Een Onderduiker vertelt verder
We vierden in Dinxperlo de bevrijding en ik weet nog, dat de tranen me over het gezicht liepen bij het zingen van het Wilhelmus. Toen kwam het wachten.
Jo vertelt dan dat hij op bezoek was aan de Heelweg, bij de weduwe Ten Kamp, een vrouw, die in de dagen dat hij en zijn medegevangenen nog in het Lager vertoefden, hen naar vermogen had geholpen. Al was het alleen al met sokken stoppen.
Toen klonk er opeens een ontzettende ontploffing dicht bij het huis van Ten Kamp. Ik ging er snel op af en vond daar drie mannen, gruwelijk gewond. Eén van hen, een neef van Tante Anna, de weduwe Ten Kamp, was dood. Zijn hele gezicht was kapot geslagen. Ik wist er geen raad mee met het weinige materiaal dat ik bij me had. Ik hield een passerende Engelse vrachtauto aan en vroeg ze de twee andere, ik meen dat één van hen Rexwinkel heette, naar een hospitaal te brengen. Dit deden ze, maat later vernam ik niets meer van ze. De mannen waren bezig geweest langs de Heelweg de elektriciteitsleidingen te herstellen en werden zo het slachtoffer van achtergebleven munitie. Daar zijn in die dagen ook veel kinderen het slachtoffer van geworden.
Na een oproep om naar de Warmenhorst te komen werd ik daar ingeschreven als inwoner van Gendringen en ik kreeg ook distributiepapieren. Het wachten op de bevrijding van Holland, de berichten over de ellende daar, maakten het verblijf, waar ik het overigens bijzonder naar mijn zin had, toch wel heel moeilijk. En zo besloot ik toch te proberen naar huis te komen. Ik kreeg via de burgemeester een papier waarin stond wat ik in Dinxperlo had gedaan en dat ook in Rotterdam wilde gaan doen.
Jo had nog meer formulieren en verklaringen nodig en enkele zal ik u hier laten zien.
Eerst een verklaring van de marechaussee
En er was zelfs een vergunning om bezoeken af te leggen nodig
In Doetinchem kreeg ik een lidmaatschap van het Rode Kruis, jammer, want...geen pasfoto. Maar verder dan de brug over de IJssel kwam ik deze keer niet.
Een tweede keer probeerde ik het, nu samen met de wijkzuster van Dinxperlo, zuster Cor. Zij wilde naar Amsterdam, ik naar Rotterdam. Met zwaar beladen tassen vingen we op de fiets de tocht aan. Hert was een tocht met veel hindernissen door een zwaar beschadigd land. Eerst mochten we niet verder dan Arnhem, maar na wat praten en het tonen van de papieren, kregen we toch een papiertje met stempel en de route, die we moesten nemen. Zo liepen we door een totaal verwoeste Steenstraat met huizen, waar niet veel meer dan resten over waren, een luguber gezicht. Tegen de avond bereikten we Renswoude. We konden niet verder en na vragen bij het Rode Kruis werd ons een slaapplaats toegewezen. Een lokaal met alleen matrassen. Dekens waren er niet.
Na nogal wat ongemak kwamen we in De Bilt aan. Bij een klein restaurant, ik meen Het Kalfje, stonden een aantal legerauto's. We bleken daar niet de enige te zijn, die op weg naar huis waren. Na een poosje lukte het zowel zuster Cor als mij een auto te vinden, waar we in de bak mochten meerijden. Zo namen we afscheid van elkaar, nadat we gedurende maanden nauw samengewerkt hadden om de mannen in Lager Terstegge in Süderwick te helpen met al wat in ons vermogen lag.
Zo kwam ik na meer dan 200 dagen op de laatste dag van Mei 1945 weer thuis. Terugziende en in de wetenschap, hoe zwaar vele, vele andere, het in Duitsland hebben gehad, nadat ze opgepakt waren bij de razzia's in Rotterdam en elders, van onze familie waren alle mannen, vele vrienden en ook vele collega's weggevoerd, ben ik toch dankbaar. Dankbaar voor de grote steun en de hulp, die wij in Lager Terstegge van de mensen in Dinxperlo en omgeving hebben gekregen. Dankbaar omdat ik de kans had de mannen te helpen. Dankbaar voor de wijze waarop ik op de boerderij als onderduiker ben ontvangen. Dankbaar, dat ik dit avontuur gezond en wel ben doorgekomen en het na 50 jaar nog kan vertellen.
Jo Rolandus 15-01-1994
