Een e-mail sturen naar Aad? Zijn e-mail adres is aad@engelfriet.net
(klik op deze tekst om een voorgeadresseerde mail te openen)
Terug naar  het Engelfrieten overzicht

Naar beneden 

Uit dagen van sensatie en emotie

Een zeer gewaardeerde bijdrage van Gerrie van der Laan

Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email:
aad@engelfriet.net

Op onze site kun je meer vinden over de in dit verhaal genoemde namen en aspekten, gebruik daarvoor onze zoekmachine:

Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Rotterdam en klik op ENTER




Uit dagen van sensatie en emotie

Door A. Mineur

Hertaling.

Geen opzienbarende moord, noch een "spookhuis", waarvan we af en toe in Rotterdam hoorden, bracht zoveel sensatie in onze goede Maasstad teweeg, als de verschijning van "Professor Otto Otto", die voor eivolle zalen mensen-met-kwalen door middel van suggestie behandelde, en van de heren "Fred Marion" en Erik Hanussen", die voor een talrijk publiek als "telepaat" optraden, spoedig nagevolgd door "telepatende" variétéartiesten van kleiner formaat. Boeken en boekjes over occultisme werden door groot en klein, als waren het boeiende romans, verslonden. Overal, waar je op visite kwam, werden quasi-geleerde gesprekken over parapsychologische verschijnselen gevoerd, met zoveel animo, alsof het een levenskwestie gold. Onze, anders zo nuchtere Rotterdammers waren er geheel door van streek.

Iedereen wilde hypnotiseur worden en anderen door hypnose genezen. Elkeen voelde zich telepaat, of waande zich althans hard op weg het te worden. Op kantoren, werkplaatsen, ja op scholen zelfs, werden proeven van bekwaamheid in de telepathie afgelegd. En, in plaats van gezellig te schaken, te dammen, of te smousjassen, waren families van tot nu toe onbesproken naam en faam almaar bezig met hocuspocus-praktijken. Allerlei onbenullige "telepathische" opdrachten moesten worden uitgevoerd: een pijp stoppen, een sigaar opsteken, iets uit een lade halen, of erin bergen, en, last not least, het opzoeken van een verstopt voorwerp. Dat was wel de grootste attractie: zo'n verborgen object opsporen! Het heette intussen, dat al het opgedragene slechts verricht werd op het in de geest gegeven commando van de leider. Deze had maar: "links, rechts, vooruit, naar de kast!" te denken, en de "telepaat" voelde waar hij heen moest.

De kleine bedriegerijen door afspraken tussen "telepaat" en leider waren legio. Maar, niemand dacht eraan, dat in grote, volle zalen veel gemakkelijker fraude, door het tevoren maken van afspraken, mogelijk was, dan in besloten kring. Men lachte binnensmonds spottend, om de amateur-telepaten. Men knikte, bij wijze van verstandhouding, om te kennen te geven dat men heel goed begreep dat men "genomen" werd. Maar men zat in eivolle zalen met open mond en in ademloze stilte te kijken naar demonstraties van zogenaamde telepathische experimenten, die onder een schijn-controle van enkele onbekende aanwezigen, werden ten beste gegeven, terwijl juist de enige controlemiddelen, die het publiek tegen fraude konden vrijwaren, achterwege werden gelaten.

De Doelen, het "Nut" en verschillende bioscoopzalen zagen binnen hun muren de "telepaten" als paddenstoelen uit de grond verrijzen. Onder veel gegoochel met quasi-wetenschappelijke termen, die de schijn moesten wekken, alsof men met uitzonderlijke vermogens van een soort wondermensen te doen had, werd de op sensatie beluste goegemeente eenvoudig door je reinste boerenbedrog in de luren gelegd. Er scheen geen houden meer aan! Het was eenvoudig bespottelijk, hoe bladen van standing geheel en al van de wijs gebracht werden door prospectussen en geïllustreerde programmaboekjes, waarvan de verspreiding aan de vertoningen voorafging, alsmede door aan de pers verstrekte communiqués, waarin de ongelooflijkste staaltjes van wonderprestaties der op komst zijnde "telepaten" werden vermeld. Zonder dat de betrokken bladen zich op de hoogte stelden van de juistheid der verhaalde ongelooflijkheden, werden deze maar klakkeloos gepubliceerd. Impresario's lieten in facsimile met naam, kwaliteit en handtekening gepubliceerde verklaringen de ronde doen, waarin politieautoriteiten bevestigden, dat een of ander verbluffend "telepathisch" experiment onder hun controle had plaatsgehad.

