Een zeer gewaardeerde bijdrage van Gerrie van der Laan

Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email: aad@engelfriet.net

Op onze site kun je meer vinden over de in dit verhaal genoemde namen en aspekten, gebruik daarvoor onze zoekmachine:

Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Rotterdam en klik op ENTER

---

Verslag omtrent de toestand der drinkwaterleiding gedurende het jaar 1883

Hertaling.

Aan de Commissie voor Drinkwaterleiding.

Voldoende aan art. 17 van de verordening op het beheer der drinkwaterleiding heb ik de eer hierbij verslag in te dienen omtrent het negende dienstjaar van die inrichting.

De Commissie bleef bestaan uit de heren:

Mr. D. van Weel, wethouder, voorzitter van de Commissie voor de plaatselijke werken, voorzitter.

Leden: H.B. Molenaar, A. de Monchy, Dr. F.J. Dupont, G.H. Wolvekamp.

De directeur vervult volgens art. 12 der verordening de plaats van secretaris.

De Commissie vergaderde 15 maal en diende burgemeester en wethouders van advies en raad omtrent de in haar handen gestelde stukken. De voornaamste gevolgen hiervan waren: de wijziging van de verordening op het beheer der drinkwaterleiding, die de 1ste februari door de gemeenteraad opnieuw werd vastgesteld; van de instructie door de directeur, die in verband werd gebracht met de nieuwe verordening en de 28ste februari door burgemeester en wethouders werd vastgesteld; de aanbesteding van een bezinkingbassin ter grootte van circa 20.000 vierkante meter oppervlak, waartoe de gemeenteraad naar aanleiding van een voorstel tot uitbreiding der werken van de directeur de 31ste mei besloot; het aanbesteden van het verbouwen van panden aan de Haringvliet teneinde daarin de bureaus en magazijnen der drinkwaterleiding te vestigen, volgens besluit van de gemeenteraad van 1 februari 1883 en de machtiging door burgemeester en wethouders aan de Commissie voor de plaatselijke werken tot het leggen van buizen der drinkwaterleiding in verschillende straten, daar waar zich behoefte daartoe deed gevoelen.

Verdere voorstellen van de directeur tot uitbreiding der werken en de tariefherziening bleven aanhangig. De handelsterreinen werden van een buizennet met brandkranen voorzien en dit aan de hoofdbuis aangesloten. Omtrent de verdere uitbreiding van het buizennet zal het verslag van de Commissie voor de plaatselijke werken geraadpleegd moeten worden. Met de gemeente Kralingen werd een overeenkomst gesloten tot aansluiting van een buizennet en tot waterlevering. De rekening en verantwoording over 1882 werd door de Commissie nagezien en goedgekeurd en aan burgemeester en wethouders gezonden. De begroting voor het jaar 1884 door de directeur ingeleverd, werd in alle delen onderzocht en door de Commissie goedgekeurd, aan burgemeester en wethouders overlegd. De exploitatierekening sluit na aftrek ener reserve van f 28.000,- voor reparaties aan machines, ketels en aan het buizennet, met een voordelig saldo van f 185.566,34 d.i. f 27.787,56 meer dan in het vorige jaar en f 24.636,34 meer dan op de begroting van dit jaar gebracht werd. Omtrent de ontvangsten en uitgaven valt te melden:

• dat het verschuldigde der geabonneerden volgens tarief vermeerderde met f 238.154,25 over te brengen op 1884 als totaal der abonnementsprijzen.
  
  
• de ontvangst der gebruikers per watermeter was in 1883 f 5732,62 hoger dan in 1882.
  
  
• de stand-posten aan de Heulbrug, de Zwaanshals en de Diergaardesingel bleven nog door 2 man bediend. De ontvangsten bedroegen (behalve een verbruik per watermeter volgens littera b. van het tarief en dat f 386,40 opleverde) f 325,78, terwijl aan bezoldiging en onderhoud f 770,92 uitgegeven werd. Er werden 528 nieuwe aansluitingen gemaakt. Hiervoor werd f 14.281,75 uitgegeven en f 10.444,49 ontvangen volgens het daarvoor vastgesteld tarief.
  
  

De helderheid van het geleverde water liet gedurende het jaar, behalve enkele dagen van januari weinig te wensen over; de scheikundige en microscopische onderzoekingen echter leverden het bewijs op dat uitbreiding van het filtervermogen zeer gewenst is; niet alleen om langzamer maar ook om fijner materiaal te kunnen filtreren. Het duinzand waarvan de filters in het laatst van 1880 voorzien werden, moest in het begin van dit jaar van de filters verwijderd worden, waarschijnlijk door de te grote snelheid waarmee gefilterd moest worden was het geheel verstopt geraakt. Het werd van de filters verwijderd en niet door nieuw vervangen, daar de snelheid van filtreren nog steeds vergroot moet worden, totdat de nieuwe filters in werking gesteld zullen zijn, was het te voorzien, dat dit verstoppen zich in steeds korter perioden zou herhalen en moesten dus alle omstandigheden die dit in de hand konden werken, vermeden worden.

Op de wenselijkheid om zowel het filteroppervlak te vergroten als om weer met fijner zand te filtreren werd ook gewezen in een schrijven der Openbare Gezondheidscommissie van 10 juli 1883 aan burgemeester en wethouders, hetwelk ten fine van advies in handen der Commissie werd gesteld. De directeur bracht hieromtrent rapport uit, waarin hij de wenselijkheid van aanmerkelijke uitbreiding van het filtervermogen opnieuw betoogde, en herhaling van de proeven met duinzandfiltratie, nadat deze verkregen zou zijn, aanbeval. Daarentegen meende hij echter, om bovengenoemde redenen te moeten adviseren tegen het voorstel der Gezondheidscommissie om de 8000 vierkante meter filteroppervlak, die ook volgens het oordeel van de Commissie voor de te leveren hoeveelheid water reeds te klein was, reeds dadelijk van duinzand te voorzien. De Commissie verenigde zich met dit rapport, dat aan burgemeester en wethouders werd voorgelegd.

