De foto was zeer onscherp, maar toch herkende Alie direkt haar vader, want ze wist waar om het ging. Haar vader en dus onze grootvader heette, en we laten nu Hans weer aan het woord :
D(ingeman) Boogaard en woonde in 1932 op het Pijnackerplein 7b te Rotterdam. Hij is geboren op 26-12-1882 en overleden op 12-04-1951. Op de foto zal hij dus 49 jaar oud zijn.
Mijn grootvader was in die periode voorzitter van de mannenvereniging "Apollos" te Rotterdam-Centrum. Ook deze mannenvereniging blijkt, zoals zo vele mannenverenigingen nu niet meer te bestaan, het jaarboek 2000 vermeldt deze vereniging niet meer.
Mijn grootvader was zeer sterk betrokken bij de gemeente van Rotterdam-Centrum destijds. Bekende predikanten in die tijd waren Ds.P.de Groot ( 1913 - 1929) en Ds.S.van der Molen (1930 - 1943).
In die periode (1932) reisde men altijd met de trein naar de bondsdagen van de Mannenbond. Men kocht hiervoor een zgn. gezelschapskaart, dat bleek voordeliger.
Naast het voorzitterschap van eerder vermelde mannenvereniging (mijn moeder noemt dit echter "mannensjees"), was hij ook nog voorzitter in Rotterdam-Centrum van de "Combinatie", een soort centraal verband van diverse verenigingen in Rotterdam-Centrum zoals de mannenvereniging Apollos, jongelingsvereniging Gideon (hier heb ik ook nog op gezeten) en de meisjesvereniging Lydia.
Andere verenigingen mochten hieraan niet deelnemen; dit alles volgens de verhalen van mijn moeder. Deze "Combinatie" hield zo ongeveer elke drie maanden een gezamenlijke vergadering, waar men sprekers voor uitnodigde, zoals o.a. de bekende professor C.Wisse.
De mannenvereniging Apollos vergaderde elke maandagavond in de kerk aan de Jonker Fransstraat te Rotterdam, een foto met beschrijving van deze kerk staat helemaal onderaan, uit dit verhaal.
Een onderwerp alleen maakt niet een avond slecht of goed,
Maar voorstudie is ook iets dat beslist gebeuren moet!
Citaat uit Rooster MV Eben Haezer te Vlaardingen anno 1960.
Vorig jaar gaf de Bond van Christelijke Gereformeerde Mannenverenigingen in Nederland een herdenkingsboek uit onder de titel
Impressies van de geschiedenis van de
Bond van Christelijke Gereformeerde Mannenverenigingen in Nederland
1928-2000
op verzoek van het bondsbestuur opgetekend door mevr. G. van der Laan-de Boer.
Wanneer je dat in handen krijgt denk je: leuk, die Bond bestaat zeker 75 of 100 of ..? jaar. Dat is meestal een goede reden om een herdenkingsboek samen te stellen.
Maar nee. Snel blijkt dat de Bond van Christelijke Gereformeerde Mannenverenigingen in Nederland is opgericht in 1928. Met enige moeite viel de juiste datum te achterhalen: 28 mei 1928, 2e Pinksterdag. Initiatiefnemer is de Mannenvereniging "2 Timotheüs 3:16" uit Amsterdam-West. Daar wordt een plan ontwikkeld om verband te krijgen met de mannenverenigingen buiten hun stad.
Direct na de oprichting blijkt dat nog niet voor iedereen duidelijk. Toch is een landelijke mannenbond bedoeld. Dat blijkt o.m. uit een bericht in "de Wekker" waar de eerste algemene vergadering wordt aangekondigd, te houden op 20 mei 1929, 2e Pinksterdag, in Utrecht.
Direct bij de oprichting zijn 7 verenigingen lid geworden van de bond. Het gaat dan om verenigingen uit Amsterdam-West, Deventer, Dordrecht, 's-Gravenzande, Haarlem-Centrum, Rotterdam-Centrum en Vlissingen.
Veel materiaal uit de beginjaren van de bond ontbreekt. Of er in 1930 een algemene vergadering werd gehouden, is onbekend. Wel in 1931 op 4 augustus, te Rotterdam-C. En daar kom je dan tot je verbazing de naam tegen van je eigen OPA.
Bij de bestuursverkiezing wordt hij als nieuw bestuurslid gekozen, D. Boogaard, lid van Apollos te Rotterdam-Centrum. Hij meent echter te moeten bedanken. In zijn plaats wordt gekozen L.M. van Spronsen van Rotterdam.
Ook later staat OPA Boogaard vermeld. Bij de rondvraag zegt hij 'den voorzitter dank voor de voortreffelijke leiding en voor den voorkeur welke Rotterdam geniet de Bondsvergadering in haar midden te mogen ontvangen. Hij hoopt dat de brs. een aangenamen indruk van Rotterdam hebben ontvangen en bidt hen Gods onmisbare zegen toe.'
