Een zeer gewaardeerde bijdrage van Gerrie van der Laan

Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email: aad@engelfriet.net

Op onze site kun je meer vinden over de in dit verhaal genoemde namen en aspekten, gebruik daarvoor onze zoekmachine:

Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Rotterdam en klik op ENTER

---

Vrachtwagens, sleepboten etc. in Rotterdam in 1902

Een grote factor in het handelsverkeer te Rotterdam wordt gevormd door de uiterst goedkope middelen van vervoer per as. Er is dan ook geen handelsstad ter wereld, waar een naar verhouding drukker wagenverkeer is dan hier. Er zijn ruim 2000 sleperswagens. Worden deze met twee paarden getrokken, dan mag daarmee een maximumvracht vervoerd worden van 4000 kg, met één paard mag de uiterste belasting gaan tot 3500 kg. Rekent men het gewicht van de wagen op 1500 kg, dan volgen hieruit netto-belastingen van 2500 en 2000 kg. Feitelijk wordt echter een wagen met twee paarden vaak met 5000 kg belast.

De verordening van de 26ste mei 1898 (Gemeenteblad no. 18), verstaat onder sleperswagens alle vierwielige vrachtwagens, waarbij de afstand tussen de beide assen groter is dan 2,5 meter. Deze mogen niet anders dan stapvoets rijden, uitgezonderd bij het oprijden van een brug met helling of van een dijk. Hoe belangrijk dit wagenverkeer is blijkt wel uit het feit, dat op de 15de december 1899 in de gemeente niet minder dan 2163 trekpaarden waren, die voor verreweg het grootste gedeelte voor het vervoer van lasten per sleperswagen dienstdoen. Dit cijfer treft temeer, indien men in aanmerking neemt, dat het gehele getal paarden, op die datum in de gemeente aanwezig, niet meer bedroeg dan 3020 stuks, (327 stalhouderpaarden, 400 tramweg- en omnibuspaarden en 130 luxepaarden). In normale omstandigheden wordt niet meer dan f 0,06 à f 0,05 berekend voor een vervoer van 100 kg. Vele firma's hebben voor laatstgenoemd bedrag vaste overeenkomsten met slepers, die zich dan verbinden voor dit cijfer elk vervoer op zich te nemen binnen de grenzen van de gemeente, zodat dus een enkele rit, hoe ver deze ook moge zijn, niet meer dan f 1,- kost.

Er zijn ook speciaal ingerichte wagens voor het vervoeren van zware vrachten, die met 4 tot 6 paarden getrokken worden. Men kan op die wijze zelfs vrachten van 20.000 kg vervoeren op een vierwielige wagen. Voor het vervoer van kleinere vrachten wordt veel gebruik gemaakt van handwagens op twee wielen. Van deze zijn er niet minder dan 2100 stuks. Met zulk een handwagen mag een maximumvracht van 1250 kg vervoerd worden. De verschillende hand- en vrachtwagens moeten voorzien zijn van een door de politie aan te geven nummer; ditzelfde nummer moet ook aan weerszijden op de schoft der tuigen in koperen cijfers zijn aangebracht. Jaarlijks worden al deze wagens aan een keuring onderworpen, evenals de daarvoor bestemde paarden.

Door de mensen van de pakhuizen in de oude stad worden vaak paarden gebruikt voor het ophijsen van goederen. Bovendien bezitten twee vrachtrijders (de heren H.W. König en E. Cohen), kleine vervoerbare stoommachines van 4 paardenkrachten, die met één paard voort te trekken zijn. Door deze werktuigen wordt een lier bewogen, die in verband met de aan de pakhuizen aanwezige trijsbalken de goederen gemakkelijk omhoog hijsen. De huur van deze werktuigen is f 10,- à f 12,- per dag. De firma König heeft een platte vierwielige wagen, waarop een ijzeren kraan bevestigd is. Door middel van dit toestel kunnen paarden en voertuigen, die door een of ander toeval te water geraakt zijn, weer op de wal gebracht worden.

