15 februari 1864
We beginnen met wat prenten van het Schielandshuis, want daarin was het Museum Boymans gevestigd :
Als gids in dit verhaal moet Aad nu natuurlijk even wat vertellen over het Schielandshuis en Boijmans en Van Beuningen :
- Het Schielandshuis werd gebouwd zoo rond 1665, in opdracht van het hoogheemraadschap van Schieland. Tot in de 19e eeuw fungeerde het als ontvangst-, logeer- en vergaderruimte van het polderbestuur. In 1864 liep het gebouw ernstige schade op ten gevolge van een brand.
In 1841 kocht de gemeente Rotterdam het pand om het als een museum in te richten. Men had echter niet veel om te laten zien, gelukkig kwam er toen een toezegging vanuit Utrecht dat de verzamelaar F.J.O. Boijmans zijn collectie wilde legateren aan de gemeente Rotterdam mits zijn naam aan het museum gegeven zou worden en aldus werd besloten. In 1849 werd dus in het Schielandshuis het Museum Boijmans geopend.
Uit de nalatenschap van D.G. van Beuningen (1877-1955, de Rotterdamse directeur van de SHV) werd de collektie aanzienlijk uitgebreid.
Van de geplande restauratie in 1938 zou niet veel terecht komen, na de oorlog lagen de prioriteiten natuurlijk ergens anders, ook al omdat het gebouw op 14 mei 1940 nauwelijks was beschadigd.
Het enig overgebleven 17e eeuwse Rotterdamse gebouw werd in de jaren '70 gerestaureerd en in 1986 officieel heropend.
Klein fragment uit dit verhaal :
Citaat :
Laten we maar eens virtueel de Boijmansstraat, nu Bulgersteyn inlopen, voorzichtig nu met oversteken :
Geredde kunstvoorwerpen van Rotterdam, na 14 mei 1940
en de rest kun je zoo vinden :
| Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Boijmans of Boymans en klik op ENTER |
|---|
Terug naar 15 februari 1864 :
Een verschrikkelijke ramp heeft hedennacht onze stad getroften. terwijl wij dit schrijven, te half vier, staat het van ouds genaamde Gemeenlandshuis van Schieland, waarin zich het Museum Boymans bevond, in volle vlam.
Aangewakkerd door een zw-wind breidt het vuur zich uit. Men heeft weinig hoop, dat er iets van de belangrijke verzameling schilderijen enz. zal kunnen gered worden, hoewel men daartoe alle pogingen aanwendt.
Onze ijverige brandweer was spoedig op de been, doch men vermoedt dat zij weinig anders zal kunnen uitrichten dan de belendende gebouwen te vrijwaren.
N.B. Half vijf. Voor zover het zich laat aanzien, schijnt men te kunnen hopen, dat het benedengedeelte behouden blijft.
16 februari.
De brand openbaarde zich omstreeks half drie het eerst aan de zijde der Paauwensteeg en wel aan de middelste zoldervensters. Met een buitengewone snelheid verspreidde de vlam zich van daar, zowel naar de zijde van de Schiedamsche Dijk als naar de achterkant van het gebouw en sloeg weldra, na over de gehele bovenste verdieping te zijn doorgedrongen, aan alle vier de hoeken uit ramen en dak, terwijl tegelijkertijd het vuur zich voornamelijk in het middelste gedeelte van het kapwerk vertoonde, tengevolge waarvan de schoorstenen weldra stonden te waggelen en eindelijk naar binnen instortten, een groot gedeelte van de nok meeslepende.
Een ogenblik later kwam aan de Boymanssteeg het middelste zolderraam naar beneden en spoedig werd dit door het overige gedeelte van zolder en vliering gevolgd. De gehele verdieping onder de zolder had kort daarna het voorkomen van een enkele vuurklomp, die zijn vernielende werking over de gehele uitgestrektheid van het gebouw voortzette. Door het doorbranden der zolders en plafonds verspreidde het vuur zich weldra door het gehele inwendige gebouw.