Hoewel geen bestuurslid blijkt OPA Boogaard wel betrokken geweest bij bondsactiviteiten. Al bij de oprichtingsvergadering in 1928 wordt er gesproken over het uitgeven van een blad. Een paar jaar later krijgt een commissie opdracht eens te kijken naar de mogelijkheden. In 1932 komt dan een negatief advies. Dat is ondertekend door de rapporteur van de commissie, br. D. Boogaard, Pijnackerplein 7b, Rotterdam, op 7 april 1932.
In zijn rapport komt een uitvoerige berekening voor van de financiële consequenties die het uitgeven van een eigen blad met zich meebrengen. Hij adviseert te wachten tot meer verenigingen uit verschillende plaatsen lid zijn geworden, waardoor de financiële positie van de Bond beter zal zijn.
- "Laurens Coster" te Rotterdam, 1e oplage fl. 20,-, elke volgende fl. 18,-, beide prijzen verhoogd met verzendkosten.
- Van Brummen te Dordrecht fl. 20,64 per oplage, verzendkosten inbegrepen.
- "Mercurius" te Den Haag fl. 20,- per oplage plus verzendkosten.
- Fa. Buurman te Lelden fl. 28,- per oplage plus verzendkosten.
De Commissie, belast met het onderzoek naar de mogelijkheid om te komen tot een Orgaan, uitgaande van onzen Bond, bestond uit br. L.M. v. Spronsen, lid van het hoofdbestuur en de brs. Bakker en v. Driel uit Dordrecht en v. Wijngaarden en Boogaard uit Rotterdam.
Zij kwamen tweemaal te Rotterdam bijeen, n.l. op 25 Febr. en op 31 Maart '32.
Op de allereerste vergadering werd besloten, allereerst onze aandacht te bepalen bij de financieele zijde, waartoe prijsopgaven gevraagd zouden worden aan verschillende, daartoe in aanmerking komende uitgevers. Eisch was 4 blz. druks, formaat als Luctor et Emergo, orgaan van den Bond van Chr.Ger.J.V., in oplage van 200 exemplaren. Op de Verg. van 31 Maart werden de gegevens overgelegd.
Br. v. Wijngaarden opperde nog de idee een veel kleiner formaat te laten stencilen wat op fl. 10,- plus verzendkosten zou komen. Dit werd echter verworpen, omdat de comm. meende, dat het orgaan dan niet aantrekkelijk genoeg zou zijn.
De comm. kwam op grond van deze gegevens tot de conclusie, dat het abb. te duur wordt, zoowel voor de leden persoonlijk, alsook voor de vereenigingen, die eventueel de abb. voor hun rekening zouden kunnen nemen en ook, dat door de kleine oplage het blad geen waarde als advertentie-blad zou krijgen, waardoor op die baten niet te rekenen zou zijn. Redenen, waardoor de comm. tot het eenparig besluit kwam U te adviseeren, met de oprichting van een eigen Orgaan te wachten, tot de Bond financieel sterker staat.
Waar komen toch al die reken-gennen vandaan in de familie ???
Overigens besluit het bestuur toch tot het uitgeven van een blad, zij het op zeer bescheiden schaal. Het eerste nummer verschijnt op 15 november 1932.
Goed rekenen geeft als uitkomst een verwacht jubileum op 28 mei 2003: 75 jaar Mannenbond!
Het boek is bedoeld als lees- en kijkboek dat de lezer een inhoudelijke doorsnee geeft van al het werk dat door velen is gedaan ten dienste van het werk van de mannenverenigingen en de Bond. Dus kun je overzichten aantreffen van uitgegeven schetsen, gehouden bondsdagen, van gehouden referaten op ledenvergaderingen, van bestuursleden, en van Mannenverenigingen die waren aangesloten bij de bond.
Je kunt ook bekende namen tegenkomen. Die van je OPA, bijvoorbeeld.
Nu had Aad net het boek uit toen het verhaal van Ria binnenkwam en hij had in het boek nog 2 keer OPA Boogaard ontdekt :
Op de Bondsdag op 2 Augustus 1932 te Rotterdam : de heer Boogaard heette daarna, namens de Chr. Geref. M.V. Apollos te Rotterdam, de bond welkom.
Zijn met historische gennen behepte kleinzoon Aad houdt wel van volledigheid, alle bronnen of niets...
Aad vond ook in het boek deze kostelijke affiche, daarom ging OPA hier naar toe ???
-
"Dat uw vrouwen in de gemeenten zwijgen...en zo zij iets willen leren, laat haar thuis haar eigen mannen vragen".
Het is zo: nu doet dit woord, l Cor. 14:35, ons haast - om niet te zeggen min of meer onwezenlijk - dan toch wel wat erg verouderd aan.
