Auteur Aad Engelfriet, (zie onderstaande foto), ex-reisleider:
5x rondleiding over STONEHENGE complex, een STONEHENGE webinar (met heel veel inschrijvingen) en ruim 10 lezingen over STONEHENGE gegeven
STONEHENGE lezing ppt / pdf NIET BESCHIKBAAR, geen verzoeken a.u.b.
STONEHENGE
UNESCO WERELDERFGOED
Treasure of Britain
Op verzoek wordt "alles" wat verteld werd tijdens de STONEHENGE rondleidingen, webinar en lezingen in dit verhaal samengevat!
Om STONEHENGE te kunnen begrijpen zijn achtergrond verhalen nodig, maar ga er altijd vanuit dat bij STONEHENGE er altijd meer vragen en raadsels ontstaan dan antwoorden en verklaringen....
Allemaal vaak open eindjes....
De uitnodiging voor STONEHENGE webinar en lezingen, tevens min of meer de samenvatting van dit verhaal, was de volgende omschrijving:
Het Stonehenge complex is misschien wel één van de beroemdste prehistorische locaties van West-Europa
en nog altijd omgeven met vragen en mysteries.
Het meest opvallend zijn natuurlijk de beroemde staande stenen, die als een bijzonder monument in het landschap staan.
De stenen henge vormt een integraal onderdeel met het omliggende archeologische gebied.
Onderzoek levert de laatste jaren steeds meer inzichten op over deze bijzondere site.
Hoe is Stonehenge tot stand gekomen, wanneer, wie waren de mogelijke bouwers en wat was de functie van dit archeologisch monument.
Vanaf 2013 ondergaat het gehele complex een grondige revitalisatie.
In de laatste jaren zijn namelijk veel nieuwe inzichten over de interpretatie van het gehele complex verkregen o.m. via onderzoek op de Orkney eilanden, bij de Stanton Drew Stone Circle en Waun Mawn.
Over een aantal jaren zal de in de jaren '50 gereconstrueerde Stonehenge een met meer respect, integraal onderdeel gaan uitmaken van een completere archeologische site.
Ook de dichtsbijzijnde Avebury henge wordt kort besproken.
The Dutch English translation is done automatically by Google Translate, so....
Index links verhalen, er komen er nog meer.... Met CTRL-F iets zoeken kan natuurlijk ook...
- Hoe spreek je Stonehenge uit
- Waar komt het woord Stonehenge vandaan, waarschijnlijk... oftewel wat is het basisprincipe
- Er werden ook nog kleinere Bluestones gebruikt
- Verschillen tussen Sarsens en Bluestones
- Wat is een Henge??
- Hoeveel henges staan er in Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland?
- Wat zijn de afmetingen van een henge? Avebury de grootste henge?
- Hoeveel steencirkels zijn er in Groot-Brittannië en wat zijn de afmetingen van steencirkels, zoals die van Stonehenge
- Wanneer is men begonnen met steencirkels, zoals die van Stonehenge, al dan niet met een henge
- Een henge is rond, een steencirkel is niet altijd rond, een steencirkel wijst wel eens naar een andere steencirkel of houtcirkel.
Zoals op de Stonehenge site! En wat is een Cove / inham bij steencirkels?
- Waarom werd de toegankelijkheid van zowel de Stonehenge steencirkel als het terrein eromheen, rond 2013 aangepast?
- Hoe groot is het terrein (Stonehenge site) rondom de Stonehenge steencirkel?
Wat is er allemaal te vinden?
- Mag je met een drone over de Stonehenge site en Stonehenge steencirkel vliegen?
- Wat zijn de Lesser Cursus en de Stonehenge Cursus op de Stonehenge site, ten noorden van de Stonehenge steencirkel
- De Barrows / Grafheuvels rondom de Stonehenge steencirkel, op de Stonehenge site
- De ceremoniële Avenue loopt van de River Avon tot de Stonehenge steencirkel
- Iets over Zonnewendes, Equinoxen, Jaarfeesten w.o. het Yule / Joelfeest, belangrijk bij het begrijpen van Stonehenge
- De mysterieuze Durrington Walls en Woodhenge
- De Stanton Drew Steencirkels en Houtcirkels ("Woodhenges")
- Heel Stone, Slaughter Stone en Altar Stone zijn heel bijzondere Stonehenge steencirkel stenen
- Titel
- Titel
- Titel
- Titel
- Titel
- Titel
- Titel
- Titel
- Titel
- Titel
1. Hoe spreek je Stonehenge uit
De klemtoon moet liggen op de 2e lettergreep en dus NIET op de 1e lettergreep:
Het is dus Stone HENGE en niet STONE Henge.
De nadruk ligt dus op het begrip HENGE, waarover meer in dit hoofdstuk:
2. Waar komt het woord Stonehenge vandaan, waarschijnlijk... oftewel wat is het basisprincipe
Het woord Stonehenge zou een verbastering zijn van Stanehinge, vertaald als Steen scharnier.
De onderstaande armband geeft het principe weer, maar bij een Stanehinge natuurlijk met stenen....
Vertaald naar een Stonehenge Trilithon (driesteen) ziet een Steen scharnier er zo uit:
Bovenop ligt de Latei, drukt en houdt de grote zware Sarsen stenen op zijn plaats. De zware Sarsens staan ook iets richting het centrum van de steencirkel gebogen, ze staan dus bewust niet loodrecht. De Latei drukt het geheel iets naar buiten.
Om een cirkel van Sarsens te kunnen maken moeten de Sarsens bij het plaatsen wat gedraaid kunnen worden en dat is naar mijn mening het meest geniale aan zo'n Trilithon, hoe deed men dat rond 2300 BC???
Probeer maar zelf eens een volmaakte cirkel te maken met in te graven rechtopstaande lange zware planken!
De Lintels (Lateien) werden op hun beurt op hun plaats gehouden door de Sarsens via een "pen gat" verbinding en onderling via een "groef tong" verbinding en dat al rond 2300 BC en dan in steen...
De Sarsens werden dus in een cirkel geplaatst en gehouden door "overlappende" Lintels via de pen gat en groef tong verbindingen bovenop de Sarsens.
En oh ja, niet vergeten om de Sarsens iets te draaien, zodat alle Sarsens in een mooie cirkel staan!
Het lijkt allemaal simpel, maar rond 2300 BC....
