De originele foto's waren helaas erg klein en erg wazig
Wanneer een man zich uitgebannen en uitgestooten voelt uit het maatschappelijk leven ; wanneer hij 't om de een of andere reden heeft verkorven bij het ordelijk deel der burgerij, en 't hem niet meer gelukken wil, ergens werk te vinden, zoodat hij ten slotte uitgehongerd en radeloos door de straten der groote stad rondzwerft, dan vormt voor hem het Leger des Heils vrijwel de eenige reddingsplank, waaraan hij zich kan vastklampen.
Ontmoedigd schuifelt hij naar den Schiedamschen Dijk, waar de gebouwen van "Elim" liggen, zoekt de poort, welke toegang biedt tot de "Toevlucht" en meldt zich bij den portier.
Hij weet immers, dat het Leger des Heils hem altijd zal opnemen, hoe diepgezonken en ontredderd hij ook moge zijn en hoe vaak hij zich misschien reeds de aan hem besteede zorgen onwaardig moge hebben getoond.
De portier geleidt hem naar het kantoortje van den kapitein, die met het beheer der Toevlucht is belast. In dit eenvoudig gemeubileerde kantoortje trekt allereerst de aandacht de groote loketkast, tegen één der wanden geplaatst, waarin de dossiers berusten van alle verpleegden.
Elke verpleegde heeft zijn eigen dossier, hetwelk zijn korte levensgeschiedenis bevat.
Zoodra iemand zich voor opname aanmeldt, wordt dus aan de hand der bestaande dossiers nagegaan, of de man reeds vroeger in de "Toevlucht" verpleegd is geweest. Zoo ja, dan wordt zijn terugkeer binnen de muren van Elim in zijn acten bijgeschreven ; zoo neen, dan wordt er een nieuw dossier voor hem aangelegd.
Van dit tijdstip af is de maatschappelijk-uitgeworpene als huisgenoot in de Toevlucht opgenomen, waar hij gratis voedsel, ligging en bewassching verkrijgt, alsmede nog een kleine wekelijksche toelage, welke aanvankelijk 75 cents bedraagt, doch later geleidelijk kan opklimmen tot circa twee gulden.
In ruil voor die verzorging, welke hem ten deel valt, moet de verpleegde werk verrichten bij de inzameling of de sorteering van oud papier, het maken en rondbrengen van bosjes hout, het repareren van meubelen en smeedwerk, enz. enz., welke werkzaamheden tevens dienen om hem voor te bereiden tot een terugkeer in het maatschappelijk leven en hem in staat te stellen, later op fatsoenlijke wijze zijn brood te verdienen.
Voor de huisvesting en tewerkstelling der verpleegden beschikt het Leger des Heils o.a. over een timmermans-, meubelmakers- en schilderswerkplaats, een smederij, enz.
Daar wordt allerlei werk verricht ten dienste van de verschillende gebouwen, welke het Leger des Heils hier te stede bezit.en bovendien worden er tal van voorwerpen gerepareerd, welke het Leger als "ouden rommel" ten geschenke ontvangt, zooals kachels, meubelen, ledikanten, enz. enz., welke daarna in herstelden toestand ten bate der instelling aan particulieren worden verkocht.
Voor de verpleegden geldt de navolgende dagindeeling:
Voor de eerste vijf dagen : opstaan half 7, ontbijt 7 uur, aanvang arbeid om half 8, koffiedrinken 10 uur, middageten 12 uur tot half 1, thee-drinken 3 uur, einde arbeid om 6 uur; des Zaterdags werkt men tot 1 uur des namiddags.
Na 6 uur is de verpleegde geheel vrij en mag hij den avond ook buitenshuis, doorbrengen op de wijze, welke hij verkiest.
Voor hen, die ook in de avonduren binnen de veilige muren wenschen te blijven, is een ruime conversatiezaal beschikbaar, alsmede een kleine zaal, waarin o.a. een tweetal schrijftafels staan, ten dienste van hen, die in rustige afzondering iets willen lezen of schrijven.
In de conversatiezaal wordt ook iederen Zondagochtend om 8 uur een godsdienstige bijeenkomst gehouden, waaraan a!le verpleegden verplicht zijn, deel te nemen. Voorts zijn er godsdienst-oefeningen des Zondagsavonds om 6 uur en des Donderdags-avonds om 7 uur, waarvan de bijwoning geheel vrijwillig is.
