Een e-mail sturen naar Aad? Zijn e-mail adres is aad@engelfriet.net
(klik op deze tekst om een voorgeadresseerde mail te openen)
 Terug naar  het Engelfrieten overzicht

Naar beneden 

MIJN OPA'S LEERMEESTER HEIN VAN OLDENIEL TE AVERLO

10 juli 2008 / 3 september 2008




Ik, Eric Eijgelsheim, heb getracht een beeld te scheppen van buurtschap Averlo ( voormalig Gemeente Diepenveen ), de omgeving en haar bewoners, die aldaar, in de omgeving van mijn grootvader van 1921 - 1926, woonden en werkten. Hij moet de meeste daarvan gekend hebben.

Met speciale dank aan: mijn vrouw Marianne Schouten voor de datering van kleding e.d.,daar waar nodig; de broers Herman ( H.J. ) en Anton van Oldeniel en Anton's vrouw Mevr. Antonia ( Toos ) Maria van Oldeniel- Marsman - Schalkhaar; Jeanet Schreur - Schalkhaar; Dorpsarchief Lettele ( Herman Meijerink ) - Lettele;Gerard Verwoolde - Schalkhaar;mevrouw Anna Maria van Oldeniel - Schalkhaar; de heer Jan Bolink - Averlo;Annie Aarnink - Lettele; Herman ( J.H. ) Sonnenberg ( o.a. ex-bestuurslid Dorpsarchief Schalkhaar; mede-auteur/-samensteller van ''Omzien'' ( 2005, uitgave van St. Dorpsarchief Schalkhaar ), een bundel korte verhalen over Schalkhaar in oorlogstijd en samensteller van kalender oud Schalkhaar ) - Schalkhaar en de heer en mevrouw J.L. Jeurlink - Diepenveen.

Tevens dank aan: Eric van Oldeniel ( van Oldeniel piano's ) - Diepenveen , Jan en Ger van Oldeniel - Arnhem; Theo van Oldeniel - Schalkhaar; Mevrouw Nieuwenhuis (Avergoorsedijk nr. 10-a ) en Erik Nieuwenhuis ( nr. 10 ) - Averlo; Mevrouw W.B. ( Minie) Smale-Nieuwenhuis - Wesepe; Mevrouw Veldkamp-Nijenhuis - Averlo; Jan Keuning (sab@saxion studiezaal-Deventer ); Medewerkers stadsarchief en Atheneumbibliotheek Deventer: Ester Smit en Anne Hurenkamp; Wim Odé - Frieswijk; G.W. Kuijk Sr. - Diepenveen; Theo de Kogel ( secretaris vereniging de Oude fiets ) - ; de heer Kogelman, voorzitter van het Dorpsarchief Schalkhaar - Schalkhaar; Centraal Bureau Genealogie - Den Haag; Rudi Steenbruggen ( verzamelaar oude prentbriefkaarten ) - Diepenveen; Harrie van Klaveren ( historische vereniging Diepenveen ) - Diepenveen; Jos Venneman - Schalkhaar; P.J. ( Piet Jr. ) Verwoolde - Schalkhaar; Theo Hoetink - fotoarchiefgroep Historische Vereniging Diepenveen; C. van Wijk - Velorama te Nijmegen; Pieter Munster Rouwet - Lettele; Directeur R.K. lagere Nicolaasschool Schalkhaar, de heer G.C.A. Nije Bijvank en Gea Worsink - Lettele.

Tot slot dank aan alle familieleden, buren en ''mede-''dorpsbewoners van Hein van Oldeniel, alsmede stads- en dorpsarchieven, -verenigingen , historici en auteurs van en over o.a. Deventer, Schalkhaar, Frieswijk, Lettele, Colmschate, Averlo en omgeving en een ieder die zijn of haar medewerking heeft verleend.

Bronvermeldingen:

Boeken:

Beeldmateriaal / dvd's:

3 geschonken dvd's door de heer Herman ( J.H. ) Sonnenberg - Schalkhaar:

Foto-verantwoording:

Diverse websites zoals:



Mijn opa en meestermeubelmaker Willem Frederik Eijgelsheim ( geb. 17-01-1906 / ovl.: 03-03-1968 ), heeft - volgens de persoonskaart van zijn ouders, vanaf 17 november 1921 tot 23 december 1927, niet in het ouderlijk huis, in de gemeente Rotterdam, gewoond ( en gewerkt ).
Zoals zou blijken, verbleef mijn opa, in de periode 1921 - 1927, onder andere in de gemeente Diepenveen, Voorst en Raalte.

In de gemeente Diepenveen was dat van 17 november 1921 tot 19 februari 1926 in het buurtschap Averlo, bij Schalkhaar ( inschrijving: adres Averloo 6; toen gemeente Diepenveen en thans een Buurtschap van de gemeente Deventer ).

Volgens het bevolkingsregister van de gemeente Diepenveen komt mijn opa W.F. Eijgelsheim op 17 november 1921 vanuit Rotterdam inwonen bij J.H. ( Hein ) van Oldeniel en zijn vrouw Frederika ( Dike ) Overkempe in Averlo op het adres Averlo 5, dat in dat jaar werd omgenummerd in Averlo 6.
Het was het adres van het voormalige openbare schooltje met woonhuis te Averlo. Mijn opa was vijftien jaar oud en zonder beroep.

Op 1 augustus 1924 vertrekt mijn opa voor bijna drie maanden naar de gemeente Voorst en komt in hetzelfde jaar, op 20 oktober 1924, terug op hetzelfde adres in Averlo bij Hein en Dike. Op dat moment wordt als zijn beroep: timmerman, opgegeven.

Op 19 februari 1926 vertrekt hij van Averlo naar Raalte en wordt hij op 27 april 1926 , als timmermansknecht te Averlo bij Hein van Oldeniel, opgevolgd door Willebrordus Gerardus IJsseldijk uit Apeldoorn.

Op 23 december 1927 verhuisde mijn opa van Raalte naar Driebergen. Mijn opa komt ruim zeventien jaar niet meer terug op het adres te Averlo.

Het was in de zomervakantie van het jaar 1943, toen mijn opa en mijn vader, die toen 8 jaar oud was, vanuit Rotterdam een bezoek brachten aan Hein van Oldeniel en zijn vrouw Dike.
Het was voor mijn opa ruim zeventien jaar geleden dat hij Averlo, het ''oude'' schooltje met het woonhuis en Hein en Dike weer zag.

Inmiddels hadden ze een herdershond aangeschaft, die mijn opa en mijn vader net zo hartelijk begroetten als Hein en Dike dat deden. Naast het woonhuis was, los van het huis, een stenen hok gebouwd voor de hond.
Mijn vader en opa logeerden er ongeveer een week. Mijn vader sliep boven in een bedstee. Het zal augustus geweest zijn in dat oorlogsjaar van 1943. De pruimen aan de bomen in de tuin waren een ongekende luxe, waarvan ze toen in Rotterdam alleen maar konden dromen.

Vijfenzestig jaar later, op 30 augustus 2008 bezocht ik, Eric Eijgelsheim, de buurtschappen Averlo en Frieswijk en haar schooltjes en de Kappertsteeg nr. 4, waar vermoedelijk, sinds augustus 1943, geen 'Eijgelsheim', meer had gelopen.


Luchtfoto Gem. Diepenveen (l)
Luchtfoto Averlo ( 1996 ) (r)
( bovenin de Avergoorsedijk )

Wat trof mijn opa in 1921 aan in de omgeving van Averlo:

In ieder geval geen waterleidingen. Die kwamen in Averlo pas in de jaren 1970 !!!

Averlo is al eeuwen een zelfstandig buurtschap, dat zelfs een marke was, welke tussen 1533 en 1619 is ontstaan tot de opheffing in 1848. De boerderijen liggen zeer verspreid in het land.
Een marke was een organisatie, waarvan de leden, de markegenoten, gezamenlijk hetzij eigendomsrechten, hetzij gebruiksrechten uitoefenden op de gemeenschappelijke gronden zoals heide, weide, venen, bossen en dergelijke.
De grenzen van een marke waren nauwkeurig aangegeven. De markegenoten waren eigenaren van het oudsher vastgesteld aantal boerenerven ( gewaarde erven ).
Zij bezaten een aandeel in de marke, ook wel waardeel of waar genoemd. Zo'n waar gaf het recht om een bepaald aantal koeien of schapen op de gemeenschappelijke gronden te laten weiden, of het recht om een bepaalde hoeveelheid grond af te graven voor bemesting, plaggen en turf steken, eikels te rapen of hout te hakken. Dit recht was vastgelegd in de zogenaamde markecedule, een soort grondwet.
Een marke is dus in feite: 'n groep grondeigenaren die de gemeenschappelijke eigendommen van die grondeigenaren beheert. De marke is in 1848 opgeheven.

Marke Averlo en samen met de marke Borgele één marke geweest. De marke Averlo heeft zich losgemaakt van de marke Borgele en dat ging niet van de ene op de andere dag. Het is moeilijk aan te geven op welke datum dit is gebeurd. Daarom houden kenners de periode 1533 - 1619 aan, dat het proces is begonnen tot afsplitsing.
Er zijn twee memorie- en resolutieboeken van de marke Averlo, die lopen van 4 mei 1619 tot 3 oktober 1780 en één van 17 oktober 1781 tot 13 april 1848.
In het stadsarchief bevinden zich de Registers met de handelingen van de erfgenamen en goedsheren van marke Averlo, twee delen 1621-1848 en nog veel meer stukken, ook van vóór 1621 ! Het is maar net van welk jaartal men uit wil gaan.

De Gemeente Diepenveen telde dertien buurtschappen, waarvan Averlo er één was. Andere buurtschappen binnen de gemeente waren: Borgele, dorp Diepenveen, Rande, Tjoene, Riele, Oxe, Colmschate, Weteringen, Linde, Lettele, Okkenbroek en Frieswijk. Hieruit zijn vijf kerkdorpen ontstaan: Diepenveen, Schalkhaar ( vroeger Riele genaamd ), Lettele, Okkenbroek en Colmschate.
Binnen de Gemeente Diepenveen kreeg het in het jaar 1921, toen mijn opa daar arriveerde, elektrisch licht, maar in ieder geval ( nog ) niet in Averlo. Dat kwam pas in de zestiger jaren !!! Men gebruikte daarvóór gas, wat de opvolger was van het petroleum.