Heeft het, nu de emancipatie van de vrouw vrijwel voltrokken is, nog wel zin? Deze vraag moge thans voor ieders persoonlijke beantwoording blijven.
Feit is, en dat slechts wilde ik even noteren, dat in vroeger jaren deze Paulinische regel nogal eens herinnerd werd: nl. een motivering van de Mannenvereniging. Het "hoe dan" zal ieder terstond wel duidelijk zijn. Immers, wat doen die mannen een dergelijke vereniging te stichten en eens in de veertien dagen of maandelijks een lange avond aan de vergadering te wijden?
Ging het om de gezelligheid, of om de verandering zo eens een keer? Maar "de man behoort thuis te wezen, als de dagtaak is volbracht. Daar moet hij ook het liefst wezen. Het is nodig voor de grotere kinderen.
En vooral ook voor de vrouw, die toch al zoveel alleen zit. Is het niet zoo soms?"
Het gezelligheidselement, hoezeer ook te waarderen, mocht dan ook de doorslag niet geven. De waarde van het huiselijk leven is daarvoor te groot. Daar ging het dan ook eigenlijk niet om. Waarom dan wel? Wel, óók om de vrouw, en het gehele gezin. Want o wat waren er in die dagen ook een vragen. Was er ooit een tijd, dat dat niet zo was?
Wat zou OPA als antwoord hebben gegeven ???
Tot slot nog iets over L.M. van Spronsen, Leen was begrafenisondernemer en heel wat Boogaarden en Engelfrieten zijn door hem begraven, zullen we maar zeggen. Als Leen aan de deur kwam.....
overleden op 87-jarige leeftijd
in 1989 in Nunspeet
Aad weet nog goed dat hij vroeger dacht dat Leen familie was, Leen was ook rozig en leek immers op Oom Maarten, een broer van Alie :
LINK
Tot slot een stukje ter completering over de Jonker Fransstraat Kerk, gebombardeerd op 14 Mei 1940 :
De langwerpige kerkruimte bestond uit een breed middelgedeelte en twee zijdelen, die door twee rijen zuilen zonder kapitelen waren gescheiden. Deze zuilen droegen een architraaf waarop de galerijen rustten. Aan de linkerzijde stond boven de ondrste zuilen een twee zuilenrij, die een brede kroonlijst droeg. Daarboven was een houten tongewelf, dat de gehele kerkruimte en de rechtergalerij overspande. Aan de rechterzijde liep dit gewelf door tot aan de buitenmuur van de kerk. De linkergalerij had een recht plafond.
De galerijen waren aan de voorzijde door dichte balustrades met panelen afgesloten. De kerk ontving haar licht door rondboogvensters, waarvan die aan de linkerzijde op bijzondere wijze in het kerkgewelf waren opgenomen. In de voorwand waren twee dubbele deuren met rechthoekige staande panelen en bovenlichten.
Onder de galerijen waren enkele deuren met bovenlichten. De deuren waren evenals de balustrades van de galerijen in twee kleuren geschilderd. Tussen de dubbele deuren stond oorspronkelijk een eenvoudige preekstoel, bestaande uit een achtkantige kuip met aan de rechterzijde een kwartronde trap met dubbelgebogeen traphekken, die van smalle ronde balusters waren voorzien.
De hoofdbalustrades waren eveneens wat gedraaid en iets forser. De kuip vertoonde aan alle zijden rondboogpanelen waartussen op de hoeken smalle gedraaide pilasters waren aangebracht. Aan de onder- en bovenzijde was de kuip door geprofileerde lijsten afgesloten. Het lijstwerk van de bovenzijde en de lessenaar was met laken bekleed. Het klankbord, dat evenals de kuip een achtkantige vorm had, was van een brede lijst voorzien en op de hoeken verfraaid met afhangende gedraaide sierknoppen.
Tegen de achterwand van de preekstoel hingen twee gordijnen. Later is deze preekstoel vervangen door een brede rechte kansel, die minder fraai was en aan het interieur afbreuk deed.
Voor de preekstoel stond een klein gestoelte met lessenaar, dat door de voorlezer werd gebruikt.
Het meubilair bestond uit banken, die deels in één vak onder de galerijen waren bestemd voor de ouderlingen en de diakenen. Vooraan stonden enige rijen stoelen.
Aan beide zijden van het orgel hingen ingelijste borden waarop de te zingen Psalmen als voorzang, tussenzang en nazang werden aangegeven.
De kerk werd 's avonds verlicht door koperen balkronen, waarvan de dubbelgebogen armaturen elektrische schaallampen droegen. Deze zetten aan het eenvoudige, doch stemmige interieur de nodige luister bij.
Toenmalig organist W. van Lambaart meldt:
Boven de preekstoel bevond zich het orgel, dat in een grote boogvormige ruimte was opgesteld. Het in een bruine tint uitgevoerde front bestond uit een hoge middentoren en twee lagere zijtorens, die door gehalveerde rechte velden met elkaar waren verbonden.
