Een e-mail sturen naar Aad? Zijn e-mail adres is aad@engelfriet.net
(klik op deze tekst om een voorgeadresseerde mail te openen)
Terug naar  het Engelfrieten overzicht

Naar beneden 

Een verhaal geschreven in 1943 :

Tsaar Peter de Grote was ook in Rotterdam en de rest van Nederland

Prachtige OCR verhalen uit een van onze boeken, Aad vindt het heerlijk om ze te lezen, hopelijk jullie ook ....enne let niet op kleine OCR foutjes

Vaak wordt gedacht dat Tsaar Peter de Grote heel lang incognito in Zaandam is geweest, ja en nee, lees maar eens mee dan :

peterdegroteportret

Tsaar Peter de Grote

Tsaar Peter te Rotterdam

Duizenden menschen verdrongen zich in het Jaar 1717 op de Hoogstraat, in de nabijheid van het huis van een zekeren Van Leeuwen. Ze wilden een glimp opvangen van den tsaar aller Russen, Peter den Grooten, die ons land voor de tweede keer bezocht en daarbij ook Rotterdam aandeed.
Daar liet hij zich weinig gelegen liggen aan de deftige heeren van het stadsbestuur. Hij stond hen nauwelijks te woord. Maar voor oude vrienden had hij tijd te over. Den kapitein van een jacht, waarmede hij een tocht naar Hellevoetsluis had gemaakt, ging hij in diens woning opzoeken. Het was Obreen, thans nog een bekende Rotterdamsche naam. De gelukkige kreeg een gouden medaille, geslagen op Peters verovering van Elbing. De familie heeft haar tot op den huldigen dag angstvallig zuinig bewaard.

Als de tsaar door de stad wandelde - en dit deed hij vaak gedurende de vier dagen dat hij te Rotterdam verblijf hield - liepen de nieuwsgierigen natuurlijk te hoop.
Toen hij zich weer eens een weg door zijn bewonderaars baande, herkende hij een zekeren Van Leeuwen, die vroeger hofmeester bij hem was geweest. Hij slaakte een kreet van blijdschap, trad op hem toe, omhelsde en zoende hem. "Mijn oude vriend," zei hij in het Nederlandsch, "je bent toch mijn hofmeester geweest."

Den volgenden dag zocht Peter vriend Van Leeuwen op en bleef er uren achtereen, dronk samen met zijn gevolg en de vrouw en dochter van Van Leeuwen op diens en zijn eigen gezondheid en noodigde hem uit, des avonds bij een feestmaal tegenwoordig te zijn.

Van Leeuwen kreeg zestien medailles ter herinnering, terwijl hij trouw het glas bewaarde, waaruit Peter gedronken had. Het is nog steeds in het bezit van zijn nakomelingen in Den Haag. Hij was zelf trouwens ook een Hagenaar.

Peter was niet meer de barbaar van 1697, het Jaar dat hij voor het eerst in ons land kwam. Maar Russische manieren bleek hij er desondanks toch nog op na te houden. Althans, in een resolutie van dat jaar staat te lezen, dat "Heeren Burgemeesteren hebben gerapporteerd, dat zij met de Weduwe Davis hebben geconvenieerd op duyzent gulden, wegens schade aan huis en meubelen mitsgaders pretensien van -'t ge-bruyck, ten tijde dat de Csaar van Groot Rusland aldaar gewoont heeft".

Het valt niet moeilijk te gissen, hoe die schade ontstaan is.

Want zoolang Peter in Rotterdam vertoefde was het elken dag feest, ook 's avonds en 's nachts. Jammer, dat Van Leeuwen den feestmaaltijd, dien hij meemaakte en die gegeven werd omdat een der prinsen van het gevolg jarig was, niet beschreven heeft. Rotterdams geschiedenis zou er een kleurige bladzijde rijker door zijn geworden. Jammer hoor, is Aad het helemaal mee eens...