In 1921 kreeg dorp Diepenveen elektrisch licht.
Zie lantaarnpaal linkerzijde.

Averlo op de kaart van 2007

De landelijke omgeving van buurtschap Averlo ( vroeger Varendelo genoemd ) ligt aan de noordkant van de gemeente en heeft als grens aan de ene zijde de Raalterweg, ten zuiden de Soestwetering en aan de oostzijde het Overijssels kanaal, dat in 1858 voor de scheepvaart werd geopend.
Vóór 1860 was de Spanjaardsdijk de oostgrens van Averlo. Na de aanleg van het Overijsselskanaal is het kanaal de oostgrens geworden. Het gedeelte Averlo tussen het kanaal en de Spanjaardsdijk is bij de buurtschap Linde gevoegd.
In de buurt van boerderij De Hoge Steerne kwam een vlotbrug, die makkelijk open kon voor passerende zeilschepen en stoombootjes.

Het landschap bestond vroeger uit woeste gronden, waar kuddes schapen rondzwierven, en uit gemeenschappelijke groengronden. Later werden die gronden verdeeld tussen de vele boerderijen, maar in 1910 was er nog een schaapskudde. Nog steeds zijn er oude zandwegen, die niet verhard mogen worden.
Anno 30 augustus 2008 is het buurtschap Averlo nog steeds een landelijk gebied, met vooral boerderijen. Door de beplanting en bebouwing ziet men het halfopen landschap verschijnen en dan weer verdwijnen. Men vindt er nog steeds vele weilanden, bossen, uitgestrekte akkers en (mais-)velden en is het er nog steeds heel erg rustig.
Er woonden rondom de twintiger jaren ongeveer 300 mensen in Averlo. Er stond ook één van de vier "schuilkerken ''. Daar werd de mis gelezen voor Katholieke gelovigen, in de periode dat deze godsdienst oogluikend werd toegestaan door de protestantse overheid. De schuilkerk was gevestigd in de 13e-eeuwse boerderij '' De Tempel ''. Het was ver vóór de tijd dat de Van Oldeniels in de gemeente Diepenveen kwamen te wonen. In '' De Tempel ( Tempelman ) '' werd tot 1922 ook het 15e eeuwse Mariabeeldje van het naburige landgoed Frieswijk bewaard, waar het ooit, volgens legenden, was gevonden.

Tempel - De Tempelman - Kanaaldijk West 31 - Av. 156

Mijn opa kwam uit Terbregge - Nieuw Terbregscheweg 110, een landelijke omgeving bij Rotterdam en ging voor ca. vier á vijf jaar in de kost bij zijn leermeester, timmerman en aannemer Hein van Oldeniel ( officieel Johannes Hendrikus ), geboren te Diepenveen, volgens de huwelijksakte nr. 21 van 16-08-1913, op 6 Juni 1881 en overleden op 8 Juli 1958.

Jan Bolink, inwoner van Averlo, denkt dat hij zijn vader wel eens over mijn opa heeft horen vertellen. De naam Eijgelsheim kwam de heer Bolink bekend voor.

Hein had twee broers en twee zussen:

Anton en Grada kregen twee kinderen, met de roepnaam: Anton, geboren in 1928 en Riek, geboren 1929. Antonius overleed een paar maanden voordat Riek geboren werd. Beide wonen nog steeds ( anno 2008 ) aan de Kappertsteeg 4 te Averlo ! Grada hertrouwde ca. 1930 met Wilhelmus Johannes Veldkamp, die - nadat zij weduwe was geworden - als knecht, bij het ouderlijk huis van Grada, werd uitgeleend. Veldkamp is er nooit meer weggegaan. Zo ging dat vroeger !

Grada van Oldeniel - Vrielink

Anton van Oldeniel

ca. 1915/1920

Bidprentjes Antonius van Oldeniel en Grada Maria Vrielink

Boven:

Handtekening van Hein van Oldeniel ( Johannes Hendrikus ) in 1915.

Onder:

Handtekening van een broer van Hein van Oldeniel uit 1915,
Frans ( F.A. ) van Oldeniel,
met wie hij samen een tijd het aannemersbedrijf had.

Vader Antonius van Oldeniel, was timmerman en geboren op 20-11-1832 in Averlo op boerderij Schotman en overleed op 73-jarige leeftijd op 21-10-1905.
Hij was de oudste zoon van Frans ( Franciscus Xaverius ) van Oldeniel, landbouwer ( overleden op 05-12-1887 ) en Hendrika Schotman, landbouwster ( overleden op 29-11-1884 ), de grootouders van de vijf kinderen, waaronder Hein van Oldeniel.

Moeder, Johanna Kolkman, koopvrouw: geboren op 13-03-1849 op erve Steinvoorde in Hoge Wetering, was zestien jaar jonger en overleed enkele jaren vóór hem op 04-03-1901. Zij was de dochter van landbouwer Antonij Kolkman en Johanna Raamsman.
De kinderen van Van Oldeniel waren dus al snel wees, maar bleven bij elkaar wonen. Anton was de jongste en nog maar een kind van net 16 jaar, toen zijn vader overleed en elf jaar oud toen zijn moeder overleed.
Hein, de oudste van de vijf, was 24 toen zijn vader overleed en 19 jaar oud toen zijn moeder ( Kolkman ) kwam te overlijden.

Mijn opa heeft de ouders dus niet meer gekend, maar alle kinderen wel. Hij was er van 1921 tot 1926.
In die begin jaren twintig hadden de kinderen van Van Oldeniel het ouderlijk woonhuis, hun boerderij " Schotman ", en een kleine bouwplaats aan de Kappertsteeg 4 te Averlo. Dat adres moet mijn opa ook hebben gekend.

De eerste uit de familie Van Oldeniel, die in Averlo kwam te wonen, was Frans(c)iscus Xaverius Van Oldeneel / Oldeniel. Hij is 22-03-1801 gedoopt in Duistervoorde als zoon van Frans van Oldeniel en Margaretha Hilligers en was de grootvader van Hein van Oldeniel, timmerman. Hij overleed op 05-12-1887.
Franciscus Xaverius van Oldeniel trouwde op 08-05-1829 te Diepenveen met Henrik(c)a Schotman, gedoopt in Averlo op 29-08-1807. Zij overleed op 29-11-1884 en was de dochter van Johannes Kieftenbelt ( Jan Kieftenbeld ) of Schotman en Gerritsina ( Gerritdiena ) Schotman.
Vanaf zijn huwelijksdatum woonde Franciscus Xaverius op boerderij " Schotman " aan de Kappertsteeg 4 in Averlo, het ouderlijk huis van zijn vrouw Hendrika.

Deze boerderij '' Schotman '' dateerde uit 1748. Genoemde Frans ( Franciscus Xaverius ) van Oldeniel ( gehuwd met Hendrik(c)a Schotman ) kocht het op 22-04-1838. De hypotheek, volgens akte 1744, inventarisnr. 406 zoals gepasseerd bij Notaris H.J. Kronenberg te Deventer bedroeg f 700,-.

De vorige eigenaren van boerderij Schotman waren Jan Kieftenbeld ( Johannes Kieftenbelt ) of Schotman, gehuwd met Gerritdiena ( Gerritsina ) Schotman, de schoonouders van Franc(s)iscus Xaverius van Oldeniel en ouders van Hendrika Schotman.
Voorzover bekend hadden Franciscus Xaverius van Oldeniel en Hendrika Schotman vijf zonen en twee dochters: Antonius ( geb. 1832 ) Gerrit ( geb. ca. 1835 ), Hermannus ( geb. ca. 1838) Frederika ( geb. ca. 1841 ), Maria ( geb. ca. 1848 ), Theodorus ( geb. ca. 1853 ) en Johannes ( geb. ca. 1859 ).

Franciscus Xaverius en Hendrika maakten op 28-06-1882, volgens akte 4074, 4075 inventarisnr. 420 bij Notaris H.J. Kronenberg te Deventer een testament.

Hun erfgenaam werd hun tweede zoon: Gerrit van Oldeneel/Oldeniel en niet hun eerste zoon Antonius van Oldeniel ( vader van de vijf kinderen, waaronder Hein van Oldeniel, de leermeester van mijn opa ).

Gerrit van Oldeniel was weduwnaar van Bartha Deten ( geb. 1840/1841 ) en landbouwer. Hij is geboren in 1835/1836 en op 05-06-1884 te Raalte gehuwd met Maria Sophia Haarman ( 31 jaar oud ), volgens akte nr. 27.

Hermannus van Oldeniel ( geb. 1838 / 1839 ) huwde, volgens akte 19, op 02-11-1876 te Diepenveen met de 36-jarige Hendrika Kolkman ( geb. te Diepenveen ), boerenwerker en dochter van Antonij Kolkman, landbouwer en Johanna Raamsman. Hendrika Kolkman was de zus van Johanna Kolkman, de moeder van o.a. Hein van Oldeniel.

Frederika van Oldeniel ( geb. 1841 / 1842 te Diepenveen ), dienstmaagd huwde te Diepenveen op 09-07-1868, volgens aktenr. 28, met Albertus Jansen, boerenknecht, 27 jaar oud en zoon van Lucas Jansen en landbouwster Johanna Kiekebosch.

Maria van Oldeniel ( geb. 1848 / 1849 te Diepenveen ), huwde volgens aktenr. 22 op 17-11-1881 te Diepenveen met landbouwer Johannes Hoppen, 29 jaar oud. Hij was de zoon van Gerrit Hoppen en Maria Marsman.

De één na jongste zoon van het stel was, voorzover bekend, Theodorus van Oldeniel, geb. 1853 / 1854 te Averlo, gem. Diepenveen en op 08-02-1888 gehuwd te Diepenveen met Willemina Kolkman, geb. 1856 / 1857 te Diepenveen en dochter van Antonij Kolkman en Johanna Raamsman Willemina Kolkman. Willemina Kolkman overleed vroeg na hun huwelijk.
Theodorus huwde op 24-04-1890 te Diepenveen, met Johanna Bergboer, 25 jaar en geboren te Hellendoorn. Zij was de dochter van Jan Bergboer en Janna Fakkert.

Johannes van Oldeniel, geb. te Diepenveen in 1859 / 1860 was landbouwer. Hij huwde, volgens akte 15 op 23-04-1891 met Johanna Maria Groot Zwaaftink, 31 jaar, dochter van Lammert Groot Zwaaftink en Joanna Blokvoort.

