en bepaalden het aanzien van Vreewijk. Ook het architectenbureau van De Roos en Overeijnder bouwde in het oudste gedeelte van de wijk enige honderden woningen. Tot 1942 is in de wijk gebouwd. De straatnamen in Tuindorp Vreewijk zijn ontleend aan straatnamen in Nederlandse binnensteden of verwijzen naar een landelijke omgeving. Zij dragen daardoor bij aan het bijzondere karakter van het tuindorp. De Brink is het centrale plein, de singels Lede en Langegeer zijn aangelegd op de plaats van bestaande waterlopen. In 1966 schreef oud-bewoner Jef Last: "Een dorp, niet willekeurig door eigenbouwertjes in elkaar geknutseld, maar gebouwd door twee jonge architecten, volgens één plan, in één stijl, niet voor de winst, maar voor mensen om in te wonen, te leven en lief te hebben, een dorp met ruimte voor kinderen om in te spelen, met stilte, schoonheid van stijl en zon in iedere kamer en, wat het voornaamste was : een dorp met een hart". Tijdens de stadsvernieuwingsperiode (einde 20ste eeuw( is door een versnipperde aanpak veel van het mooie karakter verloren gegaan. Door nieuwe plannen van sloop, nieuwbouw en restauratie onder leiding van architect Wytze Patijn hoopt men de schade te herstellen.
Vredesteinlaan
In het voormalige lanengebied in Cool loopt de Vredesteinlaan (1881), een achterafstraatje met een mooie naam, tussen Eendrachtsstraat en Van Brakelstraat. De naam is ontleend aan de buitenplaats Vredestein, aangelegd in 1757, die in 1864 door de gemeente werd gekocht.
Vroesenlaan
In de wijk Blijdorp is de Vroesenlaan (1932) genoemd naar de verschillende leden van de vooraanstaande familie Vroesen, die in de 17de en de 18de eeuw lid waren van de vroedschap van Rotterdam. De Vroesenstraat loopt langs het Vroesenpark (1977).
Walenburgerweg
De verbinding tussen Bentincklaan en Bergweg (door de Provenierswijk) is de Walenburgerweg. De naam werd ontleend aan de buitenplaats Walenburg en dateert uit 1886. Daarvoor was de Walenburgerweg onderdeel van de Beukelsdijkscheweg. De oudste naam voor de weg luidde West-Blommerdijkscheweg.
Wallisweg
In Spangen is de Wallisweg in 1931 genoemd naar de schrijfster A.S.C. Wallis, een pseudoniem van Adèle Sophia Cornelia von Antal-Opzoomer (1857-1925), schrijfster van historische romans. Zij overleed in Rotterdam.
Walravenstraat
Walraven van Brederode (1547-1614) was in de tweede helft van de 16de eeuw één van de voornaamste ingelanden van de Varkenoordsepolder. Naar hem werd de Walravenstraat (1923) genoemd. Hier bevindt zich het complex Stulemeijer II, betonbouw van architect J.M .van Hardeveld.
Warande
Tussen Vondelweg en Ammanplein in de wijk Rubroek loopt de Warande. De naam (uit 1941) herinnert aan de vooroorlogse Lange en Korte Warande. Deze liepen ter plaatse van de Oude Vest. In 1505 werd de vest in zuidelijke richting verplaatst.
Watergeusstraat
In de wijk Bospolder loopt de Watergeusstraat (1910) tussen het Hudsonplein en de Schiedamseweg. De komiek André van Duin (pseudoniem van André Kyvon) werd in 1947 in de Watergeusstraat geboren. Bram van Leeuwen(de latere prins van Lignac) begon er tijdens de oorlog zijn Nederlands Talen Instituut. Die trotse naam paste natuurlijk niet bij het achterafstraatje waar ik met mijn moeder en stiefvader woonde"vond van Leeuwen. Daarom werd het: "NTI, nader adres overbodig". De straatnaam herinnert aan de Watergeuzen, die begin april 1572 Delfshaven bezetten, waaruit ze op 10 april door de Spanjaarden onder leiding van Bossu werden verdreven.
