Rechts van het midden de Engelse Episcopale Saint Mary's Church, gebouwd in 1708,
afgebroken in 1914 t.b.v. het Ooglijdersgesticht (geopend 15 februari 1915)
Het gebouw links met dat torentje, dat is gebouw Caledonia,
was ooit een kerk van de Engelse Prebyterianen,
maar die werd in 1848 opgeheven bij gebrek aan leden
Recht voor ons de Engelse Episcopale (Anglicaanse) Saint Mary's Church,
gebouwd in 1708 en afgebroken in 1914 t.b.v. het Ooglijdersgesticht (geopend 15 februari 1915)
Het Haringvliet werd aangelegd in 1575, aanvankelijk bedoeld als Stadsvest,
later werd het een haven voor de haringvissers, maar dat krijg je met zoo'n naam
Deze twee bovenstaande prenten komen uit o.m. ons Schotland verhaal
Anneke Barends heeft een boek samengesteld met de titel:
Met haar toestemming plaatsen we hierbij de volgende samenvatting:
Al in de 16e eeuw ware grote aantallen Britten woonachtig in Rotterdam, toen zelfs Klein Londen genoemd, zoals wolhandelaren, militairen en vluchtelingen voor het katholicisme.
De Vroedschap van Rotterdam heeft in 1635 een contract getekend met de Company of Merchant Adventurers (verenigde wolhandelaren) om hen naar Rotterdam te krijgen zodat door hun handel de economie van de stad zou opbloeien. Ze kregen een Court (waar nu de HEMA gevestigd is) en de Waalse kerk moest haar gebouw afstaan ten gunste van de Engelsen voor hun Court Church (gevestigd waar nu V&D staat).
In 1655 echter werden de Merchant Adventurers verplicht belasting te betalen voor de oorlog die Holland met Engeland voerde. Dit weigerde ze en ze vertrokken naar Dordrecht.
Niet alle Engelse kooplieden vertrokken, door de toegenomen handel waren ook vrije handelaren naar Rotterdam getrokken en zij bleven in de stad. Zij hadden echter niet meer de beschikking over de Court Church, want die werd in 1655 weer teuggegeven aan de Waalse kerk.
In 1699 hebben 17 kooplieden het verzoek om een kerk te mogen bouwen ingediend bij de Vroedschap van Rotterdam. Het verzoek werd ingewilligd en een stuk grond aan het Haringvliet werd in bruikleen gegeven.
De toenmalige priester Dr. Thorold heeft in 1706 geld ingezameld voor de bouw van de kerk. Queen Ann en de Hertog van Marlborough (John Churchill) hebben een aanzienlijk bedrag geschonken en als dank daarvoor werd hun wapen in de kerkgevel geplaatst.
St. Mary's Church is op 22 april 1708 gewijd en heeft vele tegenslagen gehad. De kerk zakte al snel scheef en de kosten voor herstel waren hoog, gelukkig hielp de Britse regering met het betalen van de schulden.
In de Napoleontische tijd is het gebouw geconfisqueerd en gebruikt als gevangenis voor Britse en Russische krijgsgevangenen, later als graanopslag en als laatst door de Russen als stallen en opslag. Het interieur was volledig verwoest maar dankzij giften van de Britse regering en Koning Willem I kon het gebouw weer hersteld worden.
In 1864 werd de toren door de bliksem getroffen en moest verwijderd worden. In 1873 deelde de Britse regering mee dat vanaf dat moment geen enkele financiële steun gegeven kon worden. En dus door gebrek aan financiën raakte de kerk verder in verval.
In 1878 verscheen de Colonial and Continental Church Society ten tonele en werd eigenaar van het gebouw. Tijdens de gloriejaren van de scheepvaart en handel aan het einde van de 19e eeuw werd door toenemende internationale activiteiten in de havens van Rotterdam een gelegenheid voor de opvang en geestelijke verzorging van buitenlandse zeelui noodzakelijk. St. Mary's nam deze taak op zich samen met de Schotse kerk in een gebouw aan de Boompjes. In 1893 nam de Missions to Seamen, een wereldwijde christelijke organisatie deze taak over en thans werkt de Mission to Seafarers, zoals zij nu heet, nog steeds samen met St. Mary's Church, de priester verdeelt zijn tijd over beide organisaties.