De vrouwen van genoemde broers Antonius en Hermannus van Oldeniel, resp. Johanna en Hendrika Kolkman waren zusters.

Boerderij '' Schotman '' ging, na het overlijden van Gerrit, over naar zijn oudste broer Antonius van Oldeniel ( 1832 - 1905 ) en Johanna Kolkman ( 1849 - 1901 ), de ouders van de vijf kinderen, waaronder Hein van Oldeniel, de leermeester van mijn opa.

Op 18-07-1913 kwam er een boedelscheiding en -deling van boerderij '' Schotman ( 6 ha. ). volgens akte 3540, inventarisnr. 637 bij Notaris Immink te Deventer tussen de vijf kinderen, waaronder Hein van Oldeniel.

Aangenomen wordt dat er op die manier geld vrijgekomen is voor Hein van Oldeniel om zich het Averlose schooltje en woonhuis in 1913 aan te schaffen aan Averlo 6 te Averlo.
Binnen een maand na de boedelscheiding, trad Hein op 16-08-1913, in het huwelijk met Frederika ( Dike ) Overkempe en ging er wonen. Waarover later meer.


Aan de Kappertsteeg 4 woonden, van 1921 tot 1926, toen mijn opa in Averlo was, nog Frans, Anton en Dika van Oldeniel. Na van Oldeniel woonde toen al in Schalkhaar. Mijn opa moet ze allemaal gekend hebben !

Hein van Oldeniel, mijn opa's leermeester, trouwde op 16-08-1913 te Diepenveen met Frederika ( Dike ) Overkempe, dochter van Hermannus Overkempe en Willemina Schopke.
Hein verliet in dat jaar het ouderlijk huis aan de Kappertsteeg 4 en ging wonen aan de Averlo 6 ( de latere Avergoorsedijk 10 + 10a ) te Averlo, toen nog Gemeente Diepenveen.

De buren: Kappertsteeg 1. Erve De Kappe of De Landweer..Av.159

Anton, een neef ( geb. 1928 ) en Riek, een nicht ( geb. 1929 ) van Hein van Oldeniel wonen nog steeds op de Kappertsteeg 4, hoewel nu in een ander woonhuis en op een andere locatie dan toen, maar de locatie is wel vlakbij het '' oude '' adres.

Tevens woont op dit adres Wim Veldkamp ( zie pagina 15 ), een halfbroer van deze Riek en Anton. Wim Veldkamp is gehuwd met Riet Nijenhuis, en was de jongste zoon van Wilhelmus Johannes Veldkamp en Gerarda Vrielink. Aan de Kappertsteeg staan heden ten dage maar drie woonhuizen waar de families Veldkamp ( nr. 4 ); Huis in 't Veld ( nr. 2 ) en F.J. Schutte op nummer 1, wonen.

In 1862 kwam er in Averlo een openbare lagere school voor verschillende soorten godsdienst, met een onderwijzerswoning er vast tegenaan gebouwd. De totale bouwkosten daarvan bedroegen f. 3.970,-.
De school had één groot lokaal dat begin 1900 werd gesplitst in twee lokaaltjes, om de bouw van een nieuwe school in Frieswijk voorlopig tegen te gaan en meer aan de nieuwe, toen geldende normen, als bijvoorbeeld hygiëne, tegemoet te kunnen komen.
Jan Willem Doffegnies ( 28-01-1865 - 20-02-1940 ) was in die tijd burgemeester van de gemeente Diepenveen ( 1895 - 1915 ). Met de bouw van het schooltje in 1862 was R.J. Smijter de burgemeester.

De school en het woonhuis zijn tegelijkertijd gebouwd. De '' eerste '' gevelsteen uit 1862, zit links onderin aan de voorzijde van het schooltje gemetseld en is met de laatste grote verbouwing teruggeplaatst. De steen met inscriptie van de laatste grote verbouwingsdatum, in 1999, zit thans rechts onderin.

Gevelsteen uit 1862 van het '' oude '' Averlose schooltje.

Het schooltje van Averlo was één van de vier openbare scholen van de gemeente Diepenveen indertijd. Andere waren in Dorp ( Diepenveen ), Colmschate, Holterweg 100 ( 1830 ) en Lettele.

Uit aantekeningen naar de toestand van de scholen blijkt dat er in 1843 drie scholen waren, namelijk: Linde-Lettele bij boerderij Balkenbroek, Essenerhaar ( Colmschate ) en te Diepenveen.
In het dorpsarchief van Lettele komen de volgende aantekeningen voor van Paul Eggermont i.v.m. de open Monumentendag op 13 september 1997, die gewijd was aan de oude scholen.
Het betreft Archief Zwolle Inventaris nr. 9446 / 9450, uitgezocht tot het jaar 1912.

1862

School te Linde ( Balkenbroek ) opgeheven; eigendommen publiekelijk verkocht door notaris G.C. Coninck Westenberg te Deventer.
Er worden 2 nieuwe scholen gebouwd, te Lettele ( Oerdijk 188 ), ''de tweede school '' en Averlo; voor de stichting van beide scholen ( incl. onderwijzerswoning, Oerdijk 186 en een halve bunder grond ) wordt f. 7.000,- uitgetrokken. Zij worden geopend door burgemeester R.J. Smijter; de gemeente zet f. 50,- op de begroting voor de feestelijke ingebruikneming.
School Averlo kost f. 3.970,-; Lettele f. 3.520,-. Al sinds 1862 werd in beide les gegeven. Benoemd te Lettele ( 132 kinderen ) Jan Willem Nijhoff, zijn echtgenote Johanna ( Janna ) Bloemenda(a)l en mejuffrouw Krol uit Wijhe.

1863

Verkoop onderwijzerswoning te Linde met bijbehorende landerijen.
Afbraak oude school dient voor nieuwe ( inmiddels de 3e ), Gemeentelijke openbare, lager school te Lettele. Bouwmeester is H.A. van Goor te Deventer.
Aannemers: A. Kruissink, G.J. Ackerstaff en A. van den Sigtenhorst & Zn. te Deventer voor f. 3.730,-.

1881

In 1881 zijn hoofden der scholen:

1882

18 februari 1882 aanbesteed: ( 3e ) school en woning te Lettele ( thans nog bestaande gebouwen ). Aangenomen door Jan Hesselingen te Meppel voor f. 16.347,-.
Timmerman H.J. Koekoek uit Bathmen breekt de oudbouw af.
Officiële opening school op 1 maart 1883 ( Deventer courant van 9 maart 1883 ).

Het bericht in de Deventer courant is als volgt:



ca. 1900:

Gemeenteschool Lettele, ten tijde van hoofd der school tot ca. 1900 Albertus Schutte ( geb. 1827 )
en Harmen Schutte ( geb. 1870 ),
vanaf ca. 1900 tot 23-01-1904.

Het nu nog bestaande gebouw heeft in de gevel de tekst: '' GEMEENTESCHOOL, ANNO 1882 ''. De naam '' GEMEENTESCHOOL '' is door een vorige eigenaar ( Schepers ) weggehakt en veranderd in zijn eigen naam. De huidige eigenaar V.F.J. Munster Rouwet, heeft de oude naam weer terug gebracht middels geschilderde letters.
De onderwijzerswoning is nog steeds ( anno 2008 ) als woning in gebruik, terwijl het schoolgebouw tot 1938 uitsluitend voor onderwijs in gebruik was.
Nadien was het in gebruik als parochiehuis met toneel- en danszaal, terwijl enkele jaren ook het VGLO, de zevende en achtste klas en nog later de kleuterschool hier zijn vestiging had.
Op dit moment ( anno 2008 ) doet het gebouw dienst als mengvoederij, opslag voor veevoeders van '' De IJsselstreek '' met administratieve ruimte.

De voormalige Gemeenteschool te Lettele een eeuw later dan de vorige foto in ca. 2000.

1908

1 lokaal bijgebouwd te Colmschate en Lettele.

Noot:

Uit een handgeschreven personeelslijst: Gemeente School van 1882 tot 1982 blijkt dat bij de opening van de Gemeente School op 1 maart 1883 dhr. Nijhof hoofd der school is. Vanaf 26 mei 1883 zijn de leerkrachten Mej. J.M.S. ter Linden en dhr. Poelhekke. Op 24 december 1884 komt hier Mej. Nijhof ( handwerken ). Vanaf 26 november 1892 is dhr. J. v.d. Velde hoofd der school.

Op de gezinskaart van mijn overgrootvader Eijgelsheim, is het woonadres vermeld van de voormalig hoofdbewoners en hoofdonderwijzers ( bovenmeesters ), achtereenvolgend o.a. de heren Johan Lankkamp en Adolf Henricus Nijhoff, van deze openbare Averlose school, te weten: Averloo 6 ( de latere Avergoorsedijk 10-a) wat, in 1921 - 1926, toen mijn opa daar in de kost was, het woon- en werkadres was van de toenmalige bewoners Hein en Dike van Oldeniel.
Ook staat achter het adres op deze gezinskaart vermeld '' Pro Juv. '', hetgeen staat voor Pro Juventute: wat betekent '' zorg voor kinderen, die niet bij hun ouders kunnen opgroeien '': 'n pleeggezin.

Mijn opa was in Averlo om een '' vak '' te leren. Het adres van de vroegere hoofdonderwijzerwoning werd, na het sluiten van het schooltje in 1912, niet alleen het woonadres en de werkplaats van Hein van Oldeniel en zijn vrouw Dike, maar tevens '' het verblijfadres '' van mijn opa ruim vier jaar lang.

Hein van Oldeniel en Dike van Oldeniel Overkempe, ca. 1913-1924.

Zo heeft hij ze ongeveer gekend !

Mijn opa was nog minderjarig ( 15 jaar ) toen hij in 1921 bij Hein van Oldeniel in de kost en in de leer kwam. Meestal gingen dergelijke woon/werk - betrekkingen van kinderen, via de kerk.
De kinderen uit het gezin Eijgelsheim ( mijn overgrootvader W.F. Eijgelsheim 1876-1921 was een half jaar ervoor overleden ), zijn volgens de gezinskaart, Rooms Katholiek.
Aannemelijker is dat Hein van Oldeniel, als diep gelovig man en streng Katholiek, heeft bemiddeld tussen kerk en mijn overgrootmoeder A.J. Koeman, mijn opa's moeder.
'' Het was Hein zijn ideaal om zijn laatste levensjaren iedere ochtend de Heilige mis in zijn parochiekerk bij te wonen '', zo staat op zijn bidprentje vermeld.

