Een e-mail sturen naar Aad? Zijn e-mail adres is aad@engelfriet.net
(klik op deze tekst om een voorgeadresseerde mail te openen)
Terug naar  het Engelfrieten overzicht

Naar beneden 

Na ruzie met de buurman werd de Passage van Rotterdam elektrisch verlicht ?

Eerst de opening in Oktober 1879, met gasverlichting, erna de ruzie in Maart 1884 over den Elektriek

Ik geloof hier een weerklank te doen horen van de openbare mening, wanneer ik verklaar, dat de eerste wandeling door de Passage een ware verrassing moet geboden hebben aan de duizenden Rotterdammers, die zich haastten om van de nieuwe weg gebruik te maken. Zij moesten erkennen, dat een smaakvol architect ook hun stad eens verrijkt had met een welgeslaagd werk in waarlijk grootsteedse trant.

passagesteendruk

Een talentvol tekenaar heeft de Passage hier afgebeeld. Hij deed gewis daardoor meer om de lezers van "Eigen Haard" het uiterlijk en innerlijk van het gebouw voor ogen te stellen, dan de breedvoerigste schets met woorden zou vermogen. wat echter zijn stift niet zichtbaar maken kan, worde hier in een kort bestek beschreven.

De Passage heeft een lengte van 100 meter. Over die afstand is zij verdeeld in drie afdelingen, de voorste en achterste ieder zes, de middelste acht meter breed, zodat het geheel, van de Korte Hoogstraat of van de Vest gezien, het voorkomen heeft van een overdekte, langwerpig ovale straat, met een fontein in het midden - welke laatste evenwel, naar de aard van de overige fonteinen te Rotterdam, in de haar bijzonder aangewezen taak, het springen, op onverantwoordelijke manier nalatig blijft.

In of aan deze overdekte straat liggen een dertigtal winkels met daartoe behorende woningen, ruim zestig woningen op bovenverdiepingen, afzonderlijk te verhuren, een hotel met twee grote zalen en tachtig logeerkamers en voorts, vooral niet te vergeten, twee koffiehuizen, een groot en een klein.

Tussen haakjes zij opgemerkt dat de koffiehuizen tegenwoordig te Rotterdam een echt darwiniaanse strijd om het bestaan voeren. Twaalf of vijftien jaren geleden, waren die inrichtingen in deze stad zo schaars, dat de vreemdeling een gids nodig had om er een te vinden. Thans staren zij hem in elke straat bij groepen in het gezicht.

Dit alles is boven de grond. Onder de grond, in het sousterrain, treft men alweer een grote koffiehuiszaal, een daaraan grenzende grottuin, keuken en bergplaatsen aan, terwijl de overblijvende ruimte, door kleine winkels omgeven, een zaal vormt van 1800 m2, welke voor tentoonstellingen, marktplaats enz. kan dienen.

In de Passage zelf staat op het ogenblik weinig of niets meer leeg. 't Is één winkel, wat men ziet. En al die winkels wedijveren met elkaar in de kunst van smaakvol etaleren. Geen voorwerp haast, dat de mens tot zijn gerief of opsmuk begeren kan, of hij vindt het hier te kust en te keur achter de blinkende spiegelruiten te pronk.
Kleren en toiletartikelen, hoeden en schoenen, wandelstokken en parapluien, strikjes en flikskes, kinderspeelgoed en kinderlekkers, galanterieën en rookbenodigdheden — hier zou men kunnen zingen als van de winkel van Sinkel: „hier is van alles, van alles te koop! "

Is dit alles nu al heel aardig overdag - men moet het toch eigenlijk des avonds zien. Dan krijgt het iets betoverends, althans voor de liefhebbers van veel licht, volop kleuren en rusteloos gejoel van mensen. Elke van de duizend gasvlammen weerkaatst zich duizendwerf. De bonte tinten in de winkelramen worden bij dit geflonker eerst recht warm en levendig .. .

En toen kwam de Elektriek.............. :

kleurpassage

Op 11 December was het mijn knecht, belast met de avondsluiting, onmogelijk de poort van mijn erf te sluiten, doordien de grond opgebroken en eenige mannen bezig waren met pijpen in den opgebroken grond te leggen. Mij hiervan overtuigende en bij de werkers informeerende wat zij daar verrichtten hoorde ik dat het was de leiding voor de electrische verlichting voor het Zuid Hollandsen Koffiehuis. Ik waarschuwde hen, niet verder te werken, en eerst een der directeuren der E.M. bij mij te zenden

Hierop verscheen den heer Graue, die terstond zijn leedwezen betuigde, misleid te zijn en mij beloofde niet verder te zullen werken voor en aleer aan mijn eisch was voldaan, namelijk dat ik protesteerde tegen de wederrechtelijke handeling, dat ik echter, om bewijs te geven dat ik den vooruitgang niet wilde tegen werken verlof gaf om tot aan de poort van het Zuid Hollandsen Koffiehuis, de electrische geleiding te leggen, doch van de eigenaars een bewijs verlangde, dat ik tot wederopzeggens toe verlof gaf om de electrische geleiding in mijn grond te doen blijven

Den volgenden dag verschenen hierop de hh Kanters, Graue en een Engelschen ingenieur, die bij monde van den heer Kanters mij verklaarden, mij zoodanig bewijs wel ter hand te willen stellen, doch dat het dan ook voor de Passage Maatschappij moest dienen.