Nog dient vermeld te worden, dat burgemeester en wethouders de directeur in februari op zijn verzoek in de gelegenheid stelden om zich door een bezoek aan de waterwerken te Antwerpen op de hoogte te stellen van de wijze waarop daar door middel van "spongy iron" het water van het riviertje de Nete wordt gereinigd. Uit het omtrent dat bezoek uitgebracht rapport van de directeur aan burgemeester en wethouders ontneem ik het volgende:

Aan het "spongy iron", een door roosteren van ijzerertsen gewonnen materiaal, worden door de voorstanders de navolgende eigenschappen toegeschreven, om uit het water

• 1. de organische stoffen te vernietigen,
  
  
• 2. de kleur te verwijderen,
  
  
• 3. de fijn verdeelde zwevende stoffen af te scheiden,
  
  
• 4. de hardheid van het water te verminderen,
  
  
• 5. met zekerheid de sporen van rotting, de kiemen van bacteriën en waarschijnlijk dan ook die van alle epidemische ziekten te vernietigen.
  
  

Uit een artikel van Dr. Lewin (München) Zeitschrift für Biologie anno 1878 blijkt, dat niet alle hygiënisten aan het "spongy iron" een even grote kracht toeschrijven. In dat artikel wordt op grond van proeven met een "spongy iron" filter, door de uitvinder geleverd, beweerd, dat het de genoemde eigenschappen ten enenmale mist. De aanleg der bezinking- en filterbassins komt voor een groot deel met die van de Rotterdamse Drinkwaterleiding overeen. Het hoofdverschil is, dat er tussen de bezinking- en filterbassins nog eenzelfde aantal vóórfilters van dezelfde grootte als de na-filters doch één en een kwart meter hoger gelegen, zijn geplaatst. Op deze vóórfilters wordt het water door afzonderlijke stoompompen uit de bezinkingbassins gepompt. De samenstelling van de filterbedding komt bijna geheel met die der gewone filters overeen behalve dat de grindlaag bestaat uit "één vierde spongy iron" en drie vierde grind.

De snelheid van filtreren van deze filters wordt zorgvuldig waargenomen. Bij de voor- als bij de na-filters wordt aan het algemeen aangenomen cijfer 0,125 meter als snelheid van doorstroming (3 kubieke meter per vierkante meter per 24 uur) per uur vastgehouden. Het te filtreren water doorloopt dus tweemaal een bedding waarvan de bovenste laag uit rivierzand bestaat. Hoewel van de na-filters gezegd wordt dat ze uitsluitend dienen om de roestvlokken die het water uit de voorfilters meebrengt terug te houden, zo bevorderen zij inderdaad de filtratie evenzeer als wanneer de bedding van één filter een dubbele dikte had. Mijns inziens zelfs zou, wanneer het dubbele oppervlak van vóór- en na-filters tezamen voor enkelvoudige filtratie gebruikt werd, en het water dus met halve snelheid (0,0625) de filters passeerde, het water uit de Nete zeker even helder en kleurloos gefiltreerd worden.

Burgemeester en wethouders zonden dit rapport aan de Commissie ten fine van advies. Hierop werd door de Commissie geantwoord dat zij met belangstelling daarvan had kennisgenomen zonder daaruit het gevolg te kunnen trekken, dat het voor de Rotterdamse Drinkwaterleiding nuttig of nodig zou zijn het systeem van filtratie door "spongy iron" in te voeren. Of de aanvankelijk gunstige resultaten in Antwerpen verkregen, toegeschreven moeten worden aan het "spongy iron" ofwel aan de nieuwheid der werken, aan de geringe hoeveelheid water die thans nog slechts geleverd wordt en aan het filtreren door 2 filterbeddingen, zal de tijd nog moeten leren; opmerkelijk is het dat in de vergadering van 12 mei 1883 waarin verslag werd gedaan over het eerste exploitatiejaar, de voorzitter de volgende mededeling deed: "de hoedanigheid van het water was, in het algemeen, tevredenstellend".

Er waren enige klachten geweest, die aan een oorzaak toe te schrijven zijn, die door de tijd zal verdwijnen. De "spongy iron" filters die door de Maatschappij voor de eerste keer in de wereld op grote schaal beproefd worden, hadden aan de directie een weinig angst bezorgd. Zij had door een hoeveelheid fijn verdeelde stoffen uit de rivier het "spongy iron" verstopt gevonden; doch zij hadden aan hun ingenieur rapport hieromtrent gevraagd, en thans werden proeven genomen waardoor zij hoopten dit gebrek geheel te herstellen.

Gedurende het afgelopen jaar waren de klachten der geabonneerden in die dagen van hoog verbruik over te geringe druk vooral in het westelijk deel der gemeente vrij algemeen. De bovenbedoelde plannen tot uitbreiding der werken zullen bij uitvoering daaraan tegemoetkomen.

De directeur der Drinkwaterleiding,

N.C. Vogel.

---

Een zeer gewaardeerde bijdrage van Gerrie van der Laan

Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email: aad@engelfriet.net

Op onze site kun je nog meer verhalen vinden van haar, gebruik daarvoor onze zoekmachine:

Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Gerrie van der Laan en klik op ENTER

wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....