Johan Eijgelsheim ( Johannes Jacobus: geboren op maandag 25-03-1839 te Leiden / overleden op zaterdag 25-12-1909 te Rotterdam ), één van de twaalf kinderen van mijn oud-ouders Philippus Jacobus Eijgelsheim ( 1804 - 1872 ) en Gerritje Pfijffer ( 1806 - 1880 ) was timmerman en in 1874 scheepstimmerman bij rederij Willem Ruys en Co. met haar kantoor aan het Haringvliet te Rotterdam.
Johan vertelde wel eens dat op dagen waarop de schepen van de Rotterdamsche Lloyd naar ''ons Indië " vertrokken, je zwaarbeladen sleperswagens met worsten, hammen, conserven en grutterswaren over de Westzeedijk zag rijden. Af en toe viel er wel eens af...."Je ziet ze hier eigenlijk de hele dag, omdat er in de buurt de stukgoedhavens zijn, vertelde hij ".
Op dinsdag 1 Januari 1861 had een Rotterdamse reder van een vloot zeilschepen, Willem Ruys Jan Daniëlszoon (J.Dzn), met zijn zoon ( Willem Ruys W.zn ) de firma Wm. Ruys & Zonen opgericht. Het bedrijf hield zich bezig met de rederij pur sang met eigen schepen, met de goederenhandel, de zeeverzekering en de scheepsbevrachting als agent van andere rederijen. De activiteiten van de firma speelden zich op veel plaatsen af: waaronder in Rotterdam en Amsterdam, Zaandam maar ook in Marseille en Antwerpen.
In 1868 werden de bevrachtingswerkzaamheden ondergebracht in een aparte firma, Ruys & Co.
Na het in gebruik nemen van het Suez-kanaal in 1869, vestigde een Engelse firma ( Lloyd's Londen ) te Rotterdam een stoomvaartlijn op Indië ( Java ), die in 1875 als zogenaamd één-schip-rederij in de Stoomboot Reederei ''Rotterdamsche Lloyd'' werd omgezet ( zie onderstaande aankondiging ).
- Advertentie van 21 Januari 1875 uit de Nieuwe Rotterdamsche Courant, waarin voor het eerst de naam '' Rotterdamsche Lloyd '' werd gebruikt.
Stoomvaart naar Java o.a. met Ss. Groningen, waaraan Johannes Jacobus Eijgelsheim ( Leiden: 25-03-1839 - Rotterdam 25-12-1909 ) gewerkt heeft als Scheepstimmerman!
De dienst Rotterdam - Java ging door het Suezkanaal, dat in het jaar 1869 was geopend.
Het was één van de twee grote intercontinentale stoomvaartlijnen die de kern vormden van een zich steeds meer ontwikkelend scheepvaartverkeer.
De andere was die tussen Rotterdam en de Verenigde Staten. Aanvankelijk werd in 1850 geprobeerd deze stoomvaartverbinding op te richten, maar de regering verleende echter geen steun en in 1870 werd een vennootschap opgericht, die twee stoomschepen, ''de Maas'' en ''de Rotterdam'', in de vaart bracht.
Door het succes werd zij in 1873 in de Nederlandsch-Amerikaansche Stoomvaart Maatschappij omgezet en kreeg zij in 1902 de naam '' Holland-Amerika-lijn ''. Zij had haar zetel op de zuidelijke oever van de Nieuwe Maas; van de Wilhelminakade, waar ook de Rotterdamsche Lloyd daar tot eind 1908 hun schepen afmeerden.
De Rotterdamsche Lloyd verhuisde eind 1908 naar een terrein op de rechter Maasoever, dat heden ten dage nog bekend staat als de Lloyd-kade, tegenover de St. Jobshaven.
Vanaf 1870 ging Wm. Ruys & Zonen zich bezighouden met de stoomvaart. Tot die tijd wilde Ruys niets van stoom weten. De eerste stoomboot ( stoompaketboot ) voer in Mei 1816 de rivier op naar Rotterdam en liet voor het Oude Hooft het anker vallen. " The Defiance " heette het schip en voerde de Engelse vlag. Half de stad liep uit, om er naar te kijken. Kapitein was een zekere Mr. Mager uit Margate. Hij was in zestien uren van Veere naar Rotterdam gestoomd.
De Lloyd kwam uiteindelijk tot stand, omdat de drie zonen Ruys niet langer wilde zeilen. Ook de via het Suezkanaal verkorte afstand naar Oost-Indië speelde daarbij een rol.