Weena
De centrale verkeersader in het Wederopbouwplan tussen Hofplein en Beukelsdijk heette aanvankelijk de Stationsboulevard, maar werd in 1949 Weena gedoopt, naar het in 1426 verwoeste Huis of Hof van Weena ter hoogte van station Hofplein, dat werd bewoond door de familie Bokel. Lange tijd was het Weena een immens brede vlakte aan de noordkant van het centrum met alleen het Groothandelsgebouw en het Bouwcentrum als bebouwing. In de jaren zestig werd de zuidelijke zijde bebouwd met het Hilton Hotel en het Weenagebouw, een kantoorgebouw met winkels en een parkeergarage. Nadat de werkzaamheden voor de metrobouw in 1968 waren voltooid, werd op het metrotracé een (tijdelijk) parkje aangelegd, naar de initiatiefnemer, toenmalig wethouder Jan Worst, het Worstbos genoemd. In 1970 werden hier enkele paviljoens voor C70 gebouwd. Een voetgangerstunnel aan het einde van de Lijnbaan zorgde voor de verbinding. Achter de Doelen was lange tijd een hertenkamp te vinden. Begin jaren tachtig werden de plannen voor de bebouwing van het Weena concreet. In 1984 verrees op de hoek met het Hofplein een woongebouw (van Cees Dam), waarna in hoog tempo kantoorgebouwen voor Unilever, Nationale Nederlanden en Stad Rotterdam werden gebouwd. Henk Klunder bouwde de Weenatoren, een gecombineerd woon- en kantoorgebouw. Met 150 meter hoogte is het complex van Nationale Nederlanden het hoogste kantoorgebouw van Nederland. Niet alleen aan de noordzijde, maar ook het brede trottoir aan de zuidzijde werd volgebouwd. Op de plek van het hertenkamp kwam het Plazacomplex met een winkelpassage, het casino, kantoren en woningen. Laatste aanwinst vormde in 2000 het Westin Hotel met een hoogte van 132 meter. Het Weena werd door deze bouwactiviteiten een boulevard met grootstedelijke allure, maar voor voetgangers bleef het behelpen.
De wegens onveiligheid gesloten voetgangerstunnel heropende als restaurant/club de Blauwe Vis. Er bestond enige tijd (1997/1998) een cultureel tijdschrift met de naam Weena.
Weimansweg
In een gedeelte van Tuindorp/Vreewijk heeft een aantal namen betrekking op de jacht. Daarnaar verwijst ook de Weimansweg (1920). Annie Mankes Zernike, Nederlandse eerste vrouwelijke dominee, woonde op nummer 37.
Westblaak.
In het naoorlogse stadplan werd de Blaak (een voormalige binnenhaven) een brede verkeersweg en in westelijke richting doorgetrokken in de richting van de Rochusenstraat. Zo werden de Nieuwe Binnenweg en de Mathenesserlaan ontlast. Hiervoor moesten veel woningen in Cool en aan de Westersingel en Eendrachtsweg worden gesloopt. Ook de Oude Bijenkorf stond de verbinding in de weg. In 1949 kreeg deze nieuwe verbinding tussen Coolsingel en Eendrachtsweg de naam Westblaak.
Westerkade
De kade langs de rivier tussen Veerhaven en Het Park heet (sinds 1856) de Westerkade. Aan de kade staan onder meer het Westerkadehuis (voormalig hoofdkantoor SHV, 1916), woonhuizen (1855) van P.Vermaas en het woonhuis van architect Jan Hoogstad (1999).
Westerlaan
In 1897 kreeg de straat tussen Parklaan en Westerkade (in het verlengde van de Kievitslaan) de naam Westerlaan. Hier bevinden zich de hoofdkantoren van Imtech (voormalig Internatio-Müller) en van Ommeren.
Westersingel
Van Kruisplein naar Westzeedijk loopt de Westersingel, in het midden onderbroken door het Eendrachtsplein. Aan weerszijden van de singel staan hier en daar moderne gebouwen maar voornamelijk toch statige huizen, die aan het einde van de 19de eeuw voor de gegoede burgerij werden gebouwd. De Westersingel maakt onderdeel uit van het Waterproject van stadsarchitect W.N.Rose. De gemeente had een weg aan de westzijde van het water gepland (de Westersingel), maar de bezitters van tuinhuizen aan de Eendrachtslaan, ten oosten van deze geplande watergang, wensten ook een ontsluitingsweg voor hun tuinhuizen. Doordat deze weg de naam Eendrachtsweg kreeg, is hierdoor de wat verwarrende situatie ontstaan, dat de westelijke straat de naam Westersingel kreeg en de oostelijke straat de namen Eendrachtsweg en Mauritsweg.
In 1859 werd de Westersingel gegraven en de landschapsarchitecten J.D. en L.P.Zocher werden gecontracteerd voor een aankleding in landschapsstijl. In 1863 werd de Eendrachtsweg aangelegd, waarna het ene herenhuis na het andere verrees. Aan de Westersingel zijn ook ziekenhuizen gebouwd, zoals in 1893 het diaconessenhuis van de zusters Elisabeth en Maria Johanna van Dam. Op die plaats van het latere Van Dam Ziekenhuis is nu de revalidatiekliniek Rijndam verrezen. Meer noordelijk, in een inmiddels door nieuwbouw vervangen, op nr. 112 bevond zich het Sophia Ziekenhuis. Andere bekende gebouwen rond de Westersingel zijn: de Remonstrantse kerk, Het Parkhotel, het Rijnhotel, de Alliance Française, de voormalige bioscoop Calypso, Zaal De Unie en de Pauluskerk. Voor de metroaanleg werden de tramlijnen van de Coolsingel tijdelijk omgelegd over de Mauritsweg en werd de Westersingel heringericht.
Rond de Westersingel zijn belangrijke werken van beeldende kunst geplaatst, zoals de Kringloop aan de kant van de Westzeedijk en oorlogsmonument Ongebroken Verzet aan de kant van de Kruiskade. Onderdeel van een beeldengalerij (2001) zijn werken van Rodin, Mastroianni, Wotruba, Visser, Laurens en Shapiro.
