Op de hoek van de Grindweg en de Argonautenweg wordt hard gewerkt. In 2007 zal de nieuwbouw opgeleverd worden die bestaat uit een zeer grote supermarkt, een aantal kleinere winkelpanden en een torentje met zo’n 50 woningen. Het wooncomplex is getooid met de naam Bergsteijn en dat is niet voor niks. Op de hoek van het terrein het verst op de Grindweg vanaf de kruising stond tot voor kort Huize Bergsteijn. De bekende kunstenaar Marius Richters woonde er ook in de jaren ’20.
Tekening: Panorama van Rotterdam, april 1940, penseeltekening in sepia, 48,5 x 159 cm
Bergsteijn is een voor de Grindweg kenmerkend gebouw uit eind 19de eeuw. Bij de sloop redde een van de actieve leden van de Vereniging Stedenbouwkundig Wijkbehoud een oude bloedput die ooit in gebruik is geweest om het bloed op te vangen bij de slacht. In dezelfde stijl zal er een woning teruggebouwd worden met een aantal gezichtsbepalende elementen die weer teruggebouwd worden. Historisch verantwoorde nep, zullen we maar zeggen.
Wat veel minder mensen meer weten dat ongeveer op de plaats van het plantsoentje aan de huidige Argonautenweg tot de jaren dertig ook een min of meer vergelijkbaar woonhuis stond, namelijk Huis ter Berg. Huis ter Berg gelegen aan de Dorpsstraat 103, was het woonhuis van de familie Roozenbeek. Achter het huis lag een behoorlijk grote plantenkwekerij met een vijftal flinke kassen, een veld voor de kweek van chrysanten, dahlia’s en dergelijke en een aardbeienveld. Het terrein liep door tot ergens bij het Zwarte Plasje, misschien wel zo’n 75 meter breed 150 meter diep. Ook hield men er varkens, kippen, konijnen, een paard en een geit. Nu nauwelijks meer voor te stellen, maar de polder De 110 Morgen was nog volledig boerenland, de wijk inclusief de Argonautenweg werd pas in 1955 gebouwd. De bebouwing aan de Streksingel en de Olympusflat was er nog niet, de vaart langs de Grindweg liep nog gewoon door via wat nu de Streksingel heet, ook grote delen van het Molenlaankwartier bestonden nog uit weiland, en Hillegersberg-Zuid, beter bekend als het Kleiwegkwartier, was nog volop in aan bouw. De duiker die nu de Streksingel en de vaart met elkaar verbinden was er nog niet maar in plaats daarvan was er een brug. Na de brug was er links een klein bruggetje over de vaart dat leidde naar het terrein van de familie Roozenbeek. De paardentram reed ook nog over het bruggetje. Aan het eind van de Dorpsstraat (Hillegersberg was nog zelfstandig, dus de aanduiding Bergse was er nog niet) hield duidelijk de stedelijke bebouwing op, je ging het platteland op.
Links van Huis ter Berg stond het timmermansbedrijf van Noorlander. Rechts stond een wit huisje van ‘vrouw’ Werkhoven en verderop nog een aantal andere huisjes en boerderijen. Ook op de hoek van de Streksingel, waar nu Gall_Gall en de kantine van AH is te vinden stond nog een boerderij, namelijk van Dijkshoorn. En daarnaast stond tot de brand in 1934 de herberg Het Wapen van Holland, oorspronkelijk bekend als de Theeschenkerij van G.A.Freericks.
Citaat uit dit verhaal:
En dus ging Aad eens op onderzoek uit en tot Aad's verbazing, die meneer Freericks begon gewoon ooit een eigen tramlijn...lees maar eens mee :
Hillegersberg en wel in het bijzonder het restaurant annex speeltuin van Freericks, was reeds lang voor de eeuwwisseling een grote trekpleister voor de bevolking van Rotterdam
Men maakte er graag dagtochtjes naar toe, en exploitant Freericks stimuleerde deze behoefte gaarne door middel van advertenties, daarbij wijzend op zijn eigen omnibus-dienst. Zo lezen we reeds in juli 1879 in een advertentie dat men er vier keer per dag heen kan en op de zomeravonden is er nog een rit extra.