De slaapzalen, waar de verpleegden den nacht doorbrengen, munten uit door frischheid en zindelijkheid. Met water en zeep wordt in de Toevlucht niet zuinig omgegaan en een groot gedeelte van den dag staat dan ook in het teeken van het reinigingswerk.
Zoo zijn b.v. twee der verpleegden den geheelen dag bezig met het wasschen van het lijfgoed hunner collega's.
Ongemerkt had ik gelegenheid, een dezer mannen hij het verrichten van. die werkzaamheid te bespieden en 't was werkelijk een lust om te zien, met hoeveel huisvrouwelijke liefde deze "Jan de Wasscher" het lijnengoed plonsde in het heerlijk-schuimende zeepsop en met hoeveel zorgvuldigheid hij ieder stuk nog eens kritisch beschouwde, wanneer het den reinigenden invloed van borstel en zeep had ondergaan!
In elke slaapzaal bevindt zich voorts een met draadvlechtwerk afgeschoten hoekje, waarin een employé van het Leger den nacht doorbrengt, opdat er ook des avonds en des nachts tegen het ontstaan van wanordelijkheden kan worden gewaakt, 't Is daartoe echter niet noodig, dat de employé zich den geheelen nacht den slaap onthoudt! Integendeel : hij begeeft zich op den gewonen tijd ter ruste in het ledikant, hetwelk in het afgeschoten gedeelte voor hem is nedergezet. Zijn slapende tegenwoordigheid alléén, is meestal reeds voldoende, om het ontstaan van wanordelijkheden te voorkomen !
Er heerscht n.l. in de Toevlucht een uitstekende discipline, waarbij 't echter opvalt, dat een bits woord zoo goed als nimmer wordt gebruikt.
Vriendelijk is de omgangstoon van de officieren tegenover de verpleegden, zonder dat die vriendelijkheid echter ooit in weekheid en slapte ontaardt.
Behalve slaapzaal, conversatiezaal en eetzaal vinden de verpleegden nog tot hun beschikking een kleedkamer, waar voor elk der mannen een afzonderlijk kastje bestemd is tot het opbergen van kleeding en andere eigendommen. In die kleedkamer bevinden zich ook de waschbakken, waar de ochtendreiniging van gelaat en handen wordt verricht.
Een belangrijk onderdeel van de Toevlucht vormt verder de keuken, waar de spijzen voor de verpleegden en - op een afzonderlijk fornuis - ook voor de hotelgasten worden gereed gemaakt. Er is n.l. aan "Elim" ook een hotel verbonden, in een 1e klasse- en een 2e klasse-afdeeling verdeeld, waar tegen matige betaling pension wordt geboden aan reizigers, zeelieden, en alle andere gasten, die prijs stellen op een billijk en zindelijk Logies.
Natuurlijk is dit hotel, ook wat den ingang betreft, geheel afgescheiden van de Toevlucht.
De restauratie-zalen 1e en 2de klasse, waarvan een druk gebruik wordt gemaakt, zien er gezellig vriendelijk en goed onderhouden uit, terwijl de spijzen, die er verstrekt worden, uitstekend zijn klaargemaakt.
En ook de slaapkamertjes. waar de hotelgasten den nacht doorbrengen (reeds vanaf f 0.80 per nacht zijn kamertjes beschikbaar), beantwoorden aan even hooge eischen van frischheid en zindelijkheid.
't Spreekt echter vanzelf, dat bij een rondgang door de gebouwen van ,,Elim" de aandacht van den bezoeker nog méér wordt getrokken tot de Toevlucht, dan tot het hotelbedrijf, hoe uitstekend dit laatste ook moge functioneeren.
De Toevlucht immers vertegenwoordigt een stuk maatschappelijk werk van het allerhoogste belang, omdat daar tal van mannen, die door hun omgeving reeds volkomen als menschelijke wrakken werden beschouwd, dank zij de goede zorgen van het Leger des Heils weder tot nuttige leden der maatschappij werden herboren.