Het oude schooltje te Averlo 6 te Averlo, ca, 1915.


In totaal waren er rond 1900, 4 scholen en elf leerkrachten in de Gemeente Diepenveen: in Dorp ( Diepenveen ), Averlo, Lettele en Colmschate. Op 1 Januari 1901 werd de Leerplichtwet ingevoerd. Voorheen waren er meer jongens dan meisjes. Het verplichtte kinderen van 6 t/m 12 jaar tot het volgen van onderwijs, al werd voor boerenkinderen soms een uitzondering gemaakt tijdens de oogsttijd en mochten meisjes, indien nodig, thuisblijven om te helpen in de huishouding. Als gevolg van die wet kwamen er meer kinderen op de scholen. De school van Averlo uit 1862 werd daardoor te klein en daarom besloot de raad in 1912 om in Frieswijk een nieuwe lagere school te bouwen, zie de volgende schoolfoto's:

Ook de scholen in Dorp ( Diepenveen ) en Lettele werden uitgebreid, waardoor ook het onderwijspersoneel toe nam.






Eerste steen van de school van Frieswijk 15-08-1912

De school van Frieswijk aan de Avergoorsedijk 2 te Frieswijk, was voor die tijd een moderne school met schoolmeesterswoning. Drie lokalen, met kachel en kolenluik, voor elk 48 leerlingen, een brede gang met granitovloer, kapstokhaken en negen toiletten ( die niet als tot dan toe gebruikelijk naast de lokalen, maar aan de overzijde van de gang lagen ). De school kon niet binnendoor vanuit de woning bereikt worden.
Het schoolplein had een eigen pomp, want er was nog geen waterleiding. Na de sluiting in 1979 heeft het nog gediend als kaaspakhuis en kaashandel. In 1988 werd ze verbouwd tot woonhuis, kantoor en garage.
Anno 2008 wordt het rechter lokaal, gezien vanaf de achterzijde, dat als laatste in 1979 als klaslokaal dienst deed voor slechts 12 leerlingen (!), verhuurd als appartement.
Mevrouw Mina Jeurlink - Noordkamp ( geen familie van onderwijzer Karel Herman Jeurlink ) was de schoonmaakster van de school van Frieswijk in de periode 1927 tot 1954. Op 25 augustus 2008 heb haar zoon Johannes Lambertus Jeurlink ( 79 jaar ) uit Diepenveen gesproken. Hij zat op de school van Frieswijk in de periode van het schooljaar 1936 tot 1 April 1942 en heeft les gehad van meester Brinks en Pauls
De heer Jeurlink vertelde mij dat zijn moeder, in eerste instantie geen recht op pensioen had verkregen, omdat de Gemeente mevrouw Jeurlink f. 3,- onder de jaarloongrens voor het recht op pensioen, hadden gehouden. De grens was f. 400,-, terwijl zij f. 397,- per jaar verdiende als schoonmaakster van de school van Frieswijk. Na vele jaren corresponderen, tussen familie en Gemeente, werd uiteindelijk, met twaalf jaar terugwerkende kracht, f. 192,- per jaar pensioen aan haar uitgekeerd en ontving zij f. 192,- per jaar voor de rest van haar leven. Het zal de drijfveer van mevrouw Jeurlink zijn geweest om de Gemeente eens een goed lesje te leren, want geboren op 13 januari 1893 overleed zij op bijna 103-jarige leeftijd op 5 december 1995.

Links de voorzijde en rechts de achterzijde van het schooltje te Frieswijk.

De voorzijde bevindt zicht aan de straatkant.
Vanaf daar kijkt men tegen de toiletten aan.


Hoofd der school van Frieswijk in de beginperiode waren, voorzover achterhaald kon worden: A.H. Nijhoff ( 1913-1915 ), P.J.B. Lansen ( 1915-1919 ), die Nijhoff opvolgde toen deze in 1915 naar Nederlands Indië vertrok en Jan Dik ( vanaf 26-06-1919 ). Karel Herman Jeurlink is nooit ( officieel ) hoofd der school geweest, omdat hij nooit zijn hoofdakte heeft gehaald .


(…wellicht is K.H. Jeurlink in het schooljaar 1912/1913 tijdelijk vervangend hoofd der school geweest van Frieswijk, als overbrugging, in de tijd dat het schooltje van Averlo werd gesloten en het schooltje te Frieswijk in 1912 officieel werd geopend ).







Nicolaas R.K. basisschool Schalkhaar ( opgericht 1 Juli 1921 )




Gerardus Fredericus Leus was gehuwd met Hendrika Horster ( RK, en geboren te Almelo in 1884 ).
Op 1 Oktober 1908 wordt hij per 1 Januari 1909 door de Raad der Gemeente Diepenveen, No. R 38416-58/3 benoemd tot onderwijzer aan het Hoofd der Gemeentelijk openbare lager School te Lettele, Gemeente Diepenveen.
G.F. Leus is dan woonachtig te Tubbergen en verving op dat moment hoofdonderwijzer Harmen Schutte ( geb. te Dalfsen in 1870, NH ), gehuwd met J.H. Brand ( geb. te Enschede in 1869, NH ).
Behalve de jaarwedde, die G.F. Leus sinds 3 Augustus 1908 ontvangt, wordt tevens aan hem toegekend het genot van vrije woning ( de onderwijzerswoning ) te Lettele en bijbehorende tuin, tezamen geschat op f. 150,- per jaar.

G.F. Leus blijft, volgens de personeelslijst van deze school, van 1908 tot 1922 verbonden aan de '' nieuwe '' Gemeente school te Lettele en wordt daarna, vanaf de oprichting in 1921, hoofd der school van de Nicolaas R.K. basisschool te Schalkhaar.

Enkele oud-leerlingen vertellen over meester Leus:




Ten tijde van burgemeester Doffegnies, in de periode 1895-1915, kwam er een raadsverordening dat de muren en plafonds van de scholen driemaal per jaar - in de vakanties - moesten worden geraagd. Ook moesten de schoonmaaksters de banken met zeepsop afnemen en de vloeren, gang, lokalen en privé-ruimtes schrobben. Dat stuitte op problemen bij de schoonmaakster van de school van Averlo, waarop de raad besloot de vergoeding te verhogen.

Toen mijn opa, in 1921, in de gemeente Diepenveen kwam wonen en werken bij Hein van Oldeniel, kreeg de gemeente ook Katholieke lagere scholen: in 1921 in Schalkhaar ( voorheen genaamd: Riele ); de Nicolaasschool en in 1938, in Lettele.




Het dorp Okkenbroek kreeg in 1923 een protestants-christelijke school en Schalkhaar in 1930, wat een Christelijk Nationale school voor leerlingen uit Schalkhaar en Colmschate was. Colmschate heeft al een openbare lagere school vanaf 1830.

Het schooltje te Averlo werd in 1912 gesloten. De kinderen uit o.a. Averlo, Frieswijk en Schalkhaar liepen toen naar de nieuwe school in Frieswijk over de Avergoorsedijk. Van het schooltje van Averlo naar het schooltje van Frieswijk is ruim 1 kilometer.

Dorpsslager en ex-bestuurslid van het Dorpsarchief Schalkhaar, de heer Herman ( J.H. ) Sonnenberg uit Schalkhaar ( zie ook bronvermelding, voorpagina ), heeft nog in de klas gezeten van meester G.F. Leus - zie pagina 34 t/m 37 - en heeft ooit met de kleinzoon van meester Jeurlink, gespeeld. Het was het zoontje van Jeurlink's dochter: Alida Johanna, Rob Buitenhuis.
De heer Sonnenberg, die mij in alles, zeer behulpzaam is geweest met veel gepassioneerd enthousiasme, verwees mij onder andere naar twee neven van Hein van Oldeniel, die mij, in onze gesprekken veel wisten te vertellen:



De vader van deze Herman ( H.J. ) en Anton van Oldeniel heette Frans ( F.A. van Oldeniel, geboren op 30-11-1882 ) en was een broer van Hein, de leermeester van mijn opa.
Deze Frans was bijna anderhalf jaar jonger dan zijn broer Hein en woonde en werkte later aan de Zwijnenbergerweg te Averlo als timmerman en was af en toe nog behulpzaam met raad en daad in zijn ''oude'' beroep ( 'n wagenmakerij ).

Frans en Hein van Oldeniel hadden samen tot in de jaren twintig ook een aannemersbedrijf en werkplaats aan de Kappertsteeg 4 te Averlo

Mijn opa moet ook deze werkplaats aan de Kappertsteeg 4 nog gekend hebben en heeft daar misschien ook nog op de bouwplaats gewerkt.

Aan de ene kant van de Kappertsteeg nummer 4 bevond zich het woonhuis en aan de andere kant de bouwplaats. Het huis en bouwplaats aan de Kappertsteeg 4 en het ''oude'' schooltje van Averlo aan de Avergoorsedijk, liggen ca. 2 km. van elkaar verwijderd. De Kappertsteeg loopt naar de Avergoorsedijk, waar het '' oude schooltje'' staat. Aan het einde van het bochtige weggetje, vanaf de Kappertsteeg via de Iwlandsweg, is de Avergoorsedijk en is het nog slechts ca. 50 - 100 meter naar rechts naar het schooltje.

Averlo kende tot de jaren vijftig slechts en alleen nog huisnummers en geen straatnamen. In de jaren vijftig kregen de straten haar huidige namen en zo werd Averlo 6 het huidige Avergoorsedijk 10-a.

Op 1 mei 1956 werden in de gemeente Diepenveen de buurtschapnummers in de buurtschappen aan de westzijde van het Overijssels kanaal vervangen door straatnamen met huisnummers; op 1 januari 1963 werd dit in de buurtschappen aan de oostzijde van het kanaal doorgevoerd.

In alle buurtschappen zijn er meerdere keren omnummeringen geweest, bijvoorbeeld: Avergoorsedijk 10 had van 1862-1890 nummer Averlo 39, van 1890-1920 Averlo 5 en van 1920-1956 Averlo 6. De school had resp. de nummers: Averlo 40, Averlo 5a en Averlo 7.