Westzeedijk
In 1886 werd het gedeelte van Schielandse Hoge Zeedijk tussen de Havenstraat en het Vasteland de Westzeedijk gedoopt. De dijk werd halverwege de 13de eeuw aangelegd. Voor 1927 behoorden Kapelstraat, Pieter de Hoochstraat en Heiman Dullaertplein tot het dijklichaam, daarna werd de dijk (iets zuidelijker) doorgetrokken ter plaatse van de oude Ruigeplaatweg. In het kader van de Deltawet werd de Westzeedijk in de jaren zestig van de 20ste eeuw opgehoogd.
Westewagenstraat
Tussen de Meent en de Hoogstraat (achterlangs V&D) loopt de Westewagenstraat op dezelfde plaats als de vooroorlogse, gelijknamige straat. Het gedeelte tussen Meent en Hofplein werd onderdeel van het Haagseveer. Al in 1363 werd de Westewagenstraat genoemd. De straat was onderdeel van de uitvalsweg naar Delft. Aan de straat waren wagenverhuurders, wagenmakers en hoefsmeden gevestigd en het wagenveer naar Delft voer er af. Er bevonden zich veel paardenstallen.
West-Kruiskade
Tussen het Kruisplein en het Tiendplein loopt dwars door de wijk Oude Westen de West-Kruiskade, die in 1894 zijn naam kreeg. Oorspronkelijk vormde de straat het verlengde van de Kruiskade. Aan de westkant gaat de West-Kruiskade over in de 1ste Middellandstraat. De West-Kruiskade is, net als grote delen van de omliggende wijk, in de loop der jaren ingrijpend van karakter gewijzigd. Kreeg de straat aanvankelijk een hoofdzakelijk Surinaams karakter, sinds ongeveer 1990 hebben zich veel Chinese ondernemers aan de West-Kruiskade gevestigd, maar ook veel mensen van andere nationaliteiten. De voormalige bioscoop Arena kreeg een nieuwe bestemming als het muziekcentrum Nighttown.
Westnieuwland
De straatnaam Westnieuwland verwijst naar aangeslibd land ten zuiden van de Hoogstraat, dat al in 1336 was bebouwd. Westnieuwland verwees aanvankelijk naar het gebied, later alleen naar de straat tussen Grotemarkt en Blaak. Vooroorlogs en naoorlogs Westnieuwland liggen op dezelfde plaats.
Westplein
In de wijk het Nieuwe Werk, ten noorden van de Veerhaven en als uitloper van de Parklaan, ligt het Westplein, dat in 1870 zijn naam kreeg. Aan de noordzijde staan enige monumentale panden. Tijdens de oorlog werden er noodwinkels gebouwd.
Weteringstraat
In Kralingen liep vanaf de Vlietlaan een wetering, al in 1612 vermeld, dwars door de weilanden in oostelijke richting. De Weteringstraat loopt ongeveer ter plaatse van het inmiddels gedempte watertje.
Wielewaal
In 1949 werd in Charlois onderaan de Schulpweg en aan de Kromme Zandweg het semi-permanente wijkje de Wielewaal aangelegd. De wijk is gelegen tussen de twee plassen Wiel en Waal. De straten zijn genoemd naar oude Germaanse jongens- en meisjesnamen.
Wigstraat
Het bouwblok op de hoek Brede Hilledijk/Hillelaan aan het begin van Katendrecht heeft net als een wig een driehoekige vorm. Vandaar kreeg de derde zijde van het blok de naam Wigstraat. In 1980 opende op de hoek Wigstraat/Bananenstraat een politiebureau.
Wijde Kerkstraat
In de Wijde Kerkstraat, een straatje tussen Hoogstraat en het Grote Kerkplein, wordt op marktdagen (dinsdag en zaterdag) een tweedehands boekenmarkt gehouden. De straat kwam in 1543 voor als Nieuwe of Brede Kerkstraat. In 1467 (of 1469) werd in de Wijde Kerkstraat (die toen waarschijnlijk nog Stoofsteeg heette) Desiderius Erasmus geboren. Tot het bombardement van 1940 was hier de voorgevel van zijn geboortehuis te zien. Iets oostelijker ligt de Nauwe Kerkstraat.
Wijdesteeg
Tussen Aelbrechtskolk en Schans in oud-Delfshaven loopt de Wijdesteeg. Omstreeks 1600 kwam de steeg voor als Wijdepoort. Voorheen waren hier vele stegen en steegjes. De Wijdesteeg bleef als enige bewaard.
Wijnhaven
Tussen Leuvehaven en Oudehaven ligt de Wijnhaven. De panden naast Het Witte Huis overleefden het bombardement, maar werden in 1987 voor de aanleg van de spoortunnel voorzichtig afgebroken. Na de voltooiing van de tunnel werden ze weer opgebouwd. Voor de rest is alle bebouwing langs de haven nieuw. Kantoren en een pand van Hogeschool Rotterdam vervingen de vooroorlogse pakhuizen en koopmanshuizen. De bruggen over de haven daarentegen, de Regentessebrug en de Wijnbrug (vroeger Groote Wijnbrug) zijn oud. De haven dateert uit het begin van de 17de eeuw en diende waarschijnlijk als ligplaats voor de schepen die Franse en Rijnlandse wijnen aanvoerden.