Onderaan had het orgel een geprofileerde lijst, die met het beloop van de orgelkast meeliep. Onder de torens waren mooie bewerkte consoles aangebracht. Van boven waren ze door zware lijsten afgesloten. De middentoren was bekroond met het beeld van Koning David, die de harp bespeelde en de beide zijtorens door fluitspelende engelen. Het gehele orgelfront was verder opgeluisterd met verguld lofwerk, dat de verschillende pijpengroepen onder- en bovenaan omsloot. De speeltafel bevond zich aan de linkerzijde van het orgel.
Het orgel werd omstreeks 1920 door de firma Steenkuyl en Recourt te Amsterdam geleverd. Het had 18 sprekende stemmen, twee klavieren en een vrij pedaal. Het was gebouwd volgens het pneumatische membraamlade-systeem. Het pijpwerk van het bovenwerk was open opgesteld en niet in een zwelkast geplaatst. De windvoorziening was niet elektrisch.
De dispositie luidde: (helaas niet netjes uitgelijnd....)
Hoofdwerk:
Bourdon 16'
Prestant 8'
Roerfluit 8'
Octaaf 4'
Quint 2 2/3'
Super-octaaf 2'
Cornet 3-4 st.
Mixtuur 4-5 st.(?)
Trompet 8'
Bovenwerk:
Salicionaal 8'
Gamba 8'
Holpijp 8'
Fluit harmonique 4'
Woudfluit 2'
Dulciaan 8'
Tremulant
Pedaal:
Subbas 16'
Bourdon 8'
Violoncello 8'
Koppelingen:
Man. I-II
Man. I-Ped
Man. II-Ped
Vaste combinaties:
p - mf - f - tutti
Helaas is dit kerkgebouw in WO II door brand tengevolge van het bombardement in Rotterdam verloren gegaan. In en na de oorlogsjaren werden de kerkdiensten gehouden in de Gereformeerde Kerk in de Snellemanstraat te Rotterdam; ook deze kerk is thans afgebroken!!
Zelf heb ik mijn grootvader ook nog wel gekend, echter altijd meegemaakt als een zieke man. Ik zal zelf ongeveer 7 jaar oud zijn geweest, toen ik namens mijn grootvader een steen heb gelegd voor de bouw van de latere Rehobothkerk aan de Noordsingel te Rotterdam-Centrum. Mijn grootvader kon toen al niet meer lopen en werd gereden in een rolstoel.
De opening van de Rehobothkerk op 1 oktober 1951 heeft hij niet meer meegemaakt, aangezien hij op 12 april 1951 is overleden (68 jaar oud).
In het dagelijks leven was mijn grootvader hoofd van een openbare lagere school op het Noordereiland te Rotterdam. Mijn grootvader heeft nooit deel uitgemaakt van een kerkenraad en mocht in die periode ook niet deelnemen aan het Heilig Avondmaal. omdat hij was verbonden aan een openbare school en niet aan een christelijke school.
Echter vlak voor zijn overlijden, kreeg hij toch toestemming om het Heilig Avondmaal toch nog éénmaal te vieren; dus slechts éénmaal in zijn leven heeft hij dit beleefd.
Als je hier nu over nadenkt, denk ik wel eens: hoe was dit nu mogelijk??
Wat een macht had een kerkenraad van destijds toch!!!
Twee later kwam Hans met deze aanvullingen:
Reacties verhaal over Opa Boogaard aangaande het boek uit 2001 getiteld:
Het is al weer een tijdje geleden, dat bovenvermeld verhaal werd geschreven en op onze site werd geplaatst. Soms komen daar al zeer snel reacties op, maar soms kan het ook wel lang duren. Maar de ervaring leert toch altijd….als je maar lang genoeg wacht, dan komt er toch wel eens een reactie. En jawel hoor…….op 11 oktober 2004 kwam er weer eens een e-mail bij Aad binnen van Hanneke Ligt-Frugte uit Vaassen.
Heel vaak komen er verzoeken bij ons binnen, vooral over de liedjes, die op onze site prijken is wel een tophit, zal ik maar zeggen. Maar vaak ook andere verzoeken. Nu, wij gaan niet altijd in op al die verzoeken, dus wij maken altijd een selectie hierin. Heel vaak wordt hiervoor de gehele internet familie geïnformeerd en als het een echt leuk verzoek is, wordt het "stamhoofd" dan ingeschakeld.
Wie is nu weer het stamhoofd zult u zeggen??. Nu, dat is schrijver dezes en ik kan u vertellen, dat dit een zeer leuke bijbaan is.