Nu Aad weer :

Wist je dat we op onze site ook een standbeeld foto van Tsaar Peter de Grote hebben?
Klik maar eens hier, uit dit verhaal deze foto's met toelichting van Gerard Martens :

erasmusbrug

Naar de Erasmusbrug kijkend, zie ik een vreemde figuur over de Jachthaven turen. Wie is dat, denk ik. Als ik ervoor sta blijkt het een beeld van

czaarpeter

Czaar Peter de Grote te zijn. Die hoort toch in de Zaanstreek denk ik, maar het blijkt een geschenk van een Russische delegatie, uit dankbaarheid voor wat de Hollanders de Czaar aan scheepsbouw hebben geleerd. Zo zie je nog eens wat

Maar we gaan nu verder met dit verhaal :

Tijdens het tweede bezoek aan Nederland hoorde Peter van een terechtstelling in Amsterdam. Een terechtstelling was in die tijd ook een heel schouwspel dat meestal 's morgens om acht uur begon en duurde tot ca 13:00u, pas rond de middag vond pas plaats waarvoor iedereen gekomen was.
Ervoor werd van alles opgebouwd en moesten veel, laten we maar zeggen, rituelen worden afgewerkt, en dan vooral bureaucratische, op z'n Nederlands, dus alles moest vaak gecontroleerd en geoefend worden, want er mocht natuurlijk niets misgaan op het moment supreme.

In de 18e eeuw nam het aantal terechtstellingen al drastisch af, dus als er een noodzakelijk was, dan was dit een hele organisatie die al weken van te voren werd aangekondigd. In Amsterdam werden dan zelfs de dakpannen van de huizen gehaald, zodat nog meer mensen zouden kunnen genieten. Toen werd nog gedacht dat een terechtstelling een afschrikkende werking zou hebben.

Meestal vond het ook plaats op een zaterdagmorgen, heel gezellig niet ?
In het stadhuis verzamelde zich dan ook een groot aantal genodigden, die met groot ceremonieel werden begroet door het voltallige stadsbestuur en de schout en de rechters en de beul natuurlijk met zijn helpers. De stadsschutterij zorgde voor de afzetting en kwam natuurlijk met gepoetste schoenen, kleding en wapens de show stelen, kortom een gebeurtenis waar iedereen nog lang over sprak, wanneer zou het weer zijn....

Toen onze Peter hoorde hoe dat bijv. in Amsterdam toeging, stuurde hij meteen een boodschapper naar het stadhuis met het verzoek of hij een ereplaats kon krijgen bij zoo'n typisch Nederlandse terechtstelling. Het antwoord was dat dit voorlopig absoluut onmogelijk was, want er waren geen genomineerden, zullen we maar zeggen, het was Rusland niet.....

Geen bezwaar, was de reaktie van Peter, ik heb personeel genoeg bij me. Kies maar iemand

Nou over zoo'n man wil je natuurlijk wel wat meer weten en dus dook Aad even in zijn boeken en het internet, komen we vanzelf ook op Zaandam hoor...:

Tsaar Peter I, de Grote, werd geboren als Pjotr Alexejevitsch op 9 juni 1672 in Moskou. Hij overleed in St. Petersburg op 8 februari 1725.

Onder zijn leiding vond Rusland de aansluiting aan het Westen. Hij probeerde het Russische rijk naar het Zuiden toe te vergroten en veroverde in 1696 het Osmaanse Azov aan de Zwarte Zee en Perzische gebieden aan de Kaspische zee, maar hij slaagde er niet in deze bezittingen lang vast te houden.
Meer succes had hij met zijn politiek ten opzichte van de Oostzeelanden.
In de noordelijke oorlog had Peter bij Poltawa in 1709 de beslissende slag tegen Karel XII van Zweden gewonnen. Met de vrede van Nystadt in 1721 werd Rusland de machtigste staat van het Oostzeegebied.

Gedurende zijn buitenlandse reizen in 1697 en 1698 had hij veel ervaring opgedaan voor de veranderingen die hij later zou doorvoeren. In het begin echter, bleven deze veranderingen steken door de druk, die een oorlog met zich mee had gebracht.

Tijdens een verblijf in Wenen moest hij halsoverkop terug naar Rusland omdat er een opstand tegen hem was uitgebroken. Hij zag zijn zuster Sofia aan voor de aanstichtster van de opstand en dwong haar om als non in een klooster in te treden. Hetzelfde lot viel te beurt aan zijn vrouw Eudoksia.

Door belastingmaatregelen werd de plattelandsbevolking volkomen uitgeleverd aan de grootgrondbezitters.

