Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email: aad@engelfriet.net
Op onze site kun je meer vinden over de in dit verhaal genoemde namen en aspekten, gebruik daarvoor onze zoekmachine:
| Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Weeshuis en klik op ENTER |
|---|
Rotterdamse weeskinderen naar Hoenderloo gestuurd
Weeskinderen uit het Gereformeerde Burgerweeshuis aan de Goudschewagenstraat 662:
- nr. 578 Dorothea Christina van der Laan
- nr. 579 Hendrik van der Laan
- nr. 580 Johannes Cornelis van der Laan
De drie kinderen verloren in 1854 hun vader en in 1858 hun moeder, overleden in het Stadsziekenhuis aan de Coolsingel.
Halverwege 19e eeuw
Dorothea is geboren in Rotterdam op 10 juli 1842 en ze werd in mei 1861 naar het Doorgangshuis in Hoenderloo gestuurd en van daaruit op 12 juni 1861 naar Wageningen.
Hendrik is geboren in Rotterdam op 29 september 1844 en hij werd via Hoenderloo op 13 juni 1861 bij de burgerlijke stand in Wageningen geregistreerd. Beroep: arbeider/spaayer.
Hendrik bleef voor de rest van zijn leven in Wageningen.
Johannes Cornelis is geboren in Rotterdam op 23 april 1849. Ook hij kwam in Wageningen terecht, maar ging later voorgoed terug naar Rotterdam, evenals Dorothea.
Mijn betovergrootvader, Johannes Cornelis van der Laan, barbier, geboren in 1821, gehuwd met Dyna Rietveldt, geboren in 1818, volgde zijn vader Cornelis Johannes van der Laan, barbier en paruikemaker, op in de barbierszaak. De winkel was gevestigd aan 't Franschewater (adresboek 1841), aan de Zwarte Paardelaan, aan de Kruiskade en aan de Hofdijk (adresboek 1851).
De namen van Heldring en Hoenderloo zijn onafscheidelijk aan elkaar verbonden.
Het was aan Ds. O.G. Heldring, destijds predikant te Hemmen, te danken, dat Hoenderloo een put, een school en een kerk kreeg. In 1846 kwam de school gereed en in 1847 werd het eerste meisje, ontslagen uit de strafgevangenis te Gouda, in het gezin van de eerste schoolmeester, meester Gangel, opgenomen om daar te worden "opgekweekt". Het huis van meester Gangel werd echter al snel te klein en zo is er in 1851 een Doorgangshuis opgericht.
Ds. Ottho Gerhard Heldring (1804 - 1876) trok ten strijde tegen het steeds groter gebruik van jenever.
Ook schreef hij over de gevolgen van de gevreesde aardappelziekte.
Hij trachtte de armen op te wekken tot hulpverlening aan andere armen. Hij vroeg middenstand en welgestelden om hulp en dan voornamelijk in de vorm van werkverschaffing, opdat de arme in zijn eigen onderhoud zou kunnen voorzien.
In 1846 en 1847 was zijn werk begonnen als uitbesteder van verwaarloosde kinderen; de jongens gingen naar het Doorgangshuis in Hoenderloo en voor de meisjes moest hij ordelijke gezinnen zoeken. Lang niet ieder kind was echter onmiddellijk geschikt voor gezinsverpleging.
Het waren in de eerste vijftig jaren meestal particulieren, mannen of vrouwen, die met de kinderen in aanraking kwamen, of op hen werden attent gemaakt, die voor hen plaatsing zochten. Soms predikanten of leden van de rechterlijke macht, soms dames die zich met gevangenenbezoek bezig hielden. Ook kwam het voor dat weeshuizen en diaconieën kinderen ter verpleging toezonden.
De nadruk viel in de eerste tijd op bezigheid in de landbouw en in de bossen. Andere bedrijven waren er nog niet. Een vak leerden de jongens als zij bij een baas geplaatst werden.
De meisjes werden opgeleid tot dienstbode of ze kregen les op het naaischooltje. In Heldrings ogen was naast het evangelie het werk de tweede belangrijke factor in de heropvoeding.
Het godsdienstonderwijs werd door de predikant van Hoenderloo verzorgd. Het was de bedoeling dat de kinderen zo kort mogelijk in het Doorgangshuis bleven.
Aanvankelijk stond de stichter op het standpunt van een huis dat op zijn hoogst twaalf jongens kon huisvesten, want als men boven dit getal uitging was de huiselijke sfeer en het noodzakelijke persoonlijke contact verloren. Voor plaatsing moesten de jongens niet jonger dan acht en niet ouder dan vijftien jaar zijn. De jongens kregen op de dorpsschool eenvoudig lager onderwijs.
Nadat van lieverlede de gestichten voor meisjes te Zetten geopend werden, bleef het huis te Hoenderloo uitsluitend voor jongens bestemd.
Wat zou er wel in die jonge mensen, kinderen soms nog, zijn omgegaan op weg naar Hoenderloo? Er was een treinverbinding tot Arnhem. Van Arnhem werd het lopen. Prachtige streek! Ja, maar je moet maar uit de gevangenis komen of uit je vertrouwde stadsbuurt waar je iedereen kent.
En dan afgehaald worden in Arnhem en lopen, lopen eerst door bossen, dan over eindeloze hei en door zandverstuivingen. Het onbekende tegemoet, een land waar geen land meer achter is, want die indruk moet de eenzame weg naar het gehucht op de heide wel op hen gemaakt hebben.
Een zeer gewaardeerde bijdrage van Gerrie van der Laan
Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email: aad@engelfriet.net
Op onze site kun je nog meer verhalen vinden van haar, gebruik daarvoor onze zoekmachine:
| Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Gerrie van der Laan en klik op ENTER |
|---|