Maar nu terug naar het verzoek van Hanneke Ligt-Frugte. Ik laat haar zelf maar even aan het woord:
Ik ben Hanneke Ligt-Frugte. Ik heb mij opa nooit gekend. Aan de hand van bestaande foto's meen ik hem te herkennen op de groepsfoto op jouw site.
Mijn opa, Karel Frugte, geboren 26-11-1870 in Zevenhoven en overleden op 26-11-1948 in Amsterdam, woonde volgens mijn gegevens toen aan de Lineuskade of in de Lumeijstraat in Amsterdam. Hij was in ieder geval actief lid van de Christelijke Gereformeerde Kerk in Amsterdam,
Uit documenten, die ik vond in de nalatenschap van mijn vader blijkt, dat hij medeoprichter was van de door jou bedoelde mannenvereniging. Ik ben bezig een genealogie van de familie Frugte te maken. Hebj ij nog meer gegevens over de mannenbond of ken jij adressen, waar ik meer informatie kan krijgen?
Wellicht weet jullie familie waar het boek 1928 - 2000 van de mannenvereniging te krijgen is? Volgens mij heb ik wel een foto van de mannenbroeders voor een kerk, maar ik weet niet waar en in welk jaar. Ik hou me graag aanbevolen voor informatie.
Met vriendelijke groet,
Hanneke Ligt-Frugte.
Nu, Aad is er altijd zeer snel mee om dergelijke mailtjes door te sturen naar mij (stamhoofd dus) en meestal geef ik meteen hier een antwoord op. Vandaar ook al reeds op 12 oktober 2004 mijn onderstaande antwoord aan Hanneke:
Beste Hanneke,
Via mijn broer ontving ik onderstaande e-mail.
Ik ben inderdaad in het bezit van het door jouw bedoelde boek uit 2001 getiteld "Waarde broeders", wat handelt over de geschiedenis van de Bond van Chr.Geref.Mannenverenigingen in Nederland. Het boek is een uitgave van Drukkerij Gebrs.Verloop te Alblasserdam en helaas is dit boek niet voorzien van een ISBN nummer. Inderdaad was jouw grootvader K.Frugte betrokken bij de oprichting van deze bond en was de 1e voorzitter van deze bond als ik het nu weer doorblader.
Destijds heb ik dit boek gekocht n.a.v. een advertentie in De Wekker (weekblad van de CGK in Nederland) en naar mijn mening besteld bij iemand uit Zeist, maar ik weet niet meer wie dat was, maar dat ga ik wel uitzoeken.
Op pagina 136 komt een lijst voor van de bestuursleden vanaf het begin en inderdaad daar staat een foto van jouw grootvader K Frugte met een beschrijving van zijn werkzaamheden toen.
Ik hoop, dat je misschien via reeds eerder vermelde drukkerij het boekwerk ( 198 blz) alsnog kunt bemachtigen.
Veel succes en de hartelijke groeten van
Hans Engelfriet.
Mijn ervaring leert meestal, dat er dan weer een snelle reactie komt en inderdaad op 13 oktober 2004 reageert Hanneke weer als volgt:
Bedankt voor jouw informatie. Ik laat het wel horen als het mij gelukt is een exemplaar te achterhalen, want ik vind, dat dit niet mag ontbreken aan onze rijen, die ons zijn voorgegaan.
Zo was mijn overgrootvader Hendrik Frugte ouderling/voorganger in de Christelijke Gereformeerde Kerk. Hij heeft door het hele land christelijke scholen opgericht in de tijd van de schoolstrijd en daar heb ik een in memoriam van.
Ik weet niet of jij nog connecties hebt met de Christelijke Gereformeerde Kerk, maar ik ben sinds mijn twintigste ( nu 56) lid van de Gereformeerde kerk nu PKN. Mogelijk hebben die nog belangstelling voor dit in memoriam voor hun archieven. Maar dat jaarboek……dat maakt mij nieuwsgierig.
Hanneke Ligt-Frugte.
Zo zie je maar weer wat het internet al tijden betekent. Leuk e-mail contact, waarmee je ook anderen kunt helpen aan voor hen dierbare zaken.
En ook op deze e-mail moest dus weer een antwoord komen:
Reeds op 13 oktober 2004 gaf ik het volgende antwoord:
Hanneke,
Bedankt voor jouw antwoord. Ik ben heel mijn leven ( bijna 61 jaar) lid van de Chr.Geref.Kerken in Nederland en zelfs door onze vorige synode benoemd tot Deputaat Financiële Zaken.. Ook ben ik al jaren penningmeester van onze eigen kerkelijke gemeente. Dus je ziet…..ik leef zeer sterk meer met de CGK in Nederland in (helaas) al haar verscheidenheid moet ik zeggen. En geschiedenis van vroeger over de CGK heeft altijd mijn belangstelling gehad. Dat is nu eenmaal een tik van mij, mijn broer Aad heeft diezelfde tik maar dan weer op een ander gebied, maar vooral ook over geschiedenis. (zie onze site!!!!)