In latere jaren adverteert hij ook op de omnibussen van de ROM, zoals de bovenstaande foto toont. Je moet wel goed Frans kennen, want het reisdoel heet onveranderlijk
Willem en Dientje Roozenbeek waren er komen wonen nadat ze hun kwekerij aan de Achterweg in Crooswijk verlaten hadden (vanwege de woningbouw aldaar, nu al weer rijp voor de sloop). Willem (1861—1931) kweekte er allerlei soorten potplanten die hij in een winkel verkocht maar ook leverde aan particuliere tuinen. Hij had een behoorlijke faam opgebouwd, in de wijde omgeving onderhield hij tuinen van de vele gefortuneerde bewoners van Hillegersberg. In 1928 kon hij zich al een telefoon permitteren, met nummer 42798.
Dientje (1861-1947), die van een boerderij kwam zorgde voor de dieren. Ze hadden naast drie zeer jong gestorven kinderen nog vijf kinderen: Herman, Dina, Arnoldus, Jan en Toon. Alle kinderen werkten natuurlijk geregeld mee in het bedrijf. Herman werkte en woonde later in Eudokia aan de Bergweg in Rotterdam en bracht het keukenafval mee als voer voor de varkens. De andere zoons hadden ook allemaal groene vingers. Arnoldus begon in 1919 voor zich zelf als hovenier en kweker aan de Bergse Linker Rottekade 12. Ook hij had een behoorlijke reputatie (Roozenbeek-spullen zijn geen prullen!), hij verrichtte bijvoorbeeld al het grondwerk en leverde de beplanting voor het befaamde Rosarium van het Plaswijckpark. Uit protest omdat de prestigieuze opdracht hem nauwelijks wat opleverde bleef zijn vrouw bij de feestelijke opening trouwens weg.
Het huis was gebouwd op molenwieken en dat bleek bij het steeds zwaarder en intensiever wordende verkeer niet echt stevig te zijn. Het huis begon steeds meer bouwkundige gebreken te vertonen. Dit leidde ertoe dat het terrein inclusief het huis gedeeltelijk aan de gemeente werd verkocht en van de opbrengst liet men in 1938 op een hoekje van het terrein een aantal woningen inclusief een café bouwen en dat gebouw staat er nog steeds. Het had nog heel wat voeten in de aarde, over de verkoop en het aanzien van de nieuwbouw is een uitvoerige correspondentie gevoerd die nog in het gemeentearchief (van Rotterdam) is terug te vinden. Het café was van A. van Eijk; wel een beetje merkwaardig in die tijd dat een gereformeerde familie een café liet bouwen. Maar feitelijk was het economische noodzaak. In de (crisis)jaren dertig was het buitengewoon lastig om woningen te verhuren, er was een enorme leegstand. Ook in bijvoorbeeld de Kerstant van de Bergelaan stonden zeker tien woningen leeg. Dus een café waarvan de afnemer al bekend stond was een veilige investering. Pas na het bombardement was de leegstand voorbij. Dientje, en haar dochter en haar zoon Jan met echtgenoot Mijna gingen er allemaal zelf in wonen, en op een gegeven moment kwamen ook Herman en zijn vrouw Alie bij. Op de plaats waar nu het plantsoentje en wat parkeerplaatsen zijn gesitueerd werd in 1938 na de sloop van Huis ter Berg een kiosk/winkel gebouwd die door de broers Toon en Jan werd gerund, ondersteund door Jans vrouw Mijna. Ze verhuurden ook grote potplanten als palmen en laurieren ter aankleding van feesten en partijen in bijvoorbeeld Lommerrijk. Tot 1972 heeft deze kiosk er gestaan.
In de familie Roozenbeek leeft ook nog het verhaal van de tragische dood van leraar Streef in 1936. Hij was leraar van de Nassauschool aan de Anthonie Duyklaan in het Kleiwegkwartier. Hij overleed als gevolg van de ziekte van Weil, waarvan de ziekteverwekkende bacterien onder andere verspreid werden door ratten. De leraar had de besmetting opgelopen bij het zwemmen in het Zwarte Plasje, dat toen nog grotendeels omgeven was door boerenland met onder andere de varkens van de familie. Onderzoek wees later echter uit dat de oorzaak daar niet in gelegen was, maar verschillende familieleden liepen wel met schuldgevoelens rond. Wel heeft men om het Zwarte Plasje toen een scherm geplaatst om de ratten tegen te houden. Op meerdere plekken rondom Rotterdam heerste op dat moment de ziekte van Weill, toen en zelfs nu een levensbedreigende ziekte.
Anton Stapelkamp is voorzitter van de Stichting Rotterdam in vele Dorpen en deelraadslid voor het CDA Hillegersberg-Schiebroek .
Ongetwijfeld zijn er nog heel wat mensen in leven die uit eigen ervaring meer weten te vertellen over het oude Hillegersberg.
Anton Stapelkamp hoort graag die verhalen via