Eerst met een klein gecharterd vrachtschip van ruim 1200 ton, de '' Ariadne '', vanaf 1875 met voor eigen rekening gebouwde schepen, zoals ''de Groningen''; ''de Friesland ''; '' de Torrington '' en '' de Hampton ''.
Deze werden, in samenwerking met de Engelse Commercial Steamship Company, in Januari 1875 ondergebracht in de Stoomboot Reederei '' Rotterdamsche Lloyd '' (RL) onder de directie van Wm Ruys & Zonen, die vracht en passagiers ging vervoeren tussen Nederland en zijn koloniën in de Oost.
Daarnaast werd in een onregelmatige dienst vracht vervoerd naar de Oostzee en vanaf 1870 naar de Middellandse Zee. In 1881 veranderde de naam in Stoomvaart Maatschappij Rotterdamsche Lloyd.
Op vrijdag 15 Juni 1883 werd de ''oude'' Stoomboot Reederei ''Rotterdamsche Lloyd'' omgezet in de nieuwe vennootschap N.V. Rotterdamsche Lloyd met een kapitaal van 4.033.000,- gulden, onder directie van Willem Ruys en Zoonen, die haar kantoren overbracht naar de Veerkade 8, alwaar tot 1907 ook de Rotterdamsche Lloyd haar kantoren had , en opende een veertiendaagse dienst op Java. Uit het jaar 1883 dateert ook het 2.223 ton metende passagiersschip Batavia.
De aandeelhouders in de verschillende schepen van de ''oude'' Lloyd werden aandeelhouders in een naamloze vennootschap, waarin alle schepen werden ondergebracht: de aandeelhouders wedden daarmee op meerdere paarden en spreidden hun risico.
- Na moeilijke beginjaren, mede een gevolg van de concurrerende activiteiten in de vaart op Indië van de Amsterdamse Stoomvaart Maatschappij ''Nederland'', ging het de Lloyd steeds meer voor de wind. Vooral de vrachtvaart op de Oost floreerde: zo goed, dat de firma in het zilveren jubileumjaar 1908 de vloot kon uitbreiden met vijf nieuwe schepen.
Er was dus alle reden voor de bevrachters en agenten Ruys & Co. en personeel der firma Ruys en Co., Amsterdam-Zaandam, om de directieleden D.T. Ruys, W. Ruys en B.E. Ruys van de rederij '' Stoomvaart Maatschappij Rotterdamsche Lloyd'' op haar vijfentwintigste verjaardag een oorkonde van perkament met de gecalligrafeerde tekst '' 1883/1908'' aan te bieden met daarin ( linksonder ) het vlaggesein ''gelukgewenst''.
Afbeeldingen van de Lloydstoomschepen '' Drenthe '' ( 1875 ) en ''Kawi" ( 1907 ) flankeren de postvlag - symbool voor het belang van het contract met de Nederlandse overheid voor het postvervoer naar de Oost - en de maatschappijvlag.
Vanaf 1908 was men gelegen aan de St.Jobshaven.
Na vele participaties met andere rederijen en samenvoegingen en opheffingen van lijnen en diensten, sinds 1899, kwam in 1970 een einde aan de N.V. Koninklijke Rotterdamsche Lloyd ( sinds vrijdag 21 November 1947 '' Koninklijk ) als zelfstandig bedrijf. Alle lijndiensten worden ondergebracht in de Koninklijke Nedlloyd.
- Ansicht-(brief)kaart van 25 maart 1923, waarin een kleinkind - vanuit Southampton, op weg naar Marseille met de Rotterdamsche Lloyd, de grootmoeder bedankt voor haar lange brief.
Johan Eijgelsheim heeft in 1874 meegewerkt aan de bouw van het koopvaardijschip Stoomschip Ss. Groningen ( 3000 ton volgens de bovenstaande aankondiging , en 1400 pk) voor de rederij Willem Ruys en Co.
Op dinsdag 24 November 1874 werd het te water gelaten en op zondag 7 Februari 1875 werd het, 120,21 meter lange, schip opgeleverd door C. Mitchell & Co., Newcastle-on-tyne aan de Stoomboot Reederei Rotterdamsche Lloyd. Het schip voer tussen Nederland en Nederlands-Indië. Via de belangrijkste route Southampton - Marseille - Singapore - Tandjoeng is het 9191 zeemijlen van 1852 meter ( ca. 17.000 km ).
