Een zeer gewaardeerde bijdrage van Gerrie van der Laan

Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email: aad@engelfriet.net

Op onze site kun je meer vinden over de in dit verhaal genoemde namen en aspekten, gebruik daarvoor onze zoekmachine:

Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Rotterdam en klik op ENTER

---

Verraderlijke intocht der Spanjaarden in Rotterdam

Hertaling.

Inleiding tot:

Vier rederijkerstaferelen aangaande de verraderlijke intocht der Spanjaarden te Rotterdam, op dinsdag na Pasen, de 9e april 1572.

Opgesteld bij wijze van rederijkers-zinnespel.

Ook met vrouwenrollen, en voorzien van toneelbeschrijvingen volgens de toenmalige gesteldheid der stad en van enige harer in dit spel te pas komende gebouwen.

Een nog niet in dramatische vorm in druk verschenen onderwerp.

Door Jacob Gabriël Litzau.

(Voor rekening van de schrijver)

Een Grave van Bossu met de Spanyaerts Bloed Gierich
in 't jaer Seventich Twee April den 9 Dach
Lanx hier als vriend qaem maer scofferich
vermoorden veel Borgers met Jammerlyck geclach.

Rotterdam,

J.A. van Belle.

1848.

Het topografische en geschiedkundige voorwerk heb ik, althans grotendeels, geput uit G. van Reyn, wiens werk voor mensen van goede lectuur ver boven het mijne te achten is. Ik leer van hem nog dagelijks; zijn boek verveelt mij niet.

Voorherinnering.

Hetgeen mij aanleiding gegeven heeft mijn roman, of liever mijn verdichtsel van Salvaterra en Sofia Gosen, als geschiedenis te vermelden, is het bekende feit, dat Bossu zich reeds van tevoren hier in Rotterdam heeft bevonden, en men toen over hem en het gedrag van de onder hem geplaatste manschappen niet te klagen had, maar hij eerder hier geliefd was. Hij ging op last van Alva met zijn Spanjaarden naar Utrecht om er de tiende penning af te persen. De wijze, waarop aldaar, op last van de hertog, is huisgehouden, deed Bossu hier in achting dalen. Dat ik Sofia Gosen laat zeggen, dat hij met 800 man hier was, is een genomen vrijheid aangaande het getal. Op de 9e april 1572 rukte hij hier binnen met 12 vaandels of 12 maal 150, dat is 1800 man.

Toneelbeschrijvingen, enz.

Eerste tafereel.

Het toneel verbeeldt een zaal in een der hoofdgebouwen van het St. Aechten- of Witte-zusterenklooster in de Weste-Wagenstraat. De stoffering van die zaal is, behalve de beeltenis van de H. Agatha, ook die van de H. Augustinus, omdat de hier bedoelde zusters in het jaar 1480 onder de Regulieren van St. Augustinus zijn aangenomen. Dit klooster had tot overste de pastoor van het Klooster te Eemstein, hetwelk in 1380 buiten Dordrecht gesticht, en in 1572 door het grauw van die stad tot de grond toe geslecht is.

Dat die pastoor over het Agatha-klooster alhier werkelijk overste was, blijkt uit een brief van mater Lijsbet Coninx, in welke zij verlof vraagt om vier mergen en vijftig roeden lands in Blommersdijk te mogen verkopen, zijn weleerwaarde, met overlegging der rekeningen aangaande de laatste jaren bewijzende, hoe dat zij (de mater van de zusters), haer jaerlijxe ontfanch te luttel zijnde, geen huijs sonder kommer en mochte houden. Deze vier mergen en vijftig roeden lands zijn in het spel genoemd van Puttensgift; zij waren op de 16e november 1472, bij brief van afstand, gepasseerd door de natuurlijke erfgenamen, door Hugo van Putten en zijn huisvrouw, wier huis ten zuiden van het klooster stond en daaraan belend was, afgestaan.

Het in de tekst genoemde moederlijke deel, of liever de gift in mindering op het moederlijke deel, van zuster Elisabeth, de dochter van Wouter Dirx, was de helft van vier mergen lands aan de zuidzijde van Boekelsdijk, waar de nonnen van St. Agatha te Delft ook hun landerijen hadden.

Het zusteren-lisveld, hetwelk als blekerij gebruikt werd, lag achter de Zandstraat, welke straat toen nog een onbebouwd, smal, morsig en bijna onbegaanbaar zandpad was, tussen twee brede sloten. Dit lisveld werd op 3 februari 1570 door Barck, secretaris der stad, tot zijn particulier eigendom gekocht, die er een grote tuin of hof van maakte, waarvan nog de naam Hofstraat, omdat die straat naderhand dwars door die tuin of hof gerooid is. Op de 11e september 1566 was hij ook reeds, op voor het klooster zeer nadelige voorwaarden, door aankoop eigenaar geworden van een groot erf, strekkende van de zuidzijde des kloosters, tot aan de noordzijde der Leeuwenstraat. Op de 1e juli van het jaar 1564 hadden pater Balthasar Melchior Moens en een der buitenvaders een betimmerd erf, grenzende aan het klooster, aan de stad verkocht.

Betekenis der woorden:

gierich = inhalig, hebzuchtig

scofferich = smadelijk, beledigend, eerrovend

geclach = ellende, toestand, lot

jammerlyck = jammerlijk, deerniswekkend

---

Een zeer gewaardeerde bijdrage van Gerrie van der Laan

Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email: aad@engelfriet.net

Op onze site kun je nog meer verhalen vinden van haar, gebruik daarvoor onze zoekmachine:

Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Gerrie van der Laan en klik op ENTER

wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....