Wegens de hoogte van het pand werden de pijpen der brandspuitslangen vanuit de daken der huizen in de beide stegen op de grond gericht. Op die wijze trachtte onze ijverige brandweer zoveel mogelijk het woeden der vlammen te temperen.
Aan blussen viel echter niet te denken. Zo fel was de brand, dat niet alleen een groot gedeelte der stad in een dikke rookwalm was gehuld, maar ook nu en dan een dichte vonkenregen neerviel, die de toesnellende personen in de omliggende straten, tot zelfs op de Grote Markt, in het aangezicht en tegen de klederen sloeg.
In weerwil van alle pogingen was het gebouw hedenochtend te acht uur, met uitzondering van de benedenverdieping, nagenoeg geheel uitgebrand, terwijl te tien uur de vlammen zich nog allerwegen in het gebouw vertoonden en de gehele dag de spuiten moesten werken, om een nieuwe uitbarsting van de brand aan het smeulende houtwerk te voorkomen.
Des namiddags te drie uur had het gebouw, inzonderheid aan de zijde der Korte Hoogstraat, reeds geheel en al het voorkomen van een ruïne, terwijl overigens de passage aan de noord- en zuidzijde zelfs toen nog zeer gevaarlijk bleef.
Ook hedenavond zag men nog, zowel boven als beneden, op verschillende punten de vlammen uit het minder bereikbare houtwerk opflikkeren .
Gelukkig mocht de brandweer - hoewel niet zonder grote inspanning - erin slagen de omringende gebouwen tegen het vernielende vuur te beveiligen. Intussen hebben sommige dier huizen door de blakerende hitte aanmerkelijke schade bekomen.
Omtrent de oorzaak van de brand verkeert men geheel in het onzekere. Daaromtrent lopen -gelijk bij dergelijke gelegenheden gewoonlijk het geval is - allerlei geruchten, waaraan niet altijd waarde is te hechten. Zo hoort men o.a. dat gisteren in de namiddag enige werklieden op de zolders bezig zijn geweest met reparaties. Een ander vermoeden dat ook geuit wordt is, dat de brand zou kunnen ontstaan zijn door het vlam vatten van een der balken in de schoorsteen, doch ook dit is met meer dan een bloot vermoeden.
Het eigenlijke museum was gevestigd in de bovenzalen van het gebouw, vandaar dat redding moeilijk was. De benedenlokalen waren in gebruik bij de Academie van Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen. Ook deze instelling heeft zeer veel bij de brand verloren, de collectie pleisterbeelden, modellen en voorbeelden enz , benevens al het meubilair is verbrand of vernield.
Daarentegen zijn de meeste schilderijen en het archief der Academie gered, terwijl van de verzameling beelden alleen behouden is gebleven "De Slavin", welk beeld op de jongste tentoonstelling der Academie onder de voornaamste nummers gerekend werd en waarvan het verlies onherstelbaar zou zijn geweest, dewijl van dat beeld geen vorm bestaat.
Naar wij vernemen was het gebouw voor f 60.000,- en de kunstverzameling voor f 200 000,- verzekerd.
Toelichting :
Bij de brand gingen niet minder dan 300 schilderijen verloren. Hierbij waren vooral de meer omvangrijke doeken, die men vanwege hun afmetingen niet tijdig naar buiten had kunnen dragen.
Verder verbrandden dertien portefeuilles met tekeningen van voornamelijk Nederlandse meesters, de gehele zeldzame verzameling van tekeningen van oud Italiaanse meesters, het prentenkabinet en de gehele bibliotheek. Ook de unieke porselein-verzameling ging verloren....
source
de kaarten komen uit ons verhaal over de stadsplattegronden van Rotterdam (LINK)
Op zoek naar nog meer verhalen uit de Pers anno 1860 - 1940 ? Klik dan maar vlug HIER