Als het terrein in het buitenland door de een of andere wonderman was afgegraasd en men daar, na aanvankelijk enthousiasme, tot de erkenning was gekomen, dat het door hem gepresteerde, alles bij elkaar genomen, toch niet zo wonderbaar was als het er op het eerste gezicht uitzag, dan kwam hij op een goede dag naar hier overgewaaid. Hij wist dan de een of andere arrangeur van publieke vermakelijkheden te bewegen de nodige sensatie-reclame voor hem te maken. Men wist niet, waarover men zich meer moest verwonderen: over de weergaloze brutaliteit, waarmee de managers of exploitanten van die "wonderlijk-begaafde" variété-mensen de meest oncontroleerbare mededelingen over fenomenale prestaties van die artiesten lanceerden, dan over de ongeëvenaarde kritiekloosheid, waarmee publiek en pers zich lieten beetnemen.

Personen van verdachte reputatie, naar later uit politierapporten bleek, hoogstens vermaard om hun handigheid in variété-artiesten-trucs, werden met veel onderscheiding op redactiebureaus ontvangen, of achternagelopen door ijverige reporters, die gretig hele blocnotes vol penden met omvangrijke interviews. Schrijver dezes, die in de dagen van "hoogconjunctuur van het occultisme" in zijn omgeving een heftige strijd voerde tegen de lichtgelovigheid, waarmee men de "telepathie"-zwendel en aanverwante bedriegerijen tegemoet trad, had zich tot stelregel gekozen: eerst te onderzoeken wat er van de verhalen omtrent elders gepresteerde wonderbaarlijkheden waar was, en op de tweede plaats zijn ogen goed de kost te geven, wanneer er hier, in zijn eigen omgeving, vertoningen van dien aard plaatshadden. Wat het eerste deel van genoemde stelregel aangaat, had ik direct gelegenheid tot praktische toepassing daarvan, toen een impresario één der nieuwe "beroemdheden" op het gebied der "telepathie" bij het publiek inleidde door het verstrekken van een in verschillende bladen opgenomen perscommuniqué. In dit document werd brutaalweg meegedeeld, dat de betrokken wonderman, dankzij zijn geheimzinnige vermogens, erin geslaagd was, de dader van een kort tevoren in Amsterdam gepleegde inbraak in handen van de hoofdstedelijke politie te spelen.

Ik wendde mij tot de Amsterdamse politieautoriteiten om inlichtingen en ontving daarop de mededeling, dat het hele desbetreffende verhaal van a tot z gelogen was. Toch was blijkbaar niet één van de bladen, die het relaas van de beweerde inbrekersarrestatie hadden opgenomen, op het denkbeeld gekomen, er even een telefoontje aan te wagen. Gold dit reeds van mededelingen omtrent wonderbaarlijk-klinkende feiten, die zich in ons eigen land zouden hebben voorgedaan, hoeveel te meer nog werd door de pers verzuimd, inlichtingen in te winnen, wanneer het om beweerde verbluffende voorvallen in het buitenland ging. Van een der beroemde "telepaten", die hier in Rotterdam was neergestreken, vond ik in de dagbladen vermeld, dat hij een verbazingwekkend bewijs van zijn mysterieus kunnen had geleverd, door in de Oostenrijkse stad Salzburg een inbraakplan aan het licht te brengen, nog vóór de politie er ook zelfs maar de lucht van gekregen had. Zijn fijngevoelige geest had namelijk op een goede dag de gewaarwording gekregen, dat er iets niet pluis moest zijn in één der grote juwelierszaken van genoemde stad. Hij toog er heen en, op het moment dat hij binnentrad, kreeg hij de sensatie: "hier is ingebroken".