Dus je ziet voor alle oude zaken heb ik belangstelling en er bestaat binnen ons kerkverband ook nog een centraal archief. Adres weet ik zo gauw niet,. maar daar kom ik wel achter. Dus als je iets "kwijt" wilt…ik hoor het wel.
Groetend,
Hans Engelfriet.
Op dezelfde dag kwam al weer spoedig een antwoord hierop van Hanneke zoals hieronder beschreven:
Hans.
Ik woon zelf in Vaassen, dus dicht bij het administratieve hart van de Chr.Geref.Kerken. Ik denk, dat ik daar wel een adres kan vinden.
Mijn vader is tot zijn dood in januari 1999 lid geweest van de Chr.Geref.Kerk. Hij is ook vanuit die kerk begraven evenals trouwens mijn moeder in 1993. Door de kontakten die wij (mijn zussen en ik, de één NH en de ander Luthers, dus nu allen PKN) toentertijd hadden met Ds.den Hertog (Apeldoorn-Centrum) was ons adres bij deze kerk bekend. Ik vind het jammer, dat wij als nazaten niet op de hoogte gesteld zijn van dit jaarboek. Daarbij was mijn vader de laatste vier jaar van zijn leven getrouwd met een Amerikaanse vrouw uit Seeland/Michigan. Zij heeft jaarlijks nog contact met deze kerk. Ook van haar heb ik niets hierover gehoord. Helaas voor mijn voorouders, die bewust Christelijk Gereformeerd waren, is voor zover ik weet, niemand meer lid van de CGK. De meesten, mijn grootvader had zeventien kinderen, zijn zelfs niet meer kerkelijk gebonden.
Ook al voel ik mij meer thuis in de Gereformeerde Kerk, ik heb diep respect voor de mensen, die op de bres stonden voor hun geloofsovertuiging. Mijn opa voerde dat alleen zover door (zie ook het verhaal van jouw opa), die de kerk liet prevaleren voor de verjaardag van zijn kind, dat mijn vader zei: dat wil ik nooit. Hij is wel trouw, maar geen actief lid van de kerk geweest. Ook verhuisden wij vaak, waardoor het moeilijk was een band met de kerk op te bouwen.
Ik heb belangstelling voor (kerk)historie en ik weet, dat mijn grootouders hier een belangrijke rol in hebben gespeeld; ik ga dus in vertrouwen verder met mijn zoekwerk.
Ik ben van plan binnenkort het in memoriam te scannen, zodat het voor een ieder toegankelijk kan worden. Ik welk archief dat het beste bewaard kan worden, familiearchief bij CBG of archief CGK moet ik nog uitzoeken. Ik denk wel, dat het niet bij iemand op zolder moet blijven.
Groeten Hanneke Ligt-Frugte.
Aan bovenstaande antwoord zie je, dat er weer een hele geschiedenis te voorschijn komt en dat vind ik altijd heel leuk.
In verband hiermede heb ik een artikel van de heer Frugte met foto ingescand en getracht dit te mailen naar Hanneke, maar helaas werd dat door de provider van Hanneke niet geaccepteerd, aangezien zij een goedkope minder toegerust e-mailadres gebruikt. Maar niettemin kwam er weer een enthousiaste e-mail van haar terug op vrijdag 15 oktober 2004.
Hans,
Ontzettend bedankt voor je enthousiaste reactie. Natuurlijk heb ik ook niet stil gezeten, want jullie familiepagina, met daarin de vermelding van de Waarde broeders - zo kan ik mij de ouderlingen in de kerk van vroeger herinneren, streepjesbroek, zwarte jas, sigaar en een ernstig gezicht - prikkelde ook mijn nieuwsgierigheid.
Na wat speurwerk kwam ik aan de hand van de door jouw genoemde drukkerij aan het emailadres van deze drukkerij. Ik heb dit bedrijf een e-mail gestuurd en ook van hen kreeg ik per omgaand een leuke reactie met het bericht, dat zij nog een exemplaar van het boek hadden en dat zij dat naar mij toe zouden sturen. Ik ben nu in een blij vooruitzicht.
Volgende week ben ik met een vriendin op vakantie, maar ik heb mijn hele familie gezegd, dat zij in dit geval het aan mij geadresseerde pakje open mogen maken. Ik kan niet wachten om het in te zien!! Ik zal ook mijn zussen op de hoogte stellen en eveneens de achterkleinzoon van Karel Frugte, die de kleinzoon is van de oudste zoon van Karel Frugte. Deze achterneef heb ik een half jaar geleden via het internet gevonden en wij hebben afgesproken binnen kort samen de familiegeschiedenis uit te zoeken. Mijn opa en overgrootvader zijn markante personen geweest. Zeer gedreven, zeer werklustig, maar niet altijd gemakkelijk voor hun naaste familie.