Krachtens de overeenkomst van de 18de maart 1878 tussen de Staat en de gemeente, zorgt deze voor een kosteloze sleepdienst door de Koningshaven. Alle niet door stoom voortbewogen schepen, waarvoor zulks verlangd wordt of voorgeschreven is, kunnen gebruik maken van de sleepboten, die geregeld de voor de mond van de Koningshaven ankerende schepen door deze haven heenbrengen. De gemeente besteedt deze sleepdienst, waarvoor twee boten beschikbaar moeten zijn, publiek uit. Thans wordt hiervoor aan de pachter een jaarlijks bedrag betaald van f 12.360,-. 's Winters doen deze boten dienst van 's morgens zeven tot 's avonds acht uur; 's zomers van vier tot tien uur. Verder zijn de sleepdiensten geheel facultatief. Intussen moet zo goed als elk zeeschip, dat een haven binnenkomt, daarheen door één of meerdere boten gesleept worden, terwijl ook bij het aanleggen en verlaten der kaden vaak van sleepboten gebruikgemaakt wordt.

De Rijn- en binnenvaartuigen worden eveneens in het algemeen op die wijze verhaald. Geen wonder dan ook, dat bij het overdrukke scheepvaartverkeer een zeer groot aantal sleepboten ter verhuring beschikbaar is. Niet minder dan 186 zijn er te Rotterdam gestationeerd. Van dit aantal zijn 42 stuks het eigendom van de heer P. Smit jr., terwijl 16 behoren aan de firma L. Smit & Co. Laatstgenoemde firma, die haar hoofdzetel heeft in Alblasserdam, bezit behalve de kleinere in Rotterdam gestationeerde sleepboten, nog 11 grote boten met een aantal paardenkrachten, variërende tussen 300 en 1500. Zes van deze laatste zijn speciaal geschikt voor lange reizen. Zij brengen schepen naar alle havens ter wereld. In het bijzonder bewegen deze grote sleepboten zich behalve op de Noordzee, in de Middellandse Zee en Oostzee.

Het vervoer van personen met roeiboten over de rivier is geregeld bij de verordening van 3 oktober 1895 (Gemeenteblad no. 35). De roeiers moeten als zodanig door de havenmeester zijn toegelaten, terwijl ook de boten door deze persoon moeten zijn goedgekeurd. Een tarief is vastgesteld, waarboven niet gegaan mag worden. Volgens dit tarief wordt o.a. voor het brengen van een persoon aan boord van een op stroom liggend schip f 0,25 berekend, terwijl voor het varen per uur f 0,75 moet worden betaald. Ook het tarief voor het los- en weer vastmaken van scheepstrossen is in deze verordening geregeld. Overigens worden de rivier en de voor de zeevaart bestemde havens druk bevaren door een ontelbaar aantal roeiboten, die levensbehoeften langs boord verkopen. De personen, die deze handel drijven, maken zich vaak schuldig aan een clandestien drankverkoop, waartegen intussen zoveel mogelijk door de politie gewaakt wordt.

De ballastdienst is geheel in handen van particulieren. In het bijzonder belast de "Rotterdamse Ballast-Maatschappij" zich hiermee. Deze baggert zand in de rivier boven Rotterdam en levert dit, behalve aan de schepen, nog voor talloze andere doeleinden. Uit de aard der zaak vermindert echter het innemen van grondballast, doordat de nieuwere schepen waterreservoirs hebben, die volgepompt kunnen worden.

Het meten en wegen geschiedt door een vijftal lichamen, namelijk:

1. De corporatie van beëdigde meters en wegers;

2. Het "Vriesseveem";

3. Het "Nederlandse Veem"

4. Vennootschap "Mercurius";

5. De firma W. van Vollenhoven & Co.

Eerstgenoemde instelling is op coöperatieve grondslag gevestigd. Zij dateert van het jaar 1867. De opbrengst van de verrichte diensten wordt geheel door het personeel gedeeld. De corporatie bestaat uit 1 administrateur, 2 hoofdlieden en 160 meters en wegers. Laatstgenoemden zijn in 3 klassen verdeeld. Jaarlijks worden door haar circa 500.000 lasten graan behandeld. Dit lichaam staat onder toezicht van een commissie uit de graanhandel, die geheel belangeloos haar medewerking daartoe verleent. De andere lichamen laten de weging en meting geschieden door bezoldigd, doch beëdigd personeel. Zij geven alle daartoe certificaten af, aangevende het juiste gewicht of de maat van hetgeen verwerkt is. De werkzaamheden geschieden volgens vaste tarieven, waarop echter vaak grote reducties worden toegelaten.

---

Een zeer gewaardeerde bijdrage van Gerrie van der Laan

Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email: aad@engelfriet.net

Op onze site kun je nog meer verhalen vinden van haar, gebruik daarvoor onze zoekmachine:

Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Gerrie van der Laan en klik op ENTER

wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....