Wijnstraat
Tussen de Blaak en de Wijnhaven loopt de Wijnstraat, die in het begin van de 17de eeuw werd aangelegd. De naam van de straat houdt verband met de wijnhandel. Het oostelijke gedeelte heet sinds 1981 de Oost-Wijnstraat.
Wilgeweerd
In Tuindorp Vreewijk is de Wilgeweerd één van de straatjes met een landelijke naam tussen de Groenezoom en de Enk. De schrijver Jef Last woonde in de jaren dertig op nummer 35. Daar had hij ook zijn uitgeverij Storm gevestigd.
Wilhelminakade
Het gezicht van de Kop van Zuid wordt bepaald door de Wilhelminakade. Met Hotel New York, het World Port Center, de voormalige aankomsthal van de Holland-Amerika lijn en de nog te realiseren hoge woongebouwen ontstaat een gebied dat uniek is voor Nederland. De ontwikkeling van de Wilhelminakade aan het eind van de 19de eeuw bleek voor Rotterdam van groot belang.
Hier ontstond het centrum van het passagiersvervoer naar met name Noord-Amerika. Als havenstad kon Rotterdam zodoende omstreeks 1900 de achterstand op andere grote Europese havensteden als Liverpool en Hamburg inlopen. De Wilhelminakade dankt zijn naam aan koningin Wilhelmina, die op 30 mei 1891 samen met haar moeder Emma Rotterdam bezocht en op de (toen nog geheten) Prinsessekade een gedenksteen plaatste. Sindsdien luidt de naam Wilhelminakade. De belangrijkste gebruiker werd de in 1873 opgerichte Nederlandsch-Amerikaansche Stoomvaart Maatschappij, die in 1896 werd omgedoopt tot Holland-Amerika Lijn. Op de Wilhelminakade heerste tientallen jaren een sfeer van grote bedrijvigheid. Zeker als er net een schip was afgemeerd, was er werk aan de winkel. Passagiers kwamen van boord en anderen scheepten zich in. Enorme hoeveelheden goederen moesten worden gelost en geladen. De Rotterdammer voelde zich aangetrokken tot dit havengebeuren. Velen maakten een wandeling of fietsten naar de Maas om de schepen aan de Wilheminakade te zien liggen. Het uitvaren van een oceaanreus (zoals de Nieuw-Amsterdam) was een fascinerend schouwspel.
De Wilhelminakade was ook de plek waar honderdduizenden emigranten vertrokken. In de eerste decennia van de 20ste eeuw waren dat nog vele Oost-Europese landverhuizers die naar het beloofde land Amerika reisden, na de Tweede Wereldoorlog vormde de kade het toneel van afscheid voor een groot deel van de 500.000 Nederlanders die naar (voornamelijk) Canada en Australië emigreerden. Na het vertrek (naar Amerika) van de Holland-Amerika Lijn in de jaren zeventig, kende de Wilhelminakade een rustiger periode.
Wilhelminaplein
Centraal op de Kop van Zuid ligt het Wilhelminaplein. Via de glazen passage Galeria is het onder het Wilhelminaplein gelegen, gelijknamige metrostation van architecten Zwarts en Jansma (met hellende perrons) te bereiken. Aan het plein bevindt zich het belastinggebouw/rechtbank.
Willemskade
In 1847 werd op de slikken in het Tweede Nieuwewerk een kade aangelegd. De kade werd in 1850 aanvankelijk de Westerkade genoemd, maar naar aanleiding van het bezoek van koning Willem III in 1851 werd de naam gewijzigd in Willemskade.
Willemsplein
Op de westelijke hoek van Leuvehaven en Nieuwe Maas kreeg het Willemsplein in 1850 zijn naam. Bij het plein, vroeger met een eindpunt van tramlijn 5, bevinden zich de aanlegsteigers van de fastferry naar Dordrecht en de schepen van de Spido.
William Boothlaan
In 1952 werd de Laurierlaan in de wijk Cool omgedoopt in William Boothlaan, naar William Booth (1829-1912), de stichter van het Leger des Heils. In september 1950 werd hier de nieuwe congreszaal van het Leger des Heils geopend.
Winkelcentrum Zuidplein
Het overdekte Winkelcentrum Zuidplein werd tussen 1965 en 1972 gebouwd. Het bevindt zich op zes meter boven het straatniveau. Architect H.D.Bakker gaf met dit winkelcentrum Rotterdam-Zuid een eigen centrum, dat ook een regionale functie heeft. Daarnaast heeft het Zuidplein een grote regionale uitstraling. Het winkelcentrum sluit aan op het metrostation, heeft een (twaalf meter hoog) centraal plein en vier overdekte winkelstraten.
Het centrum is bereikbaar via roltrappen en drie voetgangersbruggen over de verkeerswegen (onder andere naar het Ahoy'-complex). Onder het winkelcentrum bevinden zich een parkeergarage en een busstation.