Enkele technische gegevens van het Stoomschip Groningen zijn verder:
- 2.524 brt ( brt = bruto register ton. Dat waren inhoudsmaten van 2,83 kubieke meter);
- 1875 nrt ( nrt = netto register ton. Ook in 2,83 cbm. De netto inhoud kwam ongeveer overeen met de ruimte waar de lading werd geladen );
- 2848 dwt ( dwt = deadweight. Dit was de lading in gewicht, in tonnen van 1016 kg )
- 1200 ipk ( ipk = indicateur paardekracht. Dat was de kracht van de machine gemeten aan de machine zelf met een indicateur. Je kan de geleverde kracht ook meten op de as, dan heb je apk = aspaardekracht.
In zijn algemeenheid kunnen bovenstaande uitspraken verschillen van land tot land en zelfs van periode tot periode. In het midden van de negentiende eeuw verdiende een stuurman op de Aziatische vaart een gage van zo'n 75 gulden; een bootsman ontving ca. veertig gulden en een matroos ca. twintig per maand.
Gezagvoerders verdienden helemaal goed, want zij streken bovendien een deel van de vrachtopbrengst op.
Dat waren zeker geen slechte betalingen, maar het viel niet altijd mee de schepen te bemannen; niet iedereen waagde zich op de ongewisse zee. Reders waren dan ook genoodzaakt hun bemanningen te recruteren uit vooral Friesland, Duitsland en Scandinavië.
- Stoomschip Ss. Groningen uit 1875 ( opgeleverd zondag 07-02-1875, wat tevens de datum was van haar eerste reis )
Circa elf maanden na de bouw van de antieke stalen driemaster Ss. Groningen, liep het op donderdag 6 Januari 1876 buitengaats, tijdens een zware storm, vast op een reis van Antwerpen naar Rotterdam op een zandbank voor de kust van Nederland ( de Rotterdamse Maasvlakte ). Alle opvarenden worden gered. Kapitein was J. Bakker ( zie eerdere advertentie! ). Op zaterdag 22 Januari 1876 werd het schip total-loss verklaard.
Ondanks diverse reddingspogingen zonk het schip steeds verder weg in zand en modder tot een diepte van ca. zes meter. Sindsdien stond het te boek als wrak 19 van het Nederlands wrakkenregister.
Op woensdag 22 maart 2006 is het Havenbedrijf Rotterdam ( HBR ) een onderzoek begonnen hoe het schip kon worden geborgen uit de Hartelhaven, in de Europoort, op de Maasvlakte.
Het HBR gaat een nieuw terrein met een 400 meter lange kademuur aanleggen ( voor de Kramer Group ). Daarvoor moet echter wel de vaargeul worden uitgediept naar tien meter en daarbij ligt de Groningen in de weg.
Het schip ligt er nu meer dan 130 jaar (!) en nu ( zo laat RTV Rijnmond in 2006 weten) het Havenbedrijf een tweede Maasvlakte wil gaan bouwen, ligt het in de weg.
In het gebied zijn begin negentiende eeuw nog een groot aantal andere schepen vergaan en al die wrakken liggen daar ook nog. Het bergen van de Groningen zou geen makkelijke klus worden, want het is in de Tweede Wereldoorlog nog als schietschijf, met voornamelijk brisantgranaten, gebruikt en het ligt er nog vol explosieven, zo verwachtte men.
Door de Explosieven opruimingscommando en duikexperts van de Marine werd in 2006 de situatie onder water onderzocht. Van de Ss. Groningen werd in 1984 ook al eens een stuk 'afgeknabbeld '' met een onderwatergrijper. Dat gebeurde omdat de Hartelhaven toen moest worden uitgediept.
Op vrijdag 13 april 2007 schrijft schippersvrouw Corrie, die samen met haar man en twee kinderen op een schip woont en mee heeft gewerkt aan het baggerproject van stoomschip s.s. Groningen, onder andere in haar dagboek:
-
Het is dit keer weer een bijzonder geval. Wij zijn namelijk aan het baggeren op stoomschip Groningen en ligt op een meter of tien diepte. Ze verwachten nogal wat munitie. Baggeren terwijl het baggergebied afgeschermd wordt door verschillende pontons met containers erop. Wij weten echter dat het schip al eens eerder is leeg gebaggerd en dat het met die munitie wel meevalt. Anders hadden we het ook niet gedaan met 2 kleine kinderen aan boord. Het is de bedoeling al het zand eruit te halen, het schip in stukken te zagen en zo boven te brengen. Een projectje dat nog wel even duurt…
Op woensdag 11 Juli 2007 schrijft zij:
- De werkzaamheden zijn op 11 Juli 2007 afgerond. De laatste zinkstukken zijn geplaatst, de kraan en de twee laatste bakken weggebracht. Er ligt nog één ponton in de Hartelhaven, maar die blijft nog even liggen.