Hiertoe was ik na den reeds ondervonden overmoed en het tamelijk ingepaste gedrag van genoemde heeren niet genegen, en ik verbood hun in elk geval verder te gaan. Te laat bemerkte ik echter eene listige handelwijze zoowel van de Electrische Maatschappij als van het Passage bestuur, toen des avonds het electrische licht in de Passage brandde en het bleek dat men des nachts, niettegenstaande mijn verbod, met geweld en inbraak door mijn eigendom gegraven had

Hierop heb ik de Maatschappij gesommeerd

Hiervoor heeft men ruim twee maanden tijd gehad daaraan te voldoen.

Wat gebeurt nu echter? Bij eene reparatie aan de riolen van mijn gebouw en pakhuizen stuit het werkvolk op een ijzeren pijp. Niets van pijpen wetende aangezien noch gas- of waterleiding op deze plaats door mijn erf kon loopen, werd de pijp weggebroken en bleek zij van de electrische geleiding te zijn.

Hierop verscheen de heer v Wijk, die mij met hooge woorden dacht bang te maken en aan zijn volk gelastte de leiding te herstellen. Ik was echter niet genegen mij langer op zoo eene Grobiaansche wijze te laten behandelen, en verdedigde mijn erf.
De heer v Wijk was evenwel niet van plan mijn recht te eerbiedigen, en zeide met kracht en geweld te zullen te werk gaan: Zoo gij 10 man stelt stel ik er 40
Waarlijk een aardig begrip van eigendomsrecht, iemand door en met behulp van gehuurde vuisten in zijn eigendom te verdrijven, en dit in Nederland.

Gelukkig kwam de politie opdagen, en ik heb mij laten overreden tot kalmte, de gevolgen waren anders niet te overzien geweest. Op last van de politie moest ik toelaten dat het volk onder commando van genoemden heer v Wijk de leiding herstelde. Hoe de politie daartoe kwam weet ik nog niet, en velen met mij ook niet doch ik berustte. Nu werd er wapenstilstand bevolen en de Commissaris verlangde, zoowel van den heer v Wijk als van mij, dat wij onze bewijzen van eigendom bij ZEd zouden vertoonen.
Dit was voor mij niet moeielijk. wel voor den heer v Wijk, die dan ook, na dagen lang daartoe aangezocht te zijn in gebreke bleef.

Eenige dagen daarna ontving ik van mr Havelaar een verzoek, mij te zijnent te vervoegen, en bood Z Ed namens de Passage-Maatschappij mij eene som van f. 150 huur per jaar aan, zoo de leiding mocht blijven liggen.

Dit was na al het gebeurde te veel voor mij, het was mij niet om geld, maar om recht te doen, en om te bewijzen dat ik geen geld verlangde, maar recht, stelde ik een eisch, dien ik van te voren wist dat door de Passage Maatschappij niet kon worden aangenomen ook al denkt men met geld het recht van een ander te kunnen verkrachten.

Dat mijn eisch het gewenschte gevolg had hiervan kreeg ik na eenige dagen de overtuiging daar de heer mr Havelaar mij berichtte, dat de Passage-maatschappij niet in mijn voorstel kon treden, en de leiding uit mijn grond zoude worden weggenomen.

Hierop eenige dagen wachtende, heb ik Dinsdag 4 Maart jl de Passage maatschappij gesommeerd de leiding weg te breken waaraan door haar is gevolg gegeven.

En nu vraag ik hoe heeft men den moed om, na zooveel misplaatsten overmoed schending van andermans erf door inbraak en na het dreigen met geweld en na zedelijk gedwongen te zijn dat erf te moeten eerbiedigen, dan nog te spreken van naijver en kwaadwilligheid?

Waarlijk, ieder weldenkend burger zal dit ten hoogste afkeuren, en mij, die niets anders beoogde dan mijn recht te handhaven, gelijk geven.

Hoe gaarne ook den vooruitgang de hand reikende zal ik echter voortgaan mijn eigendom te verdedigen tegen geweld en inbraak.

UEd hartelijk dank zeggende voor de verleende plaatsruimte, heb ik de eer te zijn

UEd. dw. dienaar

T.A. Munnig Schmidt
firma Schmidt Boneski
Rotterdam


Nou voegt Aad er nog dit aan toe, een advertentie uit 1883, dezelfde tijd dus.........., heeft het een iets met het andere te maken ???

schmidtboneskiadver

ook namens de firma Schmidt Boneski

Tot slot nog een mooie foto dan maar van de Passage :

passagepaard

Op onze site hebben we nog een verhaal over de Passage, met nog meer prenten :
link






Op zoek naar nog meer verhalen uit de Pers anno 1860 - 1940 ? Klik dan maar vlug HIER





Familiewapenklein
wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....


Terug naar de top





Last update :

11 Maart 2003