In het begin van de 20e eeuw bleek de kerk te zeer verzakt om nog veilig te kunnen gebruiken als godshuis, de stukken kalk vielen regelmatig naar beneden.
In 1909 dienden St. Mary's Church en de Mission to Seamen een verzoek in bij het Rotterdamse gemeentebestuur om een stuk grond voor een nieuwe kerk en zeemanshuis. Een stuk grond aan de Pieter de Hoochweg in Delfshaven werd geschonken in ruil voor de grond aan het Haringvliet. De kerk aan het Haringvliet werd afgebroken en op die plaats verrees het Ooglijdersinstituut dat weer tijdens het bombardement op 14 mei 1940 vernietigd werd.
Het interieur van de kerk werd verkocht en is nu nog te vinden in Eton College (orgelkast), St. Giles Church, Cambridge (altaar, banken en doophek) en in Lincoln Cathedral (preekstoel)
Architect van het nieuwe complex in Neogotische stijl was J. Verheul Dzn.
LINK
J. Verheul Dzn
Tijdens de Eerste Wereldoorlog reisde de priester elke maandag naar Groningen naar het Interneringskamp van het Britse Marine om pastorale zorg te verlenen. Uit dank voor zijn zorg werd het schilderij achter het altaar, geschilderd door Leonard Pownall geschonken aan de kerk.
In de Tweede Wereldoorlog werd het gebouw geconfisqueerd door de Duitse Marine en gewijd tot Deutsche Katholische Kirche "Regina Pacis"(Koningin van de Vrede). De Anglicaanse kerkleden zochten hun toevluchtsoord bij de Oud Katholieke kerk in Rotterdam.
Na de oorlog werd het Zeemans Instituut en St. Mary's Church door de Britse Marine gebruikt en daarna weer teruggeven aan de Missions to Seamen. Prins Bernhard heropende het Instituut in juni 1946. In november 1946 werd St. Mary's Church opnieuw gewijd tot Anglicaans godshuis door de Bisschop van London.
Met de toenemende havenactiviteiten in na de Tweede Wereldoorlog bloeide ook de Missions to Seamen en St. Mary's Church. Dansavonden en filmavonden konden de zeelieden vertier brengen na een periode aan boord van hun schip. Ook de biljartzaal en bar werden zeer gewaardeerd, niet alleen door zeelieden maar ook door studenten aan de nabij gelegen Zeevaartschool.
In 1958 werd het 250-jarig bestaan van St. Mary's Church groots gevierd. Er was een tentoonstelling over Brits meubilair in het Historisch Museum en tijdens het staatsbezoek van Koningin Elizabeth bracht het Brits vorstenpaar samen met Koningin Juliana, Prins Bernard en de prinsessen Beatrix en Irene een bezoek aan St. Mary's Church en de Missions to Seamen.
Met de verschuiving van de havenactiviteiten naar Europoort en het Botlek gebied in de jaren '70 bleek het Zeemans Instituut niet langer rendabel en werd het voor f 1,- verkocht aan de gemeente Rotterdam, met het recht op gebruik van een deel van het gebouw door de Missions to Seamen.
In de 80-er jaren bleek ook dit teveel en werd het gebouw alleen nog door St. Mary's Church gebruikt voor o.a. de jaarlijkse Kerstbazaar, concerten en gezellige avonden.
Dit jaar bestond St. Mary's Church 300 jaar in Rotterdam. Ook nu kwam Koningin Beatrix naar Rotterdam om de feestelijke herdenkingsdienst bij te wonen.
Ter gelegenheid van dit heugelijk feit werd een boek uitgegeven
met meer dan 200 foto's.
Dit boek is verkrijgbaar voor € 17,50 bij Anneke Barends via e-mail