Het adres, op de gezinskaart van mijn overgrootvader Eijgelsheim ( in 1921 Averloo 6, heet thans dus Avergoorsedijk 10-a en daar bevond zich van 1862 tot 1913 een woonhuis vast tegen een openbare lagerschool aan '' de Averlose school '' ), wat nu huisnummer 10 is. Huisnummer 10+10a werd voordien nog aangeduid als Avergoorsedijk 8-10.

In 1862 schenkt de heer Rudolph Anna Baron van Hoevëll tot Nijenhuis ( 1810 - 1888 ), woonachtig op Huize Avergoor in Averlo, een perceel heidegrond van ca. 50 roeden ( 1 Rijnlandse roede is 14,19 m2, dus ca. 709,50 m2 ) aan de gemeente Diepenveen t.b.v. de bouw van een nieuwe school ( Averlo 9567 ).
De baron was in die tijd ( 1853 - 1865 ) o.a. voorzitter van de Hoge Raad van Adel. Notaris betrokken bij deze schenking was Notaris Coninck Westenberg te Deventer, akte 230, inventarisnr. 530.

Eén van de hoofdonderwijzers van de Averlose school was vanaf de beginperiode 06-11-1862 tot 03-10-1907, de heer Johan Lankkamp ( geb. 28-04-1837 te Hummelo en Keppel - Gelderland / overleden op 22-09-1913 te Twello, gem. Voorst ), zoon van Frederik Lankkamp en Theodora Ovink

.

Johan Lankkamp in 1906

De gemeente Diepenveen had rond 1900 elf leerkrachten, verdeeld over vier openbare lagere scholen en vijfhonderd leerlingen.

Het woonhuis was dus al 59 jaar oud, toen mijn opa er in 1921 ging inwonen. Hoofd der Averlose school Johan Lankkamp heeft er van 09-11-1862 tot 03-10-1907, met zijn drie echtgenotes, gewoond. In deze periode zijn er aan Averlo nummer 6 negentien ( ! ) kinderen van deze Johan Lankkamp geboren.

De eerste vrouw met wie Johan Lankkamp aan de Averlo 6 te Averlo woonde was Johanna Margaretha Nijenhuis, geboren 1836 en overleden in 1876. Dochter van Elbert Christoffel Nijenhuis ( 1811 - 1868 ) en Lucretia Kets ( 1813 - 1892 ). Met Johanna Margaretha kreeg Johan , voorzover bekend, tien kinderen in dertien jaar:



Bovenmeester Johan Lankkamp huwde nog geen half jaar na het overlijden van zijn eerste vrouw, zijn tweede vrouw: Carolina Johanna Frederika Lammertink, volgens aktenr. 16, van beroep naaister en geboren te Staphorst op 11-06-1847 - overleden te Averlo op 23-06-1891, op 19-10-1876 te Diepenveen.
Zij was de dochter van rijksambtenaar Gerrit Jan Lammertink en Grietje Broekhuis. Carolina was weduwe van Antonie Droste.

Met Caroline kreeg Johan negen kinderen in de periode 1877 - 1891 ):



Johan Lankkamp's derde vrouw was Dorothea Agnes van Wijk, geboren te Den Haag op 05-11-1852, overleden 1918. Hij huwde haar te Diepenveen op 15-11-1892. Dorothea was de dochter van meesterknecht Johannes Bernardus van Wijk en Roselina Piernella Wilhelmina Couteaux. Dorothea stond bekend als '' een brutaaltje, die ook nog wel eens een borrel lustte '' !


Dergelijke fietsen, rondom 1910, waren alleen weggelegd voor de koopkrachtige bovenlaag van de bevolking en kosten toen al ca. f 200,-.

Met het vertrek van Johan Lankkamp, op 3 oktober 1907, van Averlo naar Twello, werd de heer Frederik W. Roel(o)fsen, volgens het stadsarchief Deventer, in de raadsvergadering van 19 september 1907 benoemd tot hoofdonderwijzer van het schooltje te Averlo.
Roel(o)fsen woonde niet in het woonhuis van de '' bovenmeesterwoning '' van de Averlose school aan de Averlo 6. De heer Roel(o)fsen, geboren te Renswoude in 1873 ( NH ) was gehuwd met Margaretha C. Meijer.
Als hoofdbewoner van het woonhuis der Averlose school van 01-02-1907 tot 10-08-1913 staat officieel vermeld de heer Adolf Hendrik Nijhoff, hoofd der Averlose school na het vertrek van Johan Lankkamp. Johan Lankkamp woont echter dan nog tot 3 oktober, van dat jaar, in het woonhuis.
Op 16-08-1913 betrad Hein van Oldeniel en zijn vrouw, als nieuwe eigenaar, het schooltje met woonhuis.
Nijhoff werd ná de sluiting van de Averlose school in 1912, van 1913 tot 1915, hoofd van de Frieswijkerschool. Hij vertrok in ca. 1915 naar Ned. Indië en werd op de school van Frieswijk opgevolgd door P.J.B. Lansen.

Johan Lankkamp's derde vrouw van Wijk verhuisde op 08-12-1913 van Twello naar haar geboortestad Den Haag, 2½ maand na het overlijden van haar man Johan Lankkamp op 22-09-1913.


Noch K.H. Jeurlink noch F.W. Roel(o)fsen hebben ooit in het woonhuis van het hoofd der school, van de Averlose school te Averlo 6 gewoond.

De heer Roel(o)fsen, die opvolger was per 19-09-1907, volgens het stadsarchief Deventer, van Johan Lankkamp in Averlo als hoofd der school in 1907, was in 1915, als onderwijzer, niet meer werkzaam binnen de gemeente.

Het was echter Adolf Henricus Nijhoff die in 1907 hoofd der Averlose school werd en uiteindelijk niet Frederik W. Roel(o)fsen.

Frederik W. Roel(o)fsen bleef echter, sinds 23-01-1904 hoofd der Gemeentelijke openbare lagere school te Lettele. Hij volgde Harmen Schutte ( geb. te Dalfsen in 1870 en gehuwd met Johanna H. Brand ) vanaf die datum op tot 01-01-1909.

Frederik W. Roel(o)fsen werd op 01-01-1909, als hoofd der school, opgevolgd door - de al eerder genoemde - Gerardus Fredericus Leus. Gerardus Fredericus Leus bleef tot 1922 hoofd der Gemeentelijke openbare lagere school te Lettele en werd in 1921 hoofd van de Nicolaas R.K. basisschool te Schalkhaar.

De heer Jeurlink werd, in en voor het schooljaar jaar 1912/1913, hoofd der nieuwe school van Frieswijk, waarna hij in 1913 opgevolgd werd door Adolf Henricus Nijhoff, die tot 1915 hoofd der school was.


Onderwijzer Jeurlink, zoon van de melkboer Jan Jeurlink ( geb. 05-12-1842 te Bathmen ) en Jannetje Martens ( geb. 09-05-1847 te Voorst ), is geboren op 29 december 1879 op Katerstede '' Vriesenbelt '' ( Riel 22 te Schalkhaar, bij huis de Kolk ) Douwelerkolkweg 4-6, Gemeente Diepenveen. Zijn ouders zijn hier op 23 november 1871 komen te wonen. Vier maanden eerder, trouwden zijn ouders.
Hij huwde op achtentwintig jarige leeftijd, op 14-08-1908 te gem. Diepenheim, akte 5, met Johanna Bloemendal, geboren te Diepenheim op 23-02-1877.
Zij was de dochter van Arend Jan Bloemendal ( geb. 1841 / 1842 te Diepenveen ), bakker en Hendrika Steunenberg ( geb. 1836 / 1837 te Holten ).
Arend Jan Bloemendal was de zoon van Albert Bloemendal, eveneens broodbakker en Maria Wijers. Arend Jan was de broer van Johanna ( Janna ) Bloemend(a)al. Zij was Nederlands Hervormd, geboren op 31-09-1836 te Diepenveen en gehuwd op 30-12-1862 met Jan Willem Nijhof(f).
Zij gaf sinds 1862 handwerkles op de '' oude '' school te Lettele en sinds 24-12-1884 op de '' nieuwe '' Gemeenteschool te Lettele.
Jan Willem Nijhof(f) was ook Nederlands Hervormd, geboren op 29-04-1824 te Haaksbergen en overleden te Lettele op 15-09-1892. Jan Willem Nijhof(f) was eerst onderwijzer op de school te Balkenbroek, toen van 1862 tot 1883 op de ''oude'' school te Lettele en daarna hoofdonderwijzer van de '' nieuwe '' Gemeente school te Lettele van 1 maart 1883 tot 26 november 1892.
De nieuwe Gemeente school te Lettele stond in de nabijheid van de '' oude '' school. Op de voorgevel van de school staat in grote letters: Gemeente school, anno 1882.
Johanna ( Janna ) Bloemend(a)al en hoofdonderwijzer te Lettele, Jan Willem Nijhof(f), waren de oom en tante van Johanna Bloemendal, echtgenote van onderwijzer Karel Herman Jeurlink te Averlo en later te Frieswijk.
Na het huwelijk van Karel Herman Jeurlink en Johanna Bloemendal wonen zij, vanaf 2 september 1908, op Riele 30i ( nu Timmermansweg 33 ) te Schalkhaar. Op 17 september 1909 wordt hun zoon Jan Hendrik geboren en op 13 Juni 1913 hun dochter Alida Johanna.
De ongehuwde, onderwijzeres te Lettele van 1902 tot 24-09-1937, Hermina J. van Gulik ( geboren 1871 / 1872 ) woont bij hen in.

Afscheid van Juffrouw van Gulik

Vrijdag 24 september 1937

Daarna verhuist het jonge gezin Jeurlink naar Riele 37a ( nu Koningin Wilhelminalaan 34 ) te Schalkhaar.
In het jaar, 1921, dat mijn opa in Averlo kwam, startte K.H. Jeurlink op 18 Januari 1921 de Begrafenisvereniging Colmschate en Omstreken tezamen met J.W. Kroeze ( voorzitter ); G.J. Staal; Jac. Trip en W.J. Veeningen. De vijftallige bestuursleden waren tevens de oprichters. Er bestond namelijk in Colmschate en omgeving de sterke behoefte aan het, binnen de gemeenschap, ordelijk begraven. Tot 1920 gebeurde dit, zo goed als maar mogelijk was. Het werd als een noodzaak gezien dat het begraven beter geregeld moest worden, door middel van een op te richten vereniging.
In café Bloemendal, op de Snippeling ( niet te verwarren met café Bloemendal die aan de rand van dorp Diepenveen stond ), werd de eerste openingsvergadering gehouden.