Wie geïnteresseerd hoe het gehele project is verlopen kan kijken op:
Corrie's dagboek op
waar eveneens veel foto's van het project te zien zijn ", waarvan hier een voorproefje ( foto 2 t/m 7 ) en een foto uit het Nieuwsblad Transport ( foto 1 ):
-
Maandag 7 mei: Corrie schrijft: Vandaag werd begonnen met het daadwerkelijke lichten van Ss. Groningen. Vanmorgen vroeg is de drijvende bok met de wrakkengrijper gekomen. Dit is een speciale grijper die wordt gebruikt om wrakken te lichten. Ze hebben eerst een hap uit de zijkant genomen, maar er bleek maar een klein stukje boven water te komen. Vervolgens zijn ze begonnen aan het voorschip
2, 4, 6:
-
Woensdag 13 Juni 2007: Nadat de bok een paar dagen is geweest om de grote stukken eruit te halen is ie dinsdag 12 juni weer vertrokken en ja hoor, er werd een stuk opgevist dat te groot was om door de eigen kraan boven water gehaald te worden, schrijft Corrie. Het is een stuk uit de zij van het schip. Op de foto's is al een groot gedeelte te zien, maar er stak ook nog een paar meter onder water. Het stuk werd op een strategische plek neergelegd, zodat ze het konden vinden als er een groter kraanschip komt
3:
-
Donderdag 26 april 2007: De schroefas wordt boven water gehaald. Hier zit hij nog 10 meter onder water.
5:
-
Donderdag 14 juni 2007: Toch een bom gevonden, dacht men. Men mocht niets meer doen; het schip van Corrie lag overdwars in de haven en moest zo blijven liggen. Vanochtend is de marine gekomen om alles goed te bekijken. Het bleek uiteindelijk om de dieseltank van een torpedo te gaan. De ontplofbaarheid viel dus mee. Het stuk dat gevonden is, is 3 meter groot. De totale lengte van de torpedo zou een meter of zes moeten zijn.
7:
- Dinsdag 8 mei 2007: Vandaag gelicht: een stoomketel. Bijna helemaal compleet. Aan de linker zijde ( onzichtbaar vanaf hier ) zijn de twee vuurgangen, waarin de kolen werden opgestookt. Daarboven kleine gaatjes wat de vlampijpen zijn waar de verbrande gassen nogmaals door de ketel heen komen voor extra warmte.
- Foto (#):
1:
Tussentijds schreven de bladen: Vaart!Bedrijfsnieuws en Nieuwsblad Transport op vrijdag 11 Mei 2007 respectievelijk onder andere het volgende:
-
GPS Marine Services B.V. en Van Den Heerik B.V., beiden uit Sliedrecht, halen het Stoomschip s.s. Groningen weg in de Hartelhaven op de Maasvlakte. Het scheepswrak verspert de toegang tot de nieuwe Rotterdam Container Terminal
( RTC ).
Het scheepswrak is door Van Den Herik leeg gebaggerd met behulp van duikers van Maksor Diving. De drijvende bok GPS Atlas is met de wrakkengrijper aanwezig om de restanten van het schip weg te knijpen. De stalen driemaster s.s. Groningen zonk voor de kust van Rotterdam.
De Rotterdamse Container Terminal van de Kramer Group is vrijdagmiddag 11 mei 2007 officieel geopend door de Zuid-Hollandse commissaris van de Koningin Franssen.
Het Nieuwblad Transport meldt onder andere:
-
De ss Groningen is de afgelopen weken vrij gebaggerd. Momenteel wordt het schip met een mechanische wrakkenknijper uit elkaar geknipt en uit het water getakeld.
Op donderdag 7 Juni 2007 verschijnt er in het AD een stuk in de krant met als kop:
-
Weinig oude wrakken voor de Maasvlakte; Havenbedrijf blijft hopen op dat ene waardevolle scheepswrak. Dit in verband met de aanleg van de Tweede Maasvlakte.
Volgens 'Corrie' zijn de wrakstukken in stukjes geknipt en naar de sloop gegaan.
De schroef zou de Kramer Group als bestemming gaan vinden.
NB:
Via deze link is het verhaal van de Groningen integraal terug te vinden:
