Naar beneden

Het verschil tussen nuttige en fraaie handwerken

AD 1850

Handwerken, wat is dat nu eigenlijk? Er zijn twee soorten: de nuttige en de fraaie handwerken. De nuttige zijn de bezigheden voor vrouwen en de fraaie zijn de bezigheden voor dames.
Alle andere vormen van handenarbeid, waar mannen zich mee bezighouden, noem je geen handwerken. De nuttige handwerken zijn de bezigheden waar de meisjes op school, in een dienstje of in het weeshuis in geoefend worden, zoals breien, stoppen en naaien (verstelnaaien wel te verstaan, want kostuumnaaien is nog heel wat anders).
Kortom: die vormen van handenarbeid die een flinke huisvrouw moet beheersen om de kleding van man en kinderen en zichzelf in goede staat te houden.
Er zijn volksmeiden die dat niet geleerd hebben, en dat kun je later aan hun kinderen zien: die lopen er in vodden bij. Een goede huisvrouw kan een gat in een kous onzichtbaar mazen en een versleten deel van een broek wordt niet zomaar 'opgelapt', nee, een nieuw stuk stof wordt er keurig ingewerkt, zodat het niet rafelt of trekt, al zie je wel een kleurverschil.

Fraaie handwerken, dat is wat anders. Dat is een bezigheid waar dames zich mee onledig houden. Onledig is hier eigenlijk wel een juiste kwalificatie, want nodig is dit werk niet. Het is het maken van dingsigheidjes waar je best zonder kunt.

Nu moeten de dames die zich met die fraaie handwerken bezighouden, zich eerst wel de basisvaardigheden van de nuttige handwerken hebben eigen gemaakt, want ze moeten de verstelnaaister wel kunnen vertellen welke reparaties ze aan de kleren van man en kinderen aangebracht willen zien. Bovendien moeten ze die basisvaardigheden ook zelf beheersen om aan de fraaie handwerken te kunnen beginnen.

Als je aan de fraaie handwerken wilt beginnen, dan ga je eerst op een handwerkciubje, waar je onder leiding van een lerares alle foefjes leert. Op dat handwerkclubje kom je ook niet zomaar. Wil de 'lerares fraaie handwerken' succes hebben met haar cursussen, dan dient ze ervoor te zorgen dat haar leerlingen uit vooraanstaande kringen worden gerekruteerd. Als ze eenmaal een paar klasjes heeft, dan spreekt zich dat vanzelf voort.

De leerlingen zijn geen meisjes of meiden, maar 'jongedames' en ze dienen dienovereenkomstig te worden bejegend. Ze hebben meestal een hogere sociale rang dan de 'naaijuffrouw', maar als die haar vak goed verstaat, hoeft dat geen bezwaar te zijn. Juffrouw Salomons was zo'n type. Ze had jong haar man verloren en was met drie kleine kinderen blijven zitten. Ze had zelf vroeger een gedegen opleiding 'fraaie handwerken' gekregen, maar moest na de dood van haar man direct wat zien te verdienen en was dus begonnen met een paar naaihuizen aan te nemen. Daarna had ze van lieverlee bij haar naaiklanten een paar meisjes voor een cursus weten te winnen en zo kon ze na een paar jaar de naaihuizen voor een deel laten schieten.
Ze hield nog wel een paar van haar eerste klanten aan. Je weet maar nooit hoe het in de toekomst gaat. Door haar leerlingen met steeds moeilijker opgaven bezig te houden, voorkomt ze dat de jongedames een loopje met haar nemen. Als de lessen voltooid zijn, gaat het naaiklasje op eigen houtje verder en wordt dan een naaikransje.

Naaikransjes, de bezigheid van dames die geen bezigheden hebben of die in ieder geval zoveel personeel hebben, dat ze de onprettiger huishoudelijke bezigheden niet zelf hoeven te doen. 's Middags om een uur of 3 komen de dames bij toerbeurt bij elkaar op bezoek, met hun handwerktas bij zich.

Ze worden door de koetsier van hun echtgenoot gebracht.

wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....