Café Bloemendal ( rand dorp Diepenveen )

1933.

De vereniging bestaat nog steeds en telt op dit moment ca. 425 betalende leden en er melden zich nog steeds nieuwe leden bij de vereniging aan.

Op 19 juli 1925 overlijdt Johanna Bloemendal op 48-jarige leeftijd. Karel Herman Jeurlink verhuist met zijn kinderen een jaar later, op 3 augustus 1926, naar Deventer In 1929 komt het gezin terug op het oude adres: Koningin Wilhelminalaan 34.
K.H. Jeurlink woonde ook in 1930 te Schalkhaar en werkte daar - ook nog in 1930 - als onderwijzer in Schalkhaar, het postadres van de Frieswijkerschool. Bewoners uit Frieswijk hoorden onder de parochie Schalkhaar.
Zijn naam wordt genoemd op de fotobijschrift van 1930, n.a.v. het 100-jarig bestaan van de Openbare lagere school te Colmschate: K.H. Jeurlink, ( onderwijzer te Schalkhaar ). Jeurlink ( Nederlands Hervormd ) was geen onderwijzer op de Nicolaas R.K. basisschool te Schalkhaar noch op de Protestant-Christelijke school op Schalkhaar, die op 30 augustus 1930 is geopend en in 1985 opgeheven.
De Protestant-Christelijke school op Schalkhaar telde twee klaslokalen met ieder drie klassen. In de eerste drie klassen was juffrouw Hoogendijk de onderwijzeres en van de andere drie, schoolhoofd meester Haarman, die in 1935 werd opgevolgd door meester Agema.

Dochter Alida Johanna Jeurlink trouwt op 30 augustus 1939 te Diepenveen met Johannes W. Buitenhuis. Zij blijft met haar man in haar ouderlijk huis wonen. Alida Jeurlink en Johannes Buitenhuis krijgen twee kinderen: Rob en Marjo.

In de oorlogsjaren, op 05-08-1941, woont Karel Herman Jeurlink aan de Riele 35, in de Gemeente Diepenveen. Hij heeft persoonsbewijsnr. PB 2186.

K.H. Jeurlink werd net na de oorlog '' nood-bovenmeester '', toen de toenmalig bovenmeester, de heer Pauls, vertrok van de school van Frieswijk en de nieuwe opvolger van de heer Pauls, de heer Kerkhof, nog niet was aangesteld als hoofd der school van Frieswijk. De heer Pauls verving destijds in 1939 / 1940 hoofd der school de heer Brinks.
De heer Johannes Lambertus Jeurlink ( inmiddels 79 jaar; zie ook pagina 26 ) heeft van de heren Brinks en Pauls les gehad in de periode van het schooljaar 1936 tot 1 April 1942.




De heer Pauls was in de oorlogsjaren, vanaf de schooljaren ca. 1939/1940 tot en met 1945/1946 bovenmeester van de school van Frieswijk en stond bekend als een zeer zenuwachtig mannetje ( een zenuwlijder, die met schriften door de klas gooide ). Bij een ontploffing van een handgranaat raakte de leerling, Henk Dieperink ( buurjongen van mevrouw W.B. ( Minie ) Smale - Nieuwenhuis: zie ook pagina 71 en 73 ), gewond. De heer Pauls hield ( toen wel ) het hoofd koel en bracht de jongen, achterop zijn fiets, naar het ziekenhuis.

Op 1 september 1954 wordt op het gemeentehuis van Diepenveen in Schalkhaar aangifte gedaan van het overlijden van Karel Herman Jeurlink. Hij wordt 75 jaar oud. Zowel het geboortehuis van Karel Herman Jeurlink, als ook zijn laatste huis aan de Koningin Wilhelminalaan zijn afgebroken. Het huis aan de Koningin Wilhelminalaan is vervangen door een nieuwe woning. De woning aan de Timmermansweg 33 staat er nog. Hierin is nu kapsalon Jeanette gevestigd.

Gezinskaart Karel Herman Jeurlink

Het schooltje en woonhuis van Averlo staat er nog altijd omringt door o.a. weilanden, de Averlose bossen en uitgestrekte (mais-)velden, aan de buitenrand van Averlo.

Het '' oude '' schooltje is onder architectuur in 1984 geheel verbouwd. Het was toen, sinds ca. 1958 van Hein Verwoolde, die er tot ca. 1997 heeft gewoond. Hij was een neef van Hein van Oldeniel. Het woonhuis en het schooltje is overgegaan naar resp. de familie Nieuwenhuis en hun zoon Erik.
Het woonhuis op nr. 10-a wordt thans bewoond door de familie Nieuwenhuis en het schooltje, op nummer 10, door hun zoon Erik Nieuwenhuis. Een gedeelte daarvan schijnt nog hetzelfde te zijn.
Het woonhuis had voorheen smalle trappetjes, twee verdiepingen en een zogenaamde opkamer boven de kelder, een lange gang met mooi geglazuurde tegeltjes, een keuken, bijkeuken en een voorkamer.
Erik Nieuwenhuis heeft het schooltje in 1999 geheel gerenoveerd, nadat hij het in dat jaar had aangekocht. De oplevering daarvan was op de viering van het millennium, 2000. Het woonhuis was door zijn ouders enkele jaren daarvoor gekocht, '97 / '98 en eveneens in 1999 geheel gerenoveerd.
Het schooltje te Averlo was dus eens de voorloper van de drie klassige lager school van het buurtschap Frieswijk ( gelegen aan de Avergoorsedijk 2 ), welke is opgericht op 15-08-1912 en gelegen bij het landgoed Frieswijk. De geschiedenis van het landgoed gaat terug tot de middeleeuwen, hoewel sommige bronnen zelfs terug tot in '' het stenen tijdperk '' vermelden.
Het landhuis van Frieswijk, dat van 1883 tot 1890 dienst deed als klooster van de Cisterciënzer monniken, voordat zij op 29 april 1890 hun intrek namen in het voor hen gebouwde klooster Sion in de buurtschap Tjoene, werd in 1936 gesloopt.

Huize Frieswijk ca. 1915.

( foto J.H. Rutgers - Deventer )

De fotograaf van de bovenstaand prentbriefkaart is de bekende Deventer fotograaf Johannes Hendrik Rutgers, geboren op 12 november 1879. Hij was autodidact, zoals de meeste fotografen aan het begin van de twintigste eeuw. Als reizend straatfotograaf bouwde hij al snel een naam op. In 1906 vestigde hij zich aan de Nieuwstraat 73 te Deventer met een eigen foto-atelier. Op zijn vijftigste ging de oprichter van Rutgers Fotografie met pensioen.

Zijn kleinzoon en fotograaf Jan Rutgers onthuld op 23 mei 2007 officieel het straatnaambord van de naar deze familie genoemde Rutgersstraat in de wijk Spikvoorde te Deventer.

Fotograaf J.H. Rutgers

Het landgoed verkocht de grond voor de school. De school trok leerlingen uit de wijde omgeving uit de buurtschappen Frieswijk, Averlo en Schalkhaar.

Ruim 67 jaar bleef deze school te Frieswijk deze functie behouden; in 1979 werd ze gesloten wegens gebrek aan leerlingen. Er zaten in het laatste jaar nog maar 12 leerlingen op de school.

Ook dit schooltje werd verbouwd tot woonhuis ( in 1988 ) en in 2003 deden, de huidige bewoners, Wim Odé en Ingrid Roelants hun intrede in de school en pasten het gebouw aan.

In 1921, toen mijn opa in Averlo kwam inwonen, deed het gebouw van de Averlose school al negen jaar geen dienst meer als openbare lagere school.

Hein van Oldeniel ( toen bekend als timmerman ) hoewel Katholiek, had het openbare schooltje op 25-02-1913 voor 2000,- gulden op een veiling gekocht: sectienrs. C850, 1160, 1161, 1162, en heeft er tot 5 januari 1957 bijna vierenveertig jaar gewoond en gewerkt. Hij was de eerste bewoner, nadat het schooltje haar deuren, in 1912, definitief had gesloten.

De notaris die bij de koop en verkoop was betrokken was Notaris N. Immink te Deventer, akte 3452, 3465 en 3483, inventaris nr. 637 van 25 februari 1913, 11 maart 1913 en 16 april 1913.

Hypotheekakte 3520, Averlo 9568.

Taxatie C1161 Roetert Steenbruggen, nr. 214, Mei 1913.

Het schooltje en woonhuis van Hein en Dike van Oldeniel,
zoals mijn opa het ongeveer gekend heeft.

Het schoolgebouw werd de werkplaats.

( foto uit 1915: foto J. H. Rutgers ).


Kort na deze aankoop trad Hein van Oldeniel op 16-08-1913 in het huwelijk met Frederika Overkempe en staat hij, vanaf die datum officieel geregistreerd als hoofdbewoner van het Averlose schooltje.

De toiletten van het schooltje deden in het begin dienst als stal voor o.a. een paar koeien, varkens en biggetjes. Later verbouwde Hein van Oldeniel de twee klaslokalen tot werkplaatsen, waar ook de grote zaagmachines en ander machines stonden. Buiten stond het motorhok, goed hoorbaar voor de naaste buren.
Tussen de twee leslokalen met houten planken vloeren, waar in totaal ca. 40 - 50 kinderen les kregen, was in de middenmuur een open kolenkachel / -oven ingebouwd, die beide vertrekken verwarmde.
De leerlingen moesten zelf turf meenemen om de school te verwarmen !

De markante grote ramen ( voor en achter ) zijn nog in het schooltje aanwezig, hoewel die eerst van gietijzerruitjes waren voorzien.
Onder andere vanwege de constructie en het gewicht is, met de laatste renovatie in 1999, besloten, de originele zware constructie van de raampartijen, niet terug te plaatsen.

Fragment interieur werkplaats Hein van Oldeniel.