De mensen die dit ontwierpen en uitvoerden hadden een geniaal technisch inzicht, waarvoor wij alleen maar bewondering kunnen hebben en diep respect!
Op onderstaande foto kun je links het zeer fraaie uiteinde van een Sarsen bewonderen, inderdaad de Sarsen wordt steeds smaller zowel in hoogte als in breedte, geniaal toch? En helt ook iets naar voren, maar dat valt niet op helaas.
Die punt bovenop is de pen voor het gat in de Lintel!
Sommige mensen denken dat die punt bovenop de Sarsen iets spiritueels is, dat mag, maar...
De steen rechts op de onderstaande foto, geef ik altijd de naam "jaren 70 schrootje, een schrootje had aan de ene kant van de lange zijde over de gehele lengte een groef (zoals op deze steen) en aan de andere kant over de gehele lengte van het schrootje een tong", grapje natuurlijk, maar om in steen in 2300 BC deze groef over de gehele lengte te maken... bewondering
3. Er werden ook nog kleinere Bluestones gebruikt
De kleinere stenen worden Bluestones genoemd:
4. Verschillen tussen Sarsens en Bluestones
Incl. de herkomst.
Hoe kwamen ze naar de Stonehenge site en hoe lang duurde dat etc. komen we nog op terug
- Aantal aangevoerde Sarsens: 82
- Omschrijving: King-size "zandstenen"
- Totale hoogte tot 9 meter, waarvan zo'n 2 meter in de grond
- Gewicht soms ca 50.000 kg
- Herkomst: Marlborough Downs
- Aantal aangevoerde Bluestones: 80
- Omschrijving: "Blauwe" granieten stenen
- Totale hoogte tot 2 meter, waarvan zo'n 0,5 meter in de grond
- Gewicht soms ca 3.000 kg
- Herkomst: Preseli Hills
5. Wat is een Henge??
Een mooie compacte Engelse definitie omschrijft het zo:
A circular banked enclosure with an internal ditch
In het Nederlands vrij vertaald met
Cirkelvormige vlakte omgeven door een aarden wal met daarbinnen een greppel, toegankelijk via verschillende openingen in de aarden wal
In 1932 kwam Thomas Kendrick met de volgende aanvullende definitie van een Henge:
- Cirkelvormige aarden wal(len) met een diameter van meer dan 20 meter
- BINNEN de aarden wal (wall) een greppel (ditch) in tegenstelling tot een stadsmuur met daar BUITEN een gracht (moat)
- Een henge had dus GEEN militair doel
- Alhoewel Stonehenge OOK een nauwelijks zichtbare greppel BUITEN de aarden wal heeft....
- Er zijn verschillende typen henges: I, II en III: resp. één, twee en vier tegenovergestelde doorgangen
In de onderstaande afbeelding bovenaan de waarschijnlijke beginfase van Stonehenge, daaronder een aantal varianten.
De onderste foto is een hele beroemde henge, OLD SARUM, iets ten westen van Stonehenge, ook zeer de moeite waard.
Old Sarum ligt inderdaad hoog, trouwens dit hele gebied met de naam Salisbury Plain ligt relatief hoog, altijd veel wind en vaak regen, Stonehenge ligt dus ook op de Salisbury Plain, waarom op zo'n winderige plek zoiets bouwen als Stonehenge??
Old Sarum (beroemd vanwege een aantal historische gebeurtenissen, maar daar gaan we het hier niet over hebben) werd na een hevige storm verlaten, ten noorden ervan, op een gunstiger plek, werd New Sarum gebouwd, wat we nu kennen als Salisbury.
Wat er binnen de ditch wordt gebouwd volgt het principe van Organic Growth, hoe het er uiteindelijk uit gaat zien, hangt van een heleboel factoren af!
Ook met welk doel de henge is begonnen, is meestal onduidelijk.
En stad groeit ook volgens het Organic Growth principe!
In de volgende afbeelding Noord-Nederlandse terpen, mogelijk ook begonnen als een soort henge?
Bij een terp staat vaak een kerk centraal.
Bij een henge ging het vaak om een symbool van rijkdom en macht, soms religieus, een ontmoetingsplek voor samenkomsten, religieus, ceremonieel, rechtspraak, rituelen bij blijde en droevige gebeurtenissen etc etc
En waarvoor diende dan de ditch / greppel??
Vaak om offerdieren neer te leggen en erna misschien verbranden / offeren?? Zie de volgende afbeelding:
Wat voor ditch / greppel afmetingen komen voor?
Op de bovenstaande afbeelding ca 1 meter diep, bovenin 2 meter breed?
Maar een ditch / greppel diepte van 2 meter, breedte bovenin van 4 meter is ook gevonden!
Daarbij moet ook gerealiseerd worden dat het uitgraven van zo'n ditch / greppel in zeg 3000BC of nog eerder, een hele klus was....
Hoe hebben ze dat gedaan, met welk gereedschap??
Met hoeveel personen en hoe lang duurde het uitgraven van zo'n ditch / greppel??
En, ook niet onbelangrijk, vaak is zo'n ditch / greppel uitgegraven in rotsachtige bodems
HOE KREGEN ZE DAT VOOR ELKAAR???
En last but not least, de soms best hoge aarden wal van opgegraven materiaal uit de ditch / greppel, was hoogstwaarschijnlijk meteen een soort afscheiding van iets wat plaats vond (ritueel) binnen de henge, bijvoorbeeld in en rondom de Stonehenge, hier komen we nog op terug!!
Op de Stonehenge site, ten noorden van de Stonehenge steencirkel, vind je o.m. de Stonehenge Cursus, kort door de bocht een rechthoekige henge. (LINK)
6. Hoeveel henges staan er in Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland?
In heel Groot-Brittannië (Engeland, Schotland en Wales, met Noord-Ierland als toevoeging) staan er meer dan 1000, al dan niet met steencirkels!
In Schotland staan, volgens mij, ruim 80 henges, volgens de onderstaande link, 88 henges in Schotland, waarvan er 6 uitstekend worden beschreven
By the way, even een van mijn stokpaardjes....
Een van de eerste dingen die ik altijd aan groepen probeerde over te brengen, was de naam van het land, Groot-Brittannië en niet Engeland. Engeland is slechts een gedeelte van Groot-Brittannië, net als Holland slechts een gedeelte is van Nederland.