Peter de Grote stichtte in 1703 de nieuwe residentie St. Petersburg .

Op 20 maart 1697 vertrok Peter met een heel gezelschap vanuit Moskou en kwam op zondag 18 augustus 1697 aan in Zaandam. Zogenaamd incognito, met als naam Peter Michajlov.

De roem van de Nederlandse scheepsbouw, met Zaandam als het belangrijkste centrum, was zelfs tot in Rusland doorgedrongen. Veel Nederlanders waaronder ook Zaandammers, werkten op scheepswerven in Moskou. Vandaar zijn keus voor Zaandam. In de Republiek wilde hij op de hoogte worden gebracht van de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen. De Republiek was in die tijd namelijk een van de machtigste landen in Europa, zowel op het gebied van de handel als op het gebied van de wetenschap.

Nauwelijks was hij van boord gestapt, of hij herkende onder de samengestroomde menigte Gerrit Kist, die vroeger bij hem, in Moskou, in dienst was geweest. De tsaar stond erop gedurende zijn verblijf in Zaandam bij zijn vroegere knecht te logeren.

Reeds op de dag van zijn aankomst meldde hij zich als timmerman aan op de scheepstimmerwerf van Lijns Teeuwisz. Rogge, waar hij meteen aan het werk ging. Verder bestudeerde hij er scheepsbouwkundige tekeningen. Tijdens zijn tweede bezoek aan Zaandam, op 21 mei 1698, bracht de tsaar weer enkele uren in de woning van Gerrit Kist door.

Tijdens zijn verblijf in Zaandam, werd hij steeds belaagd door nieuwsgierige mensen. Dat was ook niet echt vreemd, want Peter de Grote was een opvallende persoonlijkheid. Niemand kon om hem heen, ook letterlijk gezien niet, want Peter was zo'n twee meter lang en stak met kop en schouders boven iedereen uit. En dat incognito....

Na zijn bezoek aan Zaandam ging Peter naar Amsterdam, waar hij werd ontvangen op het stadhuis. In Amsterdam kwam Peter de Grote meer aan zijn trekken, want hij kon rustig rondkijken en meewerken op de werf van de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Al de dingen die hij in de Republiek en ook later in andere Europese landen leerde kennen, onthield hij goed en wilde hij op de een of andere manier in Rusland ook gaan invoeren.

Op 5 maart 1717 bracht Peter de Grote weer een bezoek aan Zaandam, nu echter officieel als "Tsaar aller Russen". Ditmaal werd hij vergezeld door zijn vrouw Catharina en een groot gevolg. Bij deze gelegenheid onderhield hij zich ook met de gewone man, want hij sprak nu redelijk goed Nederlands. Zijn gastheer in Zaandam was Cornelis Michielsz. Calf, een koopman en reder, maar de Tsaar vergat toch niet opnieuw zijn oude vriend Kist te bezoeken.

tsaarpeterhuisje1750

"Tsaar Peter" huisje in 1750

Ieder jaar wordt het Tsaar Peter huisje bezocht door duizenden toeristen uit de gehele wereld, die onder de indruk raken van het feit dat zo'n grote man van 2 meter genoegen nam met zo'n nederig verblijf.
Hij had er een heel eenvoudige keuken tot zijn beschikking en zal vanwege zijn lengte van meer dan twee meter met opgetrokken knieën in de kleine bedstee hebben moeten slapen.

Toen Napoleon in 1811 Zaandam bezocht en het huisje bezichtigde, heeft hij uitgeroepen : Niets is de grote man te klein

In die tijd was het ook de gewoonte dat bij feestelijke intochten van belangrijke personen, zoals de ontvangst van Maria de Medici in 1638, of bij het spiegelgevecht dat speciaal voor Tsaar Peter de Grote in 1697 op het IJ werd gehouden, een vloot van grotere en kleinere speeljachten aanwezig was.

spiegelgevechtpeterdegrote

Het Spiegelgevecht op het IJ onder commando van vice-admiraal G. Schey ter ere van Tsaar Peter de Grote op 1 september 1697

Nou, zoo zou je toch ook wel incognito willen reizen.............


Maar het verklaart wel waarom de Russische vlag op die van Nederland lijkt :

Russische vlag Russische vlag Russische vlag Russische vlag


want ook die vond Peter de moeite waard om te kopieren.