Het winkelcentrum, dat in 2002 grootscheeps werd gerenoveerd, is gebouwd op de plaats van het Brabantse Dorp.
Witte Dorp
Op een driehoekig terrein tussen Schiedamseweg, Tjalklaan en Pasteursingel ligt het Witte Dorp. Waar bijna zestig jaar het gelijknamige, tijdelijke wooncomplex had gestaan, werd tussen 1986 en 1990 een nieuw Witte Dorp gerealiseerd. De oorspronkelijke woningen in Oud-Mathenesse waren ontworpen door gemeente-architect J.J.P.Oud. Vanwege de witgepleisterde gevels kwam de bijnaam Witte Dorp in zwang. In de nieuwbouw van de Amsterdamse architect Paul de Ley is door laagbouw geprobeerd de vroegere dorpse sfeer te handhaven. Daarnaast werden opnieuw het karakteristieke wit en de Stijlkleuren rood, geel en blauw toegepast en bleef het centrale Damloperplein gehandhaafd. Als herinnering aan het verleden werd naast de wijk een replica van de directiekeet geplaatst. Deze keet in Stijlkleuren was na de bouw in 1924 blijven staat en werd gebruikt als buurtwinkel.
Het Witte Dorp was bedoeld als tijdelijk woningbouwcomplex (25 jaar) om daarna plaats te maken voor een park. De eerste bewoners waren voornamelijk gezinnen van sociaal zwakke arbeiders, die als bekroning van een geslaagde heropvoeding door de Maatschappij voor Volkswoningen een goedkope woning in het Witte Dorp kregen.
De woningen waren niet onderheid maar gefundeerd op een betonnen plaat. Daardoor traden in de loop der tijd verzakkingen en scheurvorming op. Een renovatie tussen 1977 en 1980 leek de grootste problemen te verhelpen, maar door het samenvoegen van woningen en de aanleg van douches namen de technische problemen alleen maar toe. Het Gemeentelijk Woningbedrijf gaf wethouder Vermeulen in 1985 het advies de wijk te slopen. De hechte saamhorigheid in het dorp kwam via de actiegroep Witte Dorp Forever tot uiting in stringente eisen voor het nieuwe Witte Dorp. De bewoners makten uiteindelijk zelf de keus uit drie plannen voor de nieuwe wijk. De voorgenomen sloop leidde tot protesten van architectuurhistorici, met name uit Duitsland, maar het complex kwam niet op de Monumentenlijst.
Witte de Withstraat
Tussen Schiedamse Vest en Eendrachtsweg loopt de Witte de Withstraat (1871), die werd genoemd naar vlootvoogd Witte Cornelisz. De With (1599-1658). De With ligt begraven in de Sint-Laurenskerk. De straat had in de jaren zeventig en tachtig een slechte naam door de vele louche cafeetjes en illegale gokhuizen. In de jaren negentig werd een metamorfose in gang gezet en werd de straat omgetoverd tot "kunstas" tussen Museumpark en Maritiem Museum. Er bevinden zich vele galeries en restaurantjes en in het voormalige pand van NRC is het Fotomuseum gevestigd. In het verleden was een aantal kranten in de straat gevestigd.
Woelwijkstraat
Op de plaats van de 17de eeuwse buitenplaats Woelwijk loopt de Woelwijkstraat (1889) in het Oude Noorden tussen Zaagmolenkade en de Jacob Catsstraat. De buitenplaats wordt genoemd in de Rottestroom (1750) van de dichter Dirk Smits: "Woelwyk temt haer stro(o)mgewoel".
Wolfshoek
Het stukje straat aan de oostzijde van de Leuvehaven tussen Wijnstraat en Wijnhaven heet Wolfshoek (1944). De naam bestond al voor de oorlog. Arent van der Wolff kocht hier in 1611 enige stukken grond. Naar hem is de straat genoemd.
Wolphaertsbocht/straat
Wolphaert Jansz. Was één van de mannen die in 1410 van de heer van Putten verlof kreeg Katendrecht te bedijken. Samen met Jan Wolphaertsz. werd hij als ambachtsheer aangesteld. In Charlois zijn naar hen Wolphaertsbocht (1900) en Wolphaertstraat (1895) genoemd.
Zaagmolenbrug/drift/kade/straat
Aan een aantal houtzaagmolens dat vroeger langs de Rotte stond, ontlenen de Zaagmolenbrug (1911) - drift (1926) - kade (1911) en - straat (1897) hun naam. De huidige Zaagmolenbrug werd in 1956 gebouwd.
Zalmhaven
In 1991 werd de Zalmhaven (Nieuwe Werk) gedempt; aan de Gedempte Zalmhaven verrezen enige appartementencomplexen. De haven, die oorspronkelijk het Salmgat heette, behoorde tot de oudste, 17de-eeuwse havens van Rotterdam en ontleende zijn naam aan de zalmviseerij op de Maas.
Zalmplaat
In 1985 werd de woonwijk Zalmplaat bij de deelgemeente Hoogvliet gevoegd. Daarvoor behoorde de wijk bij Poortugaal. In het begin van de 19de eeuw was Zalmplaat nog een onbedijkt eiland dat later met andere eilanden werd samengevoegd in de polder Meeuw en Elft en Zalmplaat.