Ontelbaar is het aantal hunner, die in den loop der laatste kwarteeuw, na een langer of korter verblijf in de "Toevlucht," opnieuw als flinke werklieden hun plaats in de maatschappij konden innemen. Vele verpleegden ook zijn in het Leger des Heils gebleven, waar zij aanstelling verkregen als vaste employé's.
Natuurlijk staan weder daartegenover verschillende gevallen, waarin alle goedbedoelde pogingen en alle zorgen, aan de verpleegden tijdens hun verblijf in de Toevlucht besteed, niet hebben kunnen verhelpen, dat een gedeelte hunner na vertrek uit de instelling weder in de oude fouten terugviel. Meermalen komt 't ook voor, dat een ontslagen verpleegde met tusschenpoozen van kortere of langere tijdsrulmten telkens weder totaal gedemoraliseerd in de Toevlucht terugkeert. In zulke gevallen wanhoopt het Leger des Heils niet, doch wordt zoo eenigszins opnieuw met frisschen moed getracht, den ongelukkige in het rechte spoor te brengen !
Zoo vertegenwoordigt "Elim" een belangrijk onderdeel van het maatschappelijk werk van het Leger des Heils hier ter stede.
Ook voegen we nog deze foto toe die we toegestuurd kregen:
Tehuis voor mannen
Korte Wagenstraat 14 - 16
Een van de gebouwen van de Vereeniging voor Stadsevangelisatie Jeruel. Ruim 100 bedden, kosten per nacht maximaal 30 cent, eventueel werd ook een maaltijd verstrekt. Aangezien dit gebouw was gevestigd in de Polder, werd er natuurlijk voor gewaakt dat er geen bepaald type dames binnenkwamen.
-
Koos Speenhoff, altijd tuk op een actueel gebeuren, liet in een brief van eene slechte meid een waarschuwing uitgaan aan iemand, die waarschijnlijk een varensgezel was, en dichtte daarin onder meer :
-
Zeg Rooje wat zal jij verschrikken
Als jij is thuis gevaren ben.
Dan zal je zien en ondervinden
Dat jij de Polder niet meer ken.
De heele keet wordt afgebroken,
De heeren krijgen nou d'r zin.
De meides motten uit d'r zaakies,
De burgemeester trekt er in.
Ze gaan de Zandstraat netjes maken
't Wordt 'n kermenadebuurt.
De huissies en de stille knippies
Die zijn al an de Raad verhuurd.
Bij Nielsen ken je nie meer dansen,
Bij Charleij zijn geen meissies meer.
En Moeke Bet draagt al 'n hoedje
Die wordt nu zuster in den Heer.
Op zoek naar Jeruel, kwam ik op uw imposante site terecht.Mijn complimenten.
Ik ben JFW Schell, en 75 jaar. en een (oud) Rotterdammer.
Mijn grootvader ( de vader van mijn vader) heette evenals ik JFW Schell. (roepnaam Frits)
Ik heb wel een foto van de goede man, maar ik weet niet zo gek veel van hem.
Het volgende is mij bekend ;
Mijn Grootvader was van beroep marktkoopman , goudsesingel .
Ik denk, dat hij daarmede is opgehouden toen hij werd gebombardeerd in 1940.
Volgens zeggen . was hij voorganger in een gemeente Jeruel, deze naam heb ik vaak horen noemen .
Dit klopt wel, want mijn grootvader was een zeer religieus man, bijbellezen en psalmenzingen hield tot op late leeftijd bij.
Eveneens moet in deze gemeente Jeruel een br. van Til doende zijn geweest.
Uit Uw site maak ik op, dat een kerk gevestigd moet zijn geweest in de Jan van Loonslaan.
Mijn vraag is. waar kan ik wat te weten komen over deze Chr. gemeente Jeruel ?
Ik ga Uw site nog verder bestuderen, ik vond reeds interessante foto's van de Schie etc.
Ikzelf heb vroeger in het oude noorden gewoond en later in de Bergpolder.
Ik moet U eerlijk zeggen dat het een vreemde sensatie geeft als je je in het (vage) verleden begeeft.
Wellicht kan iemand mij verder helpen?
Frits Schell
Op zoek naar nog meer verhalen uit het weekblad Groot-Rotterdam ? Klik dan maar vlug HIER
