3 november 1902
Een brand, zo geweldig als sinds mensenheugenis in Rotterdam niet gewoed heeft, brak vanavond op Feijenoord uit. Het was ruim kwart over acht, dat men vanuit de Oeverstraat ongeveer in het midden der straat rook zag komen uit een paar raampjes op de eerste verdieping waar een zolder is waarop zaagsel geborgen wordt en waarnaast zich een hooizolder bevindt.Deze zolder is ongeveer in het centrum gelegen van dat grote gebouwmaan de firma W. van der Lugt en Zoon toebehorend, hetwelk bijna uitsluitend dient tot berging van duigen, hoepels en vaten, meest nieuw werk.
In ditzelfde reusachtige pand hetwelk vijf verdiepingen hoog is en dat begrensd wordt door Prins Hendrikkade, Oeverstraat, Sleephellingstraat en Burgemeester Hoffmanstraat bevinden zich ook de kantoren der firma en de woningen van de bazen. Die woningen en kantoren zijn aan de zijde der Prins Hendrikkade gelegen.
Kwartier voor negenen had het vuur zich dermate uitgebreid dat reeds hier en daar de vlammen uitsloegen. En steeds breidde zich van dat ogenblik de brand uit.
Ontzettend was weldra zijn aanblik, groots en overweldigend het geheel.
Gans het Noordereiland scheen weldra een vuurpoel door de weerschijn van die kolossale vlammen.
Duizenden en duizenden liepen overal tesamen. In de Boompjes, op de Willemsbrug, langs de Wilhelmina- en Stieltjeskade zag het zwart van toeschouwers, opgeacht degenen die zich aan boord van stoombootjes ingescheept hadden en daarmee vanuit de Koningshaven het schrikkelijk schouwspel genoten.
De brandweer, hoewel alle krachten inspannende, stond machteloos tegenover dit vuurgeweld.
De hoofdman, de heer A. E. P. M. Driebeek, het eerste ter plaatse en alras door alle collega s bijgestaan, deed alle spuiten in werking stellen, die maar verschenen en steeds werden er nog meer gerequireerd. Te tien ure stonden er zeven stoomspuiten met tal van stralen en achttien handbrand-spuiten te werken en toch moest de brandweer alsmaar retireren en het ene stuk na het andere aan het vernielende element prijsgeven.
Vijf verdiepingen hoog sloegen de vlammen aan alle zijden uit. De spuiten, die tegen half elf werkten waren 18 handbrandspuiten, benevens de stoomspuiten Linker Maasoever, Oostelijk en Westelijk Stoomgemaal, de stoombootjes van de Havendienst, Havendienst I en II, Dokwerken, Gemeentewerken en Maashaven.
En nog steeds breidde het vuur zich uit.
Reeds was ook de Stoomkuiperij en Kistenmakerij, een afzonderlijk geheel aan dezelfde firma toebehorend en door de Oeverstraat van het eerste grote gebouw gescheiden, in brand geraakt. Inmiddels waren de bazen, de portier Kabel, die niet verzekerd is doch wiens inboedel geheel uit zijn huis gehaald kon worden, en de machinist gevlucht.
Nu brak een paniek uit onder de bewoners der Sleephellingstraat. Zo groot was de hitte dat alle bewoners hun huizen moesten verlaten en onmiddellijk tal van handbrandspuiten in werking werden gesteld om deze uitwendig nat te houden. Met massa's sloeg toen de waterdamp eraf. Maar altijd door maakte het vuur vorderingen. Het blussingswerk was nu van de zijde der brandweer nihil, nathouden van omliggende terreinen en gebouwen was hoofdzaak. Kanongebulder gelijk begon nu het instorten van stukken muur en zolderingen. Dreunend vielen grote brokstukken op de straten.
Half twaalf staat alles wat de firma W. van der Lugt en Zoon behoort, de opslagplaats van ledige vaten uitgezonderd, in lichter laaie. Een oppervlakte, naar schatting aan de Prins Hendrikkade lang 120 meters bij een diepte van 90 meter, is één vuurpoel.