Een Schot, Welsman of Noord-Ier een Engelsman noemen is dus niet goed en wordt uiteraard niet gewaardeerd, net als een Fries of Limburger een Hollander noemen.
Ook de benaming van de Britse Vlag is niet altijd correct, de Engelse Vlag is echt iets anders.
Bij het Stonehenge bezoekerscentrum wappert dus zowel de Britse als de Engelse vlag......
I.p.v. het lange Groot-Brittannië kun je ook het land het VK (Verenigd Koninkrijk) of de UK (United Kingdom) of gewoon Britain noemen.
Terug naar Stonehenge....
Vroeg je je ondertussen af hoeveel steencirkels staan er in Groot-Brittannië?
Klik dan meteen hier
7. Wat zijn de afmetingen van een henge? Avebury de grootste henge?
Veel henges hebben een diameter van ongeveer 100 meter, heel veel kleiner dan 100 meter diameter henges worden Mini-henges genoemd, heel veel groter dan 100 meter diameter henges worden Superhenges genoemd.
Ter vergelijking: de Stonehenge steencirkel heeft een diameter van ca 35 meter, komen we nog op terug.
Een van de grootste henges in Groot-Brittannië ligt ca 35 km ten noorden van Stonehenge, AVEBURY.
De AVEBURY henge heeft een diameter van ruim 300 meter en is qua omtrek ruim 1 km wandelen, eigen ervaring ook...
De aarden wal is soms 5 meter hoog.
AVEBURY is ca 1000 jaar ouder dan Stonehenge!
AVEBURY had oorspronkelijk meer dan 600 stenen, waarvan er nu nog zo'n 100 over zijn, de overgebleven stenen hebben een hoogte van ca 2 tot ruim 5 meter.
AVEBURY is MINDER TOERISTISCH vergeleken met Stonehenge!
Het stadje Avebury ligt gedeeltelijk in de henge, heel bijzonder, zou nu geen toestemming meer voor worden gegeven. Volgens een broodje aap verhaal zou het, in het gedeelte van Avebury binnen de henge, spoken....
De Avebury site, zie hieronder, (henge met stenen) vormt samen met de Stonehenge site één WORLD HERITAGE SITE, de moeite waard dus om ook naar Avebury te gaan!
In de onderste afbeelding hierboven, zo zou Avebury eruit hebben gezien!
Avebury had 2 kleinere centrale steencirkels en één hele grote steencirkel qua afmetingen, dichtbij de greppel / ditch! Mogelijk een denkbeeldige afscheiding van iets wat plaats vond (ritueel) binnen de henge?
BELANGRIJKSTE aan Avebury:
Hoe krijg je zo'n mooie henge cirkel voor elkaar, hoe is dat gepland, welk genie (of groep) heeft deze keurige cirkel (loop er maar eens langs....) met een diameter van ruim 300 meter uitgezet en waarom precies op deze plek???
Als dat nu zou moeten gebeuren, dagen werk om alleen al de cirkel uit te zetten, uitgraven machinaal (?), met luchtfoto's beoordelen, nog steeds keurig rond?? Etc etc.
En dan erna nog al die stenen op zijn plaats zetten: oorspronkelijk meer dan 600 stenen, waarvan er nu nog zo'n 100 over zijn.
Kortom, weer hele grote bewondering voor deze neolithische Superhenge met drie steencirkels "geconstrueerd" tussen 3500BC en 3000BC (!), waarschijnlijk is hier honderden jaren aangewerkt, als je je dit realiseert, word je er helemaal stil van.....
8. Hoeveel steencirkels zijn er in Groot-Brittannië en wat zijn de afmetingen van steencirkels, zoals die van Stonehenge
Een henge is dus wat anders dan een steencirkel, wil je weten hoeveel henges er staan in Groot-Brittannië?
Klik dan even hier
Totaal staan er in Groot-Brittannië, Ierland en Bretagne (wordt ook wel Klein-Brittannië genoemd) 1303 steencirkels:
- Engeland 316 steencirkels, w.o. die van Stonehenge en Avebury.
- Schotland 508 steencirkels
- Wales 81 steencirkels
- Noord-Ierland 156 steencirkels
- Kanaal eilanden 6 steencirkels
- Rest van Ierland 187 steencirkels
- Bretagne 49 steencirkels
Er is zelfs een steencirkel trail vanuit Cornwall via Stonehenge, Avebury en Stanton Drew steencirkels, zie de volgende afbeelding:
De grootste steencirkel staat in Avebury, diameter ruim 300 meter: Klik maar even hier en bekijk de onderste afbeelding in de composiet afbeelding, de buitenste steencirkel dichtbij de henge heeft dus een diameter van ruim 300 meter, de 2 kleinere steencirkels hebben een diameter van ca 100 meter.
De Stanton Drew steencirkel (zie link hieronder) heeft een diameter van ca 112 meter, de Ring of Brodgar steencirkel (komen we ook nog op terug) een diameter van bijna 104 meter.
De Stonehenge steencirkel heeft een diameter van ca 35 meter.
Er is berekend dat de gemiddelde steencirkel, van dus in totaal 1303 steencirkels, slechts een diameter van ca 13 meter heeft. De meeste steencirkels zijn dus relatief klein in vergelijking met bijvoorbeeld de buitenste steencirkel van Avebury.
Volgens Alexander Thom is er een standaard maat gebruikt bij het uitzetten van een steencirkel, zoveel keer 0,83 meter, hij noemde dit een megalithic yard (2.72 feet).
Stonehenge heeft dus een diameter van (35 / 0,83) ca 42 megalithic yards.
9. Wanneer is men begonnen met steencirkels, zoals die van Stonehenge, al dan niet met een henge
10. Een henge is rond, een steencirkel is niet altijd rond, een steencirkel wijst wel eens naar een andere steencirkel of houtcirkel.
Zoals op de Stonehenge site! En wat is een Cove / inham bij steencirkels?
Steencirkels hoeven niet altijd rond te zijn, en worden vaak omschreven als elliptisch, eivormig, of opzettelijk afgeplat in de vorm van oogbollen.
Steencirkels "kijken" vaak naar elkaar, als je eruit gaat, "loop je bij een andere steencirkel zo naar binnen", op de Stonehenge site is dit ook, de opening van de Woodhenge is gericht op de opening van de Stonehenge steencirkel, komen we nog op terug.
