De eerste Horde genomen.
Om in aanmerking te komen eventueel een kans te krijgen voor een opleiding tot steen-of offsetdrukker, moest je natuurlijk eerst in de drukkerij als hulp aangesteld worden. Ik kwam als uithaler aan een steendrukpers te staan. Nou, uithaler is in het vorig verhaal al een beetje uitgelegd, maar aan de pers werd het nog meer precisiewerk. Voor elke kleur moest een vel opnieuw ingelegd en uitgehaald worden. De inlegger was de belangrijkste hulp, want die moest de vellen zo precies inleggen, dat alle kleuren exact op elkaar pasten.
Het aantal kleuren van de etiketten of affiches liep tussen twee en soms 14. Stel je voor! Een bepaald drukwerk moest 14 keer door de machine en al die keren mocht het vel niet verkeerd ingelegd worden, want dan werd het een misdruk en kon het wel in de oud papierbak gegooid worden.
De voorkant van het vel werd de knijperkant of aanlegkant genoemd en die kant moest op twee aanlegnokken gelegd worden. Dan moest je met veel gevoel het vel aanhalen tegen de schuif, die aan de zijkant van het vel zat. Dat waren dus de drie raakpunten en heel belangrijk was het gevoel, waarmee je het vel met je middelvinger naar de schuif toetrok. Niet te hard en ook weer niet te zacht. Was je er niet op tijd mee, dan ging de cilinder al draaien en de afdruk werd verprutst. De samenwerking tussen de in- en uitlegger moest voorbeeldig zijn, want als de uithaler te laat was, trok hij het pas ingelegde vel uit de knijpers. Dan had je de poppen aan het dansen. Het werd dus al een beetje een vak. Een ietsiepietsie dan.
De baas aan de pers was natuurlijk de drukker en die was niet altijd even makkelijk. Een brutale mond werd niet geaccepteerd en hij werd nooit bij de voornaam genoemd. Meneer mocht je nog net weglaten, maar verder was hij de baas. Geen kapsies dus, dan kwam je het verste.
Goed en gedegen werk werd gewaardeerd en als de drukker een goede week had gedraaid, dan trakteerde hij 's Zaterdags wel eens op een ½ litertje vla. Wanneer dat gebeurde wist je, dat je er goed op stond.
Mijn drukker heette Henk de Nijs en ik kon aardig met hem opschieten. Het was een vakman. Hij vertelde ook wel, dat hij een poosje straatmuzikant was geweest. Hij speelde trombone. Nou, en met muziek had ik al een grote band, dus daar konden we zo nu en dan wel eens over praten.
De Nijs was vrijgezel en de maandagochtenden waren soms heel moeilijk voor hem. De kunst was om hem dan wat gelegenheid te geven om zo nu en dan eens naar de W.C. te gaan. Dat lukte me wonderwel en ik kon zo nu en dan al een beetje de pers afstellen. Later was dat mijn grote winst.
Het werd dus wat
leuker om naar het werk te gaan, maar mijn fiets begaf het en ik heb toen een
heel lange tijd naar de zaak, en weer terug, gelopen. Ik ben ook nog wel met de
bus geweest en hier ziet u een bus van de toenmalige TOD, de Terbregse Omnibus
Dienst, die van Schiebroek naar het Hofplein ging en in de Benthuizerstraat een
halte had.
Toen Schiebroek bij Rotterdam gevoegd werd, nam de RET deze dienst over.
Om nu een beetje duidelijker te zijn, laat ik jullie eerst de eerste sneldruksteenpers zien. Uitgevonden door Sigl in 1851 Je ziet de inlegger, hier een dame, de drukker, een hele heer, en nog net de uithaler, ook al een jongedame. Alleen werden onze persen al machinaal aangedreven.
En om een beetje het werk aan te geven is hier een schema hoe de steendrukpers werkte.
Je ziet ook het vochtwerk. Dat komt namelijk zo. Steen- en Offsetdruk berusten op het principe van de afstotende werking van water en vet. Dus, waar vet is wordt het water afgestoten en andersom ook.. Er zijn drie druktechnieken. De Hoogdruk, Diepdruk en Vlakdruk. Tot de laatste behoorde de steen-en offsetmethode. Ik zal er niet dieper op ingaan anders wordt het een verhandeling over drukmethodes en dergelijke.
In ieder geval ik had mijn werk voortaan in de drukkerij en dat was al een begin om een beetje verder te komen. Het leek echter allemaal makkelijker dan het was en dat kwam omdat er een tegenwerking ontstond, die niets met goed werk of capaciteiten te maken had, maar louter persoonlijk was.
Het was bekend onder de hulpen, die in aanmerking wilden komen voor een contract, dat als je Zondags naar de Zondagschool ging, je veel eerder in aanmerking kwam om iets te bereiken. En wie was er op die Zondagschool een leidende figuur? De chef van de drukkerij! De leerlingen, die er al rond liepen, waren allemaal op die Zondagschool, of in ieder geval geweest.
Ik, en er waren er nog een paar zeiden, van me leve niet en dat zal wel aan de chef overgebracht zijn. Het gevolg was, dat ik ook niet veel goeds meer kon doen. Gelukkig had De Nijs me heel graag aan de pers, dus daar was bijna niet aan te tornen. Ik kreeg al heel gauw de gelegenheid om inlegger te worden en ik moest maar zorgen, dat mijn werk perfect werd, anders zou ik heel moeilijk krijgen met deze chef.
Hoe moeilijk vertel ik in een volgende aflevering.