Groeten Hanneke Ligt-Frugte.
Alweer dus een heel leuke e-mail van Hanneke en daar reageer ik ook altijd op:
Hallo Hanneke,
Fijn om onderstaand bericht van jou te vernemen en ik ben heel blij, dat je het bewuste boek nog te pakken hebt kunnen krijgen. Ik hoor nog wel eens wat je van het boek vindt; zelf vond ik het zeer indrukwekkend, maar ja, ik ben dan ook altijd zeer belangstellend geweest in de geschiedenis en vooral de geschiedenis van de CGK, dat had je al begrepen.
Nu dus hopelijk weer eens tot m@ils.
Hartelijke groeten,
Hans Engelfriet.
Zoals ik al dacht, bleef het nu even stil, wamt Hanneke was even van een heerlijke vakantie aan het genieten en zoals uit onderstaande mail blijkt op 23 oktober 2004:
Hans,
Ik ben gisterenavond laat thuisgekomen van mijn vakantie op Terschelling. Nog snel even het boek doorgebladerd. De foto aan de voorkant van het boek heb ik in een fotoalbum zitten. Maar zo kom je nog eens wat te weten over je eigen grootvader en wat hem bewoog. Mijn vader heeft mijn opa altijd ervaren als een autoritaire man, zeer gedisciplineerd voor zichzelf en voor anderen en altijd klaar staand voor het goede, in dit geval…de kerk. Mijn opa had een gezin en uiteindelijk zeventien kinderen. Door het kerkenwerk kregen de kinderen (volgens mijn vader) minder aandacht dan de kerk. Wel werden de zonen geacht een zo hoog mogelijke opleiding te doen. Zo hebben mijn vader en zijn broers voor de oorlog de HBS gedaan. Zijn zussen deden de huishouding en voedden hun jongste broertje zijnde mijn vader op. Mijn oma was al jong ziekelijk en is in 1935 overleden. Tot bijna aan zijn dood in 1948 had mijn opa een eigen administratiekantoor in Amsterdam. Hij was een zeer werklustig man. Mijn vader is altijd werkzaam geweest als beroepsofficier van de landmacht als administrateur. Door zijn ervaring met een vaak afwezige vader en het feit, dat wij vaak verhuisden en eigenlijk nergens thuis waren, is mijn vader niet actief betrokken geweest in het kerkenwerk. Hij was wel trots, toen ik begin jaren '80 scriba werd van de Gereformeerde Kerk in Vaassen, maar tegenwoordig is dit (gelukkig) geen erebaantje, maar gewoon een onderdeel van het kerkenwerk. In de jaren '60 heb ik een aantal jaren natuur- en scheikunde gestudeerd, maar begin negentiger jaren ben ik ook omgeschoold tot administrateur.Sinds 1 mei 2004 ben ik met vervroegd pensioen gegaan en nu heb ik de tijd om de geschiedenis, zowel de wereldlijke als de kerkelijke een persoonlijke invalshoek te geven. De taaie kerkgeschiedenis, die je op school kreeg over Hendrik de Cock en de Doleantie gaan nu leven.
LINK
Mijn overgrootvader heeft daar ook een belangrijke rol in gespeeld. Door in de bibliotheek nu boeken te halen, die je kent, leer je te begrijpen wat de mensen in die tijd bewogen heeft.
Wat mij na een half uur balderen en lezen in het boek nog het meest opvalt is het taalgebruik. Ik vroeg mij af of 75 jaar geleden de mensen onderling ook zo met elkaar spraken. Formeel, theatraal soms, maar ook met ontzag en gezag. Wat van alle tijd is en waar ik in het boek over las is het onderling gekrakeel. Gelukkig waren deze waarde broeders ook gewone mensen, zoals velen gestreeld door aandacht en door macht. De één wat meer dan de ander en vaak dit in dienst stellend van de organisatie.
Groeten Hanneke Ligt.
Nu ook deze e-mail was weer zo uitnodigend, dat ik het niet kon laten om ook hierop weer te reageren op 23 oktober 2004:
Beste Hanneke,
Met heel veel aandacht heb ik jouw e-mail gelezen. Allereerst is het heel fijn, dat je het bewuste boek nu eindelijk ook te pakken hebt gekregen. Ik heb het, zoals je al had begrepen, al enige tijd geleden met heel veel belangstelling gelezen. Naast jouw opmerkingen herinner ik mij uit het boek een felle discussie vanuit de jaren '50 over emigratie m.n. de zeer uitvoerige debatten hierover van Ds.v.d.Zaal.
