En toen dook Aad een boek op van zijn Geschiedenis leraar (link)
Gedenkboek in opdracht van de Kamer, geschreven door Dr. J. Verseput
voor de Kamer uitgegeven door W.L. & J. Brusse N.V., Rotterdam, 1955
en daar maak je natuurlijk wat samenvattingen uit, bijvoorbeeld het onderstaande verhaal, want geschiedenis blijft Aad's afwijking.
In Juni 1941 zetelden in Londen negen regeringen in ballingschap. Vrijwel geheel Europa was in handen van de Asmogendheden en op de Atlantische Oceaan werden met onheilspellende regelmaat schepen uit de bevoorradingskonvooien in de grond geboord. Te Londen bleef men echter vertrouwen op de uiteindelijke overwinning en werd zelfs aan de naoorlogse toekomst gedacht.
Op 12 Juni 1941 ondertekenden vertegenwoordigers van het Britse Wereldrijk en van de regeringen in ballingschap in het oude St. James' Paleis een verklaring, waarin de volgende passage voorkwam: "De enige stevige basis van een duurzame vrede is de spontane samenwerking van de vrije landen in een wereld waar, na de uitschakeling van het agressiegevaar, allen economische en sociale veiligheid kunnen genieten. Onze bedoeling is het samen en met de andere vrije volkeren, zowel in oorlog als in vredestijd in deze richting verder te werken."
Drie maanden daarna ondertekenden "ergens op zee" President Roosevelt en de Britse premier Churchill het Atlantisch Handvest, waarin een soortgelijk geluid viel te beluisteren en dat op 24 September 1941 mede werd ondertekend door de regeringen van de Sowjetunie en de Europese landen, die door de vijand waren bezet.
De grondslag voor een toekomstige samenwerking was gelegd. Na de conferenties in Moskou (October 1943) en Teheran (Januari 1944) konden de principes van de toekomstige wereldorganisatie op papier worden gezet.
In Juni 1945 waren vertegenwoordigers van 50 landen, die circa 85% van de wereldbevolking vertegenwoordigden, in San Francisco bijeengekomen om het Handvest der Verenigde Naties en het Statuut van het Internationaal Gerechtshof op te stellen.
Op 26 Juni 1945 konden deze stukken in de "Veterans Memorial Hall" worden ondertekend. Nadat de vereiste ratificeringsstukken op het State Department van de Verenigde Staten waren gedeponeerd, waren de Verenigde Naties op 24 October 1945 een werkelijkheid geworden.
Het werk van herstel en vernieuwing van de geschonden wereld werd met optimisme aanvaard. Spoedig bleek echter, dat de samenwerking van de overwinnaars als een illusie moest worden beschouwd. Nadat het doel der kapitalistische en communistische wereld, n.l. de strijd tegen de "dwingelandij der nazi's", was bereikt, dreigde verdere samenwerking onmogelijk te worden. Wederzijds trad een diep wantrouwen aan de dag.
Dat van Rusland, reeds in 1938 opgewekt te München, was versterkt door het lang uitblijven van het tweede front en daarna boezemde de zorg, waarmee de Verenigde Staten de geheimen van de atoombom bewaakten, Moskou weinig vertrouwen in. Daartegenover wekte Ruslands politieke en staatkundige expansie bezorgdheid. De herleving van de oude Komintern in 1947 in een nieuwe vorm als Kominform wekte in de landen van het Westen de nodige argwaan.
Om westerse invloeden te weren, belette de SowJetunie, ook in de satellietstaten, alle contact met het Westen, hetgeen Churchill deed zeggen: From Stettin in the Baltic to Trieste in the Adriatic an iron curtain has descended across the Continent
Deze tegenstellingen werkten verlammend binnen de organisatie der Verenigde Naties en zij belemmerden het tot stand komen van de vredesverdragen. Eindelijk konden op 18 Februari 1947 de vredesverdragen met Italië, Hongarije, Roemenië, Bulgarije en Finland worden getekend, maar die met Duitsland en Oostenrijk zijn nog steeds niet gereed.
De kloof, die het Russische blok scheidde van dat der westelijke staten, scheen onoverbrugbaar.
Met de mogelijkheid van het uitbreken van een derde wereldoorlog werd meer en meer rekening gehouden. Algemeen moest worden erkend, dat het Westen te ver was gegaan met het ontbinden der strijdkrachten in een tijd, waarin Rusland tot aan de tanden bewapend bleef. In 1949 werd het roer in het Westen doelbewust omgegooid en begon de herbewapening, die, na het uitbreken der vijandelijkheden in Korea in Juni 1950, nog werd opgevoerd. De samenwerking op militair gebied vond haar bekroning op 27 Januari 1950, de dag waarop te Washington de bilaterale overeenkomsten betreffende militaire steun, bekend onder de naam van Noord Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO), werden ondertekend.
Wie de vrede wil, bereide zich voor ten oorlog. Wat bleef er van vernieuwing over? In feite niets, men beperkte zich tot herstel.