Het huis en werkplaats van het '' oude '' schooltje aan Averlo 6, ging na Hein van Oldeniel's overlijden, op 8 Juli 1958, over naar een neefje: Hein Verwoolde, wiens moeder Na ( Johanna Maria ) van Oldeniel was, Hein van Oldeniels oudste zuster, gehuwd met Petrus ( Piet Sr. ) Verwoolde, smid en geboren te Schalkhaar op 29-05-1878 en overleden op 1 Mei 1945. Hein Verwoolde heeft met de renovatie in 1984 het gehele dak , van het woonhuis, eraf gehad, waarbij o.a. ook de dakkapel en de deur, links van de toiletten aan de zijkant, verdwenen. Hein Verwoolde heeft tot ca. 1997 in het schooltje van Averlo gewoond.

Bidprentje Petrus Verwoolde ( 1878 - 1945 )

Hein Verwoolde was vrijgezel en timmerman en deed qua postuur niet onder voor Hein van Oldeniel, al was Verwoolde iets magerder. Hein Verwoolde had, in tegenstelling tot Hein van Oldeniel, een goed zichtbare haardos.
Eén van de vier broers van Hein Verwoolde: P.J. Verwoolde ( Piet Jr., geb. 18-11-1921 ) verdiende, na de ULO en de Ambachtsschool, zijn boterham grotendeels door met zijn autootje in het hele land veilingen af te lopen en verdiende zijn geld met zogenaamd '' plokgeld '' op machines, die waren vrij gekomen uit faillissementen. Hij werkte ook in loondienst als draaier en frezer in Deventer aan de Brinkgreverweg en later aan de Molenbelt o.a. bij de machinefabriek Geurtsen en had een constructiebedrijfje. Ook trad hij toe tot de reservepolitie en deed hij zo nu en dan dienst als telegrambesteller.
Piet heeft, komende van Schalkhaar aan de Oerdijk 5, tien jaar ( van ca. 1986 tot 1996/1997) bij zijn broer Hein Verwoolde in het Averlose schooltje gewoond. Piet was 65 jaar oud en net met pensioen toen hij er kwam wonen en 75 jaar, toen hij weer naar Schalkhaar terugkeerde, waar hij nog steeds ( in een verzorgingstehuis aan De Lindenhof 5 ) op 86-jarige leeftijd woont. Piet en Hein Verwoolde verhuisden beide van Averlo naar het verzorgingstehuis. Hein Verwoolde overleed al na een paar maanden, in 1998. Het woonhuis en schooltje te Averlo is door de familie Nieuwenhuis aangekocht.
Twee andere broers van Hein Verwoolde waren Gerrit en Antoon ( Antonius Gerhardus ) Verwoolde. Zij voerden de smederij na het overlijden van hun vader Piet ( Petrus ) Sr., die kort na de bevrijding overleed op 1 Mei 1945. Gerrit was net teruggekeerd van zijn onderduikadres in Vierakker.
Piet Jr. begon in 1965 een garage aan de Oerdijk 5 te Schalkhaar voor zijn oudste broer Gerrit ( Gait ), die sinds 1963 aan MS leed en geen zwaar werk meer mocht doen. Voor Gerrit was het helaas al te laat; hij was inmiddels al bedlegerig en overleed in 1968.
Piet zette het voort tot 1986. Het gebouw dateert uit omstreeks 1906 - 1909 en zal zeer binnenkort worden gesloopt t.b.v. een appartementencomplex. De jongste en vierde broer van Hein Verwoolde heette: Herman en is op ca. 50-jarige leeftijd overleden.


In December 2004 geeft, de dan 83-jarige Piet Verwoolde een interview dat gebundeld werd in de uitgave korte verhalen: " Omzien " uit 2005 ( zie bronvermelding en recensies; de volledige tekst van pagina 70 en 71 mag van de auteur van de bundel '' Omzien '' gebruikt worden, voorzien van de bronvermelding ).

Hierin vertelt Piet, maar ook o.a. Henk ( H.J. ) Beltman van de Oerdijk 9 te Schalkhaar, over de bezetting. Piet vertelt over de ouderlijke smederij, zijn eigen '' illegale '' handeltje op zolder, hun bomvolle schuilkelder tijdens de bevrijding en het overlijden van zijn vader korte tijd daarna op 1 Mei 1945.
'' De schuilkelder, waar Piet Verwoolde het over heeft, scheidden maar enkele meters van de toen beschoten en afgebrande molen van Jo te Riele, pal achter de ouderlijke woning aan de Oerdijk 5 te Schalkhaar. Rondom de bevrijding heeft de familie Verwoolde, samen met de familie Riesewijk, het gezin Willem Mulder en Beltman uit het Mensinksdijkje geschuild in de kelder van de Oerdijk 5. Met een kleine dertig man in één kelder. Voor vader Petrus ( Piet Sr. ) Verwoolde was er geen plaats. Hij had al een tijd last van zijn longen en het was voor hem veel te benauwd. Direct ná de bevrijding, toen de kust veilig was en iedereen uit zijn schuilplaats konden komen, is vader Verwoolde op zijn bed gaan liggen en kwam daar niet meer vanaf. Drie weken later overleed Petrus ( Piet Sr. ) Verwoolde.
H.J. ( Henk ) Beltman, geboren in 1933 en oud-ondernemer, was toen een zesjarig jochie en weet het nog goed. Henk was vanaf 1940 schoolgaand op de Nicolaasschool ( Schalkhaar ) bij juffrouw Overgoor. Henk woont nog steeds ( 2008 ) aan de Oerdijk.
Het dienstverband bij de machinefabriek Geurtsen hield Verwoolde vrij van dwangarbeid in Duitsland. Twee van zijn broers, Gerrit en Hein Verwoolde, ontliepen dat lot niet. Hein Verwoolde werd door de bezetter gedurende een aantal jaren als grensganger op pad gestuurd en mocht alleen in de weekeinden naar huis. Gerrit, de oudste, werd op transport gesteld naar München, waar hij moest werken in een chemische fabriek van Bayer. Na ruim een jaar tewerkstelling besloot broer Gerrit na een verlof niet terug te keren naar die werkplek in Zuid Duitsland: hij dook onder bij een tante in Vierakker waar hij zich de rest van de oorlog verschool.
Onderwijl bleef Piet, werkzaam in Deventer, gedurende de oorlog bij zijn ouders in de kost. De smederij van Piet Sr. aan de Oerdijk 5 werd gevorderd door de Duitsers. Ze repareerden en onderhielden er hun afweergeschut. Terwijl de Duitsers beneden aan de slag waren in de werkplaats zat Piet Jr. boven in het geheim koolzaadolie te persen. De oogst moest gedwongen worden afgestaan door de boeren. Een gedeelte werd eerst veilig gesteld voor eigen gebruik. Piet Jr. maakte thuis op zolder handzame machientjes om bijvoorbeeld kleine hoeveelheden rogge te vermalen tot meel. of koolzaad tot bakolie voor huishoudelijk gebruik. Zo kon moeder ( Johanna Maria ( Na ) van Oldeniel, Hein van Oldeniel's oudste zuster ), ondanks de schaarste toch lekkere pannenkoeken maken.
Zo werd er ook tijdens de oorlog zelf roggebrood gemaakt in Rode Ster tabaksdozen, vertelt Henk ( H.J. ) Beltman. Eerst werd de rogge gemalen door de koffiemolen en daarna werd het gekookt en gebakken. Eveneens werd er siroop uit suikerbieten gehaald. Ook de tabak werd zelf verbouwd. Tabaksbladeren werd gebroeid in paardenmest. Daar zat veel energie in
In Schalkhaar fungeerde de kelder van zijn ouderlijke woning - die kort daarvoor nog onderdak had geboden aan schuilende Schalkhaarse gezinnen - intussen als voorraadhok voor de tegenover gelegen café-bakkerij van Tonny Berghuis aan de Oerdijk 36, '' De nieuwe uitspanning '' uit 1930.


De plaatselijke ondernemers kwamen daar na de oorlog bijna elke avond bij elkaar om, na gedane zaken, over hun handel te spreken. Maar Tonny Berghuis had geen vergunning om jenever te schenken. Zijn klanten lustten echter wel graag zo'n borrel en dus werd zijn verboden drankvoorraad aan de overkant van de weg, in de kelder van Verwoolde aan de Oerdijk 5, opgeslagen. De heer Schoenmaker, toentertijd de plaatselijke politieagent, moest op zulke zaken toezicht houden, maar kneep graag een oogje toe. '' De Schoen '', zoals de bijnaam van de agent luidde, drinkt zelf namelijk graag een opkikkertje mee.
Vader Beltman moest klompen leveren aan de gemeente, anders kreeg hij geen hout. En dat hout had hij uiteraard wel nodig om klompen te maken.

De klompen werden besteld door de, in de oorlog omstreden, burgemeester Batjes van Diepenveen.
Toen de Duitsers begin '45 op de vlucht sloegen voor de oprukkende geallieerden en de eerste bevrijders, stoottroepen ( the Canadians ), werd de Nicolaasschool R.K. basisschool te Schalkhaar geplunderd door de plaatselijke bevolking.
Henk mocht er van zijn vader, die klompenmaker was in die jaren, niet komen, maar deed dat toch.

Henk vond een kastje met wat sleutels, die buurman Gerrit Verwoolde (Oerdijk nr. 5) graag wilde hebben; het kastje was voor Henk.
Over straat liep een Duitser met het schuim op de mond. Hij moest naar het front, maar wilde niet meer. Ook waren er veel kindsoldaten, die in de laatste dagen onder doken, deserteerden. Bij Verwoolde in de kelder zaten er ook een paar. Ze waren vaak 16 of 17 jaar oud en zaten daar gewoon hardop te bidden. Ze wilden er van af en hebben zich later vrijwillig overgegeven aan de Canadezen ''.

De dochter van Hein van Oldeniel's buren, uit de tijd dat Hein aan de Averlo 6 ofwel: het huidige Avergoorsedijk 10+10a te Averlo woonde ( 1913 - 1957 ), de thans vijfenzeventig jarige mevrouw W.B. ( Minie ) Smale - Nieuwenhuis uit Wesepe, die woonde aan de Avergoorsedijk 12, vertelt:




Gezinskaart van Hein en Dike van Oldeniel

De wc stond buiten en zo ook het washok, met de pomp in de tuin, met oude vruchtbomen. Mevrouw Smale - Nieuwenhuis kan zich de heerlijke pruimen nog herinneren. Stromend water was er nog niet. Achter het huis bevond zich ook een oude hooischuur.
Hein rookte pijp, net als mijn opa later, was streng Katholiek en een stevige grote gezette man. Zijn vrouw '' Dike'' was daarentegen klein en wordt getypeerd als een echt werkvrouwtje.