Zamenhofstraat
In 1948 werd in Kralingen tussen Oostzeedijk en Vredenoordlaan ter plaatse van de vooroorlogse Plantagaweg de Zamenhofstraat aangelegd. De Poolse arts en taalkundige dr. Ludovico Lazaro Zamenhof (1859-1917) was uitvinder van het Esperanto. De titel Dr.werd in 1949 toegevoegd.
Zandweg, De
In 1959 werd de gemeente eigenaar van korenmolen De Zandweg aan de Kromme Zandweg in de deelgemeente Charlois. In 1723 werd de eerste steen gelegd door Dirck Buysert. De molen is nog steeds in gebruik. Onderin is een winkel gevestigd.
Zas(straat), Nicolaas
De chirurg Nicolaas Zas (1610-1663) is vooral bekend geworden als geschiedschrijver. Zijn manuscript werd als Beschrijving en kroniek van Schieland en Rotterdam uitgegeven in de Bronnen voor de geschiedenis van Rotterdam. De Nicolaas Zasstraat (Provenierswijk) is naar hem genoemd (1896).
Zandstraat
Achter het stadhuis, tussen Raam en Haagseveer, loopt een kort straatje met de naam Zandstraat (1979) Deze naam verwijst naar een straat met een roemrucht verleden, die het hart was van de uitgaansbuurt met de bijnaam de Polder. In de Zandstraat bevonden zich talloze dansgelegenheden, eethuisjes, kroegen, bordelen en goedkope logementen, waar de passagierende zeelui hun vertier vonden.
De laatste jaren voor de sloop van de Zandstraat werden beschreven door de journalist M.J.Brusse in Het rosse leven en sterven van de Zandstraat. Een aantal schetsen van Kees van Dongen is in het boek opgenomen. De dichter/zanger Koos Speenhoff schreef bij de gelegenheid van de sloop van de buurt het Polderlied (Brief van eene slechte meid), waarvan het eerste couplet (van vijf) luidde:
-
"Zeg Rooje wat zal jij verschrikken
Als jij 's thuis gevaren ben.
Dan zal je zien en ondervinden
Dat jij de polder niet meer ken.
De heele keet wordt afgebroken,
De heeren krijgen zou d'r zin.
De meides motten uit d'r zaakjes,
De burgemeester trekt er in".
De schrijfster Clara Eggink groeide op in Rotterdam en kende de buurt uit haar jeugd, die zij beschreef in Een Rotterdams kind: "Hoe dan ook, het afbreken van de Polder heeft het mij gedaan. Ik ben nooit meer los kunnen komen van een verlangen naar het andere leven, het leven binnen huizen waar ik niet in kon, waar ik niet bijhoorde".
De Zandstraat en omgeving stond ook bekend als een joodse buurt. Onder anderen de cabaretier, acteur en zanger Louis Davids werd hier geboren. Deze hele buurt verdween successievelijk door de bouw van een nieuw stadhuis, hoofdpostkantoor, beurs en hoofdbureau van politie. Ook voor de doorbraak van de Meent tussen Coolsingel en Goudsesingel moesten de nodige panden verdwijnen. Het rosse leven verplaatste zich daarna naar de Schiedamsedijk en Katendrecht.
Zeevismarkt
Tussen 1635 en 1932 lag aan de kop van de Leuvehaven bij de Blaak de Zeevischmarkt. Al eerder (1556-1616) was de markt hier gevestigd. In de tussenliggende periode stond de markt aan het andere einde van de Blaak. In 1822 en in 1881 werd de markt geheel vernieuwd. De zeevismarkt moest vanwege een doorbraak van de Blaak naar de Coolsingel verdwijnen. De oudste vismarkt was bij de Wijde Markstraat.
Zestienhoven
Op 23 augustus 1786 verleenden de Staten van Holland en West-Friesland octrooi voor het bedijken en droogmalen van de polder Zestienhoven. De polder (ten oosten van Overschie) is genoemd naar het aantal hofsteden. In de polder is Luchthaven Rotterdam aangelegd.
Zevenbergsedijkje
Tussen Hordijk en Schaapherderweg loopt, in de deelgemeente IJsselmonde, het landelijke Zevenbergsedijkje. De weg loopt langs de gemeentegrens met Barendrecht en Ridderkerk en is genoemd naar een 18de eeuws huis Zevenbergen.
Zevenhuissteeg
Tussen de Baan en de Hoornbrekersstraat (Centrum) loopt sinds 1944 de Zevenhuissteeg. De huidige steeg loopt iets noordelijker dan de vooroorlogse gelijknamige steeg, die in 1644 zijn naam kreeg.