Steencirkels zijn of waren ook vaak voorzien van een Cove, letterlijk een inham, maar ik heb altijd de omschrijving "halletje" gebruikt. In Nederland stap je meestal via de voordeur in een hal(letje), in het Engels meestal omschreven als Reception Room.
In een Cove werden mensen ontvangen c.q. begon de ceremonie???
In de onderstaande afbeelding wat voorbeelden van een afgeplatte steencirkel en een Cove, van onder naar boven:
- Afgeplatte steencirkel met rechtsonder ontvangst steen met daarboven het halletje / Cove, het geheel heeft de leuke naam Long Meg and Her Daughters in Cumbria (Lake District) en maken deel uit van een groot steencirkel complex ten noordoosten van Penrith. De derde in grootte na respectievelijk de Avebury en Stanton Drew steencirkels.
- Een overduidelijke Cove, naam steencirkel???
- Avebury Cove
- Stanton Drew Cove
- Als de Stonehenge steencirkel een Cove zou hebben gehad, misschien had die er zo uitgezien??
11. Waarom werd de toegankelijkheid van zowel de Stonehenge steencirkel als het terrein eromheen, rond 2013 aangepast?
12. Hoe groot is het terrein (Stonehenge site) rondom de Stonehenge steencirkel?
 Wat is er allemaal te vinden?
Met behulp van deze link kun je de hele Stonehenge site bekijken:
In mijn lezingen heb ik altijd gevraagd, waar bevindt zich de Stonehenge steencirkel?
Inderdaad even zoeken misschien, heel klein t.o.v. de rest, MAAR wel mooi centraal.
Om mensen te helpen in de zaal liet ik vervolgens door Powerpoint een ROOD cirkeltje om de Stonehenge steencirkel trekken, inderdaad is de Stonehenge steencirkel erg klein qua oppervlakte t.o.v. de rest van de Stonehenge site!
Maar de Stonehenge steencirkel is wel het allerbelangrijkste cultuurhistorische monument op de Stonehenge site
Heb de kaart ooit wel eens opgemeten en kwam toen tot de volgende afmetingen: ca 5,5 bij 5,5 km2, klopt dus met het volgende citaat uit het vorige hoofdstuk:(LINK)
De Stonehenge site heeft een oppervlakte van ca 30 km2 (dus meer dan 4000 voetbalvelden) en meer dan 400 prehistorische monumenten, w.o. de Stonehenge steencirkel.
Volgens de bovenstaande afbeelding, gemaakt op ca 200 meter links vanaf het bezoekerscentrum in de richting van de Stonehenge steencirkel, is het ca 90 minuten lopen over grasland v.v. naar o.m. de Durrington Walls / Woodhenge en dan moet je ook nog teruglopen, of naar het zuiden lopen,(naar rechts op deze afbeelding) zelfde afstand of, nog beter, naar de Stonehenge steencirkel lopen, vanaf de Durrington Walls / Woodhenge is dit ca 60 minuten lopen en daar je ticket laten zien, en dan met de pendelbus terug naar het bezoekerscentrum.
Vanaf het YOU ARE HERE op de afbeelding direct naar de Stonehenge steencirkel lopen, kost je ca 30 minuten! Op een gegeven moment moet je toch echt je ticket laten zien of weer teruglopen.
Die gele streep op de afbeelding is de lengte van de Stonehenge Cursus, en daaronder links de kortere gele streep is de Lesser Cursus, komen we ook nog op terug uiteraard, net als op de Durrington Walls / Woodhenge en de vele Barrows etc.
De rode lijn langs o.m. de Fargo drop off is de route van de pendelbus over de opgeheven restanten van de A344 en eindigt bij de Stonehenge steencirkel en inderdaad de stip van de Stonehenge steencirkel is slechts één onderdeel van de enorme Stonehenge site, nu beter toegankelijk dan voor 2013.
Over de Stonehenge site en steencirkel met een drone vliegen, is een apart hoofdstuk gemaakt, (LINK), kort samengevat NIET DOEN, VERBODEN!
In dit hoofdstuk gaan we dus dieper in op wat er allemaal te zien is tijdens de wandeling over de Stonehenge site.
Wat kunnen we allemaal tegenkomen op de Stonehenge site:
In aparte hoofstukken worden ze vervolgens afzonderlijk besproken
Uiteraard gaan we erna ook verder met het ontstaan, de opbouw, geschiedenis etc etc van de Stonehenge steencirkel!
13. Mag je met een drone over de Stonehenge site en Stonehenge steencirkel vliegen?
Zonder schriftelijke toestemming van English Heritage mag er NIET over de Stonehenge site worden gevlogen!
Over de Stonehenge steencirkel vliegen is VERBODEN.
De Stonehenge site is GRATIS te bezoeken, wil je dichtbij de Stonehenge steencirkel komen, daar moet voor worden betaald en dus worden er pogingen gedaan om vanaf de gratis toegankelijke Stonehenge site over de Stonehenge steencirkel te vliegen...
NIET DOEN a.u.b. heel storend!
Voor meer info
14. Wat zijn de Lesser Cursus en de Stonehenge Cursus op de Stonehenge site, ten noorden van de Stonehenge steencirkel
Citaat uit het hoofdstuk Wat is een Henge?? (LINK):
Op de Stonehenge site, ten noorden van de Stonehenge steencirkel, vind je o.m. de Stonehenge Cursus, kort door de bocht een rechthoekige henge.
In het Nederlands kun je het begrip Cursus het beste omschrijven als Structuur of Aardwerk.
In Groot-Brittannië zijn ca 500 (!) cursussen, alleen bij de Stonehenge Cursus kun je nog iets herkennen van de aarden wal met greppel, maar stel je daar niet te veel van voor, het is niet allemaal echt duidelijk meer, na een paar honderd meter erlangs lopen, haken de meeste mensen af.
Cursus komt uit het Latijn voor 'renbaan'. Vroeger werd geloofd dat het Romeinse racebanen waren!
De Stonehenge Cursus wordt gedateerd tussen 3630 en 3375 BC, dus enkele honderden jaren voor de bouw van de Stonehenge steencirkel!
De Stonehenge Cursus is ca 3 kilometer lang en ca 100 - 150 meter breed.
De Stonehenge Cursus is min of meer oost-west uitgelijnd en is gericht op de zonsopgang op de lente- en herfstequinoxen, wat zijn equinoxen?