Nu wil het feit, dat mijn schoonouders in de jaren '72 weer zijn geëmigreerd naar Canada na al een verblijf vanaf ca 1952 tot 1958 ook al in Canada. Toen in mijn schoonfamilie in de jaren '70 weer het idee opkwam om weer te emigreren m,et schoonouders en drie zwagers met hun gezinnen, werden ook wij voor de keus gesteld om mee te gaan of in Holland te blijven. Nu, wij (mijn vrouw en ik, juist vandaag 36 jaar getrouwd) besloten al snel om niet mee te gaan. Immers, ik had al een goede functie hier (was al met mijn 27 jaar benoemd tot kantoordirecteur van een toen nog klein kantoor van de ABN) en studeerde nog steeds, kortom mij (lees onze plek) was hier in Holland.
Na het lezen van die discussie, kwam weer de periode uit 1972 naar boven. Wij zijn daarna vele malen wel in Canada geweest met ons gele gezin ( 3 jongens) en hebben daar altijd prima vakanties gehad. Wel merkte je daar in Canada, dat de kerkenstrijd, die wij hier in Holland al lang achter de rug hadden, daar in Canada nog voluit bezig was.
In de streek, waar mijn schoonfamilie woont, zijn zeer vele kerken gevestigd, oorspronkelijk van Hollandse komaf, maar wel met heel veel kerkscheuringen. Als mijn schoonouders hier weer in Holland op vakantie waren, verwonderden zij zich ook over de kerken hier in Holland, want o.a. vele van de CGK zijn met hun tijd meegegaan, natuurlijk lang niet allen, want de CGK zie ik nog steeds als een driestromenland.
Mijn grootvader was naar mijn mening in die tijd ook al vrij modern. Dat zie je alleen al aan zijn kleding. Alle waarde broeders droegen donkere kleding, maar mijn grootvader droeg toen al een licht grijs ?? kostuum.
Trouwens, toen het bewuste boek is verschenen, hebben wij daarover een verhaal gemaakt mede over mijn grootvader in combinatie met het boek. Wellicht heb je dit verhaal al gelezen, anders hier de link: www.engelfriet.net/Alie/waardebroeder.htm
Zeer opmerkelijk blijft voor mij altijd de herinnering, dat mijn grootvader nooit een officiële functie heeft mogen uitoefenen binnen de kerken. Hij is altijd hoofd van een openbare school geweest en dat was o.a. een reden voor de kerk, dat hij nooit deel mocht uitmaken van een kerkenraad en ook nooit mocht hij deelnemen aan het H.A. Dat laatste weet ik uit overleveringen van mijn moeder (thans 84 jaar!!).
Wat mij ook altijd bij blijft van dit boek is, dat het in die tijd toch nog vrij moeilijk is geweest om mannenverenigingen op te richten. Meestal zaten op deze mannenverenigingen behoorlijk ontwikkelde mannen en de kerkenraden van destijds hadden het daarop niet zo, want zij vreesden tegenkrachten.
Al met al toch een heel interessenat boekwerk met een hele geschiedenis vanuit die tijd.
Zoals je weet, ben ik altijd zeer actief geweest binnen de CGKJ en heb dan ook heel wat boeken over de geschiedenis van de CGK in Nederland. Ook ben ik in het bezit van oude akta's van de Generale Synodes vanaf 1950 en ook een flink aantal jaarboekjes zijn in mijn bezit. Dat laatste is vooral leuk om de geschiedenissen van die tijden te lezen.
Nu, Hanneke,, ik draaf maar door, dus ik houd er maar weer mee op.
Voorlopig de hartelijke groeten van
Hans Engelfriet.
Tot zover dus een bijna complete compilatie van het intensieve e-mailverkeer tussen Hanneke Ligt-Frugte en mij en dat alleen maar over een boek, maar het is dan ook wel een bijzonder boek met de zeer aansprekende titel:
Maar het emailen ging gelukkig gewoon verder en toen kwam er ook nog dit zeer bijzondere boekje binnen, waarbij Hanneke graag vermeld wil, dat het originele boekje in het bezit is van de dochters van Hendrik Frugte jr, achterkleinkinderen van Hendrik Frugte.
En toen kwam er ook nog een oorkonde binnen voor onze Opa Dingeman Boogaard, Dingeman werd benoemd tot Eerelid van de Mannenvereniging Apollos:
Mannenvereeniging Apollos
Opgericht 2 Maart 1920
Als bewijs van groote erkentelijkheid
voor de vele diensten de vereeniging bewezen,
werd in de op Dinsdag 17 Juni
1947 gehouden ledenvergadering met
algemeene stemmen besloten den Heer
D. Boogaard te benoemen tot
EERELID
Van 2 Maart 1920 tot 17 Juni 1947 stond hij
ingeschreven als lid van Apollos en
dankbaar gedenken wij hoe hij van die zeven en
twintig jaren er drieentwintig de vereeniging
met voorbeeldige liefde, trouw, tact en wijsheid
als voorzitter gediend heeft.
Namens Apollos
Rotterdam, 17 Juni 1947
Laat mijn ziel leven en zij zal U loven