Zevenkamp
Ten oosten van Ommoord, in de (voormalige) Wollefoppenpolder werd eind jaren tachtig de wijk Zevenkamp gebouwd. Daarvoor werd grond geruild met Zevenhuizen (waaraan de naam is ontleend) en Capelle aan den IJssel. Tussen 1968 en 1978 werd getekend aan de plannen voor een nieuwe wijk met 6500 voornamelijk laagbouwwoningen. Centraal in Zevenkamp ligt de voormalige grenssloot tussen Zevenhuizen en Capelle, de Ommoordse Tocht, als singel en in het centrum als gracht. De wijk, via de metro met het centrum verbonden, wordt van noord naar zuid doorsneden door een groenstrook met het Wollefoppenpark. De rondgaande Zevenkampse Ring verbindt een aantal buurten.
Zijl
In het centrum loopt langs de noordzijde van de Steigersgracht het straatje de Zijl (1942). Deze naam betekent sluis. De Zijl werd al in een akte uit november 1391 genoemd.
Zinkerstraat/weg
In 1892 werd vanaf de watertoren in Kralingen door de Nieuwe Maas een zinker voor de drinkwaterleiding naar het toenmalige buizenterrein op Feijenoord gelegd. Naar deze zinker zijn in de wijk Feijenoord de Zinkerweg (1894) en de Zinkerstraat (1900) genoemd.
Zomerhofstraat
Tussen Noordsingel en Vijverhofstraat loopt de Zomerhofstraat (Agniesebuurt). Voor de oorlog liep de straat door tot de Schie, die men via een pontje kon oversteken. Later is het pontje vervangen door een brug, die na demping van de Schie is verplaatst naar het Stokviswater. De straat is genoemd naar een 18de eeuwse buitenplaats.
De Zomerhofstraat is de bakermat van de voetbalclub DZB (De Zomerhof Boys), die in 2000 fuseerde met Xerxes.
Zomerland
In de deelgemeente IJsselmonde was de wijk Zomerland oorspronkelijk een buitenpolder in de Riederwaard. De dijk om Zomerland bood alleen 's- zomers bescherming, 's-winters liep het land onder. Aan het einde van de jaren vijftig werd het Zomerland bebouwd.
Zoomstraat
In het Oude Noorden is de Zoomstraat een zijstraatje van de Benthuizerstraat. Ten tijde van de aanleg (1898) liep ter plaatse de grens (zoom) van de gemeente Rotterdam met Hillegersberg.
Zuidblaak
Toen in 1940 de Blaak (een voormalige stadsvest) met puin van de gebombardeerde stad werd gedempt, zijn de namen Noord - en Zuidblaak vervallen. Aan de Zuidblaak bevond zich het pand van de Nederlandsche Handel-Maatschappij. Na de oorlog bouwde de NHM op dezelfde plaats een nieuw pand. Ook de muziekhandel annex concertbureau van de firma Lichtenauer en de drukkerij Benedictus waren hier gevestigd. Langs het water stond een rij hoge platanen.
Zuiddiepje
In 1895 kreeg het watertje ten zuiden van het eiland Van Brienenoord de naam Zuiddiepje. Via een smalle ophaalbrug over het Zuiddiepje is het eiland te bereiken. In 1986 werd een straat ten zuiden van het watertje ook Zuiddiepje genoemd.
Zuiderterras
Aan de zuidwestzijde van het winkelcentrum Zuidplein Hoog (Charlois) ligt aan het Zuiderterras een in terrasvorm gebouwd wooncomplex. Het Zuiderterras ligt boven het normale straatniveau. Vanuit de woningen hebben de bewoners uitzicht op het gebouwencomplex van Ahoy'en het Zuiderpark.
Zuiderpark
Vanwege de geringe groenvoorziening bij de arbeiderswijken op Rotterdam-Zuid werd in de uitbreidingsplannen van de jaren dertig voor dit stadsdeel een groot stadpark gereserveerd. Het Zuiderpark kwam te liggen tussen de bestaande wijken Charlois en Carnisse en de na de oorlog gerealiseerde wijken Pendrecht en Zuidwijk. Het Zuiderpark vormt een strook van 750 meter breed en drie kilometer lang van de Waalhaven tot de Dordtsestraatweg. In de Wederopbouwperiode kwam de nadruk in dit stadspark van 180 hectare groot te liggen op vrijetijdsbesteding. Geen sierpark, maar een gebruikspark met speelweiden, sportvelden, volkstuincomplexen en een strandbad, in 1951 ontworpen door gemeentearchitect J.M.G.C. Hanekroot. Hoewel er dus nadruk was op esthetisch groen werd er toch een fraai park in een romantische Engelse landschapsstijl aangelegd. De veelal rechthoekige gebruikselementen zijn ingebed in beplantingsstroken en gecombineerd met slingerende fiets- en voetpaden en grillige waterpartijen. Er werden vooral inheemse bomen en planten toegepast,. Het oorspronkelijke polderlandschap speelde nauwelijks een rol. Wel bleven in het gedeelte bij de Kromme Zandweg een korenmolen en twee boerderijen behouden. In het westelijk deel van het park werd in 1977 landhuis De Oliphant uit Heenvliet herbouwd. Het park wordt doorsnede door enkele brede uitvalswegen en het metroviaduct. In 1970 werden bij het Zuidplein sport- en tentoonstellingscomplex Ahoy' en het openluchtzwembad De Plompert gebouwd. In het park vindt ook het jaarlijkse - gratis - popfestival Metropolis plaats. De sloop van De Plompert en de uitbreiding van Ahoy' vormden eind van de 20ste eeuw de aanzet voor de herstructurering van dit deel van het Zuiderpark. Het volgroeide landschapspark, waaraan vanwege bezuinigingen sinds de jaren tachtig weinig onderhoud was gepleegd, werd als onveilig ervaren en niet afgestemd op de wensen van allochtonen. In 1999 is een grootscheepse herstructurering van het park van landschapsarchitect Ank Bleeker gepresenteerd met nieuwe recreatieve elementen, een wandelpromenade,meer waterpartijen en minder wilde bosschages.
