Een zeer gewaardeerde bijdrage van Gerrie van der Laan

Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email: aad@engelfriet.net

Op onze site kun je meer vinden over de in dit verhaal genoemde namen en aspekten, gebruik daarvoor onze zoekmachine:

Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Rotterdam en klik op ENTER

---

C. Ludovic verhaalt over Rotterdam in het jaar 1846

Vertaald uit het Duits.

C. Ludovic, vermoedelijk een pseudoniem. Flüchtige Bemerkungen auf flüchtiger Reise durch einen Theil von Belgien, Holland und England. Dresden, 1846, blz. 27 vlg. Vluchtige waarnemingen op een vluchtige reis door een deel van België, Holland en Engeland.

Wij kwamen tegen de avond in Rotterdam aan en namen onze intrek in "Hotel des Pays-bas". Ongeveer duizend grotere en kleinere zeeschepen lagen in de haven en in de grotere kanalen. De grote bedrijvigheid van een zo volkrijke, mooie, nette en grote havenstad maakt werkelijk een aangename indruk. Helaas was de dag ervoor theater en tevens het concert van Rubini over Persiani en Nigris geweest. Toen ik de mooie straten (met name de reusachtig grote en door haar winkels schitterende Hoogstraat) bekeek en naar dit of dat huis en zijn eigenaar vroeg, hoorde ik vaak, dat het de oude heer Hohboecken was. (Anthony van Hoboken, heer van Rhoon en Pendrecht en van Cortgene, 1756-1850).
De geschiedenis van deze man, die mij daarbij verteld werd, bewijst, hoe gemakkelijk men met doorzettingsvermogen, moed en verstand en weliswaar ook met geluk in grote handelssteden vroeger een groot vermogen kon verwerven en min of meer ook nu nog kan verwerven.

Hohboecken kwam als jonge arme plattelandsbewoner met een paar gulden in zijn zak naar Rotterdam om zich daar als arbeidskracht te verhuren. Op een dag ziet hij voor de winkel van een handelaar in boter enkele lege, oude, hem echter nog heel bruikbaar schijnende botervaten. Hij koopt ze voor zijn kleine hoeveelheid contant geld, brengt ze naar het andere einde van de stad, waar hij ze, iets opgepoetst en op een meer in het oog lopende plaats neergezet, met een aardig voordeel aan een andere handelaar in boter verkoopt. Hij herhaalt deze operatie met een dagelijks groter wordende omvang, zodat zijn handel in vaten spoedig de grenzen van de stad overschrijdt en men in de hele omgeving alleen nog vaten van Hohboecken wil hebben. Een grote vatenfabriek, een grote boterhandel, een grote algemene zaak volgen. Hohboecken koopt een schip, een huis. Zo heeft hij nu zesendertig jaar lang ieder jaar een schip en een huis gekocht, bovendien voor ieder van zijn elf kinderen bij hun huwelijk een huis bestemd. Beato lui! - In een kamer van zijn huis is nog een van de eerste vaten als een eeuwigdurend aandenken aan het begin van zijn geluk opgesteld.

In ons hotel waren we er verbaasd over in elk van onze kamers een mooie Engelse of Franse bijbel op de tafel te vinden, wat ons aantoonde, hoe omvattend ook in Holland het piëtisme is. Naast dit piëtisme is een nederige zinnelijkheid overheersend. Over het algemeen zijn de Hollanders meer dan de zuidelijke volkeren aan de diensten van Venus overgeleverd. Gebrek aan natuurschoon, consumptie van voedzame spijzen en dranken, huiselijke levenswijze, grotere rijkdom en weelderige volheid en gezondheid van het grootste deel van de Nederlandse mooie vrouwelijke wereld zijn de duidelijke oorzaken van deze buitengewone en in alle klassen overheersende lust in vleselijk genot.

Zonder kniesoren te zijn, rilden wij ervan, in Rotterdam in een en dezelfde straat dertig of vijfendertig publieke huizen bijna naast elkaar te zien, waarin men dat kan halen waarvan men zijn hele leven spijt kan hebben, hoewel de meisjes van deze huizen onder toezicht van de gezondheidspolitie staan. Maar wat wil dat zeggen?!
Al deze bordelen onderscheiden zich door formele uithangborden met namen als bijvoorbeeld "De vrolijke matrozen", "Gelukkige vaart" enz. Men treft daar helaas, tot schande van onze tijd, het zij gezegd, meisjes van dertien, veertien jaar, deels hele mooie en tot alle volkeren behorende, aan. Enkel een gordijn, in plaats van een deur, sluit deze tempel van dierlijke lust, waarin voortreffelijke matrozen, die zich vaak aan alle mogelijke uitspattingen te buiten gaan en hun op hun lange reizen verworven soldij erdoor jagen, af.

In meer of minder goed schoongemaakte kamers van de rez-de-chaussée lopen deze meisjes van smart, zo ten onrechte meisjes van plezier genoemd, arm in arm af en aan en wachten tot de sultans van de zeevaart de een of de ander de zakdoek toewerpen. "Det oude pard in de Wieck" (Het oude paard in de wieg, vgl. Oude huizen in Rotterdam, blz. 64 vlg.) zou sinds reusachtig lange tijd de fijnste van deze onfijne tempels van de lust zijn, "Het nieuwe paard in de wieg" het daaropvolgende enz.

Eigenaardig is het, dat in dezelfde straat tegenover zo'n huis waar vaak de braafste en meest rechtschapen burgers wonen, men kleine twaalf tot veertienjarige meisjes van goede komaf ziet, die luisterend en nieuwsgierig een blik van buiten door het zich openende gordijn, in elke kamer waar de "praktikanten" naar binnen gaan, proberen te werpen enz.
Bovendien zouden er ontelbaar vele zogenaamde rendez-vous-huizen zijn. Louter details, die wij, naast vele andere niet neerschrijfbare bijzonderheden, aan onze zeer goed ingelichte en geenszins geheimzinnige loonbediende te danken hebben.

---

Een zeer gewaardeerde bijdrage van Gerrie van der Laan

Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email: aad@engelfriet.net

Op onze site kun je nog meer verhalen vinden van haar, gebruik daarvoor onze zoekmachine:

Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Gerrie van der Laan en klik op ENTER

wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....