Het wordt in dit hoofdstuk besproken:
De greppels van de Stonehenge Cursus (greppels henge: zie (LINK) ) zijn niet overal gelijk in breedte en in diepte. De breedte varieert tussen de 2,75 meter en 1,8 meter, de diepte tussen de 0,75 meter en 2 meter.
Van de Lesser (Kleine) Cursus is weinig meer over, In WOII schijnt het omgeploegd te zijn, en dus nauwelijks iets aan te ontdekken is mijn ervaring.
De Lesser (Kleine) Cursus is ca 400 meter lang en 60 meter breed, gericht op west-zuidwest en oost-noordoost.
Tijdens opgravingen bij de Lesser Cursus werden pikhouwelen van edelhertengeweien ontdekt, gedateerd op ongeveer 3000 BC.
Wat was het doel van Cursussen? Niemand weet het precies, maar het zou kunnen, wordt aangenomen, dat het een ceremoniële plek was om in het dagelijkse spoor van de zon te lopen, dus van Oost naar West.
Tot slot wat afbeeldingen: deze hieronder met gele "Stonehenge Cursus" streep, komt uit o.m. dit hoofdstuk: (LINK)
Hieronder, van boven naar onder:
- Een overzicht
- Zoals het geweest zou kunnen zijn
- De huidige situatie
15. De Barrows / Grafheuvels rondom de Stonehenge steencirkel, op de Stonehenge site
16. De ceremoniële Avenue loopt van de River Avon tot de Stonehenge steencirkel
Geadviseerd wordt om eerst dit hoofdstuk te lezen:
De ceremoniële Avenue loopt van de River Avon tot de Stonehenge steencirkel
Op het terrein van de Stonehenge site zijn zelfs twee Avenues (NL: Lanen): één naar de Stonehenge steencirkel (lengte ca 3 km) en een naar de Durrington Walls. (Link zie hieronder)
Beide Avenues komen vanaf de River Avon.
Uiteraard waren het ceremoniële wegen op weg naar de Stonehenge steencirkel en de Durrington Walls:
Mogelijk werd de Avenue ook gebruikt om iets naar de Stonehenge steencirkel en de Durrington Walls te vervoeren.
In 2009 werd vlakbij de River Avon een ring van kuilen ontdekt met daarin wat steenresten, maar dat bleek later niets met de Stonehenge steencirkel Bluestones te maken te hebben, het idee was dat vlakbij de River Avon de Bluestones voorlopig werden opgeslagen / neergezet om later naar de Stonehenge steencirkel te worden gebracht.
Wat zijn Bluestones, zie deze verhalen:
De allerbelangrijkste functie van de Avenue is, zo werd ontdekt, dat de richting van de Avenue precies samenvalt met de zonsopgang van de Zomer Zonnewende.
De aanwezigheid van richels en geulen (periglaciale strepen) die toevallig (?) in lijn waren met de richting van de Zomer Zonnewende, werd mogelijk vereerd en later gebruikt om de Stonehenge steencirkel op uit te lijnen!
De Avenue RONDOM de richels en geulen (periglaciale strepen) naar de Stonehenge steencirkel zou zelfs bewust zijn aangelegd, ergens tussen 2600 - 1700 BC. En ERNA werd pas de Stonehenge steencirkel gebouwd, de veel oudere richels en geulen (periglaciale strepen) waren natuurlijk het hele jaar beschikbaar om iets op uit te lijnen, terwijl de Zomer Zonnewende slechts kort duurt uiteraard.
Kortom, EEN GENIALE OPLOSSING om de Stonehenge steencirkel op te bouwen en uit te lijnen
Hieronder 6 afbeeldingen met toelichting, van boven naar onder:
- Er zijn twee Avenues, één naar de Stonehenge steencirkel (lengte ca 3 km) en, rechts, één naar de Durrington Walls. Beide Avenues komen vanaf de River Avon
- In de jaren '60 werd aangetoond dat ook zware Stonehenge stenen over het water van de River Avon vervoerd kunnen worden of het zo ook is gebeurd, heb er nooit meer iets over gelezen...
- De knik in de Avenue richting Stonehenge steencirkel wordt BOTTOM genoemd, duidelijk zijn de periglaciale strepen zichtbaar, voor meer toelichting, zie hierboven
- De Stonehenge steencirkel werd uitgelijnd in het verlengde van de Avenue periglaciale strepen
- Op weg via de Avenue naar de Stonehenge steencirkel, weer duidelijk zichtbaar de periglaciale strepen
- Een nauwelijks zichtbare Avenue, als je het weet, dan zie je het. Vanaf de Stonehenge steencirkel wat beter zichtbaar, met een pijl op de grond aangegeven, aan de linkerkant van de Stonehenge steencirkel, er staat altijd iemand naar te wijzen...
Ter oriëntatie, bekijk de vierde afbeelding, met de gele tekst Summer Solstice Sunrise, aan het begin van de gele pijl gaan staan vlakbij de Stonehenge steencirkel en probeer dan de Avenue te ontdekken!

17. Iets over Zonnewendes, Equinoxen, Jaarfeesten w.o. het Yule / Joelfeest, belangrijk bij het begrijpen van Stonehenge
Op het internet kun je natuurlijk veel meer informatie vinden over Zonnewendes, Equinoxen, Jaarfeesten w.o. het Yule / Joelfeest, dus in dit hoofdstuk een samenvatting.
Bij een Zonnewende, ook wel Zonnestilstand genoemd, (Latijn: Solstitium, Engels: Solstice) kennen we een Zomer Zonnewende en een Winter Zonnewende, met resp. de langste en de kortste dag in combinatie met resp. de kortste en de langste nacht, dus op of rond 21 juni en op of rond 21 december.
Bij een Equinox zijn de dagen en de nachten even lang, en dus kennen we een Lente Equinox (op of rond 21 maart, het begin van de lente) en een Herfst Equinox (op of rond 23 september, het begin van de herfst).
Ook onze voorouders, zoals o.m. de Germanen, kenden deze bijzondere dagen.
De ontwerpers van de Stonehenge steencirkel hebben bewust gebruik gemaakt van ook hun kennis over vooral Zonnewendes!
Samengevat werd de Stonehenge steencirkel "uitgericht" op of rond de Zomer Zonnewende, de grootste festiviteiten in de jaren erna werden echter NIET op of rond de Zomer Zonnewende gevierd, MAAR op of rond de Winter Zonnewende, waarover later en in volgende hoofdstukken natuurlijk veel meer!