Hij gaf in woorden aan zijn bezwaard gemoed lucht, maar de aanwezigen konden niet aannemen, dat er ook in het minste of geringste sprake van een inbraak hier kon zijn: er viel zelfs geen spoor van een poging daartoe te ontdekken. Tot de wonderman beval: "men moet de brandkast verplaatsen, dan zal alles duidelijk zijn!" En jawel: nauwelijks had men het gevaarte van z'n plaats gesjouwd, of een tamelijk groot gat in de vloer werd zichtbaar. Men inspecteerde de bodem van de brandkast en kwam daarbij tot de ontdekking, dat ook deze al was bewerkt. De inbrekers waren echter door een of andere oorzaak in hun arbeid gestoord en zouden hoogstwaarschijnlijk de volgende nacht zijn teruggekomen om de inbraak te voltooien. Tot grote tevredenheid van de Salzburgse politie, die inmiddels in de zaak gemengd werd, kon de heren inbrekers worden belet hun slag te slaan. Tot zover het onwaarschijnlijk klinkend relaas, dat zonder enig onderzoek door verschillende dagbladen werd opgenomen. Ik wendde mij schriftelijk tot de politiepresident van Salzburg om inlichtingen en ontving van hem een vrij uitvoerig telegrafisch antwoord, waarin mij een en ander werd medegedeeld omtrent de antecedenten van de "telepaat" en tevens verzekerd werd, dat het hele verhaal van het begin tot het einde verzonnen was.

Herhaaldelijk kon men de "telepatende" gasten in ons goede, tijdelijk geheel van de kook geraakte Rotterdam op de meest krasse staaltjes van tegenspraak met zichzelf betrappen, als ze bezig waren, hun demonstraties in zalen op quasi-geleerde wijze toe te lichten. Zo hoorde ik een zogenaamde "telepaat", die een speld, welke in een dameshoed verborgen was, moest opzoeken, de volgende verklaring geven van de weinig vlotte wijze, waarop het experiment verliep: "Ofschoon ik mij in een soort trancetoestand bevind, wanneer ik dergelijke opdrachten probeer te volbrengen, blijf ik toch de natuurlijke schroom behouden, die een man ervan weerhoudt, een dame te benaderen, ter opsporing van een in haar kleding verborgen voorwerp".

Ik vond deze explicatie uitermate interessant, vooral omdat de slimmerik kort tevoren, onder hoorbaar huiveren van het publiek, had staan te vertellen, dat men meer dan eens misbruik gemaakt had van zijn trancetoestand bij telepathische opdrachten, door hem te bevelen gloeiende kolen uit een kachel te halen, met het gevolg natuurlijk, dat z'n handen deerlijk verbrandden bij de uitvoering van die opdracht. Het kwam mij, eerlijk gezegd, wel wat vreemd voor, dat een variétéartiest, al was hij dan ook toevallig "telepaat", in trance wel voor de kuise beroering van een fatsoenlijk-uitziende en alleszins eerzaam schijnende dame terugdeinsde, maar de natuurlijke angst voor vuur niet meer voelde en in gloeiende kolen graaide, alsof het appeltjes en peren waren. Niemand der aanwezigen scheen echter zelfs maar enige twijfel in die richting te voelen, weshalve ik elke opmerking in die geest dan ook maar zorgvuldig onderdrukte.




Een zeer gewaardeerde bijdrage van Gerrie van der Laan

Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email: aad@engelfriet.net

Op onze site kun je nog meer verhalen vinden van haar, gebruik daarvoor onze zoekmachine:

Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Gerrie van der Laan en klik op ENTER






Familiewapenklein
wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....


Terug naar de top





Last update :

21 Juli 2021