Zuidhoek
In het verlengde van de Grondherendijk loopt de Zuidhoek in zuidwestelijke richting naar de Schulpweg. De straat ligt ten zuiden van oude kern van het dorp Charlois. Aan de straat staan nog, afgewisseld door later gebouwde woningen, veel dijkwoningen uit omstreeks 1900. Aan de Zuidhoek bevonden zich vele hofjes, die "kulken" werden genoemd; veel middenstanders hadden hier hun winkel. De Opel-dealer J.L.Spoormaker begon op Zuidhoek 90 toen als Ford-dealer.
Zuidplein.
De naam van het Zuidplein (1938) wordt verklaard door de ligging op Rotterdam-Zuid. Het Zuidplein was bestemd als het centrum van Zuid. Vandaar de bouw van een schouwburg, een zwembad, metro- en buisstation en een groot, overdekt winkelcentrum (Zuidplein Hoog).
Zuidwijk
Tussen 1945 en 1948 ontwikkelde architect Van Tijen volgens de wijkgedachte een stedenbouwkundig plan voor Zuidwijk met 6.300 woningen voor 22.000 inwoners. Van Tijen bouwde zelf de Horsten en de Kampen. Centrale route is de Slinge met winkels, kerken en scholen.
Zwaanshals
Tussen Noordplein en Soetendaalseweg loopt het Zwaanshals (oude Noorden). De naam is waarschijnlijk afgeleid van het huis De Swaenshals dat hier in de 16de eeuw stond. Deze naam staat (waarschijnlijk) in verband met de bocht die de Rotte hier maakt.
Zwaerdecroonstraat
De Zwaerdecroonstraat (1896) in de wijk Middelland is genoemd naar Hendrik Zwaerdecroon (circa 1594-1656). Hij was rector (1634-1651) van de Latijnse School. De straat ligt in een schildersbuurt. Bernard Zwaerdecroon (1617-1654), Hendriks neef en tevens schoonzoon, was schilder te Utrecht.
Zwartjanstraat
In het oude Noorden vormt de Zwartjanstraat (1888) met de Noordmolenstraat de belangrijkste winkelstraat, die (onofficieel) Noorderboulevard is gedoopt. Door de vele buurtwinkels is het er altijd een drukte van belang. De Zwartjanstraat loopt tussen de Bergweg en de Jacob Catsstraat Zwart-Jan (een smid) was de eerste die werd vermoord, toen de Spaanse troepen onder leiding van Bossu op 9 april 1572 bij de Oostpoort moordend en brandschattend de stad introkken.
Zwarte Paardenstraat
Tussen Schiedamsesingel en Witte de Withstraat loopt de Zwarte Paardenstraat. Voor de aanleg van de Westblaak was de straat veel langer en liep door tot de Oude Binnenweg. De Zwarte Paardenstraat ligt in het oude lanengebied van Cool en heette oorspronkelijk Zwarte Paardenlaan. In 1875 veranderde de laan in een straat. Jaap Valkhoff bezat er enige tijd café de Paardenstal. De kerk van de Deutsche Evangelische Gemeinde stond hier (1877-1973).
Zweth, De
Van buurtschap De Zweth langs de Delftse Schie (halverwege Overschie en Delft) behoort het zuidelijke gedeelte tot Rotterdam, het noordelijke tot Delft. Ter hoogte van de buurtschap stroomt de Zweth in de Schie. Zweth betekent grens of grenssloot. Het water vormde de grens tussen de polders Akkersdijk en Schieveen.
In de Zweth bevindt zich restaurant Zwetheul (één Michelin-ster) en al in 1723 als uitspanning genoemd. In de 19de eeuw ondernamen veel inwoners van Delft, Overschie en Rotterdam een tochtje per rijtuig of schip naar De Zweth. Het koetshuis en de koepel bij de uitspanning werden in 1929 vanwege de verkeerssituatie gesloopt.
Zweedsestraat
In een gedeelte van de wijk Oud-Mathenesse zijn de straten genoemd naar Europese landen. De Duitschestraat, uit 1936, kreeg na de Tweede Wereldoorlog een andere naam. Als herinnering aan de verleende voedselhulp werd de straat in 1945 omgedoopt in Zweedsestraat.
Op onze site hebben we nog een verhaal over de straatnamen van Rotterdam, maar dan als overzicht uit 1910
Voor meer vrijblijvende informatie Wilt U eerst meer weten over Aad Engelfriet: |
|---|