Hein kende Dike sinds 1913; Antonius is in 1929 overleden; Frans huwde in 1925 en zijn echtgenote ( Gerritdina Maria Roesink ) ontbreekt op de foto en had er zeker opgestaan, wanneer hij haar al gekend had. Hendrika / Hendrica huwde in 1924. met johannes Beltman. Ook hij staat niet op de foto. ( De kleding van de dames stamt echter uit de periode: begin 1900 ).

Afbeeldingen van de boerderijen in de buurt aan dezelfde straat:


Aan de Avergoorsedijk 3 woont nu de familie Bolink. Avergoorsedijk 5 wordt bewoond door de familie Middeldorp. Erve Avegoor ( anno eind 1800 ): boerderij met woonhuis en wagenloods toebehorend aan M. Grootentraast, zoon van J. Grootentraast aan de Avergoorsedijk 7 ( Averlo 5 ) is afgebrand op 20-06-1953 ( ongeluk op de deel ): linker foto: voor de brand en rechts: de herbouwde boerderij.

Avergoorsedijk 4 - Katerstede Marswever Fr.169

Foto's van Hein van Oldeniel, het woonhuis of werkplaats aan de '' Kappertsteeg 4 '', zijn er, volgens de meest naaste familieleden, nagenoeg niet ( meer ).

Op bevrijdingsdag 10 April 1945 zijn er in de directe omgeving van Schalkhaar 42 boerderijen verbrand door beschietingen over en weer tussen het Canadezen en de Engelsen en daar tegenover het Duitse leger. Zo ook de werkplaats en het woonhuis van Hein, Frans, Anton, Dika en Na van Oldeniel aan de Kappertsteeg 4. De familie van Oldeniel had niets meer dan de kleding die ze aan hadden, en zeker geen foto's. Mochten er al meer foto's geweest zijn, dan zullen zij met de brand verloren gegaan zijn.

Hein van Oldeniel had geen kinderen en verloor bijna twee jaar voor zijn overlijden zijn vrouw, Frederika ( Dike ) Overkempe, geboren te Raalte op 22 december 1885 en, onverwachts overleden in haar slaap, nadat zij enkele dagen ervoor teruggekeerd was uit het ziekenhuis. Zij overleed op zeventig jarige leeftijd, op 08-09-1956 aan de Avergoorsedijk 10-a te Averlo ( Averlo 6 ).

Hein van Oldeniel kwam op 8 Juli 1958 te half tien 's ochtends om bij een noodlottig ongeval in een bocht op de Raalterweg, per fiets onder een auto. De Raalterweg is de weg van Deventer naar Raalte.
Hij was op weg van Schalkhaar, waar hij sinds 5 januari 1957, aan de Oerdijk 42 woonde, naar zijn schoonfamilie Overkempe om gereedschap op te halen, die, vanaf Averlo gezien, aan de andere kant van de Raalterweg woonde.

Bidprentjes van Hein van Oldeniel
opgemaakt door familie als Henricus Johannes
en zijn vrouw Frederika 'Dike' Overkempe

Herman van Oldeniel, een neef van Hein, weet het nog goed, zei hij mij. Ze hadden even ervoor 's ochtends afscheid van elkaar genomen.
Hein was de maand voor zijn overlijden zevenenzeventig jaar geworden. De nalatenschap van Hein ging naar de familie van Oldeniel en niets naar zijn schoonfamilie Overkempe.

Deventer Dagblad van dinsdag 8 Juli 1958

Dike van Oldeniel - Overkempe ( ca. 1905-1910 )

De eerder genoemde timmerman, Hein Verwoolde ( geboren in 1920 en overleden in 1998 ), die na Hein van Oldeniel in het huis aan de Avergoorsedijk 10-a ( het vroegere oude schooltje aan Averlo 6 ) kwam te wonen, woonde in 1956-1957, na het overlijden van Dike Overkempe, bij Hein van Oldeniel in. Het was voor de duur van een paar maanden, tot 5 januari 1957.
Hein van Oldeniel vond het namelijk '' stil '' na het overlijden op 08-09-1956 van zijn vrouw '' Dike ''.
Toen Hein Verwoolde het schooltje en woonhuis van Hein van Oldeniel in ca. 1957 kocht ( een halfjaar voor Van Oldeniel's overlijden ), kreeg Hein Verwoolde de bijnaam: '' Hein van de Schoole ''.

De Van Oldeniel's is een echte aannemersfamilie, zoals blijkt. Een andere neef ( en tevens zwager !!! ) van Hein van Oldeniel was Antonius Franciscus ( A.F. ) van Oldeniel, geboren op 14-11-1881 te Diepenveen en overleden te Deventer op 10-09-1938. Hij was timmerman.
Deze had zijn aannemersbedrijf in Schalkhaar naast het woonhuis ( ook ) aan de Oerdijk 42 en bewoonde met zijn gezin het gehele huis. Toen hun zoon Hermanus Antonius van Oldeniel, met zijn gezin aan de achterzijde van het huis erbij in trokken, bewoonde het gezin A.F. van Oldeniel de voorzijde van het huis.
Hein van Oldeniel woonde sinds 5 januari 1957 tot aan zijn overlijden op 8 juli 1958 ook aan de Oerdijk 42 te Schalkhaar, aan de achterzijde van het woonhuis, bij het gezin Hermanus Antonius van Oldeniel, de enige zoon van A.F. van Oldeniel en Anna Aleida Overkempe. Hein was op 8 september 1956 weduwnaar geworden.

Ca. 1930:

Anna Aleida Overkempe en Antonius Franciscus van Oldeniel

Ik heb de kleindochter van deze A.F. van Oldeniel en dochter van Hermanus Antonius van Oldeniel gesproken, Anna Maria van Oldeniel. Zij woont nog steeds in het ouderlijk huis aan de Oerdijk 42 te Schalkhaar. Hein van Oldeniel was een oom van haar vader.

Van oorsprong was deze Antonius Franciscus van Oldeniel timmerman. Hij huwde te Olst op 23-11-1918 op 36 jarige leeftijd met de 35-jarige Anna Aleida Overkempe uit Raalte ( Olst ), geboren op 29-09-1883 te Raalte en overleden op 05-12-1961 te Diepenveen. Zij was de dochter van Hermannus Overkempe en Willemina Schopke. Anna Aleida was de zus van Dike Overkempe, de vrouw van Hein van Oldeniel.

Hun enige zoon, Hermanus Antonius ( geboren op 11-11-1919 en overleden op 10-07-1994, had de bijnaam '' Blub '' en bij deze familie woonde Hein van Oldeniel in. Hermanus Antonius was de vader van genoemde Anna Maria van Oldeniel. Anna Aleida Overkempe en A.F. van Oldeniel, de grootouders van Anna Maria van Oldeniel, kregen in totaal één zoon ( Hermanus Antonius, Anna Maria's vader ) en drie dochters met de roepnamen: Mien, Riek en Annie.

Mien ( Wilhelmina Hendrika van Oldeniel, geb. 15-12-1921 en overleden op 25-03-1971 ), Riek ( Hendrika Maria van Oldeniel, geb. 23-02-1923 en overleden op 09-09-1996 ) en Annie ( Anna Henrica van Oldeniel, geb. 18-09-1926 en overleden op 05-04-1993 ).


Antonius Franciscus was de zoon van timmerman Hermannus van Oldeniel ( geb. 1838 / 1839 ), een oom van Hein van Oldeniel en Hendrika Kolkman ( geb. 1839 / 1840), Hein van Oldeniel's tante.

Dat mijn opa ca. vier á vijf jaar bij Hein van Oldeniel in dienst was als leerling en knecht is niet zo vreemd. Eenmaal opgeleid wilde Hein zijn leerlingen niet graag kwijt.
Ik heb ook Theo van Oldeniel gesproken. Hein van Oldeniel was een neef van diens vader, Theodorus, geboren te Averlo ( Diepenveen ). Deze Theodorus had vier zonen en in Lettele een wagenmakerij. Hein van Oldeniel kwam daar wel eens op z'n fietsje, die hij op toerbeurt deelde met zijn broer Frans, om een oud stuk eikenhout van 40 - 50 jaar op te halen.


Mijn opa had tussentijd ook de '' Cycloon van Borculo '' op 10 augustus 1925 meegemaakt. Met een snelheid van 100 km/h kwam de storm vanuit België, Nederland binnen. De stormramp verwoestte binnen 7-8 minuten een groot deel van Borculo in de Gelderse achterhoek. Mijn opa was er bij !

Hij vertrok op 19 februari 1926 van Averlo naar Raalte en op 23 december 1927 van Raalte naar Driebergen, waar hij tot 5 December 1929 verbleef.

Eenmaal terug in Rotterdam was hij van 5 december 1929 tot 20 maart 1930 inwonend aan de Dordtschestraatweg 454-a.

FOTO'S TOEN EN NU

HET OUDE SCHOOLTJE VAN AVERLO CA. 1915.

HET OUDE SCHOOLTJE VAN AVERLO OP 30 AUGUSTUS 2008

HET SCHOOLTJE EN WOONHUIS VAN HEIN EN DIKE VAN OLDENIEL,
ZOALS MIJN OPA HET ONGEVEER GEKEND HEEFT.
HET SCHOOLGEBOUW WERD DE WERKPLAATS

FOTO UIT 1915: FOTO J.H. RUTGERS

30 AUGUSTUS 2008.

VOOR HET WOONHUIS VAN DE SCHOOL VAN FRIESWIJK

HOOFDONDERWIJZER A.H. NIJHOFF EN GEZIN IN 1915




Met erg veel plezier geschreven door, met een groot kompliment van webmaster, Aad Engelfriet:

Eric Eijgelsheim woonachtig te Nijmegen





Klik hier als je meer info zoekt over iets wat Eric noemt over een straat of een naam:
ga naar Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in,
bijvoorbeeld Eijgelsheim (of iets anders) en klik op ENTER




Klik hier voor de overige verhalen van Eric Eijgelsheim op onze site




Familiewapenklein
wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....


Terug naar de top




Last update :

10 Augustus 2009