Eeuwenlang werden, door o.m. ook de Germanen en de bouwers van de Stonehenge steencirkel en vele andere culturen, zelfs iedere 2 maanden feesten georganiseerd, die wij nu ook nog kennen!
De 2 maandelijkse feesten worden de JAARFEESTEN genoemd, zoals te zien in onderstaand cirkel schema:
Er zijn 8 JAARFEESTEN:
- Imbolc (rond 2 februari): ook wel Ploeg- en Zaaifeest genoemd, de aarde wordt weer vruchtbaar gemaakt.
- Ostara (rond 21 maart): feest van het Nieuwe Leven, ook wel Lentefeest genoemd, de eerste eieren verschijnen, (Paasvuren), Lente Equinox
- Beltane (rond 1 mei): vruchtbaarheidsfeest
- Midzomer Litha (21 juni): zonnekracht maximaal, erna worden de dagen korter, Zomer Zonnewende
- Lughnasa / Lammas (rond 2 augustus): feest van de graanoogst
- Mabon (rond 21 september): nog een oogstfeest, nu rondom het plukken van vruchten, Herfst Equinox
- Samhain (1 november): start donkerder tijden, dagen worden steeds korter (Haloween)
- Yule (rond 21 december): Midwinterfeest, start van het nieuwe jaar, de zon komt weer langzaam terug, het jaarwiel wordt weer op gang gebracht, Winter Zonnewende,
BELANGRIJKSTE JAARFEEST
De Zomer Zonnewende wordt ook wel het St. Jansfeest genoemd, de viering van de geboorte van Johannes de Doper. Vooral gevierd op de Vrije Scholen!
De Winter Zonnewende is inderdaad ons Kerstfeest geworden, de lampjes in de kerstboom symboliseren de sterren aan de hemel, de piek symboliseert de poolster, de slingers de melkweg, aldus de traditie!
Hoe is het Kerstfeest ontstaan i.p.v. het Yule feest, samengevat:
Op 25 december werd door de Romeinen de Winter Zonnewende, het Dies Natalis Solis Invicti, gevierd. De God Mithras, ook wel Sol Invictus, oftewel de Onoverwinnelijke Zon, werd vereerd. Het vieren van de geboortedag van de Onoverwinnelijke Zon was in Rome een populair gebruik.
In de 4e eeuw werd daarom door Paus Liberius ter vervanging van het Yule feest, de geboortedag van Christus vastgelegd op diezelfde 25 december, de keus voor 25 december is dus niet gebaseerd op Bijbelse bronnen. De keus voor deze dag kan ook gezien worden als een concessie aan de te bekeren Romeinen.
Misschien nog wat leuke weetjes:
- JOEL (Nederlands) / Yule (Engels) betekent ook letterlijk Midwinterfeest, in allerlei talen staat het ook nog steeds synoniem voor Kerstfeest en de periode daaromheen!
- In bijvoorbeeld het Zweeds en het Deens wordt Kerstfeest nog steeds (soms?) Yul genoemd.
- In het Engels, in sommige streken van Engeland en Schotland, w.o. ook sommige Orkney en Shetland eilanden, wordt het Kerstfeest en vooral de bijbehorende Kersttijd ook nog steeds Yule genoemd.
- In het oostelijke deel van Noord-Duitsland wordt het woord Jul ook nog vaak gebruikt voor de hele Kersttijd periode!
Bij de Germanen werd tijdens het Jul (Yule /Joel) feest o.m. het volgende herdacht / gevierd:
- De 12 overgangsnachten rondom het Nieuwe Jaar, de Zon gaat weer langer schijnen, in het gevecht tussen de Zomer en de Winter wordt uiteindelijk de Zomer gelukkig weer de overwinnaar
- Herdenken van overleden voorouders met cultusfeesten
- Er worden nieuwe vuren ontstoken, de oude vuren worden gedoofd
Nou, als dit ook geen mooie omschrijving is van ons hedendaagse Kerstfeest en Kerstperiode!!! Een betere omschrijving is globaal niet mogelijk!
En dan de Stonehenge steencirkel, het zal duidelijk zijn dat ook hier het Yule feest het belangrijkste jaarfeest was, de Stonehenge steencirkel is zelfs opgericht om het Yule feest gezamenlijk te vieren vanuit de Durrington Walls en via de Avenue: zie deze 2 hoofdstukken:
Tot slot een vaak gebruikte afbeelding, hing volgens mij ook ooit in het Stonehenge Bezoekerscentrum, het Yule feest bij de Stonehenge steencirkel, ook daar komen we nog vaker op terug.
Belangrijkste nu is te ontdekken op de onderstaande vaak gebruikte afbeelding in welk jaargetijde dit Yule feest plaats vond, INDERDAAD TIJDENS EEN SNEEUW PERIODE, op of rond 21 december!!!
In het Durrington Walls verhaal (zie link hierboven) komen nog meer argumenten waarom de Winter Zonnewende veel belangrijker was dan de Zomer Zonnewende. En gelukkig wordt in BBC News ook aandacht besteed aan de viering van de Winter Zonnewende bij de Stonehenge steencirkel en meestal wordt dan ook verteld dat de gevierde Winter Zonnewende (Yule) veel uitbundiger werd gevierd dan de Zomer Zonnewende (Litha).
Een deelnemer aan de Winter Zonnewende had het dan ook over de viering, ook nu, van het Yule Festival.
Natuurlijk is de kans op beter weer op de hoger gelegen winderige Salisbury Plains bij de Stonehenge steencirkel bij de Zomer Zonnewende (Litha) hoger dan bij de Winter Zonnewende (Yule), maar of iedereen die deelneemt aan de Zomer Zonnewende (Litha) zich realiseert dat de Winter Zonnewende (Yule) bij de Stonehenge steencirkel veel belangrijker is? Na het lezen van dit hoofdstuk en andere hoofdstukken op deze webpagina hopelijk wel!!
Ooit heb ik uiteraard een Winter Zonnewende (Yule) bij de Stonehenge steencirkel meegemaakt, het was niet bepaald lekker weer, bovendien vlogen er straaljagers over, want Salisbury Plains wordt ook gebruikt als militair oefenterrein, komen we ook nog op terug.
18. De mysterieuze Durrington Walls en Woodhenge
Geadviseerd wordt om eerst dit hoofdstuk te lezen:
De mysterieuze Durrington Walls en Woodhenge
We beginnen met wat kaarten en tekst uit dit verhaal:
De Stonehenge site heeft een oppervlakte van ca 30 km2 (dus meer dan 4000 voetbalvelden) en meer dan 400 prehistorische monumenten, w.o. de Stonehenge steencirkel.
Rechtsboven Durrington Walls en Woodhenge
Bovenaan Durrington Walls en Woodhenge
Volgens de bovenstaande afbeelding, gemaakt op ca 200 meter links vanaf het bezoekerscentrum in de richting van de Stonehenge steencirkel, is het ca 90 minuten lopen over grasland v.v. naar o.m. de Durrington Walls / Woodhenge en dan moet je ook nog teruglopen, of naar het zuiden lopen,(naar rechts op deze afbeelding) zelfde afstand of, nog beter, naar de Stonehenge steencirkel lopen, vanaf de Durrington Walls / Woodhenge is dit ca 60 minuten lopen en daar je ticket laten zien, en dan met de pendelbus terug naar het bezoekerscentrum.
Het is maar een idee, heb het NOOIT gedaan, want over de Stonehenge site lopen naar de Durrington Walls en Woodhenge maakt veel meer indruk, maar je kunt ook met de auto bij de Durrington Walls en Woodhenge komen: vanaf de Parkeerplaats bij het bezoekerscentrum naar de A303 rijden, daar linksaf en dan bij de eerstvolgende rotonde naar links, tot de volgende rotonde, bij wat restaurants, heb daar een keer wat gegeten, was prima en vervolgens de Madurodam versie van de Stonehenge steencirkel bekeken.
Vanaf "Madurodam" is het nog ca 10 - 15 min lopen in zuidelijke richting naar de Durrington Walls en Woodhenge.
Als het goed is, kun je naar de Durrington Walls lopen via de Avenue, kan natuurlijk ook vanaf de Durrington Walls...
De 2 Avenues van de Stonehenge site worden hier besproken:
Bij de Woodhenge is zelfs een eigen parkeerplaats... MAAR, nogmaals, zo de Durrington Walls en Woodhenge bezoeken is qua sfeer heel anders dan over de Stonehenge site lopen naar de Durrington Walls en Woodhenge...
Hieronder afbeeldingen van resp. "Madurodam" en de (o.m. loop)route naar de Woodhenge parkeerplaats
Op weg naar de Woodhenge parkeerplaats kom je (ca 5 minuten lopen vanaf "Madurodam") vanzelf langs de Durrington Walls
We beginnen maar met het verhaal over de Woodhenge, wat makkelijker dan dat over de Durrington Walls
Vooraf, het begrip WoodHENGE is niet juist, het begrip WoodCIRCLE is beter...
Voor meer details over deze verwarrende woordkeuze, zie:
Samengevat:
Taalkundig kun je nog van mening verschillen bij het begrip Stonehenge, daar staat inderdaad een Steencirkel binnen een Henge, maar de hele site heet ook Stonehenge en dat geeft wel eens verwarring, weet ik uit ervaring, vandaar dat ik het altijd heb gehad over de Stonehenge steencirkel en de Stonehenge site etc.
Aangezien de Woodhenge NIET in een Henge staat, is het begrip Woodhenge dus wel heel verwarrend, vind ik! Maar het is niet anders, zo ingeburgerd....kortom, het zij zo!
En wat is dan een Henge, wordt toegelicht in o.m. dit verhaal:
Het verhaal achter Woodhenge is het makkelijkste uit te leggen via wat afbeeldingen met toelichting:
Toelichting van boven naar onder:
- Afmetingen, bovenaan Durington Walls met o.m. de beroemde SOUTH CIRCLE, op dezelfde manier uitgelijnd qua zonnewendes als de Avenue (link zie hieronder) naar de Stonehenge steencirkel, en dus ook de uitlijning van de Stonehenge steencirkel, maar ook die van Stanton Drew! (link zie hieronder) Onderaan Woodhenge
- Het Woodhenge toelichtingsbord
- Dit is wat je ziet, rechts het Woodhenge toelichtingsbord
- Je kunt er even op uitrusten, het zijn duurzame stenen palen, geen houten
- Zo zou het geweest kunnen zijn
- Zo zou het geweest kunnen zijn
- Zo zou het geweest kunnen zijn
De Woodhenge en delen van Durrington Walls zijn gemaakt van hout, symboliseert het leven.
De Stonehenge steencirkel is van steen, symboliseert de dood.
Er werd dus in processie via de Avenues van de levenden naar de doden gewandeld!
De drukste "processie" vanaf Woodhenge / Durrington Walls naar de Stonehenge steencirkel was met het Yule feest. Bij het Durrington Walls verhaal, wat verder op in dit hoofdstuk (HIER), komen we nog terug op het waarom van het Yule feest, voor meer info over o.m. het Yule feest:
We gaan dus HIER verder met de Durrington Walls, maar eerst nog even deze afbeeldingen met conclusie over de hamvraag van het waarom van o.m. al die Woodhenge houten palen, citaat uit dit verhaal:
Vanaf hier gaat het over de Durrington Walls:
Durrington Walls was/is een hele grote Henge, met dus een Wall en een Ditch!
Voor meer info over het begrip HENGE:
Samengevat de afmetingen en wat jaartallen van Durrington Walls:
En uiteraard wordt het een en ander toegelicht bij de onderstaande afbeelding!
Henge diameter Durrington Walls ca 500 meter en dus is Durrington Walls een Superhenge!
Durrington Walls Ditch (greppel): 5,5 meter diep, ca 7 meter bodem breedte, tot ca 18 meter bovenaan de ditch.
De Durrington Walls (aarden wal) had soms een breedte van 30 meter!
Samengevat is Durrington Walls dus vergelijkbaar met de AVEBURY henge.
Durrington Walls is ontstaan vanaf ca 2600BC, ergens tussen 2800BC en 2100BC, gedurende ca 500 jaar gebruikt, vanaf ca 2600BC begonnen met de constructie van de henge, waarbij, wordt geschat, honderden / duizenden mensen voor nodig moeten zijn geweest.
Van de ooit ongetwijfeld imposante Durrington Walls is nu weinig meer over dan alleen een "bassin" zoals dat wordt genoemd, oftewel een nog zichtbare grote ondiepe kuil.
Er is gesuggereerd dat er oorspronkelijk misschien wel 1000 neolithische huizen stonden, met misschien 4000 bewoners, aanvankelijk zonder aarden wal. De aarden wal is later soms, zegt men, over sommige neolithische huizen heen gebouwd!
De bewoners van deze neolithische huizen zijn betrokken geweest bij de bouw van de Stonehenge steencirkel.
Achter het bezoekerscentrum staan een aantal historisch verantwoorde neolithische huizen, zoals die ook stonden op de Orkney eilanden en in Durrington Walls.
Later werd de aarden wal voorzien van ca 7 meter hoge houten palen, WAAROM??
En weer de vraag waar werden al die houten palen (timber posts) vandaan gehaald en wat een werk om die allemaal rechtop te zetten op geregelde afstanden! WAAROM??
Aanvankelijk werd gedacht dat er stenen i.p.v. houten palen stonden, maar dat bleek toch niet te kloppen.
De South Circle in de Durrington Walls werd op dezelfde manier uitgericht als de Avenue, de Stonehenge steencirkel en Stanton Drew. Allemaal richting zuidoosten in de richting van de zonsopgang tijdens het Yule feest, oftewel de winterzonnewende.
Wat eerder in dit verhaal, bij de Woodhenge afbeeldingen, staat bij afbeelding 1 deze toelichting:
Durington Walls met o.m. de beroemde SOUTH CIRCLE, op dezelfde manier uitgelijnd qua zonnewendes als de Avenue naar de Stonehenge steencirkel, en dus ook de uitlijning van de Stonehenge steencirkel, maar ook die van Stanton Drew!
Tijdens het Yule feest waren soms wel 4000 mensen aanwezig, bij opgravingen zijn botten etc van offerdieren gevonden van ca 7 - 8 maanden oud, dus geboren in de lente, een maand voor de zomerzonnewende rond 20 juni, maar de zomerzonnewende werd nauwelijks gevierd.
Een van de argumenten dat de winterzonnewende veel belangrijker was dan de zomerzonnewende zijn dus de opgegraven botten van offerdieren van ca 7 - 8 maanden oud tijdens dus de winterzonnewende. Als de botten ca 1 maand oud waren geweest, dan zouden de offerdieren geofferd zijn tijdens de zomerzonnewende!
Voor een uitstekend English Heritage artikel over o.m. de opgegraven botten e.d. tijdens de winterzonnewende, klik op deze link:
Voor meer achtergrond informatie op deze site van Aad Engelfriet over Zonnewendes, Equinoxen, Jaarfeesten w.o. het Yule / Joelfeest:
En last but not least, waarom wordt in de titel van dit hoofdstuk de toevoeging mysterieuze Durrington Walls gebruikt?
Rond 2020 werden in een cirkel van ca 2 km, ver buiten de Durrington Walls, putten ontdekt waarin een komplete Trilithon zou passen, weer de vraag WAAROM??
Tot nu zijn ca 20 van dit soort gigantische putten ontdekt! Het wordt nu ook wel het grootste prehistorische monument van Groot-Brittannië genoemd.

Toelichting van boven naar onder:
- Durrington Walls reconstructie, met pijlen van links naar rechts: Woodhenge of South Circle (?), Wall, Durrington Walls Avenue, River Avon
- Achter het bezoekerscentrum staan een aantal historisch verantwoorde neolithische huizen. De bewoners van de Durrington Walls neolithische huizen zijn betrokken geweest bij de bouw van de Stonehenge steencirkel.
- Achter het hek rondom Woodhenge een stukje van de Wall van Durrington Walls
- Van de ooit ongetwijfeld imposante Durrington Walls is nu weinig meer over dan alleen een "bassin" zoals dat wordt genoemd, oftewel een nog zichtbare grote ondiepe kuil.
- Later werd de aarden wal voorzien van ca 7 meter hoge houten palen, WAAROM??
En weer de vraag waar werden al die houten palen (timber posts) vandaan gehaald en wat een werk om die allemaal rechtop te zetten op geregelde afstanden! WAAROM??
Aanvankelijk werd gedacht dat er stenen i.p.v. houten palen stonden, maar dat bleek toch niet te kloppen.
- Als 5, maar nu uitvergroot, let op de hoogte van de 7 meter hoge palen t.o.v. een man
- Er zijn ca 20 (kleine) gele stippen te vinden: Rond 2020 werden in een cirkel van ca 2 km, ver buiten de Durrington Walls, putten ontdekt waarin een komplete Trilithon zou passen, weer de vraag WAAROM?? Tot nu zijn ca 20 van dit soort gigantische putten ontdekt! Het wordt nu ook wel het grootste prehistorische monument van Groot-Brittannië genoemd.
- Wat afmetingen van zo'n mysterieuze put, met daarin een Trilithon
Wat is een Trilithon, citaat uit dit verhaal:
Vertaald naar een Stonehenge Trilithon (driesteen) ziet een Steen scharnier er zo uit:
Tot slot herhaling van het doel van Durrington Walls en Woodhenge::
De Woodhenge en delen van Durrington Walls zijn gemaakt van hout, symboliseert het leven.
De Stonehenge steencirkel is van steen, symboliseert de dood.
Er werd dus in processie via de Avenues van de levenden naar de doden gewandeld!
De drukste "processie" vanaf Woodhenge / Durrington Walls naar de Stonehenge steencirkel was met het Yule feest.
19. De Stanton Drew Steencirkels en Houtcirkels ("Woodhenges")
20. Heel Stone, Slaughter Stone en Altar Stone zijn heel bijzondere Stonehenge steencirkel stenen
Van de Heel Stone waren er oorspronkelijk twee, de Heel Stones.
Ook van de (omgevallen) Slaughter Stone waren er oorspronkelijk twee, de rechtopstaande Slaughter Stones.
De Heel Stones en de Slaughter Stones maakten deel uit van de Richtstenen, veel duidelijker vond ik altijd.
Van de nu omgevallen (en van buiten de steencirkel dus niet zichtbare) Altar Stone was er maar één.
Omschrijving
21. Titel
22. Titel
23. Titel
24. Titel
25. Titel
26. Titel
27. Titel
28. Titel
29. Titel
30. Titel
wordt vervolgd
Klik maar even hier
bla bla bla bla
Aan dit verhaal wordt nog gewerkt