Een zeer gewaardeerde bijdrage van Gerrie van der Laan

Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email: aad@engelfriet.net

Op onze site kun je meer vinden over de in dit verhaal genoemde namen en aspekten, gebruik daarvoor onze zoekmachine:

Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Rotterdam en klik op ENTER

---

De onbegrensde toekomstmogelijkheden

Een interessante beschouwing over atoomenergie en atoombommen gaf "De Maasbode", die direct een verslaggever stuurde naar een atoomdeskundige te Rotterdam, dr. J. Schweers:

"Wat is een atoombom, die, zo groot als een tennisbal, evenveel verwoesting kan aanrichten als 20.000 ton van de ontplofbare stoffen, welke tot nog toe werden gebruikt?" Om een antwoord te verkrijgen op deze vraag hebben wij ons gewend tot dr. J. Schweers te Rotterdam, leerling en medewerker van professor Keesom, de man van het helium. Dr. J. Schweers, die zich steeds heeft geïnteresseerd voor de vraagstukken, welke verband houden met het principe, waarop de nieuwe bom berust, vermoedde reeds het doel van ons bezoek, voordat wij het hem hadden aangekondigd. U wilt zeker het een en ander weten over de atoombom? Begroette hij ons.

Op ons bevestigend antwoord begon hij met er op te wijzen, dat het principe, waarop de "atoom-splitsende bom" hoogstwaarschijnlijk berust, reeds vóór 1940 bekend was. Toen reeds was men op grond van genomen proeven en aan de hand van theoretische beschouwingen tot de conclusie gekomen, dat er grote hoeveelheden energie zouden vrijkomen, als men er in zou slagen de kern der atomen in twee of meer delen te splitsen. Vooral zou dat het geval zijn, als men de kern van zware elementen, zoals uranium, protactinium, thosium en ionicum zou kunnen "stukslaan" (desintegreren). In 1939 gelukte het de kernen van uranium-atomen, het zwaarste element ter wereld, in twee gelijke delen te splitsen, waarbij twee palladium-atomen ontstonden, benevens een groot aantal neutronen.

Bij deze en dergelijke proeven werd steeds méér energie gebruikt dan men bij de splitsing terug kreeg. Toen echter was men reeds overtuigd van de mogelijkheid, dat de neutronen, die bij de kernsplitsing vrijkomen, op hun beurt weer nieuwe uranium-kernen zouden kunnen splitsen, mits het goede uranium isotoop 235 in voldoende hoeveelheid aanwezig zou zijn. Daarbij zouden opnieuw een grote hoeveelheid energie en vele neutronen vrijkomen. Theoretisch zijn de mogelijkheden, indien men daarin eenmaal is geslaagd, onbeperkt. Er ontstaat dan een zogenaamd sneeuwbal-proces, dat dr. Schweers zou willen vergelijken met een kist vol geweerpatronen. Wanneer men in zo'n kist een kogel afschiet, wordt daardoor een patroon tot ontploffing gebracht, ten gevolge waarvan de kogel uit de huls wegvliegt, waardoor warmte en licht vrijkomen. Deze kogel kan op zijn beurt weer een andere kogel in de kist raken met dezelfde gevolgen, zodat binnen zeer korte tijd in een betrekkelijk kleine ruimte ontzaglijk veel energie vrijkomt. De energie, welke bij het kernsplitsings-proces vrijkomt, ontstaat uit de energie, waarmede de protonen en neutronen, die tezamen de kern vormen, zijn samengebonden.

De grote moeilijkheid, die de ontdekkers van de bom blijkbaar hebben overwonnen, is de bom op een bepaalde tijd tot explosie te brengen. De uraniumkern zal door hen zeer waarschijnlijk gesplitst zijn door een neutronenbombardement. Zeer snelle neutronen kan men o.a. verkrijgen met behulp van elektrische hoogspanningsinstallaties (meestal van enorme afmetingen, zodat ze niet in een bom of in een vliegtuig zijn mee te voeren). Dit opwekken van neutronen zou in een laboratorium moeten geschieden - maar dan zou daar ter plaatse de explosie onmiddellijk plaatsvinden. Waarschijnlijk zal het bombardement even goed, of zelfs beter kunnen geschieden met langzame neutronen. Deze kan men in een vrij kleine ruimte doen ontstaan door helium en beryllium op elkaar te laten inwerken, waarbij een koolstofatoom en een neutron ontstaat. Men kan nu tussen deze neutronen en het uranium een laag paraffine plaatsen, die de neutronen niet doorlaat. Door er voor te zorgen dat op een bepaald moment, b.v. door een elektrische ontsteking, een opening in de parafine-laag komt, kunnen de neutronen het uranium bereiken en vindt de explosie plaats.

De tweede moeilijkheid bij een kernsplitsingsproces is te verhinderen, dat het zich voortzet op andere atoomkernen, die zelf ook bij de splitsing energie zouden opleveren. Vermoedelijk zal het voor de ontwerpers zelf min of meer een meevaller zijn geweest, dat de gevolgen niet catastrofaal bleken. Een dergelijk proces doet zich, naar men veronderstelt, ook voor op sommige sterren. In de loop van de geschiedenis is herhaaldelijk geconstateerd, dat een ster op een gegeven ogenblik buitengewoon helder oplichtte, om dan geheel te verdwijnen. Niet uitgesloten is, dat er in zulk een geval sprake is van een kernsplitsing op grote schaal, welke leidt tot de algehele vernietiging van de betrokken ster.

Op de toekomstmogelijkheden, welke de nieuwe vinding biedt, wenste dr. Schweers liever niet in te gaan. Deze mogelijkheden zijn bijna onbegrensd, Volgens hem zal het evenwel nog heel wat jaren duren, eer de mens er in slaagt bij de kernsplitsing vrijkomende energie te beteugelen en te zijnen voordele aan te wenden. En deze mogelijkheden zouden volgens de geleerden ook een tocht naar de maan per raket omvatten. Wat zou Jules Verne hiervan zeggen?

---

Een zeer gewaardeerde bijdrage van Gerrie van der Laan

Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email: aad@engelfriet.net

Op onze site kun je nog meer verhalen vinden van haar, gebruik daarvoor onze zoekmachine:

Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Gerrie van der Laan en klik op ENTER

wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....