Wist je dat Aad ooit in Moskou is geweest, want vandaar ging hij met de Transib naar China, op zijn homepage vind je de link naar zijn Transib verhalen.

Kan het natuurlijk niet laten om twee foto's, met anekdote, van mijn Moskou bezoek te laten zien :

Op de Staatsbegraafplaats liggen vele "beroemdheden" begraven, bijvoorbeeld :

  • Pushkin
  • Stalin's eerste vrouw (zelfmoord)
  • Stalin enigste zoon : gesneuveld in WOII, zijn dochter is later geemigreerd naar de USA
  • Tsjechov
  • Chroetsjew


  • al deze graven heb ik gevonden.

    Beroemd is de begraafplaats ook voor de aparte grafzerken : de meeste foto's worden gemaakt van het graf met de tank, ik vond een eindje verder dit graf van een Minister van Communicatie echter veel meer stof tot nadenken geven..........met wie heeft hij nu verbinding ???


    In de Kremlinmuur liggen ca 400 politbureauleden, legerleiders en wetenschappers begraven. Voormalig president Jeltsin had het liefst eigenhandig de overblijfselen van Andropov, Stalin en Tsjernenko opgegraven en elders herbegraven. Hij wilde letterlijk de geschiedenis ingaan als de doodgraver van het communisme.

    Lenin


    Ook de kerk dringt er echter nu op aan om de helden begraafplaats te ontruimen : "popconcerten op het Rode Plein maken de aanwezigheid van een begraafplaats ongepast".
    Ook wil de kerk het mausoleum van Lenin vervangen door een standbeeld van de laatste tsaar Nicolaas II. Echter het Lenin mausoleum staat op de UNESCO lijst van wereldmonumenten en daar hoort volgens sommigen ook het lijk van Lenin bij.

    Diverse scenario's zijn ontwikkeld om afscheid te nemen van de mummie Lenin :
  • begraven na een internationale afscheidstoernee
  • miljoenen dollars zijn aangeboden om Lenin in Amerika tentoon te stellen
  • of om te laten meereizen met een circus (!)


  • Over het Tsaar Peter Huis nog dit:

    Hij is 7 voeten lang, ging ge­kleed in Sardammer boerenkIe­ren en is een liefhebber van schepen.
    Aldus omschreef de Zaanse predikant dominee Pe­tri de grootvorst aller Russen, Tsaar Peter, die in 1697 Zaan­dam bezocht. De Russische Tsaar had bedacht dat hij met de opbouw van een sterke vloot de Zweedse concurrentie in de Oostzee zou kunnen bedwin­gen. Vandaar dat hij een studie­reis ondernam naar West-Eu­ropa om te zien hoe bij de zee­varende naties aldaar de scheepsbouw was georgani­seerd.
    De Republiek kon hij daarbij natuurlijk niet over­slaan en de Zaanstreek als het scheepsbouwgebied bij uitstek al helemaal niet.

    Op 18 augustus zag Gerrit Kist de Tsaar aan komen varen op een aak. Nu wilde het geval dat deze Gerrit Kist enige tijd in Sint Petersburg als smit had ge­werkt en door Tsaar Peter werd herkend.

    Volgens het ooggetui­genverslag van laken koopman Jan Cornelisz. Noomen nodigde Kist Tsaar Peter uit om bij hem thuis te verblijven: welck huys is staande op Krimpenburgh, zijnde een zeer geringh huys­sie.

    Dit kleine huisje aan het Krimp, gebouwd in 1632, werd het beroemde Tsaar Peterhuis. In 1818 werd het door koning Willem I aan grootvorstin Anna Paulowna van Rusland ge­schonken,die het op haar beurt weer naliet aan prins Hendrik Willem Frederik. Koning Willem III op zijn beurt schonk het weer aan Tsaar Alexander III, waarna het in 1948 uiteindelijk weer werd overgedragen aan Nederland.

    Na een kort verblijf is Tsaar Peter in 1717 nog tweemaal teruggekomen naar de Zaan­streek. T.g.v. de studiereis van Tsaar Peter naar de Republiek kent het Russisch nog diverse scheepstermen die uit het Nederlands komen.





    Familiewapenklein
    wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....


    Terug naar de top





    Last update :

    22 Maart 2005