Een hitte die een ieder doet wijken, die brandweermannen voor het behoud van hun blussingsmateriaal doet vrezen en steeds doet terugtrekken.
Nu brandt alles wat is begrensd door Prins Hendrikkade WZ, Sleephellingstraat, Burgemeester Hoffmanstraat en Thorbeckestraat. De gloeiende hitte doet de mensen met zakdoeken voor het gelaat en over het hoofd lopen. Het is bijna niet meer uit te houden. Het donderend gerommel van invallende gevels is nu niet meer van de lucht. Reeds is de gehele Burgemeester Hoffmanstraat door de brandweer ontruimd.
Toch dreigt daar nog ernstiger gevaar, want in die straat staat tegenover de brandende gebouwen beginnende van de Sleephellingstraat af, de machine-smederij van de firma H. T. Landman en Zoon en daarnaast de grote fabriek van de firma William Laming en Sons.
Nathouden van deze gebouwen had de Brandweer zich reeds enige tijd tot taak gesteld, maar eindelijk, tegen het middernachtelijk uur moest zij ook hier werken en wel met spoed want van de Stoomkuiperij en Kistenmakerij van de firma Van der Lugt en Zoon sloegen de vlammen de Burg. Hoffmanstraat in, stukken vlammend hout hoog opvoerend in de door een vonkenregen bezwangerde lucht.
Opeens weerklinkt nu het geroep "De fabriek van Laming staat in brand! ". En zo bleek het te zijn.
Boven de houten kaasbergplaatsen vatte het gebouw - ook enorm in omtrek -, het eerst vuur. Hierop is nog de hulp van de handbrand-spuiten 43 en 44 te Charlois ingeroepen.
Op hetzelfde ogenblik ontstond ook gevaar voor de opslagplaats van oude vaten van de firma Van der Lugt en Zoon. Enige duizenden tonnen liggen hier opgestapeld op het terrein, dat begrensd wordt tussen de Prins Hendrikkade, Thorbecke en Laurierstraat en Burgemeester Hoffmansplein.
Ontzaglijk is de schade en nog is het einde van de brand -het is inmiddels 12.30 uur geworden - niet te overzien. Het is één uur na middernacht. Witgloeiend staan de brokken van de totaal uitbrandende gebouwen van de firma W. van der Lugt. Nog is de hitte zo geducht dat het tot op 100 meter haast niet uit te houden is.
Bij de firma William Laming & Sons staat de vetafdeling in volle vlam. Toch bestaat er hoop dat de brandweer hier het vuur in zijn voortgang zal stuiten. De ruime zolders, waar ontelbare kazen op de planken opgestapeld zijn, blijken grotendeels behouden.
Intussen is de brand ten dele reeds tot in de Laurierstraat teruggetrokken. Het enige, wat de firma Van der Lugt nog rest - het uitgestrekte terrein waar open en bloot duizenden ledige vaten liggen, is door de Brandweer van alle zijden omringd en met tal van stralen wordt op deze vaten, die overal roken, water gegeven.
Een paar deuren, tot dit terrein toegang gevende, branden.
De mensen die in de Laurierstraat wonen - aan één zijde is deze straat bebouwd - zijn na middernacht de woningen ontvlucht. De muren worden heet en thans is de brandweer onverminderd bezig om die nat te houden. Meer en meer vullen zich de straten met brokstukken van muren, die nog af en toe met groot geplof neerstorten. Te half twee werken er behalve de gemelde stoomspuiten nog 32 handbrandspuiten.
De gehele gemeente is nu zo goed als van alle brandblus-middelen ontbloot.
Van Ben Haan ontvingen we nog de volgende historische foto's van de grote brand bij de firma Van der Lugt, met grote dank natuurlijk:
Als je met je muis op een foto gaat staan, volgt vanzelf een omschrijving, maar meestal staat het er ook bij.
Het verhaal over de grote brand bij Van Reeuwijk, vind je HIER
Op zoek naar nog meer verhalen uit de Pers anno 1860 - 1940 ? Klik dan maar vlug HIER
